Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
26 ŞUBAT 2023
5
Telefon ekranından sürekli haber takibinin zararı olabilir
Felaket
Kriz değil,
kaydırmasına
algı yönetimi
Deprem sonrasında yaşananlar siyasetin
kirli yüzünü bir kez daha ortaya çıkardı.
dikkat edin!
lke gündeminde cumhurbaşkanlığı
seçimleri vardı ki deprem
felaketiyle bir anda gündem
Ülkemizde yaşanan deprem gibi acı olaylar, uzun süre
değişti. Felaket çok büyük.
ÜDeprem bölgesindeki 11 ilimiz ve
olumsuz haberleri okuyup izleme eğilimimizi artırıyor.
10 milyonun üzerindeki nüfusumuz ne yazık
Bir tür bağımlılığa dönüşme riski olan bu eylem,
ki facianın kurbanı oldu. Resmi kaynakların
felaket kaydırması olarak adlandırılıyor.
açıklamalarına göre on binlerce can kaybı
var ve artmasından endişe ediliyor. Geride
aşanan doğal afet
kalan milyonlarca insan evsiz, barksız,
ya da pandemi gibi
yersiz, darmadağın. Buna karşın birileri hâlâ
insanları sıklıkla üzüp
oy peşinde. Böylesine korkunç bir faciayı
Kendinize
sinirlendirebilecek
fırsata dönüştürme çabası akıl alır gibi değil.
Ygelişmelerin yaşandığı
Bu ilk kez olan bir şey de değil. Ülkede ne
dönemlerde sosyal medyada
zaman bu tür felaketler ve krizler ortaya çıksa
uzun süre olumsuz haberleri
süre belirleyin
hep aynı tabloyla karşı karşıya kalınıyor.
okuma anlamına gelen felaket
Hazırlıksızlık, duruma anında ve gereği gibi
kaydırması (doomscrolling), ülkece
zellikle anksiyete ve depresyon tanısı
müdahale edememe, ardından da olay yerini
zeynep
yaşadığımız depremler sonrası
almış kişilerin felaket kaydırmasından
bir gösteri sahnesine dönüştürme çabası.
Saçar
birçoğumuz için günlük akışımızda
Öuzak durması gerekiyor. Bu eylemden
Deprem bölgesinde, enkaz üzerinde “altı
olmazsa olmaz bir eylem oldu.
şu yöntemlerle kaçınmak mümkün:
kere daha deprem olsa bile
-Gün içinde belirli saatleri sosyal medya ve Bireyler olarak gücümüzün sınırlı
oyum yine falancaya” diye
haber okumaya ayırın. Süre kullanımınızı olduğu bu gibi durumlarda felaket
haykıranların olabildiği yerde
kontrol eden çeşitli uygulamalardan
kaydırması, bize anlık olarak bilgi
bunun başka bir açıklaması
yararlanabilirsiniz.
edinip denetimli hareket ettiğimiz
yoktur herhalde. Aklın yerini
u Tükettiğiniz içerikleri değiştirin. Sosyal
hissini verse de sürekli bir hal
akıldışılığın, sağduyunun
medyada etkin olmayı sürdürmek istiyorsanız
alınca ruh sağlığımız için tehlikeye
yerini kör inancın, azmin
ilgi alanlarınızla ilgili içerikleri takip
dönüşebilir.
yerini hırsın aldığı bir yerde
edebilirsiniz. Bu aynı zamanda kullandığınız
Bu gibi anlarda kendimizi dış
örgütlü ve sistemli bir kriz
platformun algoritmasını da değiştirecek
dünyadan yalıtılmış hissedip
yönetiminden de söz etmek
nazife
ve olumlu içeriklerle karşılaşmanıza neden
bir şekilde bağlantı kurmak ve
mümkün olamıyor.
olacaktır.
güngör
olaylara hâkim olmak için ekranı
Sistemlerini oturtamamış
u Felaket kaydırması yaptığınız anları fark
kaydırarak olumsuz haberlere
toplumların kaderi bu olsa
edin. Bu anlarda nasıl hissettiğinizi anlamak
maruz kalmayı sürdürebiliyoruz.
gerek. Bir tarafta mevcut
için birkaç dakikanızı ayırın. Kendinizi üzgün
Olayları çarpıcı biçimde veren
konumlarını korumaya çalışanlar, diğer tarafta
ya da stresli hissediyorsanız ara vermeyi
haberler, bir süre sonra bağımlılık
o konuma gelmek isteyenler. Halk ise iki taraf
deneyebilirsiniz.
Uyku ilacı
yapabiliyor. Bu tür haberlerin daha
arasındaki bitmez tükenmez söz düellosunun
u Güncel bir olayın olası en kötü sonucuna
çok okunduğunu bilen algoritmalar
coşkulu seyircisi. Hizmet sunan olmayınca,
odaklanan içeriklerde gerçekçi ve daha
ilk seçenek
ve bazı medya organları da
az kötü olasılıklar olup olmadığını bekleyen de olmuyor. İş ve hizmet odaklı
olumsuz içerikleri daha sık
sorgulayın. bir anlayış oluşmayınca da performansın söz
paylaşıma sokuyor. Ancak bizi
u Sosyal medya akışınızda içerikleri
ve söylem alanında gösterilmesi gerekiyor.
olmamalı
saldırı ve tehlikelerden korumayı
daha yavaş tüketin.
Deprem faciasında kameralara görüntü verme
deprem sonrası birçok kişi uyku sorunları yaşamaya
amaç edinmiş beynimiz, gerçek
u Yatmadan 2 saat önce sosyal
yarışındakiler bunun somut örnekleri değil
başladı. bunu çözmek için çareyi uyku ilaçlarında arayan
tehlikelerle okuduğumuz haberler
medya kullanmamayı deneyin.
midir? Onca can kaybı varken enkaz altında
kişiler, ilerleyen zamanda olumsuz bilişsel etkilerle
u Sanal dünyadan biraz uzaklaşıp arasındaki ayrımı yapamıyor.
hayatta kalma mücadelesi verenlere karşın
karşılaşabilir. yaşlıların beyin fonksiyonlarını etkileyen
gerçek dünyaya dönebilirsiniz. Bu yüzden olumsuz haberlere
enkazın üzerinde propaganda derdinde olanlara
bu ilaçlar, bayılma ya da düşmeye sebep olabilir. Uyku
Sevdiklerinizle vakit geçirebilir,
sık maruz kaldıkça bedenimiz
söylenecek fazla da söz yok aslında. Sözün
sorunları günlük işlerinizi aksatıyor ve git gide kalıcı bir
hobilerinizle uğraşabilir veya biraz
sürekli tetikte kalıyor ve beynimiz
bittiği yer çünkü. Öyle ya! Söz çok, çözüm yok.
egzersiz yapabilirsiniz. hâl alıyorsa uzmanlara başvurmayı düşünebilirsiniz.
adrenalin hormonu salgılamaya
Ancak somut iş ve üretim pratiğine
başlıyor.
dayanmayan söylemin sabun köpüğü etkisinden
öteye gitmeyeceğini de belirtelim. Ayrıca
Stre S ve ank Siyete
halkın yaşamına somut dokunuştan yoksun,
Denetimde ve güvende
yalnızca seyirlik niteliğindeki söylem ne kadar
‘Uzaylı gibi hissettim’
hissetmek için sürekli haberleri
ustalıkla inşa edilmiş olursa olsun, uzun vadeli
takip etmek istesek de bunun uzun
bir etki göstermez. Kaldı ki iş, hizmet ve üretim
lkemizde yaşanan deprem zaten gece uyurken kaçırdıklarımı
dönemde stres, anksiyete ya da
dayanağından yoksun söylemin inşasında ne
felaketini yurtdışından takip takip etmek için “doomscrolling”
depresyon gibi sonuçları olabiliyor.
gerçek anlamda bir ustalık ne de bir estetik
ü etmek zorunda kalmak da yapıyordum bir de üstüne hem
Üzücü ve yıpratıcı içeriklere maruz
mümkün olabilir. Söyleyecek sözünüz de ancak
zorlayıcı bir deneyim. kaliforniya’da Türkiye’dekilerin hem benim uyanık
kaldığımız süre, günde bir ya
yaşayan g ökçe Şencan, süreci olduğum anlarda olan yeni haberleri yaptığınız bir şey varsa olabilir.
da iki saati geçiyorsa bedenimiz
ülkesinden uzakta deneyimlemenin de okumaya başlıyordum. bu
yüksek seviyede kortizol üretmeye
tiyatro oyunu
hissettiklerini şöyle anlattı: dönemde suçluluk duygusundan
g ökçe Şencan başlıyor. Bu da baş ağrısı,
Uzaktan takip etmek zorunda yemeğimi ve uykumu çok aksattım. İktidar ya da muhalefet, hiç fark etmez, eğer
sindirim, uyku ve konsantrasyon
kalıyorsun; ulaşamıyorsun, destek insanlar açken benim yemem suçmuş
halkın yaşam koşullarını iyileştirmeye dönük
sorunları gibi zorluklarla
veremiyorsun. en fazla bağış toplamaya gibi geliyordu. “buradaki insanlar bu kadar
somut projeleri yoksa tek çareleri kalıyor, halkı
çalışıyorsun. zaman dilimleri farklı. insanların rahat yaşarken benim ülkemdeki insanlar karşılaşmamıza neden olabiliyor.
din, etnisite, ırk, dil gibi soyut öğeler üzerinden
orada toplumsal olarak deneyimlediği büyük neden aynı rahatlığı deneyimleyemiyor”
Felaket kaydırması, tükenmişliğe
inşa edilen söylem alanına çekerek etkilemek.
bir travmanın dışında kalma ve olan bitene öfkesi var. buradaki insanları suçlamıyorum
yol açabiliyor ve kendimizi
Etkinin gücünün artırılması için de bu öğelerin
yetişmeye çalışma… dışarı çıkınca birkaç ama Türkiye’de bundan sorumlu olan
belirsiz, endişeli veya sıkıntılı
duygu odaklı bir söyleme dönüştürülmesine
gün tuhaf hissettim, insanların normal insanları suçluyorum, çok sinirliyim. g ünlük
hissetmemize neden olabiliyor.
gerek duyuluyor. İnsanlara, duygu dünyaları
yaşamını sürdürmesini kavrayamıyordum. yaşamımda devam ediyorum, arkadaşlarımla
Araştırmalara göre, bu duygular
hedef alınarak ulaşılabilmesi için de söz
kendimi yaşadığım yerde uzaylı gibi gülebiliyorum ama arka planda “bizim
iştahımızı, motivasyonumuzu veya
konusu öğeler üzerine kurulan siyasi söylemin
hissediyordum. g erçeklikle aklımda olup buradakilerden neyimiz eksik? neden bu
genellikle zevk aldığınız şeyleri
olabildiğince ayrıştırıcı olmasına çalışılıyor.
bitenler uyuşmadı, kopukluk oldu. ben rahatlığı yaşayamıyoruz?” duygusu hep var.
yapma arzumuzu da çalabiliyor.
Bu, bir tiyatro oyununda seyircinin dikkatinin
canlı tutulması için drama öğelerinin etkili
kullanılmasına benzer. Özellikle de çatışma,
berrin karadeniz
nefret, kin, şiddet gibi duyguları hedef alan
berrin.karadeniz@cumhuriyet.com.tr
öğelerin kullanılması. Deprem felaketinde
v Dayanışma perdede
de duygu dünyası üzerinden algı yönetme
lkemizde yaşanan büyük depremzedelerle dayanışma için
çabalarına sıklıkla rastlandı ne yazık ki.
deprem felaketiyle beraber oynanacak. Şubat ayı sonuna
Kültür rotası
Medya da Soru Mlu
Üetkinliklerine ara veren ve kadar sahnelenecek oyunların
Yalnızca siyasetçiler de değil, onların
İhtiyaç Haritası uygulamasıyla gelirinin tamamı depremzedelere
gösteri sahnelerine yardımcı oyuncu olarak
yardım toplanan bir sahaya aktarılacak. Ayrıntılı program
destek veren medyayı da unutmamak lazım.
dönüşen DasDas’ta oyunlar DasDas’ın internet sitesinde.
Enkaz altında can çekişen insanlardan görüntü
almaya çalışan medya mensupları, depremzede
v Seçici
v Yarını Baştan Tanımlamak
çadırlarını lüks yaşam ortamları betimlemesiyle
İletken
sunmaya çalışan muhabirler, yandaşı oldukları
oğan Kuban’ın kaleme çözümleri topluma göstermenin
politik aktörlere deprem felaketi üzerinden
aldığı Yarını Baştan aydınların sorumluluğunda
mesaj verme gayreti içindeki gazeteciler de
DTanımlamak’ta, “Türkiye olduğunu belirtiyor. Einstein’ın
krizi fırsata çevirme çabasındalar.
uygarca yaşanabilir bir ülke “Eğer bu dünyada yaşayacaksak
Özetle bir toplumda üretim, çalışmak ve
olarak nasıl ve ne kadar ayakta her şeye yeniden başlamak
eni medya sanatı alanında çalışan sanatçıların
hizmetin yerini söylem ve gösteriş almışsa, orada
kalabilir” sorusuyla ülkenin gerekecek!” sözünü anımsatan
son dönem eserlerini bir araya getiren “Seçici
başka bir anlayış yerleşmeye başlamış demektir.
dünü, bugünü ve yarını olgusal Kuban’ın, “Aydının savaşı
Yİletken” sergisi, bedensel evrimin dijital
Üretim ve hizmet temelinden yoksun, gösterişe
bağlamda ele alınıyor. Kuban, buradan başlıyor” dediği kitabı,
devrimle nasıl kesiştiğine odaklanıyor. Küratörlüğünü
ve söyleme dayanan o anlayışın temelinde
toplumda yerleşik hale gelmiş bilim, akıl ve sağlıklı toplumdan
Sinan Eren Erk, yaratıcı direktörlüğünü ise Arda
ahlaktan yoksunluk ve oportinizm var demektir.
vurdumduymazlığa karşın, ne denli uzaklaşıldığını
Yalkın üstlendiği sergi, Cocoon, Hamam ve fuaye
Bu nedenle kriz dönemlerinde de asıl çaba krizi
giderek uzaklaşılan çağdaş yaşam, gördüğümüz şu günlerde başucu
alanlarında sanatseverler tarafından 12 Mart’a kadar
yönetmek değil, algıyı yönetmek oluyor.
bilim ve teknolojinin önerdiği kitaplarınız listesine bir öneri.
ücretsiz ziyaret edilebilecek.