Katalog

9 OCAK 2022 6 Prof. Dr. İoanna Kuçuradi: Önce insanlık sonra mutluluk li değişikliklerin yapılması gerektiğini. Öyle ki da- figen ATAl Ay Mutlu olmak peşinde olmaktansa, kişilerin insanlaşmak peşine düşmeleri, buna ha çok sayıda insan bencillik ile özgecilik arasında, kafa yormaları, daha önemli olsa gerek. Yaşamımızda koyduğumuz/koyacağımız Aristoteles’in “orta” dediği yerde, durabilsin. epimiz giderek daha mı bencil ana amaçların değerini sorgulamak, akıntıya kapılmamak farklı derecelerde Ayn Rand, “Her insan kendi mutluluğundan oluyoruz? Birey olmakla bencilli- sorumludur” diyor. Kişinin, yaşam amacı kişisel öğrenilebilir. Bencillik “önce ben” demekle başlar ve “benden sonrası tufan”da ği karıştırıyor muyuz? “Bana ne” mutluluğunun peşinde koşmak mı olmalı? ifadesini giderek daha çok mu du- en aşırı şekilde kendini belli eder. Ayn Rand, bununla “mutlu olmak kişi- H yar olduk? Kapitalist dünya mı nin elindedir” demek istiyorsa ve bu bağlamda suçlu bundan yoksa eğitim sistemi mi? “birey”i de toplumsal ilişiklerinde/rollerinde tek “mutluluk”tan “kendi durumundan memnun ol- Türkiye’nin değerli filozofu, Türkiye Felsefe insan anlamında kullanıyorum yurttaş, öğretmen- mak” gibi bir şey anlıyorsak, bu söz oldukça tar- Kurumu Başkanı Prof. Dr. İoanna Kuçuradi ile öğrenci gibi. tışmalı görünüyor. Mutlu olmak peşinde olmak- ‘Ab nA ne’ ne bencillik, birey olmak, özgecilik, mutluluk üze- tansa, kişilerin insanlaşmak peşine düşmeleri, bu- u Özgecilik nedir? rine konuştuk. Prof. Kuçuradi, her zamanki gibi na kafa yormaları, daha önemli olsa gerek. Ya- “Özgecilik/diğerkâmlık” Fransızcada “altruis- ufuk açıcı, olaylara farklı ve geniş bir çerçeveden Anl AMA gelir? şamımızda koyduğumuz/koyacağımız ana amaç- me” denen karakter özelliğinin Türkçedeki kar- bakmamızı sağlayan, usul usul öğreten üslubuyla ların değerini sorgulamak, akıntıya kapılmamak u Çevremizde pek çok kişiden “Bana şılığıdır. “Altruisme” kelimesini ilk defa Augus- kafamızdaki sorulara açıklık getirdi. farklı derecelerde öğrenilebilir. ne” sözünü duyuyoruz. Herkes artık te Comte’un ortaya attığı söyleniyor, yani 19. Önce ben çok mu bencil yoksa bireysel sınırı yüzyılda. Başkaları için kaygı duymak, başkala- u İnsan sosyal bir varlık ama sosyal fayda korumaya yönelik doğru bir tavır mı bu? umurumuzda değil mi çoğu zaman? Örneğin rının da insanca bir yaşam sürmeleri konusunda u Bencil olmak ve birey olmak arasındaki “Bana ne”, “Bu beni ilgilendirmez” aşı karşıtlarının toplumsal faydayı hiç düşün- yapabileceklerini, karşılık beklemeden yap- farklar neler? Bencillik nerede başlar? memeleri nasıl açıklanabilir? demektir. Bir de kişi olarak hiç ilgisi mak gibi bir kişi özelliği olsa gerek “Bencil insan”, duyduğu ihtiyaç- Aşı karşıtlığının, çoğu zaman korkudan, COVID- olmadığı şeylerden sorumlu duyan özgecilik. ları tatmin etmek için, bu ihti- 19’a karşı alınan bazı önlemlere karşı çıkışların da insanlar var. Bu da başka bir uçtur, “Özgecilik” “fedakârlık/öz- yaçların başkaları için doğu- korkuyla birleşen ya da birleşmeyen yanlış bir öz- bazen de hastalıklı bir hal alabiliyor. veri” ile karıştırılır çok defa. racağı sonuçlara aldırmadan gürlük anlayışından kaynaklandığını düşünüyorum. Bir sorunla ilgili olarak, bir kişinin Ama şunu da ekleyeyim: eylemde bulunan insan- Ama insanla ilgili konularda genellemeler hep teh- yapabilecek durumda olduğu halde bir “fedakârlık” ile “özveri” dır, diyebilirim. “Duydu- likeli. Korkuyu anlıyorum. Bir insanı sararsa, onun- şeyi yapmamasını, bir şey yapamayacak tam çakışmıyor benim ğu” ihtiyaçları vurgulu- la savaşmak imkânsız değil, ama zor. Ancak yanlış durumda olduğu için birşey yapmamayı kafamda: “özveri” keli- yorum, çünkü çoğu in- bir özgürlük anlayışından kaynaklanan karşı çıkış- birbirinden ayırt etmek gerekir. mesini kullanırım, ama sanın duyduğu ihtiyaç- lar konusunda kara kara düşünmek ve eğitimde bazı “anlam özverisi yap- lar hırsların, modala- yaptıklarımızı gözden geçirmek uygun olur. mam” demem, “anlam rın ve reklamların duy- fedakârlığı yapmam” halde. Ama sorunuzu belirli bir şekilde anlayarak masına yol açtığı ihti- Ailede b Aşl Ar derim. Ancak bazı feda diyebilirim ki Batılı toplumlarda insanların bencil yaçlardır, kafasına soku- etmeler özgecilik olabilir: olduğu konular ile Doğulu toplumların insanları- u Bencil olmama okullarda öğretilebilir mi? lan ihtiyaçlardır. Kişinin birine bir konuda yardımcı nın bencillik gösterdiği konular farklı, çoğu fark- Eğitim sisteminde yapılacak ne tür değişiklikler böyle bir ihtiyacı karşılan- olmak için bir kişinin rahatı- daha az bencil olmamızı sağlar? lı. Bir de Doğu’da da, Batı’da da farklı olamayan dığında, konuya göre haz du- nı feda etmesi gibi. Bu türlü şeyler ilk önce ailede, farkına varılma- konular var: örneğin Sınır Tanımayan Doktorla- yar, gurur duyar, “mutlu” olur. Aslında başkalarının özverili dan öğreniliyor. Okulda da bunların öğrenilme- rın yaptığı. Batı’nın egoizminin bir örneği şu an- Bencillik “önce ben” demekle baş- insan dedikleri insanlar var ki yap- si için imkân yaratılmalı. “Değerler eğitimi”nin ör- da COVID-19 aşısıdır. Hâlâ büyük çoğunluğu hiç lar ve “benden sonrası tufan”da en tıklarını doğal bir şekilde yapıyor, gün eğitimde gerekliliğini -yani çocuklarımızın yal- aşı olmamış ülkeler var, bir de yurttaşlarına dör- aşırı şekilde kendini belli eder. MinAreey kılıf yaptıkları onlar için fedakârlık ol- nızca bilgisel yeteneklerini değil, etik yetenekleri- düncü-beşinci aşı imkânı sağlamış olan ülkeler. “Birey” kelimesi ise Türkçe- u b encillik toplumu nasıl muyor. Ne var ki fedakârlık yap- ni de geliştirmelerine yardımcı olmak gerektiğini- de bugün birkaç anlamda, oldukça u Bencil insanların, bencil olduklarını fark etkiler? tığı düşünülen kişi böyle duymu- biz Türkiye Felsefe Kurumu olarak, Talim ve Terbi- rastgele kullanılıyor. “Birey”, “ki- etmelerinin bir yolu var mı? Bencillik, kişileri yorsa ve bir şeyden isteyerek vaz- ye Kurulu’yla birlikte, doğru hatırlıyorsam, 2006’da şi”, “özne”, “şahıs” kelimeleri de Bir bencil insanın kendini görebilmesi olduk- kendi çıkarları için en geçmiş olsa da nesnel olarak ba- yaptığımız bir toplantıda gündeme getirmiştik. An- birbirinin yerine kullanılıyor. So- ça zor. Belki de bir bencil insana başka bir bencil yapılmayacak şeyleri kıldığında kendini bir şeyden yok- cak böyle bir program oluştururken değer konula- runuzda, yanılmıyorsam, “birey”i insanın ona yaptığını göstermekle -bir bencil in- yapmaya götürebiliyor. sun bırakmış oluyor. rına ilişkin teorik bilgi/felsefî bilgi gerekli; örneğin olumlu bir anlam yükleyerek kul- sanın ona yönelen bir eylemiyle ne yaptığını gör- Bu kişilerin sayısı arttıkça etik değerleri kültürel değer yargılarıyla karıştırma- lanıyorsunuz. Hep söylediğim bir- u Bir toplumun ne kadarı mesini sağlamakla- olabilir, yani benciliği baş- da insanlar bunları hiç malı. Bu konunun tartışmalarında, tartışanların ço- şeyi burada da tekrar edeyim: bencil, ne kadarı özgecidir; tah- kalarında görmesini sağlamakla. düşünmeden “taklit” ğunun bu bilgiye sahip olmadan tartıştığını görüyo- min yapmak mümkün mü? Bu Önemli olan, bir kelimeye atfedi- ediyor. Hukuk, aslında u Siz kendi hayatınızda bencil insanlarla rum. Bu teorik bilgiler olmadan, “değerler eğitimi” konuda Batı ve Doğu toplumları len anlamdan çok, aynı şeye fark- bunları olabildiğince karşılaştığınızda ne düşünüyorsunuz? yalnızca amacını -çocukların etik yeteneklerini ge- arasında fark var mıdır? lı adlar vermemek, farklı şeylere önlemek içindir, ama Şaşmıyorum. Öyle bir kişinin, kendisiyle ilişki- liştirmelerine yardımcı olmayı- gerçekleştirmemek- Bir grubun ne kadarı bencil, ne de aynı adı vermemek. Ben yazıla- görüyoruz ki, bugün hukuk sinde alıp veremedikleri olduklarını düşünüyorum. le kalmaz, kullanmaktan kaçınılması gereken bazı kadarı özgeci olduğu bir anketle rımda “kişi” kelimesini tek tek in- çok defa minareye kılıf Ve eğitimde olduğu kadar, medyada da bazı önem- değer yargılarını da pekiştirir. saptanabilir mi? Saptanamaz, her- sanlar için “Mehmet, Ayşe için”, uydurmaya dönüşebiliyor. “Bi’şey Olmalı” platformu 300 kadını eğitiyor Kadınlar kariyer için toplandı nerji sektöründe görev alan kadın çalışan- Projenin bir diğer etkinliği olan ve yılda al- tı defa düzenlenecek “Bi’şey Olmalı Buluşma- ların kariyer gelişimlerine destek olmak için hayata geçirilen “Bi’şey Olmalı” sos- ları” da Akkök Holding Yönetim Kurulu Üyesi, Enerjiden Sorumlu İcra Kurulu Üyesi ve CFO’su Eyal etki platformu’nun 300 kadının katıl- ması beklenen programlarının ilk etabı başladı. Özlem Ataünal’ın liderliğinde başladı. Kadınla- rın hikâyelerini paylaştıkları buluşmalara ener- Akkök Holding’in enerji grup şirketlerinin yürüt- tükleri Kadın Enerji projesinde Akenerji, SEDAŞ ji grubunda görev alan kadın çalışanlar on ikişerli gruplar halinde katılıyor. ve Sepaş Enerji’den kadın çalışanlar yer alacak. Hedeflerinden birinin kadın lider sayısını artır- Kadın-erkek tüm katılımcılara açık “Talks” et- mak olduğu projede ilk olarak uzman psikolog- kinliklerinin ilki ise 22 Aralık’ta yapıldı. Konuş- lar eşliğindeki yaratıcı drama odaklı psikodrama macı Murat Yeşildere üç şirket çalışanlarıyla on- atölyelerinin ilki gerçekleşti. Katılımcıların on line etkinlikte bir araya geldi. ikişerli gruplara ayrıldığı atölyeler, üçer saat otu- 2022’nin ikinci yarısında başlayacak men- rumlarla üç hafta sürecek. Role girme, duygula- torluk programında ise holding bünyesinde ça- rı tanıma ve cam tavan sendromuna dair çalışma- lışan yöneticilerden oluşan mentorlar, seçili larla kadınların aralarındaki sinerji ve yaşama da- “mentee”leriyle cam tavan konulu programların ir farkındalığının artırılması amaçlanıyor. yürütücülüğünü üstlenecek.