Katalog

22 ocak 2023 5 Tiyatro sahnesinde toplumun sesi olan Erkal, bu kez sınırsız ‘güç’ü sorguluyor Bir imparatorun son günleri Margot robbie İmparatorlar, krallar, diktatörler... Benzer yaşamlar, benzer davranış özellikleri. Hollywood’un karanlık yüzünü açığa çıkaran film Genco Erkal, İmparator oyunu ile gücü sınırsızca Sessiz çağa bir kullanmaktan çekinmeyen bu karakteri sahneye çıkarıyor. ahneye her çıktığında, rolüne bü- yergi: Babil ründüğü her karakterle topluma yön veren, kitlesel istekleri, öf- Bunu, La La Land’in mutlar, aY’a SeYaHaT keleri ve yoksunlukları sahne- hayal kı- finaliyle uyum içinde- Sde yansıtmayı başaran bir isim ki son perdesiyle de rıklıkla- Genco Erkal. Usta sanatçının tiyatro sah- rı, parla- kanıtlıyor. Evet, Babil nemizin duayenleri ara- özünde tıpkı selefi gibi Uyan şöh- sında yer almasının en retler, sönüp giden ün- sinemaya, öykü anla- önemli nedenlerinden tıcılığına, perdeye dü- lüler, trajediler, başa- biri de bu. Erkal, şim- rılar ancak hep işleyen şen büyülü görüntüye di 26 Ocak’ta Mecidi- yönelik güçlü bir hay- ya da filmdeki tanımıy- yeköy Trump Göste- la “yeni yıldızını ara- ranlık barındırıyor. Her başak bıÇak ri Merkezi’nde prömi- sahneyi bizimle “izle- yan” bir makine... Da- basakbicak yer yapacak Ryszard mien Chazelle, yeni fil- yen” Manny’nin gözle- @gmail.com Kapuscinski’nin “Af- rinden bu tutku ve ha- mi Babil’de (Baby- rika Aslanı” isimli ki- lon) daha önce La La yal kırıklıklığını fazla- deniz tabından Colin Teevan sıyla hissedebiliyoruz. Land’de sinemaya ve ülkü Tekin tarafından uyarlanan İm- özellikle müzikallere duyduğu aş- Koltuklarımızda izlediğimiz film- Tiyatro parator oyunu için gün lerin arka planlarında yaşananlar, kı anlatan öyküsünün gerisine gi- sayıyor. Usta oyuncunun saray çalışanla- diyor ve adıyla müsemma bir ka- hangi zorluklarla çekildikleri, ne- bazen rına yaşam verdiği oyun, 20. yüzyılın lere mal oldukları ve gününde so- os içinde Hollywood’un sessiz ça- herkese en tartışmalı isimlerinden olan son umutluyum ğına dönüş yapıyor. Ancak bu kez nunda ne şartlarda bir mucizeye Habeşistan (Etiyopya) İmpara- dönüştükleri, Babil’in çerçevesi- karşımızda pür bir aşk yok, daha bazen çöküyorum toru Haile Selassie’nin yaşa- çok Hollywood’un sevimsiz ger- ni oluşturuyor. Ancak çekirdekte iyi geldi mının son günlerine odakla- bu sevgiden çok bir öfke “kusma” u Siyasal, toplumsal ve ekonomik anlamda s-ı çeklerine duyulan bir öfke var... nıyor ve, Söylemeye gerek Sinema tarihinin en önemli mü- durumu var ki yönetmen bu eyle- kışmışlıklarla dolu bir yıl geçirdik. 2023’ten herkes bile yok. ülkemizin içinde mi, Nellie’nin cinnet geçirdiği se- umutlu ama bir yandan sıkışmışlık hissi de artıyor. Siz zikallerinin başında gelen Sin- u Pandemi sonrasın- bulunduğu siyasi ortam- gin’ in the Rain (Yağmur Altında, kansta somut olarak gösteriyor. belki de kitlesel ruh durumunu en iyi gözlemleyebilecek da sinema salonların- dan da birçok esinti ta- insanlardansınız. Oyunlara gelen kalabalıklarda nasıl bir 1952) yalnız Hollywood’un “al- da izleyici sayısı dra- uyuşturucu, kumar... şıyor. Sözü, Erkal’a bı- tın” sessizliğini ele geçiren sesin haleti ruhiye mevcut? matik şekilde düşer- Kırmızı halı görkeminin arkasın- rakalım... Müthiş güçlü bir muhalefet potansiyeli var. nâzım oynadı- hâkimiyetini anlatmakla kalmı- ken tiyatrolarda bek- da yer alan seks partileri, uyuşturucu yor, sektördeki yankılarını da üç ğımız zaman, ahmed arif oynadığımız zaman her akşam sa- lenmedik ölçüde bir u İmparator Haile ve kumarın pençesindeki yıldızlar, londa bu enerjiyi duyumsuyoruz, yaşıyoruz. “bu enerjiyi oyuncunun yaşadıkları üzerinden artış olduğu konuşu- Selassie’nin yaşamına gangsterler, azınlıklar, tacizler, teca- betimliyordu. Bu üç köşeli anla- doğru kanalize edebilecek bir siyasi hareket bu ülkede neler luyor. Sizin gözleminiz odaklansa da bu yıl vüzler ve finale yakın partideki vah- yapmaz” diyoruz. tı, şimdilerde Damien Chazelle’in ne yönde? Sizce in- seçim yapılacak olma- şet... Chazelle, Hollywood’un Babil’inde -görsel/simgesel sanlar gerçekten ye- u Peki siz bu yılın getireceklerinden umutlu musunuz? sı ve özellikle iktidar bilindik öyküleri ve he- olarak da- yeniden ya- niden tiyatroya ihtiyaç bazen çok umutluyum bazen de çöküyorum. bugü- baskısından bunalan men her biri gerçek fi- şam buluyor ve al- duymaya başladı mı? ne dek genel olarak muhalefetin en geniş anlamda bir kesimlerin bu seçime bü- gürlerden esin alan tın çağını yaşayan araya gelerek henüz sözünü ettiğim enerjiyi ha- yük anlamlar yüklemesi evde ekran karşısında ve onların bir tür Hollywood’un rekete geçirecek güce ulaşmadığını düşünüyo- nedeniyle farklı bir anlam zaman geçirmek yetmiyor karışımını su- söz konusu sü- rum. birlik önemli. düzeni değiştirebilmek işte. Sanat, sosyal iletişim nan karakter- da kazanıyor. Peki izleyici reçteki sancı- için muhalif tabanda kimseyi dışlama- demektir bir bakıma. Tiyat- leriyle sinema- oyunu nasıl bir gözle izlemeli? ları üç ayrı ka- dan harekete geçmek önemli. ro da bence sosyal iletişim nın karanlık ko- Onu ben söyleyemem. Her izle- rakter üzerin- ama gidiş o gidiş değil açısından önde gelir. Omuz ridorlarında ge- yici kendi birikimine, düşüncelerine, den öyküleş- gibi. omuza bir oyun izlemek, hep ziniyor ve yara- beğenilerine göre izleyecektir. Dünyaya tiriliyor. Brad beraber gülmek, öfkelen- tıcılarını adeta bir nasıl bir pencereden baktığı, değer yargı- Pitt, kariyerinin brad mek, alkışlamak insanın uf- cehennemin parça- ları da burada etkilidir kuşkusuz. Bu me- le görüyoruz. Hepsi körlük derecesin- zirvesindeki yakı- Pitt kunu açar, insana güç verir. ları gibi konumlandı- tin bize hem çok uzak hem de çok yakın şıklı başrol oyuncu- de ona hayran. Bütün özelliklerini abar- Pandemi gibi insanları evle- rıyor. Manny ile izlediği- bir yerlerde dolaşıyor. Şu an yaşamak- tıyor, onu yüceltiyorlar. Böylece, orta- su Jack Conrad’ı, Mar- rinde esir alan bir felaketten miz sekanslar boyunca bir filin ta olduğumuz ortam bizi dürtüklüyor. Her got Robbie yeteneği ve güzel- ya aslında çok acıklı ama görünüşte bir sonra herkese tiyatro iyi gel- yarattığı kargaşadan yılanla dövüş- düşüncemizin gerisinde bir imparator he- güldürü figürü çıkıyor. Bizim yaygın de- liğiyle herkesi etkileyen yeni yıl- di bence. lere, işkence yapılan insanlara de- yulası dolanıyor. Canımızdan bezdiri- dız Nellie LaRoy’u, Diego Cal- yimle, tam Aziz Nesinlik. Ardında da ül- ğin bir dizi deliliğe şahit oluyoruz yor bizi. Aman dikkat, aramıza bir mesafe ke için vahim bir dram barındırıyor. Bu va ise sinemanın bir parçası ol- u Günümüzde sosyal ve film tüm bu sapkınlıkları ve çıl- koymalıyız. Soğukkanlılığı elden bırak- mak için yanıp tutuşan Meksika- ikilem oyuna büyük zenginlik katıyor. medya, dijital platformlar gınlıkları çok dengeli bir drama ve mamak gerekiyor. Bizi daha mesafeli, daha eleştirel bir ba- lı genç Manny Torres’i canlandı- derken “vakit geçirme” ve mizah dozuyla vermeyi başarıyor. rıyor. Gelgelelim filmin tüm bu kış açısına yönlendiriyor. “izleme” anlamında insanla- tam aziz nesinlik oyun Anlatının biricik kusuruna ge- karakterlere eşit zaman tanıdığını rın geçmişe göre çok farklı u Bir Delinin Hatıra Defteri’ni dört lince... Chazelle, sinematografiden söylemek zor. Çünkü Babil’in ilk u İmparator veya diktatör olarak seçenekleri mevcut. Peki in- farklı yorumla sahneye koyduğunuzu müzik kullanımına, oyuncu per- perdesi her ne kadar Nellie üze- adlandırılan çok büyük güce sahip ve bu sanlar, özellikle bu ortamlar- söylemiştiniz. Psikiyatr, Brechtyen, formanslarına değin orkestranın rine kurulu gibi görünse de aslın- la çok daha fazla haşır neşir gücü iktidarları boyunca kullanmaktan toplumcu ve amatör tiyatrocu yorumla- her bir enstrümanını doğru yön- da anlatının “göz”ünün Manny olan ve z kuşağı olarak ad- çekinmeyen kişilerin iktidarlarının ve rı... Peki İmparator’a nasıl bir çerçevede lendiren bir şef. İyi niyetli olduğu olduğunu anlamamıza yol açı- landırılan genç kuşak neden yaşamlarının son günleri hep bir ironi yaklaştınız? konusunda kendimi ikna etmeye yor. “Cennet ve cehennemin” bir tiyatroya gitmeli? barındırır. Çünkü güç sahibi oldukla- Metnin hiçbir zenginliğini pas geçme- çalıştığım finaliyle doğru bir ham- arada yer aldığı Hollywood’un, rında yaptıkları ve artık halkın gözünde meye çalıştım. Brechtçi yaklaşım ön plan- Gençleri tiyatroya gel- le yaptığını düşünüyorum. An- Robbie’nin devleştiği bir delilikle karikatürleşen karar ve davranışların daydı. Oyunun ciddi içeriğinden bir şey miyor diye suçlamak yan- cak öykünün bütününde olasılıkla betimlendiği bu sekansta Manny, akisleri, elden ayaktan düştükleri böyle kaybetmeden mizah dozunu iyi ayarlamak lış. Onların dilini, beğenileri- Manny’le olan eksik bağımızdan ilk görüşte Nellie’ye âşık oluyor. zamanlarda ortaya çıkar. Haile Selassie gerekiyordu. Benim genelde hoşuma gi- ni öğreneceksiniz. nabızları- ve gerçek bir başrol ol(a)mayışın- Fakat bu aşk, sırf bir kişiye duyu- özelinde ve “imparator”lar genelinde den “Biz şimdi buna gülsek mi, ağlasak nı tutabildiğiniz zaman tiyat- dan dolayı bir duygu yoksunluğu lan sevgiden ibaret değil çünkü sizin karşınızda nasıl bir karakter vardı? mı bilemedim” noktasından bakmayı yeğ- roya geliyorlar. iyi bir işin ko- olduğunu da söylemeliyim. Bu ter- Manny, bizi temsil eden bir bakış Evet, Kapuscinski’nin İmparator’u tra- ledim. Kapuscinski metninde Etiyopyalı kusunu çok uzaklardan alıp cih Babil’i kötü bir film haline ge- açısı karakteri olduğu kadar Da- jikomik bir figür. Biz ilk kez burada bir bir imparatoru anlatıyor gibiyse de aslında koşuyorlar. Çok da güzel izle- tirmez ancak zayıflattığı gerçeğini mien Chazelle’in kendisini ve si- imparatoru içeriden, sarayda onun yakı- kendi ülkesidir esas mesele. Ben de ora- yip içten tepki veriyorlar. de göz ardı etmemek gerek. nemaya sevgisini de simgeliyor. nında yaşayan hizmetkârlarının gözüy- larda bir yerdeyim işte. berrin karadeniz berrin.karadeniz@cumhuriyet.com.tr v Ekin v Kibritin Ucunda aleri So- orlu PSM Prodüksiyon’un sahneye Gyut, Baran Ztaşıdığı yeni oyunu Kibritin Ucunda, Kültür rotası Kamiloğlu’nun 25 Ocak’ta prömiyerini gerçekleştiriyor. “Ekin” isimli kişisel Murat Mahmutyazıcıoğlu’nun kaleme al- v Koyun Koyuna resim sergisine ev sa- dığı, Kayhan Berkin’in yönettiği ve Rıza rter’in Koyun Koyuna baş- hipliği yapıyor. Ekin/ Kocaoğlu’nun oynadığı Kibritin Ucunda, Alıklı grup sergisi, çağdaş sa- kültür kavramından sezon boyunca %100 Studio’da. nat yapıtlarının yanı sıra daha er- yola çıkarak çeşit- ken tarihli temsilleri ve arkeolojik li olayları, kişi ve ol- v Pentagram nesneleri uyku temasında bir ara- guları görünür kılma- ya getiriyor. Küratörlüğünü Eda ya çalışan Kamiloğlu, ’de kurulan ve Berkmen’in üstlendiği sergi, biliş- sergisinde toplumcu 1987“Gündüz Gece”, sel süreçlerdeki değişim ve düşük gerçekçi bakış açısıy- “Geçmişin Yükü, “Şeytan Bu- yoğunlukta fiziksel eylemle tanımlanan ve canlıların ya- la ayrıksı kavramları nun Neresinde” gibi parçala- şamlarını sürdürebilmeleri için temel bir gereksinim olan alergorik biçimde bir rıyla hafızalarımızda yer eden bu durağan ve gizemli dinlenme durumuna farklı yakla- araya getiriyor. Sergi, heavy metalin ülkemizdeki en şımlar sunuyor. Koyun Koyuna, Arter’in giriş kat galeri- 25 Ocak’a kadar Yıl- önemli temsilcisi Pentagram, 4 Şubat akşamı Hangout PSM sinde 29 Ocak’a kadar ücretsiz olarak ziyaret edilebilir. dız / A Salonunda. sahnesinde İzmirli dinleyicilerle buluşacak. Fotoğraf: Vedat Arık Puanım: 7.5/10