Katalog

27 TEMMUZ 2025 3 Zorbalık ‘Kültür ve ahlak GÜVEN ayvanların İngiltere’de ve Sovyet BAYKAN davranışlarına tarihinde çok rastlandığı bakarak üzere nice ülkede onlara diktatörler zorbalıkla, ülkenin H birtakım rakiplerini hapsederek veya insani özellikler atfederiz. öldürerek iktidarı ellerinde Örneğin bazı tutmuşlardır. Zorba hayvanların yöneticiler halktan sevecen, ağır vergiler alarak bazılarının sadık, ayakta kalmaya sigortasıdır’ bazılarının ise çalışmışlardır. kindar olduklarını Bir zamanlar bazı söyleriz. Avrupa ülkelerinde Hayvanlarda evine pencere unay Akın’ı okumak veya dinlemek, eski bir dostun neokorteks ve açanlardan pencere evine girmek gibidir. Kapıdan içeri girdiğinizde sizi insanlardaki PROF. DR. vergisi alınıyordu. kitap kokusu ve tarihin unutulmuş fısıltıları karşılar. kadar gelişmiş bir Güneş ışığı da ÜSTÜN Yeni kitabı “Koyu Mavi Memleket Kumaşı”, bu eşsiz bilinç olmadığı kralın tekelindeydi. DÖKMEN S anlatıcının geçmişle bugün arasında kurduğu şiirli için onlara Tarihte köprünün yeni halkası. Unutulmuş kahramanları, sessiz hikâyeleri kişilik özellikleri İngiltere’de yalnızca kelimeler değil, yaşayan bir hafıza çıkıyor. Anlatının özü bugüne taşıyan bu yolculuk, sırf belleğimize değil kalbimize de yüklememiz anlamsızdır. en büyük suç krala de tam olarak bu bence: Anlatmak değil, yaşatmak. dokunuyor. Hayvanlarda iyilikseverlik, ihanetti. İspat edilemese GÜLCEMAL’İN KÖPÜKLERİ zorbalık veya ahlak anlayışı bile krala ihanetle ve u “Cumhuriyet kültürdür” diyorsunuz... Yeni kitabınızda bu sözü yoktur, bütün bu bilişsel büyücülükle suçlanan taşıyan pek çok “gizli kahramanın” izini sürüyorsunuz. u Kitabınızda Yaşar Kemal ve Abidin Dino’nun Paris Garı’ndaki özellikler insana özgüdür. pek çok kişi hayatını Geçmişten bize kalan bilgi ancak onu doğru okuyabilirsek bekleyişi ya da Gülcemal vapurunun burnundaki köpükler gibi simgesel İnsan iyilik veya zorbalık kaybetmişti. Aslında bir geleceğimizi aydınlatır. Yeni kitabımda, geçmişin bilgisiyle anlara yer veriyorsunuz. Sizce bir memleketin geleceği böyle küçük yapan ve bunlar üzerinde kişi istese bile büyücülük geleceği şekillendiren insan hikâyelerine odaklanıyorum. Eğer ayrıntılarda nasıl gizlenir? düşünebilen bir varlıktır. yapamaz, büyücülük geçmişin merkezine sarayları değil insanı yerleştirirsek geleceğe Kitaplarımda dürüst kalmış, adalete inanan, hayatı farazi bir meslektir, sadece de daha insani bir dünya taşırız. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün güzelleştirmeye çalışan insanların izini sürüyorum. Yaşar TARİHTEN yapılabileceğine inanılır. “Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli kültürdür” sözündeki gibi. Ben Kemal, Abidin Dino, Nâzım Hikmet, Cemal Süreya... Hepsi bu GÜNÜMÜZE ZORBALIK Yakın geçmişte bir futbol de kültürü, insanın doğayla, bilimle, sanatla kurduğu ilişki olarak memlekete ışık tutmuş, lekesiz insanlar. Onların hikâyelerini İnsanlar merhamet, takımımız sahasının görüyor ve bu ilişkiden ilham alarak geleceğe sesleniyorum. anlatırken yalnızca birer biyografi sunmuyorum, aynı şefkat, zorbalık, kindarlık, kenarına tavuk kemiği zamanda bir müze kurguluyorum. Çünkü sahne sadece u “Koyu Mavi Memleket Kumaşı”nda anlattığınız öyküler, sadizm sergileyebilirler. Bu gömülerek kendisine büyü tiyatro salonunda değil, bir müze odasında da kurulabilir. tarihin görünmeyen yüzünde dolaşıyor. Sizce bir hikâyeyi duygular içinde yalnızca yapıldığını iddia etmişti. “gizli” olmaktan çıkarıp bizi etkileyen şey nedir? Tasarımcı Ayhan Doğan’la birlikte kurduğumuz her saldırganlığa yönelik Cehalet ve zorbalık birlikte Bence bir hikâyeyi etkileyici kılan şey, onu nasıl müze, bir tiyatro sahnesi gibi tasarlanıyor. Ziyaretçilerin duygularınız komşu ülkeyi yürür. kurguladığınızdır. Ben yazarken ilk bakışta alakasız gibi yalnızca bakmadığı, hikâyenin parçası olduğu istila etmenize, maddi görünen ayrıntıları bir araya getiriyorum. Şair kimliğimle alanlar yaratmaya çalışıyoruz. Gülcemal vapurunun SHAKESPEARE’DE zenginlik elde etmenize hareket ettiğim için düz yazılarımda da sözcüklerle şiir pruvasına çizilen köpükler mesela... Neredeyse ASİLLER olanak sağlar. Zengin bir gibi örülü yapılar kuruyorum. Okurda merak duygusu unutulmuş bir hikâyeydi. Çanakkale Savaşı sırasında komşu ülkeyi merhametle, Shakespeare’in IV. Henry uyandırmayı, “Bunu hiç böyle düşünmemiştim” düşman denizaltıları vapurların hızını su üstündeki şefkatle zapt edemezsiniz. O adlı oyununda birkaç asil dedirtmeyi önemsiyorum. Bu kitapta da o şaşırtıcı ve dalga izlerinden hesaplayıp saldırıyordu. Ressamlar, ülkeye açıkça veya hileyle genç bir plan yaparlar. düşündürücü kurguyu daha da derinleştirdiğimi düşünüyorum. Gülcemal’in önüne köpük çizerek bu hesaplamayı yanıltmaya saldırabilirsiniz, zorbalıkla İçlerinden birisi “Ama çalıştı. İşte ben bu noktadan itibaren savaşı resim sanatının diliyle ele geçirebilirsiniz. bunu gerçekleştirirsek ANLATMAK DEĞİL, YAŞAMAK anlatmaya başladım. Çünkü tarihi yalnızca hamasi söylemlerle Freud iki temel güdünün ahlak ilkelerine aykırı olur” değil, insanın, sanatın, bilimin ışığıyla anlatmalıyız. cinsellik ve saldırganlık diye itiraz eder. Diğeri u Oyuncak Müzesi’ni kurarken “çocuklara değil, çocukluğumuza” olduğunu söylemişti. ise “Biz asiliz, bu ahlak dokunmak istediğinizi söylemiştiniz. Bugün müzede anlatılan u Yıllardır hem sahnede hem kitaplarınızda şu sözü yineliyorsunuz: Tarihteki birçok olay ilkelerini halk uysun diye hikâyelerle yeni kitabınız arasında nasıl bir bağ var? “Kültür bir ülkenin sigortasıdır.” Sizce bugünün Türkiye’sinde bu maalesef bu öngörüyü koyduk, bizim uymamız Oyuncaklar çocuklar tarafından yapılmaz. Büyüklerin, kendi sigortayı korumak için en çok neye ihtiyacımız var? doğrular. Eskilerde bir ordu gerekmez” diye karşılık dünyalarını çocuklara aktarma biçimidir aslında. Bu nedenle En çok adalete ihtiyacımız var. Çünkü adaletin olmadığı bir yerde bir kaleyi zapt etmekte verir. Büyük ustanın yazdığı oyuncaklar, masum nesneler değil, çoğu zaman ideolojik kültür ne kök salabilir ne de yeşerebilir. Bugün Türkiye’nin en zorlandığında padişah askere bu replikler hâlâ geçerlidir. objelerdir. Bir ülkede kız çocuklarına bebek, erkek çocuklarına yakıcı sorunlarından biri derin bir kültürel çözülme. Bu çözülme, yüksek sesle “Yağma üç gün Birleşmiş Milletler Güvenlik tabanca verilirse ileride biri diğerini vurabilir. Bu gerçeğin izleri bizi ortak değerleri zedelenmiş, kimliğini kaybetmiş, yalnızca çıkar kanundur” derdi. Bu izin Konseyi’ndeki beş ülke kitaplarımda da var. Çünkü çocukluk, sona eren bir dönem ilişkileriyle bir arada tutulan bir insanlar topluluğuna dönüştürüyor. galip tarafın üç gün kaledeki kendilerini dünyanın değil, merakın, öğrenmenin ve yaratıcılığın kaynağıdır. Ben hem Kültür, doğayla, insanla, yaşamla kurduğumuz derin bağdır. tüm zenginlikleri gasp asilleri kabul etmektedirler, kitaplarımda hem müzelerimde bu çocukluk duygusunun izini Zeytin ağaçlarını, dereleri, sokak hayvanlarını koruma iradesidir. edebileceği, karşı koyanları içlerinden birisinin veto sürüyorum. İstanbul Oyuncak Müzesi, Barış Manço Müzesi, Masal Bir evin cephesine iliştirilen kuş evi, bir toplumun zarafetle inşa öldürebileceği ve kadınlara etmesi bir kararın alınmasını Müzesi... Hepsi aynı hayale, aynı içsel çocuğa uzanıyor. ettiği kültürel bilincin simgesidir. Osmanlı dönemindeki cami ve tecavüz edebileceği engellemektedir. saraylarda da vardı bu kuş evleri, Anıtkabir’de de... Emin Onat ve u Gösterilerinizde hem edebiyatı hem tarihi sahneye taşıyorsunuz. anlamına geliyordu. Yağma mimar arkadaşları Anıtkabir’in cephesine yapının minyatürünü Kitaplarınızla sahne arasında kurduğunuz bu köprüde, anlatının hangi ZORBALIĞA KARŞI ve tecavüz çok motive hali sizi daha çok özgürleştiriyor: Yazmak mı, anlatmak mı? kuş evi olarak kondurmuşlardır. Kültür, ayrıntıda gizlidir, hem AHLAK ediciydi. İkinci Viyana Benim için her şeyin başlangıcı yazmak. Kalemle kurduğum yaşama saygıdır hem yaşatmaya irade. “Kentsel dönüşüm” adı Aslan geyiğin yavrusunu kuşatmasında Sadrazam dünya olmasa sahnede de olamazdım. Çünkü tiyatro, temelde bir altında yapılan onca binanın birinde bile böyle bir ayrıntı var mı? yediği zaman onu zorbalıkla Kara Mustafa Paşa yağmaya Üstelik bu sadece fiziksel yapılarla sınırlı değil. Aynı çürüme edebiyat metnidir. Yazarken kendimi daha derin, içten bir biçimde suçlayamayız. Çünkü ve tecavüze izin vermediği fikrin, hayalin, vicdanın yapısında da var. Örneğin Fikirtepe... ifade edebiliyorum. Sahne ise bu yazılı dünyanın sesle, jestle, aslanda ahlak anlayışı için kale zapt edilememişti. canlı anlatımla ete kemiğe bürünmesidir. Yeni kitabımdan adını Adı üstünde: “Fikir”in tepesi. O ismi ona Namık Kemal verdi. yoktur, vicdanıyla değil İkinci Dünya Savaşı’ndan alan oyunumda da sahneye bir meddah gibi çıkıyorum. Anlatıya, Arkadaşlarıyla orada toplanır, ülkenin geleceğini tartışırlardı. içgüdüleriyle hareket sonra Avrupa’da, yangın gözlemcisi Aşki Efendi’yi selamlayarak başlıyorum: “Size Bugün Fikirtepe’de ne var? Gökdelenler, düzensiz beton bloklar, etmektedir. Ancak insan Yugoslavya’daki iç savaşta bir hikâye anlatıcısıyla sesleniyorum çünkü ülkem bir yangın yeri.” gri ve sıkışık bir yaşam... İşte bu yüzden kültür sadece müze savaşta düşmanının Saraybosna’da çok sayıda kurmak ya da kitap yazmakla korunan bir şey değildir, bir vicdan Bu selam hem geçmişe bir gönderme hem de bugünün ruhunu çocuğunu öldürdüğünde kadına tecavüz edilmişti. taşıyan bir cümle. Beyazıt Kulesi’nden yangını gözeten Aşki meselesidir. Eğer bu toplumsal vicdanı kaybedersek ne geçmişi vicdanını kullanmamakta, Kanımca Cengiz Han’ın Efendi gibi ben de sahnede hem tehlikeyi işaret ediyor hem de anlayabiliriz ne de geleceği inşa edebiliriz. En kötüsü de şudur: içgüdüleriyle hareket tüm seferleri, Haçlı belleğimizi canlandırıyorum. Çocukken açınca içinden üç boyutlu O zaman elimizde kalan, sigortası atmış bir ülke olur. Kültür, etmekte yani bir hayvan Seferleri, 100 Yıl, 30 sahneler çıkan kitaplar vardı ya, işte ben de o hissi yaşatmak o sigortanın ta kendisidir. Onu korumak ancak adaletle, ortak gibi davranmaktadır. Savaş Yıl Savaşları, iki dünya istiyorum seyirciye. Yazmak ve anlatmak birleştiğinde, ortaya duyarlılıkla, birlikte kurduğumuz değerlerle mümkündür. ortamı bazılarını çıldırtır savaşı, Hiroşima, Vietnam, fakat savaşa rağmen Kızılderililere, İnuitlere, çıldırmayanlar, ahlaki BERRIN KARADENZI Afrikalılara yapılan v Ata Demirer Gazinosu değerlerini kaybetmeyenler soykırımlar ve benzerleri, berrin.karadeniz@cumhuriyet.com.tr Harbiye’de de vardır. Kore’de düşman sonuçta tarihten günümüze ürk sanat müziğinden operaya, türkülerden çocuklarını evlat edinmeye yapılan tüm savaşlar birer Tpop müziğine, tavernadan arabeske kadar çalışan Türk askerleri zorbalıktır. Saldırgan ülke Kültür rotası geniş bir repertuvar ve eğlenceli hikâyeleriyle olmuştu. her savaşı haklı gösterecek Yazın hareketli, renkli ve sıcak enerjisi Ata Demirer açıkhava sahnesinde sevenleriyle Bir psikiyatrist olan bir neden ortaya koyar, buluşacak. 30 Temmuz’da Harbiye Açıkhava sahnelere de yansımaya devam ediyor. Viktor Frankl, dört yıl tüm diktatörler ülkelerinde Sahnesi’nde yapılacak konserde usta müzisyen kaldığı Nazi kampından yaptıkları zorbalıkları Temmuz biterken ağustos ayı etkinlik Taşkın Sabah yönetimindeki orkestra Ata çıkmıştır, bir arkadaşıyla haklı gösterecek nedenler biletlerinizi almayı unutmayın. Demirer’e eşlik edecek. birlikte tarlalar arasında ileri sürerler. Bütün yürümektedir. Frankl bunlar sadece bir mantığa v Jennifer Lopez “Ekinlere basmayalım” v Festivalde bürümedir. İşin ilginç yanı diyerek patikadan yürür. bir ülkede veya dünyada, İstanbul Festivali’nde son gün Arkadaşı ise “Bunca yıl zorbalıkları haklı göstermek ünyaca ünlü pop yıldızı kimse bize acımadı, ben oundscape için yapılan açıklamalara DJennifer Lopez, İstanbul başkasının ekinlerine niçin SFestival, Life inanan çok sayıda insan Festivali’nde İstanbullu acıyayım” cevabını verir, Park İstanbul’da ortaya çıkar. dinleyiciyle buluşacak. Son olarak ekinlere basa basa yürür. bugün ikinci Machiavelli’in, “Amaç v Elgiz Müzesi teras “This Is Me... Her şeye rağmen ahlaki ve son günüyle aracı meşru kılar” sözü ve Now” albümünü sergileri sürüyor değerleri kaybetmemek tamamlanıyor. Goebbels’in, “Bir yalanı müzikseverlerle gerçek insanlara özgü bir Kadebostany, ürkiye’nin ilk çağdaş sanat müzesi olan Elgiz yeterince tekrarlarsanız buluşturan davranıştır. Yaşamanın Kazy Lambist, TMüzesi’nin teras sergilerinin 17’ncisi “Teras’tan inanırlar” görüşü zorbalığın Lopez, 5 bedeli yaşatmak olmalıdır. Sebastian Konrad ve Yansıyanlar” ziyaretçilerini ağırlamaya devam ediyor. temelini oluşturur. Ağustos’ta Valeron’un sahnede olacağı Önceki teras sergilerine katılan sanatçılar arasından Festival Park festivalde butik pazarlar, danışma kurulunun belirlediği 35 sanatçının yapıtlarının Yenikapı’da, İmtiyaz Sahibi: atölyeler, gurme lezzetler de yer aldığı sergi, farklı malzeme ve tekniklerle yapılmış 27 TEMMUZ 2025 SAYI: 1842 biletler satışta. CUMHURİYET VAKFI adına yer alıyor. heykellerden oluşan bir seçkiyi içeriyor. n Yayın Koordinatörü ALEV COŞKUN DENİZ ÜLKÜTEKİN Genel Yayın Yönetmeni n Reklam Genel Müdürü İş Sanat’ın “Herkes İçin Sanat: Anadolu Rahmi Eyüboğlu ve Yalçın Gökçebağ’ı bir MİNE ESEN v Anadolu EVSUN SİNEM ALKAN Sorumlu Müdür Sergileri”nde yeni durağı, Muğla’nın Milas ilçesi. araya getiriyor. Sergi, sanatçıların Anadolu’yu pazar.dergi@cumhuriyet.com.tr BETÜL BERİŞE Sergileri Bugün Türkiye İş Bankası Milas Şubesi’nde merkeze alan yaratıcı bakış açılarını izleyicilerle Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul ziyarete açılacak sergi, Türk resim sanatının paylaşırken sanatın kuşaklar arasındaki No:11A/41 Bahçelievler İstanbul Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 e-posta: Milas’ta Pazarlama A.Ş. Yaygın süreli yayın önemli temsilcilerinden Turan Erol, Bedri sürekliliğine de ışık tutacak. reklam@cumhuriyet.com.tr Uets: 25999-15079-37611 Fotoğraf: Atilla Alp Bölükbaşı