Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
15 ARALIK 2024
3
İnsan gibi düşünebilen programlar yaşamımıza girdi, şimdi tehlikeleri konuşuluyor
Meğer evrim
Yapay zekâ
yokmuş!
Akademide evrimi reddeden temelsiz bir
anlayış yayılıyor. Bu anlayışta olanlara bazı
işsiz mi bırakacak?
önerilerim olacak.
ki yıl önce Van Yüzüncü Yıl
apay zekâ geri Avro’yu bulan yapay zekânın
Üniversitesi evrimin olmadığını
dönülemez dahil olduğu müzik üretiminin
-kendince- ispatlayan bir
biçimde beş yıl sonra 64 milyar Avro’ya madde madde
sempozyum düzenlemişti. Şimdi de
yaşamlarımıza ulaşacağı belirtiliyor.
İÜsküdar Üniversitesi evrim yoktur
açıklıyor
Ygirdi. Hâlâ
diye manifesto yayımladı. Ekşi Sözlük
‘üretim korunmalı’
emekleme aşamasında olsa
Gemini’ya göre yapay zekânın müzik
dışında eleştiren olmadı. İstanbul Aydın
Yalnızca müzisyenler
da çok hızlı “öğrendiği” ve
endüstrisinde yaratacağı etkiler madde
Üniversitesi yıllardır astroloji sertifikası
değil yapay zekâdan herkes
“büyüdüğü” kesin.
madde şöyle:
yani bilimsel olmayan, aslında hiç orhun
Prof. Dr.
etkilenecek. En güçlü etkiyi yüzde
Yapay zekâ teknolojisi
u Mü Zik ü reti Mi: Yapay zekâ,
olmayan astrolojinin sertifikasını veriyor.
atmış
56 oranında dublaj ve altyazı
Üst Ün
gitgide gelişecek. Yeni iş
beste yapma, ses düzenleme, yeni
Diğer üniversiteler bu konuda da sessizler.
çevirmenlerinin yaşayacağı
olanakları da yaratacak ancak müzik türleri yaratma gibi alanlarda
Dökmen
Bu durum vahimdir, MEB’in ÇEDES
dile getirilirken senaristler
bugünkü yazımızın konusu insanlara yardımcı oluyor ve hatta
uygulamasının benzeridir, çağdaş bilimin
ve yönetmenler de yüzde 15-20
tamamen yeni müzikler üretebiliyor.
“yaratıcı sektörlerde” yani
180 derece zıttıdır, üzüntü ve kaygı vericidir.
oranında gelirlerini kaybedecek.
u Mü Zik t üketi Mi: Dinleyicilerin
kültür sanat alanında
Çalışmanın vardığı sonuç şu:
müzikle etkileşimini kişiselleştiriyor,
çalışan insanların işlerini
ÜSKÜDAR’DA SABAH OLDU
Sanatçılar iki alanda gelirlerinde
özel çalma listeleri oluşturuyor ve yeni
elinden alması veya
“Üsküdar’da sabah oldu” sözünün yakın anlamlısı “Sağır sultan
büyük kayıp yaşayacaklar. İlki müzik keşfetmelerini kolaylaştırıyor.
gelirlerini azaltacak
duydu” sözü galiba. Her ikisi de evrime inanmayanlar için de
yapay zekâ modelleri tarafından u Mü Zik e n Dü Stri Si: Yeni iş
olması. Odağımız ise
kullanılabilir. Biyoloji ve fen bilimleri kapsamında “evrim” diye
modelleri oluşturuyor, müzik yapımını
eserlerinin izinsiz/yetkisiz ve
müzik endüstrisi.
bir şey bulunduğunu artık sağır sultan bile duymuştur. Osmanlı
demokratikleştiriyor ve müzik
tazminatsız kullanımı. İkincisi
5 milyondan fazla
döneminde belirgin bir evrim karşıtlığı yoktu hatta aşağıda
endüstrisini dönüştürüyor.
ise insan üretiminin yerini alan
sektör çalışanının üyesi
belirteceğim üzere Osmanlı’daki ve daha öncesindeki ansiklopedik
e n büyük etkiyi yaratacağı alanlar:
yapay zekâ
olduğu Uluslararası Yazar
kitaplarda evrimden açıkça söz edilmekteydi. Hüseyin Rahmi
u Mü Zik keşfi: Dinleyicilerin
ve Besteci Toplulukları
Gürpınar’ın “İnsanlar Maymun muydu?” adlı, o dönemdeki evrim
müzikle daha derin bir bağ kurmasına
Konfederasyonu (CISAC),
konulu tartışmaları ele alan bir romanı vardı, tepki çekmemişti.
yardımcı olacak.
ilk ve bugüne kadar ki en
Batı dünyasında 20. yüzyılda evrim karşıtlığı alevlenince bizde de
u Mü Zik eğiti Mi: Herkesin kendi
kapsamlı araştırmalarını
“Evrim yoktur”cular çıktı ortaya. “Evrim yoktur” diyebilirsiniz,
hızında ve ilgi alanlarına göre müzik
kamuoyuyla paylaştı. Buna
hatta “Güneş yoktur” da diyebilirsiniz ancak siz dediniz diye
öğrenmesini sağlayacak.
göre yapay zekânın önümüzdeki
Güneş yok olmaz.
beş yıl içinde teknoloji şirketlerini
Üsküdar Üniversitesi’nin yayımladığı evrim karşıtı manifesto
zenginleştireceği, yaratıcı sektördeki
bilimsel nitelikte değildir. Manifestonun arkasına yüzü aşkın tartışmalarında yasa yapıcılar için bir
bireylerin gelirleriniyse önemli
kaynak eklenmiştir ancak bu kaynaklar manifestonun metni rehber olabileceğini söyleyerek “Şarkı
üretimlerinin geleneksel gelir akışını
ölçüde tehlikeye atacağı öngörülüyor.
ile irtibatlı değil yani manifestodaki hangi cümlenin hangi yazarlarından film yönetmenlerine,
bozacak olması yani bazı alanlarda insanın
Müzik ve görsel-işitsel alanlarda çalışan
kaynağa dayandığı belirtilmemiştir. Kaynakçaya içinde evrim senaristlerden film bestecilerine kadar
yerini doğrudan yapay zekânın alması.
kişilerin 2028 yılına kadar gelirlerinin
kelimesi geçen, yerli yabancı pek çok kaynak yerleştirilmiştir. Bu her türden sanatçı için yapay zekâ yeni
CISAC Başkanı Björn Ulvaeus,
yüzde 21-24 arasında azalma riski olduğu
kaynakların birçoğu evrime karşı değildir sadece içlerinde evrim ve heyecan verici fırsatların kilidini
raporun dünya çapındaki yasama
ifade ediliyor. Raporda, bugün 3 milyar
kelimesi geçmektedir. Kaynakçada Prof. Dr. Caner Taslaman açma gücüne sahip ancak düzenlemeler
da evrim karşıtı olarak sunulmuştur oysa değildir. Manifestoyu kötü biçimde yapılırsa üretken bir
yazanların Taslaman’ın “Bir Müslüman Evrimci Olabilir mi?” yapay zekânın insanlara, kariyerlerine
adlı eserini okumadıkları anlaşılmaktadır. Ayrıca Prof. Dr. Yaşar ve geçim kaynaklarına büyük zarar
İşin öznesi yanıtlıyor!
Nuri Öztürk kitaplarında ve konuşmalarında din adamlarına, verme gücüne sahip olduğunu kabul
“Bilim insanlarının işine karışmayın, evrimi nasıl istiyorlarsa etmeliyiz. Bu iki senaryodan hangisi
Yapay zekânın müzik alanında çalışanlar olarak kullanarak kendi yaratıcılıklarını
öyle açıklasınlar” tavsiyesinde bulunmuştu. sonuç olacak? Bu, büyük ölçüde şu
için gelir kaybına yol açacağına dair daha da ileriye taşımalarıdır.
Öztürk’ün bakış tarzı laiktir, Üsküdar Üniversitesi’nin bakış anda dünya çapında devam eden yasama
endişeleri Google’ın (Gemini) ve OpenAI’ın n Chatgpt: YZ’nin (yapay zekâ) müzik
tarzı ise laiklik dışı ve yanlı bir bakış tarzıdır. Manifestota Sait incelemelerinde politikacıların yaptığı
(Chatgpt) yapay zekâ programlarına sorduk. üzerindeki etkisi, yaratıcı süreçleri
Nursi’ye de atıfta bulunulmuştur. Kendisi biyolog değildi, din seçimlerle belirlenecek. Bu düzenlemeleri
n Gemini: Bu endişelerin temel nedeni, zenginleştirip demokratikleştirirken aynı
adamıydı. doğru yapmamız, yaratıcıların haklarını
yapay zekânın müzik besteleyebilmesi, zamanda etik ve estetik sorulara yol açıyor.
Bir zamanlar Mendel kuramından söz edilirdi, sonra korumamız, insan üretimlerini ve
düzenleyebilmesi ve hatta sesleri taklit Sanatçılar, YZ araçlarını kullanarak
“Mendel kanunu” denildi. Benzer şekilde yakın zamanlara kültürünü koruyan bir yapay zekâ
edebilmesi gibi yeteneklerinin olması. kendilerini ifade etmeye ve müzik
kadar evrim kuramı vardı, artık “evrim kanunu”ndan söz ortamının geliştirilmesine yardımcı
Önemli olan, müzisyenlerin bu değişime endüstrisinde yeni alanlar keşfetmeye
edilmektedir. Manifestoyu yazanlar gerek bu bilgiden gerekse olmamız kritik önem taşıyor” dedi.
ayak uydurmaları ve yapay zekâyı bir araç devam edecekler.
Vatikan’ın ve İngiliz Kilisesi’nin yakınlarda yazdıkları
Darwin’den özür dileyen mektuplarından da habersizdirler.
Hüzünlü melodiler ve yaşanmışlıklarla dolu sözler, karşınızda Etem...
20 yıl öncesinde İstanbul’daki balıkçı lokantalarının giriş
kapısına 10 milyon yıllık sazan, lüfer fosilleri koyuyorlardı,
altına da “Bu balıklar milyonlarca yıl önce de böyleydiler
hâlâ böyleler demek ki değişmemişlerdir. Tüm canlılar ilk
yaratıldıkları formdadır, sonuçta evrim yoktur” yazıyorlardı.
İyi de daha eskisine gidildiğinde o balıkların formları
Deneyimler biçimlendirdi
başkaydı, zaman içinde evrimleşmişlerdi. Kaplumbağa 90
milyon yıldır şimdiki formadır ancak 100 milyon yıl önce
2021’den bu yana her şarkım farklı bir
başka formdaydı. Kısacası o sazan fosillerini koyanlar
dönemimde hissettiklerimi, düşündüklerimi
vatandaşları sazan yerine koymuşlardı. melo Dİ YaPıcı
yansıtıyor. Şarkı sözlerim ve melodilerim
NE OKUMALI?
daha kişisel, daha içsel bir hale geldi. Ancak
Evrimin var olduğunu ispatlamanın çok sayıda uzunca yolu var.
bu süreçte sevgili aranjörüm Burak Bedirli
uygu yüklü sesiyle dikkat
Örneğin kuşun, kedinin, atın ve insanın embriyoları başlangıçta
ile çok şey öğrendik. Şarkılarımızı her
çeken Etem, kısa süre önce
aynıdır, kısa sürede değişmeye başlarlar. Bu evrimin kanıtlarından
geçen gün daha ileri taşıma çabamız hem
dinleyici ile paylaştığı
sadece bir tanesidir ancak önyargılı kişiler için bunun anlamı
kendimizi hem de müziğimizi büyütüyor.
“Nerdesin” ve “Neyleyim”
yoktur. Önyargılılara Prof. Dr. Ali Demirsoy’un kitaplarını
Dteklileri ile müzikseverlerden Değişim, her şarkıda kendini hissettiriyor
önermek isterim ancak bazıları için bu kitapların da bir anlamı
ilgi gördü. Biz de genç müzisyeni daha ama özünde her zaman samimiyet ve
yoktur. O zaman onlara toplumun her kesiminde kabul gören iki
yakından tanımak istedik. gerçeklik var.
kaynak önereceğim: İbni Haldun’un Mukaddemesi ve hemşerim
u Müziğe ve yaşama bakışınız hakkında
COHEN v E CEM KARACA
İbrahim Hakkı Bey’in Marifetname’si. Bu kitaplar besmeleyle
bize neler söylersiniz?
söze başlayan ansiklopedik eserlerdir. Evrimden, “tekâmül” u Müzikal anlamda esin aldığınız isimler
Etem Bostanoğlu olarak kendimi anı
adıyla söz ederler. Birincisinde “Yılan, çıyan misali iptidai kimler? Örnek aldığınız bir idol var mı?
yaşamayı seven, eş dost muhabbetinden
mahlukatın tekâmülü neticesinde maymun maymunun tekâmülü Elbette ilham aldığım birçok isim var. Tek
keyif alan bir insan olarak tanımlayabilirim.
neticesinde de insan zuhur etmiştir”, ikincisinde ise “Hayvan ile bir kişiyi söylemek zor ama ilk aklıma gelen
Genelde İstanbul, Anadolu Yakası’nda
insan arasındaki mahluk maymundur, maymunun insandan farkı Leonard Cohen. Karakteristik ve büyüleyici
zaman geçiriyorum. Yaşamı anlamak,
kuyruklu ve çok tüylü olmasıdır” denilmektedir. Aslında insanın
vokali beni her zaman etkiler. Bunun
hissetmek ve bunu insanlara aktarmak için
atası kuyruklu maymunlar değil kuyruksuz bir primat türüdür.
yanı sıra Ibrahim Maalouf’un eserlerini
müziği seçtim. İnsanların hikâyelerine kulak
Böyle olsa da bu iki bilginin bu konuda ortaya koydukları bilgileri
dinlemekten büyük keyif alıyorum. Tabii ki
vermek, bunlardan esin almak ve o anların
nereden esinlendikleri merak uyandırıcıdır. Bu merakımızı bilim
bizim kültürümüzün en önemli isimlerinden
ruhunu müziğimle yakalamak benim için
tarihçilerimiz örneğin Prof. Dr. Melek Gökdoğan veya Prof. Dr.
biri olan ve çocukluğumdan beri hayranlık
bir yaşam biçimi. Melankoliyle kahkahayı
Yavuz Onat giderebilirler.
duyduğum Cem Karaca da müziğime büyük
birleştiren bazen içime kapanan bazen de
Kitap okuma alışkanlığı olmayanlara evrim konusunda
bir ilham kaynağıdır.
yaşamı kucaklayan biriyim. Müziğim de
dinleyebilecekleri konuşmalar da önerebilirim. Örneğin Evrim
tıpkı benim gibi, bazen hüzünlü bazen neşeli
Ağacı’nın kurucusu olan Çağrı Mert Bakırcı’nın konuşmalarını
ama her zaman samimi.
dinlemelerini isterim. Bakırcı’nın konuşmalarını dinleyip anlayabilen
u Oldukça duygu yüklü bir sesiniz var.
bir kişinin hâlâ evrimi reddetmesi imkânsızdır.
İki dikkat çeken şarkı
Bu, müziğinize nasıl yansıyor?
Evrimin olmadığı konusunda gözü kapalı ısrarcı olan kişiler,
Şarkı söylemeye başladığım ilk andan
“Madem maymunlar evrimleşti, ortalıkta niçin kuyruklu maymunlar
u ö nce Çağan şengül ile düet adım attığımızı anlamıştım. şarkıyı
bugüne kadar dinlediğim müzikler,
var?” diyorlar. Bu bir safsatadır. Her şeyden önce kuyruklu
yaptığınız “nerdesin” dikkat tamamladığımızda, ikimizin de ses
tanıştığım insanlar ve yaşadığım kentler bu
maymunlar insana evrilmemiştir. Balıklardan, tiktialikten
çekti, ardından “neyleyim” ile ses getireceğine inandığı bir çalışma
sesi şekillendirdi. Aslında sesim, içimdeki
hominidlere, primatlara yönelmiş bir evrim süreci söz konudur.
getirdiniz. kısa sürede iki başarılı ortaya çıktı. Geri dönüşler de bu
duyguların bir dışavurumu. Ama bunu
şarkı üretmek sizin için nasıl bir inancımızı doğruladı. “neyleyim”
müzikle ifade etmeye başladıkça kendimi
süreçti? ise duygu yoğunluğu açısından
daha iyi tanımaya başladım. Dinlediğim
İmtiyaz Sahibi: aslında bu iki şarkı da uzun bende özel bir yere sahip. İki şarkıyı
sanatçılar, yaşadığım deneyimler... Hepsi
15 ARALIK 2024 SAYI: 1810 n Yayın Koordinatörü
CUMHURİYET VAKFI adına
DENİz üLKüTEKİN zamandır içimde biriktirdiğim birbirini tamamlayan parçalar
sesimde birer iz bıraktı. İnsan yaşadığı
ALEV COŞKUN
n Sayfa Tasarım
ve doğru zamanı beklediğim olarak görüyorum. “nerdesin”
hayatın ve dokunduğu hayatların aktarımını
Genel Yayın Yönetmeni
sERHAN EREN
MİNE EsEN parçalar. “nerdesin”i Çağan’a biten bir ilişkinin acısını haykırırken
yapar.
n Reklam Genel Müdürü
Sorumlu Müdür
pazar.dergi@cumhuriyet.com.tr
ilk dinlettiğimde, heyecanlanıp “neyleyim” ise artık vazgeçmiş,
EsRA bOzOK u 2021’den bu yana müzik
bETüL bERİŞE
“Bu şarkıyı kesinlikle birlikte umursamaz bir insanın duygularını
baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve
Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. üretiyorsunuz. Bu süreçte şarkı
Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad.
Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel:
söylemeliyiz!” dediği an doğru bir ifade ediyor.
No:11A/41 Bahçelievler İstanbul Dağıtım: Turkuvaz sözlerinizde ve müziğinizde nasıl bir
(0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 e-posta: reklam@
Dağıtım Pazarlama A.Ş. Yaygın süreli yayın
cumhuriyet.com.tr Uets: 25999-15079-37611
değişim gözlemlediniz?