Katalog

Cumhuriyet Ankara 266/7 Ağustos 2009 Özeltiyatrolaryenisezona‘krizle’girecek ? Selda GÜNEYSU Cumhuriyet Ankara olarak kentteki özel tiyatroların yöneticilerine ve oyuncularına sorduk:“Çok değil, bir ay sonra tiyatrolar yeni oyunlarla perdelerini açacaklar. Ancak geçen sezon kentteki ‘Gün geçtikçe işler kötüye gidiyor’ I Özgür Başkaya (Özgür Tiyatro’nun kurucusu): Her şeyden önce başkentteki sanat yaşamında, gün geçtikçe işlerin kötüye gittiğinin tespit edilmesi gerekiyor. Ciddi bir kültürel yozlaşma süreci ile karşı karşıyayız. Bu kültürel yozlaşma sürecinden de tiyatro sanatı nasibini alıyor. Perdelerini kapatan özel tiyatroların sayısı günden güne artıyor. Yaşanan bu süreçte ülkenin ekonomik yapısı ne kadar etkiliyse, özellikle son dönemlerde uygulanmaya çalışılan antikültür politikaları da o derece etkili. Yani ben artık sü özel tiyatrolar için çok iyi geçmedi. Pek çok tiyatro perde kapatmanın eşiğine geldi. Yaşanan tüm bu sorunların ardındaki en önemli neden sizce nedir?”diye. Aldığımız yanıtların tümü neredeyse aynı: Ekonomik kriz. Kentteki özel tiyatroların yöneticileri ve oyuncuları ekonomik krizin, yapı larını çok etkilediğini belirtiyor. Ekonomik krizin yanında popüler kültürün ve hükümetin uyguladığı kültürsanat politikasının da yaşanan sıkıntılarda payının büyük olduğunu dile getiriyorlar: Özel tiyatro yöneticilerinin ve oyuncularının görüşleri şöyle: ‘DT’nin özellere destek olması gerek’ I Nurkut İlhan (Öteki Tiyatro oyuncusu): Başkent, tiyatro sanatı açısından geçen sezon kötü bir dönem geçirdi. Bunu, kentteki özel tiyatroların tek tek perde kapatmak zorunda kalmalarına dayanarak söylüyorum. Geçen sezon önce Öteki Tiyatro yaşadığı ekonomik sorunlar nedeniyle binasını “devren kiralığa” çıkardığını duyurdu. Ardından Ankara Sanat Tiyatrosu (AST) yine aynı gerekçelerle İstanbul’a taşınma kararı aldığını açıklamıştı. Bu sorun Çankaya Belediyesi’nin devreye girmesiyle aşıldı. Kentteki özel tiyatrolar bana göre iki recin değerlendirilmesi yapıldığında, optimist yaklaşımların bir yarar sağlamadığı görüşündeyim. Peki ne yapılabilir? Temel olarak sanatçıların, sanatı emekten, özgürlük ve demokrasiden yana üst seviyelere çıkarmaları gerektiğine inanıyorum. Kültürel yozlaşmaya karşı durmaları gerekiyor. Bu karşı duruş içinde de temel insani değerlerin, toplumsal değerlerin ön plana çıkarılması ve tiyatrocuların sanatları adına daha net bir tutum içine girmeleri gerektiğini düşünüyorum. Bunun yanı sıra var olan demokratik toplum örgütle rinin de, sanata karşı daha duyarlı davranmaları gerektiğine inanıyorum. Neden böyle söylüyorum? Şu sebeple: Ülkedeki sanat yaşamı da, ekonomik ve politik mücadeleden daha az önemli değildir. Bu perspektiften bakılırsa, odaların, insan hakları kuruluşlarının sanatla ve sanatçılarla olan bağları daha fazla arttırılmalı. Böylece de toplumsal duyarlılık oluşturulmalıdır. Bunun yanı sıra geçen sezonun değerlendirmesini yaparsak, öncelikle şunu belirtmek isterim: Geçen sezon kapalı kutu gibi bir sezon yaşadık. ‘İzleyici sayımızda düşüş yaşanıyor’ I Turgay Yıldız (Sanatolia Sahnesi Genel Sanat Yönetmeni): Kentteki özel tiyatroların en büyük sorunlarından biri bence kadro. Özel tiyatroların hemen hemen hepsi bugün kadro sıkıntısı yaşıyor. Bir diğer önemli sorun da Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın “Teğet geçecek” dediği ancak hiç de “teğet” geçmeyen, ortadan geçen kriz ortamı ve bu kriz ortamının yarattığı sıkıntılar. Yoksa bugün kentteki hiçbir özel tiyatronun üretim ve istek sorunu nedenden ötürü büyük sıkıntı çekiyor. Bunlardan ilki, kentteki özel tiyatrolar bugün repertuar sıkıntısı yaşıyor. İkinci en önemli neden ise özel tiyatroların gişe sorununun bulunması. Bu anlamda Devlet Tiyatroları (DT) Genel Müdürlüğü’nün özel tiyatrolara destek çıkması gerektiğine inanıyorum. Yani DT’nin gişelerinde de özel tiyatroların biletleri satışa sunulmalı, yurttaşlar özel tiyatrolarda da hangi oyunların sahnelendiğini görmeli. Bununla birlikte kentteki diğer özel tiyatrolar da birbirlerine destek çıkmalı. Zaten kentte hepi topu önemli üç, dört tane özel tiyatro var. Bunlar Öteki Tiyatro, AST, Ankara Ekin Tiyatrosu, Sanatolia Sahnesi, Tiyatro Pembe Kurbağa ve Mavi Sahne. Bu tiyatrolar bugün tüm olumsuzluklara karşın mücadele ediyor. Kentteki önemli tiyatrolardan Mavi Sahne’nin yönetimi geçen hafta Cumhuriyet Ankara’ya, AST’ye destek olacaklarını ve destek kapsamında her ay bir oyunlarını karşılıksız AST’nin sahnesinde oynayacakları yönünde bir demeç vermişti. Kişesel olarak Mavi Sahne’nin bu önerisini çok olumlu karşıladım. yok. Dünya tiyatrolarına baktığınız zaman şunu görürsünüz: Dünya ölçeğindeki sanat tiyatrolarına belediyeler ve devlet yardım yapar. Antik Yunan döneminde tiyatroları “Ankorlar” desteklemişlerdir. Ortaçağ döneminde derebeyler ve krallıklar, bugün de bu iş bir devlet politikası haline gelmiştir. Örneğin Fransa’daki tiyatroları, yüzde 49 oranında belediyeler, yüzde 51 oranında da devlet destekler, tabii yerli oyun oynamak koşuluyla. İngiltere’de de durum böyledir. Çünkü tiyatrolar, sanat yardım almaksızın, desteksiz ayakta kalamaz. Bu anlamda Çankaya Belediyesi’nin AST’ye verdiği desteğin çok yerinde olduğunu düşünüyorum. Bir diğer sorunumuz da izleyici sayısının günden güne düşmesi. Tabii bu durum da başlı başına ekonomi ile ilgili. 2001 krizinde bile bizim seyirci sayımız daha fazlaydı. İzleyici sayılarının düşüşünde popüler kültürün, sinema ve televizyonun etkisini de yadsımamak gerekir. 16