Katalog

çağı 21 AĞUSTOS 2022 5 Okuyan mı, gezen mi? Yılların tartışmasında gezenlerin bakış açısından bir yorum... abii ki çok gezen bilir bana göre. Niye mi? Bir kere dünya, kül- Ttürünü artıyor, böyle- Gün içinde kaç kez karar verme ce kendini daha çok dünya va- tandaşı gibi hissediyorsun. Da- durumunda kalıyorsunuz hiç ha kabul edici ve seçici olu- düşündünüz mü? Kimi kaynaklara göre yorsun. Her ülkenin kültürü- ne daha sıcak bakıyor, tabula- 35 bin. Ortalama sekiz saat uyuduğumuzu ÜMİT rını, törelerini görüyor ve ken- ORMAN düşünürsek, saatte 2 bin, her iki saniyede di haline şükrediyorsun. Örne- ğin Hindistan’da yaşayan Müs- bir karar vermek zorundayız. Bu durum her lüman kesim evleninceye kadar -kız veya er- zaman böyle değildi tabii ki. Artık kararlar kek olsun- bekâretlerini korumak zorunda. Yine Hindistan’da Hindu kesim evleninceye ve sonuçlarıyla ilgili bir evrende yaşıyoruz ve kadar -kız veya erkek olsun- saçlarını kestire- bunun da ruhsal anlamda bazı bedelleri var. mezler. Afrika’da bazı topluluklardaki kadın- lar erkeklere daha albenili gözükmek için bo- yunlarını uzatmaya yarayan halkalar takıyor, kşam yemeğinizi dı- evlenme törenlerine hazırlanırlarken de bu- şarıdan söyleyecek- runlarına ve kulaklarına taktıkları halkalarla siniz veya dışarıda erkeklere güzel görünmeye çalışıyorlar. Ba- yemeye karar ver- zı doğu köylerimizde ellere yakılan kınalar da Adiniz... Yanınızdaki benzer törelerden... kişi o soruyu soruyor: “Ne yemek istersin?” Çevrenizde sayısız seçe- akıllarını kullanmaanlary nek var. Fast food, ev yemekleri, “Yaşamımın neredeyse 40 yılı gezerek geç- de Nİz ülke mutfakları, vegan veya veje- ti” diyebilirim. Hem işim dolayısıyla hem de teryan çeşitler... Sırf yemek de de- Ülk ÜTekİN hobim nedeniyle... Akıllarını kullanmayan ğil, her güne, onlarca farklı seçe- halkları bazen eleştirmiyor değilim. Dünyada neğimiz olduğu duygusuyla uyanı- en değerli şey akıl ve onu kullanmayan insa- yoruz. Hangi giysiyi giysek? Kiminle buluş- noğlu bana göre gelişemiyor. Bir ileri, iki ge- sak? Nereye gitsek? ri yerinde saymaktan öte bazen de geri gidi- Belki farkında değilsiniz ama yaşamınız yor. Bilime yatırım yapan beyinler uzayda in- seçimler ve kararlar arasındaki bir döngü- sanoğlu için yaşam seçenekleri ararken bağ- den oluşuyor. Farkında olmamanız da ola- naz düşünceli geri zihniyetler “Eski köye yeni ğan. Tıpkı bizim çağımız gibi geçmişin de ådetler getirmeyin“ diyerek kaderciliğe yenik seçeneklerle dolu bir dünya olduğunu düşü- düşüyorlar boşu boşuna. nebilirsiniz. Oysa insanların yaşamlarının aynı veya benzer işlevleri gören ancak bazı gezmek görüş kazandırıyor artık seçenekler her yerde Seçenek özellikleriyle değişiklik gösteren gereçlerle Benim gibi çok gezenlerin bence ortak bir Bireyin kendini tanımlayıp anlatmasına ve tüketim ürünleriyle dolması çok da eski görüşü var. Çok çalışan, üreten ülkeler düşün- dayanan ve kendine özgü bir benlik oluştur- bir geçmişe dayanmıyor. ce ve bilime karşı daha bir saygılı. Dünyaya duğu inancıyla toplumda var olmasına da- kendini kapatan Afganistan gibi bağnaz ülke- yanan psikolojik yaklaşım, 70’lerle birlik- fazlalığı ler geri kalmaya mahkûm. Çünkü tüm dünya- te tüketimin de kendini yenilemesini bera- ya kendi pencerelerinden bakan, başka hiçbir berinde getirdi. Artık insanlar, yirmi yıl ön- kültürle tanışmayan, araştırmayan bir toplum cesinin kitlesel kalıplarıyla üretilen malla- yoruyor bence fazla gelişemiyor. Başka ülkelere yapı- rı tüketmek istemiyorlardı. Özgün, kendile- lan yolculuklar ise insana bir görüş kazandır- rini tanımlayabilecekleri ürünlere para ver- arar verme süreçlerinin yaratacağı olası dığı gibi bir misyon da yüklüyor. Ne mi o mis- meye gönüllülerdi. Önceleri “sokak moda- ruhsal sorunları ve baş etme yöntemle- yon? Gördüklerinizi anlatmak, bildiklerinizi sı” akımıyla modada karşılık bulan bu anla- rini Psikolog Sim Korçan ile konuştuk. aktarmak ve dünyanın nasıl güzel bir mozaik yış, zaman içinde her tüketim ürününe yan- K olduğunun özellikle altını çizmek. sıdı. Günümüzde reklamların ana içeriğini u Günümüzde en sıradan eylem- müşteriye kendini özel hissettirecek mesaj- lerimiz için bile çok fazla seçenek arasından lar oluşturuyor. Bu durum üretime de yan- karar vermek durumunda kalıyoruz. Çok sık sıyor doğal olarak. Artık tek bir üretim ban- karar vermek zorunda olmak insanların ruh beRRİN kARAde Nİz dı üzerinde sıralanan işçilerin ürettiği mal- durumuna nasıl etki ediyor? ların yerini, birbirinden olabildiğin- Yaşamımızın her anı kararlarla dolu. O anda- berrin.karadeniz@cumhuriyet.com.tr ce farklı ve çeşitli görünen ta- ki ruh halimizin karar verme sürecine etki- sarım ürünleri aldı. Bu deği- si büyük. Bu durum giydiğimiz giysiden şimin çok duyduğunuz bir gün içindeki eylemlerimize kadar yan- Kültür rotası ismi var: endüstri 4.0! sır. Teknoloji ile seçeneklerin artma- Sırf tüketici açısından sı etkili karar vermeyi zorlaştırdı. Se- üretim, tüketim ve seçenek v Kaş’ta Caz Günleri değil üretici açısından çeneklerin fazlalığı ile daha çok za- Kısaca anlatırsak, Sanayi Devrimiyle baş- da sol söylemle birle- man ve enerjiye ihtiyacımız olur. Bu layan üretim odaklı dönemde 20. yüzyıla şen emek gücü kavra- süreç ruhsal yorgunluk, anksiyete, gelindiğinde seri üretim bantlarının ortaya mını yeniden tanımla- özgüven eksikliği, panik, korku gibi çıkmasıyla artan tüketim ürünleri, ticari an- mayı gerekli kılan bir sorunlara yol açabilir. lamda insanların gündelikteki seçim olanak- çağdayız. Ne de olsa tek larını daha önce görülmemiş biçimde fazla- u Doğru karar vermek için ne bir hat üzerinde aynı ürü- laştırdı. İkinci Dünya Savaşı sırasında do- yapılmalı? nü üreten kitlelerin birbirle- Sim korçan ğal olarak düşüşe geçen tüketim arzı, sava- İlk yapmamız gereken “doğru karar” algısı- riyle paydaş hissetmesi, üzeri- u yıl 4. kez düzenlenecek olan Kaş Caz şın bitimiyle kurulan düzende yeniden hız- nı bırakmak. Bu algı insanı kaygılandıran bir du- ne “özel tasarım” etiketi yerleşti- BFestivali, keyifli bir programla 26-27-28 lı bir yükseliş ivmesi yakaladı. 50’li yıllar- rum. Gerçek şu ki hiçbir zaman “en iyi karar” yok- rilmiş bir ürünün üretim sürecinde bulunan Ağustos’ta Setur Marina ev sahipliğinde müzik- da reklam olanaklarının televizyonun yay- tur. Karar verme sürecinde zorlanan danışanlarıma bir mavi yakalıdan daha kolaydır. Biz tüke- severlerle buluşacak. Festival bu yıl uluslararası gınlaşmasıyla tüketim bir gereksinimden ya- yönelttiğim soru, doğru seçeneğin onlar için ne de- tim kısmına geri dönelim... alanda da ses getirmiş önemli isimleri ağırlaya- şam biçimine dönüştü. Kitleler için satın al- mek olduğu. Etkili karar verme süreci streslidir ve Artık neredeyse, tamamen bir kararlar ve cak ve kapanışı “Kerem Görsev Trio feat. Fatih dıkları ürünler kendilerini tanımlamak için bu durum normal. Kararı basitleştirmek ve gerçek- seçimler çağı içinde yaşıyoruz. Üstelik ile- Erkoç” konseri ile sona erecek. bir araca dönüşürken tüketimin devamlılı- ten ne istediğini bilmek kilit noktalar. “Ben gerçek- tişim teknolojilerinin gelişmesiyle insani ğı kimi tezlerde demokrasinin aşırı uçlar- ten ne istiyorum” sorusunu düşünmek, seçenekler karar alma süreçlerimiz de bu döngünün bir dan arındırılmasının da bir aygıtı olarak gö- arasındaki avantaj ve dezavantajları yazmak yarar- parçası olmuş durumda. Günümüzde, gönül rülüyordu. ABD’deki sosyolojik yaklaşım- v Notre Dame’ın lı teknikler. Son olarak, kararın avantajlarına odak- ilişkilerinden, arkadaşlıklara her şey sosyal lar İkinci Dünya Savaşı’na yol açan Hitler lanmak ve kişinin ikinci bir şüphe ile kendini de- medya tasarımlarının içine yerleştirilmiş sı- Kamburu Almanyası’ndaki ortak bilinç propoganda- ğersizleştirmemesi de önemli. ralı görsel içeriklerle kataloglaştırılmış. Se- sının yol açtığı sonuçların demokrasinin ek- çim sizin. Kimi beğeneceğinizden, kiminle u Peki bu soruyla bağlantılı olarak çevre- siklerinden kaynaklandığı yönündeydi. Bu ictor Hugo’nun ölümsüz eseri; Not- arkadaşlık etmek isteyeceğinize kadar her mizde çok fazla seçenek olması seçimlerimizi eksikler tüketim alışkanlıklarıyla kapatılabi- Vre Dame’ın Kamburu Müzikali, izleyici- durumunuz, marketten seçtiğiniz ürünle ne- ve dolayısıyla kendimizi de değersiz görmemi- lir. Tüketim üzerinden toplumun sağaltıcılı- siyle buluşmaya devam ediyor. İnsan ruhu- redeyse aynı karar verme sürecinin bir par- ze neden oluyor mu? ğı üstlenilebilirdi. nun ikilemlerini ve tepkilerini romantik yakla- çası. Bu da doğal olarak değersizlik duygu- Fazla seçenek kendimizi ruhsal anlamda güç- Ancak insanlık seçenekler arasında kay- şımla ele alan ve danslarla göz dolduran müzi- sunu beraberinde getiriyor. lü hissetmemizi sağlarken bazı durumlarda özgü- bolacağımız çağa henüz ulaşmamıştı. Bu- kal, 25 Ağustos akşamı Kadıköy Halk Eğitim ven eksikliklerine ve kendini değersiz görmeye rada karar verici rolü ise 68 kuşağı oynaya- Merkezi’nde Türkçe olarak sahneleniyor. yol açabilir. Kendimizden, verdiğimiz kararlardan caktı. Savaş sonrası dünyaya gelmiş bu ku- şüphe etmeye başlayabiliriz. “Doğru karar” kay- şağın Mao’nun Çin’de uyguladığı kültür gısı bu durumunun sebeplerinden biri. devriminden etkilenen, eskiye ait ne var- sa dışlayarak yeni bir dünya yaratma hedefi u Küçüklükten beri verdiğimiz kararlar gerçekleşmemişti. Bu dönemde kitlesel ha- aynı zamanda baskın benliğimizin oluşma- reketlerde bulunan kişiler üzerinde yapılan sı için de önemli bir etken. Peki çok fazla incelemelerde ise şu sonuç ortaya çıkıyor- seçenek ve bunun yarattığı kararsızlık benlik du: 68 kuşağının kitlesel bir devrimi başara- inşamızdaki süreci nasıl etkiliyor? bilmesindeki en büyük engel, kişisel olarak Araştırmalar her kararın arkasında, düşünme ve eski alışkanlıklardan kurtulmaktaki zorluk- hareket etmemizi şekillendiren gizli psikolojik et- tu. Bu da devrimin yönünü değiştirecek ve kenlerin olduğunu gösterir. Dolayısıyla bunlar iç v Burda Olan Burda Kalır insanların iç dünyalarına yönelmesini sağla- içe kavramlar. Fazla seçenek ve yarattığı karar- yacaktı. Ancak bu veriler psikoloji dalı için osyal medya paylaşımları ve Burda Olan sızlık, benlik inşasının temellerinin güçsüz oluş- de paha biçilemez değerdeydi... SBurda Kalır adını verdikleri YouTube ka- masına neden olabilir. Bu durum küçük yaşlarda nalları ile beğeni toplayan Can Yılmaz ve Za- oluşabilen özgüven eksikliğine bağlıdır. Fazla se- fer Algöz’ün, aynı adı verdikleri ve farklı içe- çenek iç dünyamızdaki sorgulamaları artırırken rikle gerçekleştirdikleri iki kişilik stand-up Seçenekler arttıkça çevremizdeki kişiler ile kıyaslamalarımızı çoğal- gösterileri 23 Ağustos’ta Selamiçeşme Özgür- iç sıkıntımız büyüyor. tır. Benlik inşa sürecinde kişinin sağlıklı ruh hali lük Parkı Amfi Tiyatro’da. içinde olması önemli. Seçimler