Katalog

21 AĞUSTOS 2022 3 Eril bakış açısı sanatta da baskın bir rol üstleniyor ÇUVALDIZ Kayıp g ‘Gerçek suç’ SErr A Agatha’nın r o Do PLU serra.rodoplu ELÇİN @gmail.com Poyr AZLAr kim için? www.elcinpoyrazlar.com otelinde ocukken, arkadaşlarımızın Sanatın her dalında güzel bir kadının şiddete maruz evine pijama partisine git- Agatha Christie’nin kalması ya da öldürülmesi ilgi çekici olmuş, pek çok tiğimizde gecenin ilerleyen kendi öykülerindeki Çsaatlerinde hep beraber top- yönetmen ve görsel sanatçı bu izleyici merakından hem lanıp korku öyküleri anlattı- gizemi aratmayacak gerçekte hem de imgede yararlanmıştır. ğımızı hatırlıyorum. Bu ürkütücü öy- şekilde 10 gün ortadan küleri anlatırken bir yanımızla evin ni ancak kadınların yalnız bu içerik- sürüyor. içindeki huzuru yaşarken, diğer ya- kaybolduktan sonra Kültürel dünyaya genel olarak bak- leri izlemekle kalmadığını, çalıştığı- nımızla da korku dolu öykünün için- nı söyledi. Bu esprili ve bir o kadar tığımızda da kadınlara zarar verme- ortaya çıktığı Harrogate de kaybolurduk. Olasılıkla pek çoğu- dürüst paylaşım insanı “gerçek suç” nin sanat ve kültürün yaratılması- muz bu adrenalin duygusundan dola- kasabası seneye 20. içerikleri hakkında düşündürüyor. nın bir parçası olduğunu fark ederiz. yı buna benzer anlar yaşamıştır. Bu- Benzer bir durum Türkiye için de Kuşlar ve Sapık gibi filmlerinin yö- yılını dolduracak bir suç gün pijama partisinde birbirine ürkü- geçerli, ülkemizde gerçek suç gös- netmeni Hitchcock, Fransız oyun ya- tücü öyküler anlatan çocuklar olma- edebiyatı festivaline ev terilerinden en bilinenleri Müge zarı Victorien Sardou’nun “Kadın- yabiliriz, ancak gerçek suça dayalı Anlı’nın sunduğu Müge Anlı ile Tat- lara işkence edin!” öğüdünü her za- sahipliği yapıyor. şovları, filmleri ve “podcast”leri din- lı Sert, Serap Paköz’ün sundu- man dinlediğini söylerdi. Bu lemek için teknolojiyi kullanıyoruz. ğu Gerçeğin Peşinde isimli söz bile coğrafya ve za- Özellikle son zamanalarda, Michigan yılının bir programlar ve bu program- man fark etmeksizin, or- Murders ve The Keepers gibi belge- kış gecesi lar kadınlar tarafından en tak anlamda, acı çe- sel diziler, Casefile ve Serial Killers 1926polisiye ya - çok izlenen sabah kuşağı ken kadın görmekten gibi “podcast”ler büyük ün kazandı. zarı Agatha Christie eşiyle kav- içerikleri arasında. İlginç zevk aldığımızı gös- ga ettikten sonra evden çıkar ve olan, bu içeriklerde, ka- teriyor. ABD’li femi- kadınlar ve şiddet 11 gün boyunca ortadan kaybo- dınların genellikle suçun nist yazar Rebecca Sol- İşin ilginç noktasıysa, bu içerikle- lur. Christie’nin valizi ve pal- failleri değil mağdurları ol- nit de, “Sanatta, bir kadı- Hitchcock rin daha çok kadınlar arasında yayıl- tosunun olduğu arabası Surrey ması. Wesleyan Üniversite- nın işkence görmesi ve ölü- ması. 2010 yılında yapılan bir araş- bölgesinde yoldan çıkarak ça- ting Festival” olarak bilinen uluslara- si Psikoloji Bölümü’nden Aman- mü, özellikle genç ve güzel bir tırmaya göre gerçek suç kitaplarının lılıklara dalmış şekilde bulunur. O dö- rası suç edebiyatı festivalinin Harroga- da Vicary’nin araştırmasına göre, ka- kadın için her zaman erotik, heye- Amazon’daki incelemelerinin yakla- nem çok da ünlü olmayan yazarın kay- te kasabasında ve Agatha Christie’nin dınlar mağduriyetin ve tanıklığın psi- can verici, tatmin edici olarak temsil şık yüzde 70'i kadınlara ait. Gerçek boluşu bir anda gazetelerin manşetleri- sahte isimle kaldığı Old Swan Oteli’nde kolojik ve duygusal hallerini gözler edilmiştir” diyerek bu düşünceye kat- yaşamda ise erkeklerin şiddet içeren ni kaplar. Agatha’nın kocası ve metre- yapılması elbette bir rastlantı değil. önüne sermesinden dolayı bu prog- kı veriyor. Hitchcock’un “Sapık” ve suçlara karışma istatistiği kadınlara si polisin şüpheli listesinde başı çeker. Etkinliği düzenleyen Harrogate Ulus- ramları izlemekte. Vicary, bu içeri- Carpenter’ın “Cadılar Bayramı” gi- oranla çok daha fazla. Binlerce polis ve gönüllü, kırsal bölge- lararası Festivaller kuruluşunun üst dü- ği tüketirken kadınların bilinçaltında bi kült filmlerinde kadınların vahşice Komedyen Jena Friedman, “talk- de arama çalışmalarına başlar, yakında- zey yöneticisi Sharon Canavar gelecek korkunç durumlarla başa çıkmak ve öldürüldüğünü görürüz ve bu da gös- show” programı Conan’da yaptığı ki bir gölün dibi taranır, hatta polisiye yıl yirminci yılını dolduracak olan suç şiddete yol açabilecek işaretleri anla- espriler sırasında, gerçek suç türün- terinin, eğlencenin bir öğesi olarak edebiyatın usta yazarı Sir Arthur Conan festivaline büyük ilgi olduğunu söylü- mak için ipuçlarını özümsediğini öne deki programları izlemeyi sevdiği- kültürün bir parçası olmuştur. Doyle bir falcıya Agatha’nın yerini gö- yor. Dünyanın en büyük suç edebiyatı rebilmesi için kayıp yazarın eldivenle- kutlaması olarak kabul edilen dört gün- rinden birini verir. lük festivale bu yıl seksen yazar ve yak- Yaklaşık 10 gün sonra York kenti ya- laşık 17 bin ziyaretçi katıldı. kınlarında Harrogate kasabasındaki bir suç edebiyatına ilgi otelde çalışan bir garson, bir kadın mi- Canavar, okurların festivale çok sa- safiri yazara benzeterek polisi arar. dık olduklarını, toplumun her kesimin- Christie’nin kocası otele gelir, restoran- den okurun suç edebiyatının çok çeşitli da kuytu bir masaya oturur ve karısı- alt türlerini, klasikleşmiş yazarların ya- nın gelmesini bekler. Az sonra Agatha nı sıra yeni isimleri de merakla bekle- Christie içeri girer, bir masaya oturur diklerini söyledi. Otelin içinde ve çev- ve manşetleri kendi kayıp haberleriyle resinde gezerken Tess Gerritsen, Paula dolu gazeteleri okumaya başlar. Kocası Hawkins, Michael Connelly, Mick Her- Agatha’nın yanına gider ve onunla yüz- ron, Denise Mina, Ann Cleeves, Kathy leşir. Agatha 12 yıllık kocasını tanımaz. Reichs gibi suç edebiyatının büyük pazarlama taktiği mi? isimleriyle karşılaşıyorum. Agatha Christie’nin bu gizemli kaybo- İskoçya’nın suç edebiyatı kraliçesi Val luşu basında ve edebiyat çevrelerinde sa- McDermid’in sohbet ve imza etkinli- yısız spekülasyona neden olur. Agatha ği için upuzun kuyruklar var. Ellerinde- büyük bir bunalım içindedir, arabası kaza ki kitapları göğüslerine yaslayan okurla- yapınca başını vurarak hafızasını kaybet- rın yüzlerinden hayran oldukları bir yaza- miştir, yazar cinayet planlamaktadır ya da rı görme heyecanı ve sevinci okunuyor. Dora et le Minotaure bu bir pazarlama taktiğidir… Harrogate suç edebiyatı festivali po- Bu gizemli olay konusunda Agatha lisiye türüne gönül verenler, yıllardır hiç açıklama yapmaz ve anılarında bu- yazmaktan ve yayımlamaktan vazgeç- na yer vermez. Kayıp yazarın miti bu- meyenler ve taze yazarlarıyla, edebiyat, gün milyonlarca okuru için hâlâ gize- yaratıcılık ve kurgunun inceliği üstüne yoldaşlık oluşturan bir şenlik. Picasso’nun mini korur. Harrogate kasabası ise bu- gün Agatha’nın gizemine ve yazarın Kayıp Agatha’nın, oteldeki pencere- sinden onun yolundan gidenleri izleye- büyük yaratıcılığına bir çeşit saygı ma- u durumun çok benzeriyle görsel sanatlar- halline dönüşmüş durumda. rek gülümsediğini düşlüyorum. Bir po- da da karşılaşabiliyoruz. Picasso’nun re- lisiye yazarı olarak bu beni ihya ediyor. “Theakston Old Peculier Crime Wri- simlerinde kadınları (geometrik olarak kla- psikolojik Bsidad) paramparça edilmiş halde görürüz. Picasso’nun sevgililerinin tanımlarına göre de kendi- si, yaşamındaki kadınları hem psikolojik hem de fi- ziksel olarak kırmaktadır. Picasso’nun çok sayıda şiddeti sevgilisi ve metresi arasında olasılıkla en çok acı çe- keni Dora Maar olmuştur. Picasso ona “Ağlayan Ka- dın” derdi ve onu devamlı kötü ruh hallerinde res- mederdi. Oysaki Dora, fotoğrafçılık alanındaki umut verici kariyeri varken, Picasso’nun yönlendirmesiy- le bundan vazgeçerek resimle ilgilenmeye başlamış. Picasso’nun resimlerine yapmasına yardım etmiş ve onun esin perisi olarak yaşamına devam etmiştir. Picasso eser üretebilmek için Dora’ya zarar ve- riyor, onu yıkmaya çalışıyor gibidir... Hatta, Do- ra ve Minotor tablosu bu açıdan dikkat çekicidir. Picasso’nun kendisinin bir metaforu olarak sıklıkla kullandığı bir minotor imajında resmettiği resimde- ki güç dinamikleri son derece eşitsiz. Picasso güçlü iken Dora itaatkârdır. Resme baktığımızda, çok kö- tü bir şey olmadan önceki o anı yakalıyormuşuz gibi hissederiz. Gerçek yaşamda da, Picasso 10 yıllık bir- likteliğin ardından, Dora’yı yalnız bırakır ve bunalı- ma sokarak terk eder, Picasso’nun kariyeri gelişmeye devam ederken Dora bir psikiyatri hastanesine kaldı- rılır. Bu vahşete şu anda Picasso üzerinden tanıklık edebiliyor olsak da, Picasso sanat için kadınların be- denlerini ve ruh sağlığını bozan tek sanatçı değildir. Günümüzde, gerçek suç türündeki programların iş- leyiş ve aktarım biçimleri ve mecralarını çeşitliliğin- den yola çıkarak suç içerikli vakaları işleyen prog- ramların, mağdur ve mağduriyet ekseninde şekillen- diği zaman bilgilendirici olabildiği kadar, farkında- lık, duyarlılık yarattığını söylemek mümkün. İmtiyaz Sahibi: Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. n Yayın Koordinatörü 21 AĞUSTOS 2022 SAYI: 1693 CUMHURİYET VAKFI adına Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 DENİz ÜLKÜTEKİN (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 e-posta: reklam@cumhuriyet.com.tr ALEV COŞKUN n Sayfa Tasarım Genel Yayın Yönetmeni EMİNE BİLGET Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş. ARİF KIzILYALIN Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No:11A/41 Bahçelievler İstanbul n Reklam Genel Müdürü Sorumlu Müdür Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Yaygın süreli yayın pazar.dergi@cumhuriyet.com.tr ESRA BOzOK ÖzGÜR SOYER ÇİZ İ AtLAS