Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
3 ARALIK 2023
2
Her yıl düzenlenen
iklim zirvesi Taraflar
EditördEn
Konferansı’nın
ecelerin iyiden iyiye (COP) 28’incisine
uzadığı günlerdeyiz.
bu yıl BAE ev
Bilmem size de olur
sahipliği yaparken
mu ancak aralık ayı
G
başlarında kendimi
katılımcı ülkeler
hep gecenin getirdikleri hakkında
dünyanın ısınmasını
düşünürken bulurum. Tabii ki
bunun nedeni diğer mevsimlere
durdurmak için
göre karanlıkta daha çok zaman
temiz enerji
geçirmemiz. Öte yandan gecenin
yatırımlarının
getirdiği farklı anlamlar da var.
HHH
artırılmasını
İlk akla gelebilecek olan, korku.
tartışıyor.
Tarih boyunca çok sayıda geceye
yükledikleri anlam korkunun bir
yansıması olagelmiştir. Geceye ve
karanlığa yönelik mitlerin oluşması
da biraz bununla ilgilidir. Hatta
biraz kaba bir bakış açısıyla, Kuzeyli
gezegenin yaşamsal
toplulukların ortak çalışma ve
medeni yaşam kültürlerinin görece
daha fazla olmasının nedenlerinden
biri olarak geceye ve soğuğa
eşzamanlı olarak daha fazla maruz
kalıp tarih boyunca birbirlerine daha
eşiği: 1.5 derece
çok gereksinim duymalarıyla bile
açıklayabiliriz.
HHH
şırı hava olayları, sıcaklık rekorları, iklim hedeflerinden uzakta kalacak bir zirve olarak
Ancak antropolojik yaklaşımları
gıdada yaşanan krizler ve su sorunu tanımlıyor. Unutmadan kendisi Birleşik Arap
bir kenara bırakırsak gecenin
derken 2023 yılı sıcak hava modeli Emirlikleri’nin yenilenebilir enerji şirketi Masdar’a
getirdiklerinden korkma, endişe Dijital ayak izi
El Nino’nun da etkisiyle iklim liderlik ediyor.
duyma ve uzak durma isteği genel
Adeğişikliği açısından epey sıkıntılı BM Genel Sekreteri Antonio Guterres da
olarak insana özgüdür. Çünkü her
geçiyor. Yılın son günlerinde COP28’i sanayi öncesi sıcaklıkların 1.5 santigrat
için duyarlılık
canlı gibi insan da aslında gündüze
yapılacak bir etkinlik var derece üzerinde ısınmasını önlemek için uluslara
ve güneşe olduğu kadar geceye
DAİr eSel COP28’in sitesinde sol üst köşede yer alan
ki küresel ölçekte herkesi “Yeterli bir zaman çerçevesinde fosil yakıtların
ve ay ışığına da muhtaçtır. Bazı
“düşük karbonlu sürüme geçin” butonunu ve
yakından ilgilendiyor: COP28. aşamalı olarak durdurulmasına karar verme” fırsatı
Flor A
hayvanlar ve bitkiler doğaları gereği
COP28, 90’dan fazla mutfak noktasında 1.5
COP28, 30 Kasım-12 olarak tanımladı. Bilim insanları ise bu kritik
geceden tıpkı bizim gibi daha çok
santigrat dereceye uygun mönüler sunulacak
Aralık 2023 tarihleri eşiğin yaşamın sürmesi için önemli bir aşama
korku duyabilirler ama bazıları da
olmasını ise çok beğendim. COP28’i karbon
arasında Birleşik Arap olduğunu dile getiriyor. Ne yazık ki şu anda yapılan
kendilerini gece daha rahat ve mutlu nötr duruma getirme hedefinin bir parçası
Emirlikleri’nin (BAE) Dubai harekete geçme tasarıları bu ivmeyle sürerse 2100
hissederler. olan bu yaklaşımlar enerji, dijital ayak izi ve
kentinde düzenlenecek. Biraz yılında dünya yaklaşık 2.5 santigrat derece ısınmış
gıda üzerine çeşitli sorgulamalar adına küçük
HHH
etkinliğin geçmişinden söz olacak. Aşırı hava olaylarının sıklığı ve yoğunluğu
gibi gözüken büyük adımlar.
Gecenin getirdiklerinden korkmak
edersek Taraflar Konferansı ile deniz seviyesinin yükselmesi ve buna bağlı
ise biraz kendi karanlığımızdan
(COP), Birleşmiş Milletler iklim göçmenliği gibi geri dönüşü olmayan kalıcı
korkmakla örtüşen bir durum. Sırf bu
AYÇA
İklim Değişikliği Çerçeve etkilerin neden olduğu küresel sıcaklıkları azaltmak
korkumuz bile bize devasa kentleri
COP28’den öne
CeYl An Sözleşmesi’nin (UNFCCC) için ciddi adımlar atmadığımız sürece önemli
kurdurup kendimizi doğadan izole
ana karar alma organıdır. ölçüde artması bekleniyor.
edecek ve geceleri yapay ışıklarla
COP’un ilk zirvesi Mart çıkan başlıklar
kaplayabilecek güdüyü sağlamış
kÜrEsEl stok sayımı
1995’te Almanya’nın Berlin kentinde düzenlendi ve
olabilir. Kim bilir?
İlk küresel stok sayımı COP28’de sonuçlanacak.
her yıl UNFCCC’nin himayesinde farklı ülkelerde u Sera gazı emisyon açığının
HHH
Küresel durum tespiti, ülkelerin ve paydaşların
düzenlenmeye devam ediyor.
kapatılması için temiz enerji
Belki tartışmalı bir görüş ama
Paris İklim Değişikliği Anlaşması hedeflerine
sektöründeki yenilikçi
gecenin karanlığını daha az
1.5 santigrat d ErEcE nEdEn ön Emli?
ulaşma yolunda birlikte nerede ilerleme
yaklaşımlar ve temiz enerjinin
hissettirmek için bir ülkeyi neredeyse
COP28’in Paris Anlaşması gereğince de kabul kaydettiklerini ve nerede ilerlemediklerini
sınırlarından bile geçmeyen bir
1.5 santigrat derece için olan
edilen uzun vadeli küresel sıcaklık artışlarını 1.5°C görmeleri için bir süreç olarak görülüyor.
boylamdaki saat aralığına öteleyecek
ile sınırlandırılmasına destek olması için fosil yakıt Küresel stok sayımı küresel ısınmayı 1.5
tartışılmaz önemi
kadar kendi bilinçaltından korkan
endüstrisinde beklenmedik değişiklikler önermesi santigrat derece ile sınırlama yolunda
zihniyetler olma olasılığının pek de
umut ediliyor. Özetle kademeli olarak azaltma olmadığımızı gösterdi. Ancak aynı zamanda
u Daha zengin ülkelerin
az olmadığını düşününce, bu fikir
yerine aşamalı olarak durdurmayı öne çıkarmak ülkeler tarafından öne sürülen çok çeşitli araç
daha düşük ekonomili
çok da mantıksız gibi gelmiyor değil
ve bu konuda konferansa katılan ve fosil yakıt ve çözümleri de ortaya koydu. Hükümetler,
ülkeler için kayıp ve hasar
mi?. Hepinize iyi pazarlar.
endüstrisinden olan delegeleri ikna etmek gerek. COP28’de küresel stok sayımına ilişkin
finansmanlarını
Aynı zamanda ilk kez bir COP zirvesine bir CEO bir karar alacak ve bu karar, 2025 yılına
artırmaları.
başkanlık ediyor. Dr. Sultan Ahmed Al Jaber’in kadar hazırlayacakları bir sonraki iklim
dEniz Ülk ÜtEkin
Abu Dabi Ulusal Petrol Şirketi’nin CEO’su olması eylemi hedeflerini hızlandırmak için
deniz.ulkutekin@cumhuriyet.com.tr
Jaber
nedeniyle iklim eylemcileri COP28’i gezegenin kullanılabilecek.
Sivrisineklerin zekâsına yönelik çalışmalar oldukça yeni olsa da şimdiden çıkan sonuçlar bile oldukça şaşırtıcı
Karga’da
doğaçlama
birgün
Sandığımızdan daha zekiler!
okakta yürürken havada sivrisineklerin hafızası Uygulanan bu titreşimin çözmek için Cr ISPr -Cas9
uçuşan bir parfüm kokusu hakkında bilgimiz frekansı bizim elimizle denilen bir moleküler teknik
birden gözünüzün önüne oldukça kısıtlı. Hayatımızı sivrisineği savuştururken kullanarak dopamin reseptörünü
sevdiğiniz birini getirebilir. bize zindan eden, gece yarattığımız frekansa silerek mutant sivrisinekler
SVeya soba üzerine uykularımızı kaçıran eşdeğer nitelikte oluşturuyorlar. Deneyin
konulan mandalina kabuğunun ve en kötüsü her yıl tutuluyor. Deneyin amacı bu genin sivrisineklerin
çıkardığı koku sizi çocukluk milyonlarca insanın kontrol grubuna titreşim hafızasındaki rolünü anlamak.
yıllarınıza ışınlayabilir. Bunun ölümüne neden olan ve insan kokusu farklı Mutant sivrisinekler benzer
nedeni koku sistemi ile hafızanın bu canlıların hafızasını aralıklarda verilirken bir eğitime alınıyor fakat
KAAn
arasındaki kuvvetli bağlantıdır ve çalışmak onlarla deney grubuna koku ve öğrenemedikleri gözlemleniyor.
MİKA
bu bağlantı insanlardan böceklere girdiğimiz bu savaşta titreşim senkronize bir Yani insan beyninde olduğu
birçok canlıda korunmuştur. bize bazı avantajlar şekilde veriliyor. Daha gibi dopaminerjik nöronlar
Böcekler dünyasına bakıldığında sağlayabilir. sonra bilim insanları bu sivrisineklerin öğrenmesi için de
hafıza çalışmaların en çok yapıldığı Sivrisinekler, minyatür beyinlere sivrisineklere bir test uygulayarak elzem!
arklı
iki canlı türü meyve sinekleri ve (yaklaşık 200 bin sinir hücreli) sahip hafızalarını ölçüyorlar. Testte Peki bu anlattıklarım neden
disiplinlerden
bal arılarıdır. Meyve sineklerinin olmalarına karşın tıpkı bizler gibi sivrisinekler bir deney düzeneğine önemli? Sivrisineğin ömrü oldukça
Fmüzisyenlerin
bu kadar ünlü olmasının nedeni hatırlama ve öğrenme becerisine bırakılıyor ve farklı kokuların kısa olduğundan 24 saatlik
tamamen doğaçlama
hem genetik olarak en iyi bilinen sahiptir. Yapılan araştırmalar salındığı bir yol ayrımına sokuluyor. bir hafıza onlar için değerli.
biçimde performans
böcek türü olması hem de binlerce sivrisineklerin tat, koku ve Yolun bir tarafında eğitimde Yaşadıkları olumlu veya olumsuz
sergilediği bir
laboratuvarın model organizma görüntü ile şartlanabileceğini ve kullanılan insan kokusu varken deneyimlerin hepsi sivrisineklerin
deneyim olan “Daf
olarak kendilerini seçmeleridir. Bal öğrendikleri bilgileri en az 24 saat diğer tarafta yalnızca hava var. beyninde kodlanıyor ve bir
Jam Sessions” 5.
arılarının sıklıkla kullanılmasının hatırlayabildiklerini göstermiştir. Deneyin sonuçları oldukça sonraki hamlelerini belirliyor.
kez müzikseverlerle
nedeniyse bir böcekten Bu araştırmalar arasında en ilginç! Kontrol sivrisinekleri Örneğin sivrisinek spreyi sıkılmış
buluşuyor. Bugün,
beklenmeyen derece kuvvetli kapsamlı olanı 2018 yılında Current insan kokusuna doğru uçarken bir yüzeye konduklarında bu
Kadıköy’de
bir öğrenme yeteneğine sahip Biology dergisinde yayımlanan bir eğitim görmüş sinekler insan kötü deneyimi hatırlıyor ve
Kargart’ta yapılacak
olmaları. makaledir. Bu çalışmada Vinauger kokusunu itici buluyor ve diğer yaşamları boyunca o spreyden
etkinlikte yer alacak
Gelelim araştırma konumun ve bilim arkadaşları sivrisineklerin yola sapıyorlar. Bu bilgiyi en uzak durabiliyorlar. Veya
müzisyenler şu
başkahramanı sivrisineklere! hafızasının dopamin reseptörüne az 24 saat hatırlayabiliyorlar. kanını sevdikleri canlılara
şekilde: Volkan
Açıkçası bağlı olduğunu gösterdi. İşin ilginç Yani siz sivrisinekleri avlamaya tekrar tekrar saldırırken kanını
İncüvez, Efe Demiral,
yanı bu reseptör insan beyninde çalışırken başarısız olsanız bile beğenmedikleri canlılara tekrar
Muaz Ceyhan,
de var ve bu gene bağlı onlara hatırlayacakları bir ders salça olmuyorlar. Bazı sineklerin
Nihal Saruhanlı, mutasyonlar hafıza ve veriyorsunuz. Size ikinci defa ise yer yön hafızaları bizden bile
Berkan Tilavel, Can öğrenme bozukluklarına gelmeden önce diğer seçenekleri gelişmiş. Sulak yerleri, insanların
gerekçe olmaktadır. bir defa daha gözden geçirmeye yaşadıkları köyleri ve ormanları
Ömer Uygan , Okan
Bu araştırmada karar veriyorlar. akıllarında tutuyor, gerektiğinde
Kaya, Münir Gür,
sivrisinekler bir kap yeniden ziyaret edebiliyorla
r.
Rubar Dindar, Onur
MUTAnT SİVr İSİneKl er
içerisine konuluyor
Çalışkan, Koray
Vinauger ve arkadaşları
ve bu kaba belirli
Tarhan, Mertcan
sivrisineklerin hafızasının
aralıklarla titreşim
Kaynakça: https://doi.org/10.1016/j.
Bilgin ve Gamze
arkasındaki mekanizmayı
uygulanıyor.
cub.2017.12.015
Yılmazel.
ayca_ceylan
birdilimbilim
Bİr Dİl İM Bİl İM