Katalog

Cumhuriyet Ankara 298/19 Mart 2010 ÖnCE saĞLIk Uzm.Dyt.mEHtapErsinbayrak mEsaHastanesi beslenmeveDiyetetikbölümyöneticisi email: mbayrak@mesa.com.tr E Emzirme döneminde beslenme mzirme döneminde yeterli ve dengeli beslenme uygulamaları; anne sütünün besin değerini ve süt miktarını arttırır. Annenin vitamin, mineral ve besin elementleri depolarına zarar vermeden sağlıklı beslenmesini sağlar. Böylece anne sağlıklı bir şekilde ideal kilosuna ulaşır, bebek en sağlıklı beslenme şekli olan anne sütü ile beslenir. Emziren annenin yeterli ve dengeli beslenmesi için, enerji ve besin öğeleri hesaplanırken kişisel ayrıcalıkları göz önüne alınmalıdır. Yaş, boy , kilo, doğum sıklığı, enfeksiyon sıklığı, beslenme yetersizliğinin varlığı ve derecesi, fiziksel uğraşları gibi etmenler enerji harcamasını değiştirir. Annenin kendisini ve bedenini tamamen ikinci plana atıp, emzirmeye ve bebeğe odaklanması birçok beslenme hatasını beraberinde getirebilir. Süt miktarının artması düşüncesiyle şeker ve yağ içeriği zengin, yüksek enerji içeren yiyecekler ya da sağlıklı ancak fazla miktarda yiyecek tüketilmesi, doğum kilolarının üzerine kilo alımına neden olabilir. Sonuçta her şeye rağmen süt üretimi de azalabilir. Başarılı bir emzirme bebeğe günde, 2030 gram kilo kazanımı sağlar. Dengeli beslenme şart Başarılı bir emzirme için yeterli ve dengeli beslenme şarttır. Gebelik öncesi vücut ağırlığına dönmek 6 ay ya da daha fazla sürebilir. Kişi gebelik döneminde önerilenden fazla kilo almışsa her ay iki kilo kaybetmek normaldir. Bu kilo kaybı ağır diyetlerle değil, emzirerek ve dengeli beslenerek sağlanmalıdır. Emziren anneler; hızlı kilo verdirdiğini iddia eden standart ve düşük kalorili zayıflama diyetlerinden uzak durmalıdır. Ancak unlu, yağlı ve şekerli besinleri aşırı yememeye dikkat edilmelidir. Bebeklerini emziriyorlarsa harcadıkları enerji nedeniyle eski formlarına daha kolay dönebilirler. Anne bebeğini emzirmeye devam ettikçe, süt üretimi artar ve buna bağlı olarak harcadığı enerji miktarında da artış olur. Diyetin sağladığı enerjinin yüzde 80 oranında süt enerjisine dönüştüğü kabul edilmektedir. Sağlıklı bir annenin günde ortalama 700800 mililitre süt salgıladığı esas alındığında emziklilik döneminde günlük enerji gereksinmesine 750 kkal ek yapılmalıdır. Bu miktarın 500 kkal’si annenin yediklerinden, 250 kkal’si ise gebelikte kazanılan depolardan karşılanır. Her gün bir yumurta yenmeli Annenin kendi dokularının korunması, sütle bebeğe geçen proteinin bebeğin doku oluşumu için kullanılması amacıyla yeterli ve kaliteli protein tüketmelidir. Her gün 1 adet yumurta ve 100150 gram yağsız et (tavuk, balık, hindi vb.) veya 1 porsiyon kurubaklagil yemeği tüketilmesi önerilir. Balık tüketimi haftada ortalama 2 kez olmalıdır. Özellikle hamilelik ve emziklilik dönemlerinde sık karşılaşılan bir sorun da demir eksikliğidir. Emziklilik döneminde vücudun demire olan ihtiyacı artar. Anne sütüyle bebeğe geçen demir de bebeğin demir depolarının dolması ve kan yapımında kullanılması açısından önemlidir. Et ve et ürünleri, balık, yumurta, kuru meyveler, kuruyemişler, kuru fasulye, nohut, mercimek demir içeriği yüksek gıdalardır, günlük beslenmede düzenli tüketilmelidir. Pekmez kan yapıcıdır, şeker boş enerji kaynağıdır. Şeker yerine pekmez yenmesi kansızlığı önler. Ayrıca demirin emilimini azaltan çay ve kahve de yemeklerle birlikte içilmemeli, demirin emiliminin arttırılması için ise C vitamini içeriği zengin gıdalar portakal, mandalina, domates, maydanoz, yeşil biber gibi besinlerle beraber tüketilmelidir. Çay kuşluk, ikindi gibi öğün aralarında, yani yemek yendikten 12 saat sonra açık olarak içilmeli, çaylara limon suyu eklenmelidir. İçecek olarak ıhlamur, nane, papatya, kuşburnu gibi bitki çayları tercih edilmelidir. Kalsiyumdan zengin süt, yoğurt ve peynir önerilen miktarlarda düzenli tüketilmelidir. Emziklilik döneminde 10001200 miligram/gün kalsiyum annenin günlük diyetine 1 su bardağı süt, kalsiyumla zenginleştirilmiş süt veya yoğurt, 1 kibrit kutusu kadar peynir (30 gram) koyu yeşil yapraklı sebzelerin eklenmesi ile karşılanabilir. Kuru meyveler ve kuru yemişler demir ve kalsiyum gibi minerallerden de zengindir. Ağırlık kontrolü de yapılarak bu besinler tüketilebilir. Her gün 1 adet yumurta ve 1 porsiyon sebze yemeği veya kurubaklagil yenilmelidir. Kuru fasulye, nohut, mercimek ve bulgur karışımı yemekler, C vitamini yönünden zengin sebze ve meyvelerle birlikte tüketilmelidir. Yağ miktarı kadar çeşidi de önemli Vitaminlerden zengin sebze ve meyveler diyette her öğün olmalıdır. Salam, sosis, sucuk gibi katkı maddesi içeren diğer hazır besinler mümkün olduğu kadar az yenmelidir. Emziklilik döneminde tüketilen yağ miktarı kadar çeşidi de önemlidir. Anne doymuş yağları (margarin, tereyağı vb.) tüketmemeli, doymamış yağları (zeytinyağı, mısırözü, soya, ayçiçek yağı vb.) tüketmelidir. Ayrıca çok fazla yağ içeren gıdalar (pasta, kaymak, yağlı tatlılar vb.) tüketilmemeli, yemekler sıvı yağ konularak pişirilmeli veya ızgara, buğulama, haşlama yöntemleri kullanılmalıdır. D vitamini ancak güneş ışınlarının doğrudan cilde yansıması ile sağlanır. Emziren anne güneşlenmelidir. Yemeklerde mutlaka iyotlu tuz kullanılmalıdır. Doğal besinlerde yeterince alınmayan iyot, ancak iyotlu tuzun kullanılması ile anne sütünden bebeğe geçer. Sebzelerin, makarna ve eriştenin haşlama suları dökülmemelidir. Emziklilikte su metabolizmasında artış vardır. Alınan su süt salgılanmasıyla, metabolik su ise artan yiyecek alımıyla artmaktadır. Süt miktarının değişmemesi için annenin sıvı alımını arttırmak gerekir. Günlük alınan toplam sıvı miktarı yaklaşık 3000 mililitre olmalıdır. Bu miktar pratik ölçüler ile 12 su bar dağı su, süt, ayran, hoşaf, komposto, limonata, şerbet, meyve suları şeklinde önerilmelidir. Hazır meyve suları, gazoz ve kolalı içecekler yerine taze sıkılmış meyve suları, ayran veya limonata tercih edilmelidir. Sigara ve alkol kullanılmamalı Sigara ve alkol kullanılmamalıdır. Doktora danışılmadan ilaç kullanılmamalıdır. Vitamin tabletleri tek başına insan vücudunun tüm vitamin ve mineral ihtiyacını karşılamaktan uzaktır, dengeli ve yeterli bir beslenme programına ek olarak alınabilirler. Ek vitaminmineral tabletleri doktora danışılmadan tüketilmemelidir. Emzirme süresince bebeğin hep memede olması ve emerken uykuya dalması emzirmenin iyi gittiğinin bir işaretidir. Anne dinlenmiş ve rahat olmalıdır, uzun süre oturmaktan yorulan annelere yatar şekilde emzirme pozisyonu öğretilmelidir. Başarılı bir emzirme için bebek rahat olmalı, yorgun ve tok olmamalıdır. Burun delikleri temiz olmalı rahat soluk alması sağlanmalıdır. Annenin gebelikte ve emziklilikte yeterli ve dengeli beslenmesi bebeğin sağlıklı doğması ve anne sütü veriminin artmasına neden olmaktadır. Annenin gebelikte her besinin işlevsel olduğunu düşünüp besin çeşitliği ile beslenmesi et, süt ,yumurta, kurubaklagiller, koyu yeşil yapraklı sebzeler meyveler ile su ürünlerini tüketmesi bebeğin beyin gelişimine katkıda bulunmakta ve ileriye yönelik sağlık sorunları da önlenmektedir. Bu sayfa Mesa Hastanesi tarafından hazırlanmıştır. / www.mesahastanesi.com.tr 292 99 00 21