Katalog

2 im 2022 3 PATİ Avrupa’dan yasa maddesi örnekleri GÜNLÜKLERİ Havlamayı engellemek DENİz YAv Aşoğu LLARı bile yasak! Doğayla birlikte kentlerin alışıldık görüntüleri de küresel ısınmaya yenik düşüyor 4 Ekim’deki Hayvanları Koruma Günü yaklaşırken hemen her gün bir hayvan katliamı yaşanan ve yasaların canileri önlemekte yetersiz kaldığı ülkemiz için örnek olabilecek bazı Bu manzaraya yasa maddelerine göz atalım. Ekim’i her sene Hayvanları hayvanların korunmasından hayvanat Koruma Günü olarak kutluyo- bahçesi işletmelerinin düzenlenmesine son bir kez bakın ruz. Peki dünyada durum nasıl? kadar hemen her konuda ayrıntılı ka- Hayvanlar ne kadar korunuyor? nunlar yer alıyor. Hayvan satışı sade- 4Avrupa Birliği içinde 2007 yı- ce sınırlı sayıdaki petshop’larda yapı- rinletici bir özelliğe sahiptir. San Francisco kenti dendi- İklim krizi zincirleme bir etkiyle doğanın lında imzalanan Lizbon Anlaşması ile labiliyor. Üretim bizdeki kadar kolay ğinde akla ilk gelen turuncu renkli Golden Gate Köprü- hayvanlar “hassas varlıklar” olarak ta- değil. Üreticiler lisans almak zorunda, bize sunduğu tüm güzellikleri yok ediyor. sü de bu sisin en yoğun deneyimlendiği alanlardan biri. nımlandı. Ancak hayvanlara kötü mua- ayrıca her hayvanın kaç kez doğum Kent sakinleri köprüdeki gezileri sırasında sıcaklık deği- San Francisco’nun simgesel sisi de meleye karşı Avrupa’da ortak bir yasa yapabileceği bile yasayla belirleniyor. şimden dolayı klima kullanmayı çok fazla tercih etmeye- yok. 2021 yılında The Swiftest’ın Hay- Belçika’da, geçen yıl kabul edilen ya- bunun son kurbanlarından. biliyor. Serinletici etkisi dışında, turistler için de bir çe- van Hakları Endeksi Raporu’na göre bu saya göre nüfusun çoğunluğunun ya- kim yaratan San Francisco sisinin bana kalırsa en etki- konuda en iyi beş ülke Lüksemburg, İn- şadığı Flaman kesiminde hayvanla- üresel ısınma ile kentlerin de siluetleri değiş- leyici özelliklerinden biri servi ailesinden gelen sekoya giltere, Avusturya, Çekya, Belçika. Biz rı öldüren ya da istismar eden ve kötü meye başladı. Mevsim normalleri yerini bek- ağaçlarının yaşamına destek olması. Sekoyalar, boyla- ise 41. sıradayız. Örneğin Avusturya’da muamelede bulunanlar 10 yıla kadar lenmedik hava olaylarına bırakır- rı 120 metreyi bulabilen dünyanın en uzun canlı- Hayvanları Koruma Yasası’na göre, hay- hapis ve 1.6 milyon euroya kadar para ken, son günlerde duyduğumuz larıdır. 600-1200 yaşları arasındaki bu ağaçların DAİREs EL van yaşamının önemi, insan yaşamı- cezasına çarptırılacak. Ken büyük çevre felaketlerinden yaşam alanı Muir Woods Ulusal Anıtı ise ağaç nın önemine eşit. Listenin başında yer FLo RA biri elbette ki Pakistan’ı etkisi alan ve 33 mil- dostlarımızdan öğrenecek şeyleri olanların San Haysiyet koruyan yasalar alan Lüksemburg’da ise, Hayvan Koru- yondan fazla insanı etkileyen sel felaketiydi. 2 Francisco sınırları içinde mutlaka görmeleri ge- İsviçre ise hayvanların “haysiye- ma Kanunu 2018’de genişletildi ve ka- milyondan fazla ev de hasar gördü. “Peki sel- reken bir park. tinin” korunmasını garanti eden ve nunda “tüm hayvanlar” tanımı yer aldı. ler, kuraklıklar, orman yangınları, yüksek sı- bunu anayasal olarak tanıyan ilk ül- Kanun mezbahaları, et ve süt en- caklıklar ve kasırgalar dışında iklim krizinin Vertigo’ Daki köprü ke. Örnek vermek gerekirse köpeğin düstrisini yasaklamıyor olsa da hay- etkileri ile kendi doğal gidişatı bozulan hava San Francisco’nun simgesel sisine döne- havlamasını durdurmak bile yasa dı- vanların “ekonomik nedenlerle” kat- olayı var mıdır” diye sorguladığımda ilk aklı- cek olursam, PNAS’da yayımlanan bir araştır- şı. Hollanda ise bizdeki 18 yıllık ya- ledilmesine yasak getirdi. Örneğin er- ma gelen sis oldu. maya göre sis, iklim krizi nedeniyle tehlike al- sada da var olan “kısırlaştır, aşıla ye- kek civcivlerin ve erkek buzağıların tında. Araştırma kayıtlarına göre sisin süresi, rinde yaşat” düzeniyle sokak hayvanı Doğal klima: sis endüstri tarafından öldürülmesi yasak- AYÇA 1950’den beri ritmik bir şekilde azalıyor ve kent- nüfusunu bitiren ilk ülke. Önümüzde- landı. Ayrıca yasa, vatandaşlara da so- Sisin edebiyatı, sinemayı, müziği ve sana- teki sis miktarının yüzde 15’i kaybedildi. İnsan- CEYLAN ki yılın başında yürürlüğe girecek ya- rumluluk yüklüyor. Örneğin, bir yurt- tın birçok dalını etkileyen esin verici bir tini ların doğal klimalarını kaybetmelerinin yanında sa ile de evcil hayvanların kulübe ya taş yaralı bir hayvan görürse hayva- vardır. Öte yandan sis, geçtiği bölgelerde sı- bölgenin biyoçeşitliliği başta olmak üzere tıpkı da kafeste tutulmasına izin verilme- nın bakım ve tedavisini üstlenmek ve caklığın düşmesini sağlayan bir çeşit doğal bir zincir şeklinde birbirine bağlı olduğunu dü- yecek. Çiftlik hayvanlarının yavrula- kurtarmakla yükümlü. Hayvan hakla- klima görevini de üstlenir. Hatırlıyorum da sisin içindeki şündüğümüz dünya ekosistemindeki biyoçeşitlilik için rından erken ayrılması da yasaklana- rı konusunda İngiltere de ol- yolculuklarımda epey üşümüşlüğüm ve esin almışlığım de ciddi bir tehlike var. Evet Tuz Gölü’nün alanı giderek cak. Anlayacağınız o ki, çağdaş dün- dukça ileri- vardır. Yataytaki görüş mesafesini 1 kilometrenin altına küçülüyor çünkü San Francisco’nun sisi de azalıyor veya yada işler çok değişti, biz ise yeter- de. Ev- düşüren bu meteorolojik olay, oluşumunu etkileyen et- kuraklık ülkemizde dahil olmak üzere birçok ülkeyi et- siz yasaların bile, infial uyandıran bir cil kenlere göre hava kütlesi sisleri ve cephe sisleri diye iki- kisi altına alıyor çünkü kentlerde nefes bile almaya izin olay yoksa uygulanmadığı bir ülkede- ye ayrılır. Aniden soğuyan havalarda toprak hâlâ sıcak vermeyen çarpık bir yapılaşma var. Dünya hem insanla- yiz ne yazık ki. olduğu için geceden başlayan, öğle vaktine kadar süren rın hem de üzerinde yaşayan tüm canlıların evi. Bu ne- sis ve yamaç sisi ülkemizde en yaygın karşılaştığımız sis denle her bir tür birbirine hassas oluşumlarındandır. dengelerle bağlı. Peki okyanuslar ısınmayı sür- San Francisco demişken ta- dürürken okyanustan kaynak- bii ki Alfred Hitchcock’un Ver- lanan sislere neler oluyor? Sa- tigo filmine değinmeden olmaz. nırsam bu soruya verilebile- Golden Gate Köprüsü’ndeki cek en iyi örneklerden biri San simgesel anlatımlarla bezenen Francisco’nun simgesel sisi- sahnesi yaşamın değerini vur- ne yakından bakmak. Pasi- gular. Yaşamımızın kıymetini fik Okyanusu’ndan gelen nem bilirken, doğadaki dostlarımı- ve ısı ile ABD’nin Kaliforniya zın yaşamlarının değerini de bi- Eyaleti’nin kıyı şeridinde belli lelim! bir düzende sis oluşur. Kuzey- Alfred Hitchcock’un batıdan akan sis, Kuzey Pasifik v ertigo filminden. ayca_ceylan kökenli olması nedeniyle de se- men I t rust Zorlu psm’de ağımsız müziğin son le Proulx’un sıra dışı sesiy- yıllarda en dikkat çe- le dünya çapında fark edilen ken isimleri arasın- grup geçtiğimiz günlerde ya- Bda yer alan Kana- yınladıkları Billt Toppy isim- dalı “dream pop” grubu Men li teklileriyle hayranlarını bir I Trust, 7 Ekim Cuma gü- kez daha selamlamıştı. nü Mix Festival kapsamın- Bu yıl altıncı kez yapı- da Zorlu PSM’de sahne ala- lan Mix Festival’de Men I cak. 2000’li yılların başında- Trust’la birlikte Bangoverz, ki elektronik müzik dönemin- Ceza, 3pillie, Kit Sebastian den ödünç aldıkları tınılarıy- gibi isimler yer alacak. 7–8 la oluşturdukları ses altyapı- Ekim’de gerçekleşen festival sı üzerine kurdukları müzik- biletleri www.passo.com.tr in- leri ve solistleri Emmanuel- ternet adresinden edinilebilir. İmtiyaz Sahibi: Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. n Yayın Koordinatörü 2 EKİM 2022 SAYI: 1699 CUMHURİYET VAKFI adına Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 DENİz ÜLKÜTEKİN (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 e-posta: reklam@cumhuriyet.com.tr ALEV COŞKUN n Sayfa Tasarım Genel Yayın Yönetmeni EMİNE BİLGET Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş. ARİF KIzILYALIN Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No:11A/41 Bahçelievler İstanbul n Reklam Genel Müdürü Sorumlu Müdür Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Yaygın süreli yayın pazar.dergi@cumhuriyet.com.tr ESRA BOzOK ÖzGÜR SOYER ek