Katalog

30 OCAK 2022 7 Boş bir tuvalin varlığı epey rahatsız edicidir ÇIZGI ATLAS PUANIM: 8.5/10 Boşlukları SERRA RODOPLU serra.rodoplu doldurma @gmail.com Sanatın ortaya çıkışındaki en sanatı temel insani dürtü, boşlukları doldurma konusundaki bitmek bilmez Yılın en iyi filmlerinden birisi Japonya’dan ısrarı olabilir mi? Farklı dönemler ve kültürlerden sanat akımlarını Araba Sevdası: incelediğinizde “boşluğun” insan ruhu için ne kadar zorlu bir Drive My Car kavram olduğunu görmeniz aşlık sizi yanıltma- Oto’nun kaydettiği tiyatro oyunlarıyla mümkün. ROSEBUD sın. Recaizade Mah- repliklerine çalışan Yusuke, bu yolla oğumuz, düz bir yüzeye dakikalarca bak- mud Ekrem’in meş- kendisini bir hayalet gibi takip eden hur eserinin bir uyar- geçmişe sığınıyor ve üzerinde asılı makta ya da bütün günü hiçbir şey yap- mayarak geçirme konusunda pek başarı- Blaması yok karşımız- kalmış kederiyle yüzleşmekten kaçı- da. Üstelik hikâyelerin kültürel ba- yor. Bu maskeleme, benzer bir neden- lı sayılmayız. Her anımızı verimli yada Ç verimsiz pek çok şeyle doldurma çaba- kımdan birbiriyle bağlantısı söz ko- le araba sürmeyi seven ve tıpkı Yusu- nusu dahi değil. Ancak her ikisinde ke gibi travmatik bir hadiseden ötürü sındayız. Peki, bir şeyler yapmak için kendimi- zi zorlamamız gerekiyor mu? Ya da kendimizi, de simgesel olarak eski bir arabaya Hiroşima’ya gelmiş şoför Misaki’nin duyulan bir sevda var ve bu sevda, (Tôko Miura) sessizce kendisini ka- çevremizi, zihnimizi hiçbir şey yapmadan rahat bırakamaz mıyız? Bütün bu çabamızın temel se- Araba Sevdası’nın özünü oluşturdu- bul ettirmesiyle son buluyor. Arala- BAŞAK BIÇAK ğu gibi Haruki Murakami’nin kısa rındaki ilişki ve paylaşım, karakter- bebi, boşluktan korkuyor olmamız olabilir mi? basakbicak Duyularımızı dış dünyaya bir süreliğine ka- bir öyküsünden uyarlanan Drive My lerine ıstıraplarını dindirmeleri için @gmail.com Car’ın da bedenine can veriyor. zaman tanıyan kameranın yardımıy- patmayı sağlayan eylemlerden olan meditasyon yapmak ya da inzivaya çekilmekte çok zorlanı- Japon yönetmen Ryûsuke Hama- la artıyor; araba bir itiraf merkezine, guchi, Haruki Murakami’nin “Er- Yusuke ve Misaki ise kader ortakları- rız, çünkü bu durumlarda zihin bir süre her şey- Japon yönetmen den vazgeçer, sanki hiçbir şey yokmuş gibi his- keksiz Kadınlar” isimli öyküsünden na dönüşüyor. Birlikte yol alıyor, yol yola çıkıyor ve sinema tarihine mü- aldıkça affediyor, affettikçe özgürle- seder ve boşluk duygusu hissetmeye başlar. Ryûsuke Aristotales “Doğa boşluk kabul etmez” demiş- tevazı bir şaheser armağan ediyor. şiyorlar. Hamaguchi’nin Hamaguchi, yazarın mesafeli ve yal- tir. “Boşluk” tuhaf bir kavramdır, mesela doğaya ARINMA GÜNÜ baktığımızda, çıplak toprak bitki örtüsüyle kap- nız karakterleri ile Çehov’un kırılgan filmi arabasıyla geçerlidir. İslam sanat geleneğinde, gözün boş Hiroşima’nın sokaklarında, otobanla- Vanya Dayı’sını bütünleyen bu zarif lanır, insan ise doğanın bir parçasıdır ve pek çok kurduğu ilişki bir yüzeye uzun süre bakamayacağı düşünülür rında seyreden kırmızı bir arabanın için- şeyi doğadan öğrenir. Bu yüzden, tıpkı doğada eseri duru bir üslupla filmleştiriyor. ve bu yüzden de fazlasıyla bezemeli yüzeyler üzerinden de büyüyen bu paylaşımın gözenekle- Ve bu edebi biçemin ilk yansıması- olduğu gibi bazı zamanlar odaklanmamış zihin görürüz. Örneğin, Selçuklu Devleti döneminde rini dolduran ve “Çehov’un silahı” gö- boş kalır ve düşünceler içinde boğulmaya başlar. nı, girizgâhında izlediğimiz bir plan- Oto’nun yapılmış olan taç kapılarda, sonsuza kadar gi- revi üstlenen kontrast karakteri ise yi- la resmediyor. Günbatımında açı- Bu süreçte farkına bile varmadan kafamızı, varo- den geometrik formlar, boşluk korkusu temelin- hikâyesine ne Yusuke’nin geçmişinden hortlayıp luşsal sorularla, endişelerle, çeşitli konularla dol- lan Drive My Car, kadrajına sevişme de gelişmiş bir tutumdur. gelen biriyle oluyor. Yönettiği oyunda sonrası hikâye anlatmayı ritüel ha- odaklanıyor. durabilir ya da hayatımızdaki boşlukları bize iyi Vanya Dayı’yı oynayan Koji (Masaki gelecek ve hiç iyi gelmeyeceğini bildiğimiz in- line getirmiş Oto (Reika Kirishima) HIÇBIR ŞEYIN RESMI Okada) ve Yusuke’nin gizli çatışmala- ile kocası Yusuke’yi (Hidetoshi Nishijima) alı- sanlarla, nesnelerle doldurup bu amaçsız ürperti- Yaşanılan dönem ve coğrafya fark etmeksi- rı, zamanla hayal kırıklığına uğramış Vanya’nın yi sona erdirmeye çalışabiliriz. yor. Oto, gizlice sevgilisinin evine giren genç bir zin bütün insanlar bu korkuyu yaşamaktadır. kendisi haline gelen Yusuke ile annesiyle prob- kızın öyküsünden bahsettiği sırada, ikilinin sana- Sanatta ise bu boşluğu doldurma arzusuna Maleviç’in 20. yüzyılın başında yaptığı, herhan- lemli Misaki’nin bağlarını filizlendiriyor. Ve ni- “boşluk korkusu” anlamına gelen “horror va- ta ve birbirlerine duydukları tutkunun gördüğü- gi bir nesneyi göstermeyen ve bir şeyi anlatma- hayetinde patlayan silahın yankıları, karlarla kap- müzden daha fazlası olduğunu hissediyoruz. Ni- cui” denir. Bu his, sanatsal üretim sürecinde bir yan “sıfır biçim” olarak adlandırdığı “Siyah Ka- lı bir “arınma gününde” iki karakterin sessizliği- yüzeyi boş alan bırakmaktan korkarcasına hın- tekim girizgâhın peşi sıra izlediğimiz ve araba- re” isimli eseri; “hiçbir şeyin” resmi olarak kar- ni bozuyor. Oto’nun kasetten duyulan sesi araba- nın içinde oldukları sahnelerde, birbirlerini çok ca hınç doldurma saplantısı olarak ortaya çıkar. şımıza çıkar. Malevich bu resmin boşluğu res- nın ve dolayısıyla geçmişin sesine dönüşürken, Bu yaklaşımı, Flemenk ressam Bosch’un ve sevdiklerini söylüyorlar ama Yusuke bununla sı- metmediğini; resmin, boşluğu saranı gösterdiği- Koji’nin yarattığı kırılma iki karakterin kendile- nırlı kalmıyor ve ekliyor: “Seni çok seviyorum Bosch’tan ilham alan Bruegel’in çalışmaların- ni söyler. Sanatçıya göre, “boşluk” aslında her rini keşif yolculuklarının varış noktasını belirli- da sıklıkla görebiliriz. İki sanatçının da resimle- ama araba kullanmana dayanamıyorum.” yerdedir, ancak bu tabloya bakan insanlar resme yor. Çok dilli deneysel bir tiyatro oyununu yöne- rinde her yer o kadar doludur ki; eserlerin odak baktıklarında boşluktan ve hiçbir şeyin olma- SANAT FESTIVALINE YOLCULUK ten Yusuke ve şoförü Misaki’nin bu sıra dışı or- noktası kaybolmaktadır. masından dolayı rahatsızlık hisseder ve zaman- Bu cümle, ana karakterimiz Yusuke’nin ara- taklıkları, insanların birbirlerini anlamak için dil- Benzer bir durum İslam sanat geleneğinde de la, çalışmadaki renk çat- basına duyduğu bağlılığın ilk işaretini simgeler- den çok daha fazlasına ihtiyaç olduğuna çağrışım laklarını fark ederler. Çün- ken, yıllar önce bir kayıp yaşamış bu çiftin yaşa- yaparken, birbirlerinden farklı hayatlar yaşayan- kü insanlar hep “bir şey- mını yeni bir trajediyle katmerlendirdikten son- ların ortak hayatlar sürdürebileceğini de hüzünlü Taç kapı ler” görmeye koşullandığı ra anlam kazanıyor. Oto’yu kaybeden Yusuke, bir finalle hatırlatıyor. için çatlaklar resmin “hiç” iki yıl sonra hayatından geriye kalanları bir ara- Yönetmen Hamaguchi, Murakami’nin aşka, ya da boşluk olan görüntü- ya getirebilmek için Hiroşima’daki bir sanat fes- ilişkilere, sanata, ölüme, hayal kırıklıklarına da- sünü bastırmaktadır. tivalinin teklifini kabul ediyor ve çok dilli bir ti- ir sözcüklerini filmine zarafetle dokuyor. Her bir Hayatımızda karşılaştı- yatro oyununu perdelemek üzere yeni bir yolcu- temayı ihtiyatlı bir biçimde işleyerek ortaya bu- ğımız boş “yüzeyler” tu- luğa çıkıyor. Ancak bu yolculuk, salt bir yeni- ğulu bir fotoğraf bırakıyor. Bazı anlarda bilinç- val, kağıt, duvar gibi pek lenme ve hayata devam etme durumunun ötesine li olarak tercih edilen teatral tavır, böylesine vu- çok farklı mecra olabilir geçerek, hikâyenin ve filmin sembollerini açığa rucu bir filmin duygusunu bir parça zedelese de ya da insanın bedeni, zihni çıkaran mihenk taşına dönüşüyor. Hiroşima’da filmin bütününe sirayet ettiğini söylemek zor. yaşadığı yer, hayatı da ola- güvenlik gereği kendisine atanan şoförle birlik- Çünkü Drive My Car, bu performanslardan çok bilir. Etrafımıza baktığı- te Yusuke’nin eski model arabasıyla olan bağı- daha fazlası. Bir arabaya, bir tiyatro oyununa, bir mızda bu korku yüzünden nın asıl nedenini öğreniyor ve bir bakıma Dri- kişiye duyulan sevginin; geçmişe beslenen öfke- çevremizde ve dünyada ve My Car’ın karanlık dehlizlerine davet edili- nin, geleceğe yönelik umudun öyküsü... Mah- dolmadık tek bir alan bı- yoruz. Çünkü araba kullanırken mütemadiyen zun, dokunaklı ve tümüyle gerçek. rakmadığımızı fark ederiz. BERRIN KARADENIZ berrin.karadeniz@cumhuriyet.com.tr v DYO Resim v PAPKO, Alan Kadıköy’de v Çok Sesli Ödülleri nadolu Yakası’nın öne çıkan kül- Yarıyıl Tatili Kültür rotası yılında Türkiye’nin A tür sanat mekanlarından olma- 1967 ğitim amaçlı senfonik ilk yerli boya fabri- yı hedefleyen Alan Kadıköy, galerisi- E bir konser olan “Fo- kası DYO tarafından başlatılan nin kapılarını “XX. Yüzyılın 20 Mo- nikler Köyü”; saygı, em- yarışma, Yaşar Eğitim Kültür dern Türk Sanatçısı 2021 - PAPKO / pati ve nezaket gibi er- Vakfı tarafından düzenleniyor. Öner Kocabeyoğlu Koleksiyonu” ad- demleri anlatıyor. Çocuk- Doğa ve İnsan” temalı yarış- lı sergiyle açtı. 433 eser arasından 182 lar, orkestrada yer alan tüm enstrümanların görülebile- maya başvurular, 30 Nisan’a eserin Metin Deniz tarafından bir araya ceği, herkesin müzik yaparak vaktini geçirdiği şirin bir kadar Yaşar Eğitim ve Kültür getirildiği sergi, 15 Şubat’a kadar Alan köye konuk olacaklar. Etkinlik 6 Şubat saat 11:30’da Vakfı internet sitesi üzerinden Kadıköy’de görülebilir. v Şairler ve CRR Konser Salonu’nda. kabul edilecek. Şarkılar v Alamanya: Gurbet Türküleri v Yüzyüzeyken Konuşuruz rhan Veli Kanık, Nazım Hikmet gi- O bi şairlerin kaleme aldığı, Mesut Ce- yılında “İşgücü Anlaşması” Zorlu PSM’de 1961 mil, Osman Nihat Akın, Avni Anıl gibi ile Türkiye’den Almanya’ya ürkiye’nin en sevilen alternatif gruplarından Yüzyü- besteciler tarafından bestelenen şiirler sa- çalışmaya giden gurbetçilerin gerçek T zeyken Konuşuruz kısa sürede kendi kitlesini oluş- natseverlerle buluşuyor. CRR Türk Müziği öykülerinden yola çıkarak hazırlanan, turmayı başardı. Indie-folk tınılarıyla hayatımıza giren ve Topluluğu tarafından seslendirilen “Şair- Cenk Erdoğan’ın şefliğindeki “Ala- deneysel müzik yönünde çalışmalarına devam eden grup, ler ve Şarkılar” konseri, 8 Şubat 20.00’de manya: Gurbet Türküleri” konseri, 10 11 Şubat saat 21:00’de Zorlu PSM Turkcell Sahnesi’nde! CRR Konser Salonu’nda. Şubat 20:30’da İş Kuleleri Salonu’nda seyircisi ile buluşacak. Kazimir Malevich Pieter Bruegel