Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
8 HAZİRAN 2025
6
Mozart
etkisi
ouTube, geçtiğimiz
LİSTEDE ÇOCUK
günlerde “Tüm
ŞARKILARI ZİRVEDE
Zamanların En Çok
Çok dinlenenler listesinin
İzlenen
devamı da benzer
Y10 Müzik
seyrediyor: Üçüncü
Videosu (2025)”
ve dördüncü sıralarda
BEBE101
listesini duyurdu.
yine çocuk şarkıları
Bilin bakalım ilk
var. Nedenini çok
sırada kim var?
iyi anlayabiliyorum.
Baby Shark! Evet,
“Ants Go Marching”i
büyük ihtimalle bir
sanırım kendi
yerlerde maruz kalmış
şarkımın (Zamanında
JennieJennie Lisa
olabileceğiniz, hani
eksik kalmayayım
sözleri “düt düt dürüt”
diye ben de bir tekli
diye devam eden Baby
yayınlamıştım: “Bir
DILŞAD
Shark. YouTube’da
Düş Bırak”) 50
ÇELEBI
15 milyardan fazla
katı filan dinlemiş
izlenip, platformda
K-Pop’ta yalnız
olabilirim. Bu da
10 milyar izlenme
YouTube listesindeki
sayısını aşan ilk video
çocuk şarkılarının sırrını
olma nişanını da göğsüne takarak
açıklıyor. Çocuklar yılmadan aynı
üstelik. Michael Jackson’ı, The
şarkıyı defalarca dinleyebiliyor.
Beatles’ı, Queen’i filan geçtim...
Haliyle çocuk şarkıları, iştah açıcı
Koskoca Mozart’a, Beethoven’a
kocaman bir pazarın ürünü olarak
olmak: Lisa’nın
nasıl yaparsınız bunu? Üstelik
yatırımcılara göz kırpıyor. Bu da
bir de “Mozart Etkisi” iddialarına
müzikal altyapıdan yoksun nice
rağmen…
fırsatçının piyasaya doluşması
Mozart etkisi teorisi, erken
anlamına geliyor. Sonunda konser
çocukluk döneminde klasik
yakalayabilmek için uçak bileti
müziğe maruz kalmanın zihinsel
alan, heyecanla festival bileti
gelişim üzerinde yararlı bir
‘günahı’ ne
toplayan nice müzikseverin
etkiye sahip olduğunu öne sürer.
kulakları, 3-4 yaşındaki
Teorinin ortaya çıkışı 1993’e
çocukların insafına kalıyor.
kadar gidiyor. Çalışmada, kâğıt
BLACKPINK üyesi Lisa’nın solo kariyeri, sırf müzikte değil,
katlama ve labirent çözme gibi
SEVEBİLECEĞİNİZ
Doğu Asya’nın kolektif kültür kodlarında da bir kırılmayı
uzamsal akıl yürütme olarak
ÇOCUK ŞARKILARI
bilinen belirli zihinsel görev
işaret ediyor. Uzakdoğu’nun sadakat merkezli idol sisteminde
Yine de enseyi karartmıyoruz
türlerinin performansında kısa
çünkü çok güzel çocuk şarkıları bireysellik hâlâ bir sapma mı? Gelin birlikte inceleyelim.
vadeli (yaklaşık 15 dakika) bir
da var. ABC Song sayesinde
iyileşme olduğu bildirilmiş.
ünya üzerinde milyonlarca
Uzay kendi kendine İngilizce
Çalışma yalnızca 36 üniversite
hayranı olan K-Pop yıldızları,
alfabeyi baştan sona öğrendi.
öğrencisiyle yapılmış olmasına
doğal olarak toplumsal ve kültürel
Gezegenlerin özellikleri filan
karşın basın sonuçları abartıp
anlamda oldukça etkili figürlerdir.
hep bu şarkılar sayesinde aklına
çarpıtmış. Çünkü hiçbir
DBLACKPINK’in üyelerinden Lisa
kazındı. Ben de “Mademki çocuk
öğrencide, test edildikleri 15
Baekhyun
da bu yıldızlardan biri. Bir süre önce “White
şarkılarından kaçamıyoruz, bari
dakikalık sürenin ötesine uzanan
Lotus” dizisinin Asya edisyonunda rol alarak
ortak bir küme bulalım” dedim
etkilere rastlanmamış.
şeklinde hedef gösterildi.
K-Pop hayranlarının ötesinde geniş bir izleyici
ve kendi deneyimlerimden
1999’da yapılan bir deneyde
Uzakdoğu kültürlerinde -özellikle
kitlesinin de ilgisini çekti. O, 106 milyonu aşkın
yola çıkarak, içinize hafakanlar
ise Mozart dinlemenin
Konfüçyüsçü etkilerin hâlâ güçlü
takipçiye sahip Instagram hesabıyla, muhtemelen
basmadan çocuğunuzla birlikte
sessizliğe göre üç puanlık bir
olduğu Güney Kore’de- topluluk
şu anda dünyanın en çok tanınan isimlerinden
dinleyebileceğiniz şarkıların bir
artış getiridiği sonucu çıkarken
uyumu ve hiyerarşi, bireysellikten
biri.
listesini hazırladım. Buyurunuz:
başka bir deneyde dört puanlık
önce gelir. Sadakat, başarıdan
Gucci ve Celine gibi dev markaların elçiliğini
l Kids Learning Tube - The
bir azalmayla sonuçlandığı
daha büyük bir değerdir. Lisa’nın
üstlenen, BLACKPINK ile dünya turnelerinde
Planet Song
bulunmuş. Yani klasik müzik
sahip olduğu küresel şöhret bile bu
milyonlara sahne alan Lisa, bu yıl ilk solo albümü
l Imogen Heap - The Happy Song
dinlemenin sizi veya çocuğunuzu
sadakat sınavını geçmekte yetersiz
“Alter Ego” ile bambaşka bir yola girdi. Ancak
Jules! - Crabby Crab
daha zeki yaptığına ilişkin
kalabiliyor.
bu yolculuğun hemen başında, önünde kimsenin
l Raffi - Baby Beluga
bilimsel bir kanıt yok. Olasılıkla
göremediği görünmez bir duvar belirdi: Asya’nın
l Miniyo - Kara Delik
SEKTÖRÜN ÇATLAĞI
klasik müziğin IQ üzerinde
köklü kolektif kültürüyle K-Pop endüstrisinin,
l Bilippi - The Excavator Song
herhangi bir etkisi de yok ama K-Pop yıldızlarının pırıltılı sahne
J-Hope
topluluğa sadakati her şeyin önünde tutan yapısı.
Bir de Super Simple Songs var.
olsun. Mazeretle iyi müzik ışıklarının ardında, genellikle küçük
Albümün tanıtım sürecinde aldığı eleştiriler,
Müzikal olarak yetişkinleri pek
dinlemiş oldu nice çocuk. Ayrıca yaşlardan başlayan uzun ve zorlu
yalnızca müzikal değil “yalnız olma hakkı”na ilişkin
tatmin etmese de oldukça eğitici
bu durum, gelecekteki müzik bir süreç yatar. Birçok idol, daha ergenlik çağına
tartışmaları da beraberinde getirdi. Lisa sahnede tek
şarkıları var. Hem katlanılabilir
zevklerini olumlu yönde de gelmeden ailelerinden uzakta yaşamak, günün
başına durduğunda, alkış kadar yargı da topluyordu.
altyapıları var hem de çocuklar
etkileyebilir. büyük kısmını dans ve vokal kamplarında geçirmek
Çünkü K-Pop’ta solo olmak yalnızca bir müzik
çok seviyor.
Ben de Uzay karnımdayken her zorunda kalır. Bu süreçten yalnızca birkaç kişi
tercihi değil aynı zamanda kültürel bir sapma gibi
Liste elbette bizim müzik
gece ona Bach’tan “Sheep May çıkabilir, geri kalanı sessizce sistem dışına atılır.
algılanabiliyor.
zevkimiz ve Uzay’ın ilgi alanları
Safely Graze” dinletiyordum Dolayısıyla “idol” olmak başlı başına bir zafer
ile sınırlı. Yine de işe yarayacağını
ama amacım IQ’sunu artırmak sayılıyor ama bu zaferin sahibi yine sistemin ta
DENZI
YALNIZLIK GÜNAHI
umuyorum. Tabii yüzleşmesek
falan değildi. Doğduktan sonra o kendisi oluyor.
K-Pop endüstrisi, yalnızlığa karşı kurulmuş bir ÜLKÜTEKIN
şarkıyı açtığımda tanıdık gelmesi de hepimizin gönlünden geçen Topluluk içindeki her birey aslında kolektif
düzen. İdol toplulukları müzikte birlikte duygusal
ve kendisini güvende hissedip aynı dilek: “Çocuğum altı yaşına
bir vitrinin parçası. Stil, sözler, sosyal medya
olarak da yatırım yapılan kolektif yapılar. Her
geldiğinde piyanoyu çözsün,
sakinleşmesi içindi. Neyse ki hiç paylaşımları bile ajans kontrolünde. Yalnız atılan bir adım,
üye, topluluğun ruhunu oluşturan bir parçayken solo kariyer
müzikal bir dahi olsun da ‘Baby
ağlama krizi yaşamadık. Mozart tüm vitrinin dengesini bozabilir. Bu yüzden birçok sanatçı,
bu yapının hem içten hem de dışarıdan sarsılması gibi
Shark düt düt dürüt’ diyenlere
etkisi gibi bir beklentimiz de hiç bireysel olarak üretmek istese bile ajans politikaları, kontrat
algılanabiliyor.
gülüp geçeyim”. Hiç “Aman
olmadı, bu yüzden klasik müziği kısıtlamaları veya hayran tepkileri nedeniyle sessiz kalmayı
Bu yapı, Hollywood’un birey temelli yıldız sistemine ya
hep keyif için dinledik. Örneğin o mutlu olsun da... Dahilik tercih ediyor.
da MTV kuşağının ikon kültürüne tamamen zıt. Batı’da
şöyle bir rutin oluşturduk: Lego, yalnızlaştırır” filan demeyin. Ben Solo kariyer, bu dünyada özgürlükten çok yalnızlık
bir sanatçının topluluktan ayrılarak solo kariyer yapması
ahşap blok gibi sakin bir şey de sizden biriyim, içinizden geçeni anlamına gelebiliyor. Lisa, Jennie, Baekhyun, J-Hope,
genellikle kişisel büyümenin ve başarının göstergesi
oynarken klasik müzik açıyoruz. çok iyi biliyorum. O yüzden Taemin veya IU gibi yıldızların tek başlarına sahneye
sayılırken K-Pop’ta bu adım topluluğun bütünlüğünü
Çocuklar da rutinleri sevdiği için çocuğumuz dahi çıkana kadar (!) çıktıklarında aldıkları eleştiriler, karşılaştıkları kıyaslamalar
bozduğu, kolektif bağlılığı zedelediği gerekçesiyle eleştiri
artık kendisi o zamanlarda klasik mecburen biz yine böyle vasat ve kimi zaman maruz kaldıkları linç dalgaları yalnızca
alabiliyor.
müzik istiyor. Çünkü Uzay’la bireyin değil tüm endüstrinin ne kadar kırılgan olduğunu da
üstü listelerden devam.
Hayranlar için bu adım, “birlik ruhuna ihanet” anlamına
gördüm ki çocuklar ne kadar gösteriyor.
gelebiliyor. Şirketler ise solo projeleri, topluluğun içindeki
çok kolay uyumlansalar da bir Tüm bu yaşananlar, sektörel anlamda da bir yeniden
KAYNAKÇA
ticari dengeleri tehdit eden birer risk olarak görüyor. Yani
yandan da çok tutucular. Çocuk yapılanma gereksinimini gündeme getiriyor. Ajanslar yıllarca
Steele, Kenneth M. (2000). Arousal
bir üyenin aşırı ünlenmesi, diğerlerini gölgede bırakabilir ve
psikologları bunu, çocukların
“topluluk üzerinden marka yaratma” modeline yatırım yaptı.
and Mood Factors in the «Mozart
“denge kültürü”nü sarsabilir.
alıştıkları sistemde kendilerini
Effect». Perceptual and Motor Skills, Şimdi ise bireysel ifade alanı talep eden sanatçılarla, küresel
Lisa gibi küresel ölçekte tanınan bir idol bile sistemin dışına
güvende hissetmelerine bağlıyor. 91(1): 188–190.
müzik pazarının solo yıldız odaklı yapısı arasında sıkışan
attığı her adımda “fazla bireyselleşmek” veya “uyumsuzluk”
bir sistem var. Bu çatışma, hem ajans politikalarının hem de
gibi suçlamalarla karşı karşıya kalabiliyor. Solo olmak,
hayran kültürünün geleceğini belirleyecek.
sahnede yalnız kalmaktan fazlası, bir aidiyet sisteminden
kopmak ve kolektif kimliği aşmayı göze almak anlamına ‘NUNCHI’ BECERİSİ
geliyor. Bu da K-Pop’un kolektif “ahlakı”na ters düşüyor.
K-Pop’un grup merkezli yapısı bir tesadüf değil. Doğu
Lisa’nın solo kariyeri, Uzakdoğu’daki kolektif kültürün
Asya toplumlarının köklerine işlemiş kolektivist değerlerin
bireye biçtiği sınırları da gözler önüne seriyor. 2024’te
müzikal bir yansıması. Güney Kore’de bireysel öne çıkışlar
yayımlanan ve kendi prodüksiyon ekibiyle hazırladığı değil uyum ve bütünün estetiği yüceltiliyor. “Nunchi” yani
albümü, görsel dünyası ve koreografileri nedeniyle Güney başkalarının duygularını sezme ve buna göre davranma
Kore’de birçok çevre tarafından “fazla Batılı”, “aşırı becerisi, sosyal ilişkilerdeki hassas dengeleri açıklayan temel
serbest” ve “grup değerlerinden uzak” olarak değerlendirildi.
bir kavram. Bu zeminde grubun içinde fazla parlamak riskli;
Promosyon sürecinde BLACKPINK’in adının öne
kendi yoluna gitmekse nankörlük olarak algılanabiliyor
çıkarılmaması da aidiyet eksikliği olarak yorumlandı.
Topluluğun selameti uğruna gölgede kalmayı kabullenen bir
Hayran forumlarında “Neden Lisa bu kadar öne anlayışta, öne çıkmak çizgiyi aşmak anlamına geliyor. Çünkü
çıkarılıyor?”, “Grubu unuttu mu?” gibi yorumlar yükseldi. başarı, hâlâ bireysel değil, kolektif olarak kabul edildiğinde
Reddit’te bu konuya ilişkin açılan, “Bir K-Pop idolünden anlamlı bulunuyor.
Batılı solo yıldıza dönüşmenin zorlukları” başlıklı gönderi K-Pop’un bu kolektif yapısı ile Batı’nın birey odaklı yıldız
binlerce beğeni aldı. Albüm kliplerindeki bazı sahneler, kimi sistemi çarpıştığında ortaya çıkan çatlaklar yalnızca yıldızları
medya organları tarafından “Aile değerlerine uygun değil” değil, hayranları da içine alıyor.