Katalog

Kitaptan Beyazperdeye Bu köşede, sinema filmlerine esin vermiş edebiyat yapıtlarına değinmeye çalışacağız. Uzun zamandır gerek yerli gerek yabancı filmlerde edebiyat uyarlamaları çok sevilerek izleniyor. Kimi zaman önce kitabı okumuş oluyoruz sonra filmini izliyoruz, kimi zaman da film o denli dikkat çekiyor ki, yıllar önce yazılmış bir yapıt yeniden gündeme geliyor. Birbirinden ayrılmaz hatta sürekli birbirini besleyen iki sanat dalı. Edebiyat ve sinema… 30 Kasım 2007'de gösterime giren kahramanlık destanı “Beowulf” ilk konuğumuz. eowulf” İngiliz dilinin günümüze kadar gelmiş, bilinen en eski epik şiiridir. 3000 dizeden oluşan destan 7 ila 12. yüzyıl arasında bir tarihte yazılmış. Asıl metin eski İngilizce olmasına karşın, kahramanlar İngiliz değil, onların kuzey Avrupalı ataları, yani Vikingler. Beowulf Efsanesi, 1878'de G. J. Thorkelin tarafından modern İngilizceye çevrilmiş ve günümüze kadar gelen bütün çevirileri bu kopyalar üzerinden yapılmış. Eserin yaratıcısı bilinmemekle birlikte, dil bilgisi ve edebiyat yeteneğine sahip bir sanatçı tarafından yazıldığına ilişkin izlere rastlanmış. Örneğin; şiir, sözlü geleneğe dayanan bir eser olduğu halde resmi ve geleneksel bir dili ve çift anlamlı dizeleri vardır. Çok hareketli ve zaman zaman korkunç bir öyküyü anlatan dizelerde şair, çift anlamlı sözcükler kullanarak bu hareketliliği beslemiştir. Bu anlatımdan yola çıkan uzmanlar, şairin sözcük dağarcığının çok varsıl Çiğdem Gündeş Ölümsüz savaşçı, Beowulf Efsanesi olduğunu ileri sürmektedir. Gelelim Beowulf'un hikâyesine; efsane, Beowulf isimli bir Danimarka savaşçısının hayatını, kahramanlıklarını ve ölümsüzlük arayışını anlatıyor. Danimarka Kralı olan Hrothgar çok yaşlanmıştır ve ne yazık ki krallığı bir canavarın tehditleri altındadır. Grendel adındaki bu canavar, Danimarka Krallığı'nı yok etmek istemektedir. Çaresiz kalan Kral Hrothgar genç savaşçı Beowulf'dan yardım ister. Bu andan sonra Beowulf, canavarla ve onun annesiyle amansız bir savaşa girişir. Kazanır, kaybeder… Ancak Beowulf'un canavarlarla savaşı bu kadarla da kalmaz, acımasız ve korkunç yaratıklar hayatı boyunca karşısına çıkar. Efsanenin ilerleyen dizelerinde, Beowulf en zalim savaşçı ile yüz yüze gelir. Ölümsüzlüğü arayan kahraman zamana yenilmek üzeredir. Ancak canavarlar ne yaşlanır ne de pes eder. Bu kez Beowulf'un krallığı tehdit altındadır. Destanı okumak isteyenlerin ve filmi izleyecek olanların tadını kaçırmayalım, burada duralım; filmin yapım ekibine ve çalışmalarına göz atalım. Beowulf üç boyutlu olarak kocaman gövdesi ve tüm cüreti ile beyazperdede. Efsaneyi Neil Gaiman ve Roger Avary senaryolaştırmış. Ünlü yönetmen Robert Zemeckis de “motor” demiş. Filmin görüntü yönetmeni, Robert Presley, müzikleri ise Alan Silvestri yapmış. Filmin oyuncu kadrosu da oldukça zengin; Anthony Hopkins, Angelina Jolie, John Malkovich, Robin Wright Penn, Brendan Gleeson, Crispin Glover ve Alison Lohman. Yönetmen efsaneyi daha da geliştirmek için yazarlarla ve tarihçilerle çalışmış. O denli ayrıntılı bir hazırlık aşaması olmuş ki efsanenin kimi yerinde ciddi kopukluklar olduğu saptanmış. Yönetmen: “Keşişler onu kâğıda dökerken özünü korumayı başarmışlar. Ama senaristler ve uzmanlar onu çağdaş izleyicilerin anlayabileceği bir hale getirmek için çalışırken tarihsel devrim yaratacak bazı keşifler yaptılar. Bunun akademi dünyasında tartışma yaratması gerekir” diye güçlü savlar ileri sürüyor. Öyle görünüyor ki, yönetmen Zemeckis, efsanevi şiirden aldığı bayrağı bu kez tarihçilere devrediyor. Beowulf destanı henüz Türkçeye çevrilmemiştir. Bir sonraki gösterimde görüşmek üzere, iyi okumalar, iyi seyirler… **Siz de dilimize çevrilmiş edebiyat yapıtlarından uyarlanmış filmler hakkındaki görüşlerinizi bizimle paylaşır mısınız? Hangi kitabı filmi kadar zevkle izlediniz ya da hangi film kitabı denli iz bıraktı? Ya, okuyup da “Ah! Şu kitabın filmini çekseler,” diye beklediğiniz edebiyat yapıtları var mı? ? (İletişim: [email protected]) “B CUMHURİYET KİTAP SAYI 931 SAYFA 5