Katalog

13 TEMMUZ 2025 4 Bilimin ışığında yeniden doğuş ve YAŞAM GÜNLÜĞÜ etik sorular oğduğunda bir şeylerin ters insan genleri ekleniyor. böbreği dilimi nakli gittiği hemen anlaşılmıştı. Genetik olarak insan bedenine uyumlu ya da 1960’larda Bedeni mora çalan bir hale getirilen domuz organları, bilim şempanze kalbi renkteydi ve nefes alışları insanlarına göre önemli bir çözüm olabilir. nakilleri gibi ÖMÜR D düzensizdi. Doktorlar Kadim zamanlardan beri insan, çoğunlukla TANYEL minik kalbini dinlediklerinde sorunun bedeninin ve ruhunun sınırlarını başarısız ne olduğunu anlamışlardı. Gelişmemiş keşfetme arzusu taşımıştır. Mitolojilerde denemelerle bir kalp anatomisiyle doğan Fae’in bu tanrılar, ölümlülere olağanüstü güçler karşılaşıyoruz. bahşederken Prometheus efsanesi, yaralı Ancak 1984’teki haliyle yaşama şansı yoktu. Tek çare kalp organları iyileştirme umudunu temsil Fae vakası, en çok ses getirenlerden oldu. nakliydi. eder. Bugün bu arayış, organ nakli ve Döneminin bilimsel olduğu kadar ORGAN BAĞIŞI ARTIYOR “ksenotransplantasyon” ile bilim kurgu ile cesur cerrahlarından Dr. Lee Bailey, Peki, Türkiye bu umut yolculuğunun bu nakli yapacaklarını açıkladı. Zaman gerçeğin iç içe geçtiği çağdaş bir biçime neresinde? Organ bağışı bilincinin ve hızla tükeniyordu ve bir insandan organ büründü. nakil sayılarının arttığı umut verici bir bulma şansı çok düşüktü. Dr. Bailey, bu VİRÜS RİSKİ Nietzsche’nin tablo var. 2002’den 2023 Kasım ayına amaçla bir babun kalbini kullanacağını Ancak bu ilerlemeler, etik ikilemleri de kadar Türkiye’de toplam 74 bin 704 organ açıkladığında yalnızca tıp dünyası değil beraberinde getiriyor. Türler arası organ nakli yapıldı. Bunların çoğunluğu böbrek tüm insanlık şaşkınlık nakillerinde virüs ve karaciğer nakilleriydi. Türkiye’de ilk dolu bir bekleyişe girdi. Şen Bilim’i bulaşma riski en böbrek nakli 1968’de, ilk kalp nakli ise 1984 yılında yapılan büyük kaygılardan. 1969’da yapıldı. Ancak hâlâ binlerce kişi nakil, bir babundan iz filozoflar; halkın 2022 yılında David özellikle böbrek, karaciğer ve kalp nakli insana yapılan ilk kalp yaptığı gibi bedeni Bennett’a yapılan için beklemekte. Beyin ölümü gerçekleşen nakliydi. Operasyon ruhtan ayırmamada ilk domuz kalbi hastaların ailelerinden alınan onay başarılı geçti. Ancak özgür değiliz. naklinde bazı virüs oranlarındaki artış, toplumdaki duyarlılığın iki hafta sonra başlayan “B Acılarımızdan izlerine rastlanmış da yükseldiğini gösteriyor. ret reaksiyonları sürekli düşünceler doğurmak bu da olası ölüm Bir yanda bilimin sınırlarını zorlayan, engellenemedi. En zorundayız, analar gibi. Onları tüm nedenlerinden biri türler arası nakil hayaliyle ilerleyen azından insan donör kanımızla, yüreğimizle, ateşimizle, olarak değerlendirilmişti. Ayrıca hastaların ksenotransplantasyon, diğer yanda insanın bulunana kadar Fae yaşatılmak istendi AYŞE ACAR acımızla, yazgımızla, felaketlerimizle seçimi, hayvanların yaşam koşulları ve insana sunduğu, umut taşıyan bağışlar... ancak 20. günün sonunda küçük bedeni donatmalıyız. Yalnızca büyük acılar uzun vadeli izleme gerekliliği gibi konular Her iki yol da insanlığın yaşamı yüceltme daha fazla dayanamadı. Yaşamını ruhun son kurtarıcıları olabilir.” (*) tartışma yaratıyor. ve acıyı dindirme çabasının bir yansıması. yitirdi. Yine de o, insanlığın organ nakli Filozof Friedrich Nietzsche, bir başyapıt olan “Şen Ksenotransplantasyonun tarihine Unutmayalım: “Her bağışlanan organ, yeni serüveninin önemli bir kilometre taşı Bilim” eserinde böyle diyor. Yazıldığı 1882 yılından baktığımızda, 1905’te bir çocuğa tavşan bir yaşamın filizlenişidir.” olarak belleklere kazındı. beri entelektüellerin gündeminden düşmeyen bu eser, onun daha sonra yazdıklarına zemin hazırlamış, ORGAN NAKLİNDE BÜYÜK ADIM deyim yerindeyse ismini düşünce tarihine altın Geçen haftalarda bilimsel bir harflerle yazdırmıştır. İç dünyasında yaşadığı kongreden gelen haberler, organ naklinde çalkantıları düşünsel bir malzeme olarak kullanan çok farklı bir aşamaya geldiğimizi ve bunları paylaşmaktan çekinmeyen filozofun gösteriyordu. Araştırmacılar, ilk kez sistematik olmayan düşünme biçimini bu eserde domuz embriyolarında insan hücreleri berrak bir şekilde görmek mümkündür. içeren kalpler yetiştirdiklerini duyurdu. Toplumsal normları sorgulayan ve bireyin Embriyolar 21 gün hayatta kalmış ve özgürlüğünü yücelten düşüncelerin şiirsel bir dille bu süre içinde minik kalpleri atmaya ifade edildiği eserde Nietzsche, bizi ciddi bir yaşamsal başlamıştı. sorgulamaya çağırır. Domuzlar, organ boyutlarının insan “Nedir yaşam?” Bu soruya Şen Bilim’de verdiği organlarına yakınlığı, hızlı üreme ve yanıt şöyledir: “Yaşam şudur: Ölmek isteyen bir büyüme özellikleri nedeniyle ideal verici şeyden sürekli ayrılma. İçimizde, yalnızca içimizde adayları olarak görülüyor. Gen düzenleme de değil zayıf olan ne varsa onlara karşı acımasız ve teknolojileri, özellikle CRISPR/Cas ödün vermez olan...” sistemi ile insan bedeninin yabancı organı Nietzsche, bu eseri uzun bir yoksunluğun ardından hızla reddetmesine neden olan üç şeker gelen bir şenlikten ötürü yazdığını söyler. “Tanrı molekülü domuz DNA’sından çıkarılıyor. öldü” der, modern dünyanın geleneksel din ve değer Böylece “hiperakut ret” sorunu aşılmaya sistemlerinden koptuğuna ve yeni bir dünya görüşü çalışılıyor. Ayrıca uzun vadeli reddi ile yaşam biçimi arayışının gerekliliğine dikkat önlemek amacıyla domuz hücrelerine çeker. Evet, Batı felsefesinde ve dininde yer alan değerler çökmüştür ama bu kriz bir son değil, yeni değerlerin BERRIN KARADENZI ve anlamların yaratılabileceği bir fırsat olarak v Harbiye’de görülmelidir. berrin.karadeniz@cumhuriyet.com.tr Ajda Pekkan SANATIN ÖNEMİ Nietzsche, yaşamın anlamını ve insanın kendi Kültür rotası rüzgârı kaderini oluşturma yeteneğini ısrarla vurgular. Yaz akşamları birbirinden renkli öylediği Sanatın, insan deneyiminin derinliklerini anlayıp sahneleri sanatseverlerle buluşturuyor. Sşarkılar ifade etmek için önemli bir araç olduğunu belirtir. sahne “Düşünme bütün biçimsel onurunu yitirdi” der Açıkhava konserleri, tiyatroları, kostümleri ve Nietzsche ve devam eder: “Düşünmenin törensel, sinemaları... İşte yaz rotası durakları. v Eskişehir cazla konserlerindeki vakur tavırları gülünçleşti, eski tip bilge insan etkileyici çekilmez oldu. Çok telaşlı düşünüyoruz.”Aynı telaş, buluşacak rammy ve performansıyla konu kadınlar olduğunda ne yazık ki “Şen Bilim”de v Pop müziğin azın evrensel dili 4-5 Ekim GEmmy ödüllü yıllara Nietzsche’yi de ele geçirir: Ctarihlerinde Eskişehir’de ilk kez müzisyen, namı prensi geliyor meydan “Tüm kadınlar zayıflıklarını abartmakta pek ustadır, kentle buluşuyor. “Şehri Cazla Tanı” diğer “pop müziğin okuyan gerçekten de onlar zayıflıkta yaratıcıdırlar. Ufak teması ve Tepebaşı Belediyesi’nin prensi” Justin “süperstar” bir toz lekesinden bile zarar görebilecek son derece katkılarıyla düzenlenen Eskişehir Timberlake 2025 Ajda kırılgan süsler gibi görünmek için. Bu dünyada varoluş Caz Festivali’nde, Ayhan Sicimoğlu dünya turnesi Pekkan, 31 nedenleri erkeklere beceriksizliklerini hissettirmek, & Latin All Stars, Kerem Görsev kapsamında Temmuz’da erkeklerin vicdanını bununla rahatsız etmektir.” Trio, İlhan Erşahin & Barış K, Türkiye’ye geliyor. Harbiye Eserin farklı yerlerinde kadınlarla ilgili olumsuz Hey Douglas, Jehan Barbur, Ceren Timberlake’in beş Açıkhava düşüncelerini okurken insanın aklına doğal olarak Gündoğdu ve daha birçok isim yıl aradan sonra Sahnesi’nde. Salome geliyor. Lou Salome, onun eserinde tarif ettiği sahnede olacak. ülkemizde vereceği “tüm kadınlar”a benzemeyen, güçlü karaktere ve ilk konserde, entelektüel birikime sahip bir kadındır. Nietzsche’nin yeni albümünden v Adalar’da sinema evlenme teklifini reddeden Salome’nin, filozofu uzun parçaların yanı süre bunalıma soktuğu bilinen bir gerçektir. Belki de günleri sıra öne çıkan kadınlarla ilgili tespitlerine bir türlü baş edemediği u yıl 5. yılını dolduran “Sinemada şarkıları da öfke duygusu neden olmuştur, kim bilir. BFilm Festivali”, 23-27 Temmuz seslendirilecek. “Kendimiz hakkında bildiklerimiz ve tarihlerinde Büyükada Taş Mektep ve Konser, 30 anımsadıklarımız, öyle sanıldığı gibi mutluluğumuz Heybeliada Değirmenburnu Parkı’nda Temmuz’da İTÜ için can alıcı bir önem taşımaz. Gün gelir, katılımcılarını bekliyor. Festivalin Stadyumu’nda, diğerlerinin hakkımızda bildikleri üstümüze gelir. O ayrıntılarına İBB Kültür’ün internet biletler satışta. zaman anlarız ki bu bilgi daha güçlüdür.” sitesinden ulaşılabilir. Ünlü filozofun bize önerdiği şey, kahkaha ile bilgeliği birleştirmemiz gerektiğidir. Nietzsche işte yvalık Uluslararası Müzik Akademisi (AIMA) tarafından v Ayvalık’ta buna “Şen Bilim” der. ASabancı Vakfı’nın desteğiyle 11. kez düzenlenecek olan Ayvalık AIMA Müzik Festivali, 25 Temmuz’daki açılış MÜZIK konseriyle sanatseverlerle buluşacak. Ayrıntılı program KAYNAKÇA * Friedrich Nietzsche, Şen Bilim, Say Yayınları. ZAMANI Ayvalık Uluslararası Müzik Akademisi’nin internet sitesinde. otanyel@yahoo.com