Katalog

16 OCAK 2022 8 p anıu: 7m /10 Andy Warhol dijital sanatın öncüsüydü Sosyal medyayı ilk o öngördü Dijital teknolojilerin sanatla ilişkisi sandığınızdan çok daha eski. Bu etkileşimin Paul Thomas Anderson’dan otobiyografik bir film öncülerinden birisi de tahmin edebileceğiniz gibi, Panoramik ve Otantik: her alanda sıra dışı olmayı Andy başarmış Andy Warhol. Warhol tem ile günümüzde kendi kendilerini eğitip ge- op Art hareketinin öncü isimlerin- Licorice Pizza den Andy Warhol ressamlığın ya- liştirebilen versiyonları çok daha etkili olarak bizim ilgimizi neye yönlendireceğimizi yönet- nında tasarımcılık, yönetmenlik, ünya sineması- ran karanlık bir arka planda, Başkan yazarlık ve prodüktörlük yapmış, mekteler. Örneğin; İnstagram ya da TikTok’u ubsde nın önemli yönet- Nixon döneminde Arap Birliği’nin sıra dışı görüşleriyle her zaman açtığınızda ana sayfa kısmında, ilgi alanlarımı- P menlerinin kişisel ABD’ye uyguladığı petrol ambargo- dikkat çeken bir isim olmuştu. 1960’larda bir ço- za uygun bir fotoğraf veya video akışı sunulur, anılarını canlan- su yer alıyor. Benzin kuyrukları, çö- ğunuzun bildiği ünlü bir kehaneti vardı: “gele- bu durum ilgimizi çekebilecek içeriği ve içe- Ddırdıkları bir se- ken borsa, yükselen karmaşa Licori- cekte herkes 15 dakikalığına meşhur olacak.” O rik üreticilerini bulmayı kolaylaştırırken ayrı- ne olmuş gibi görünüyor 2021... ce Pizza’nın yalnızca vinyetini oluş- kehanet çoktan gerçek oldu. Ancak, Warhol’un ca platformlarda daha fazla paylaşım tüketme- Kenneth Branagh imzalı Belfast tururken, dışın özü etkilemesi gi- geleceğe dair tek öngörüsü bu değildi; kendisi mizi sağlar. ve Paolo Sorrentino’nun çektiği bi bu gelişmeler, Amerikan rüyası- teknolojinin getirdiği sosyal medyanın geleceğini The Hand of God’ın ardından Pa- nın peşinde koşan gençleri yaratıyor. tı tanasz yüsre etti de tahmin etmişti… ul Thomas Anderson da şahsi ka- O kadar ki Barbra Streisand’ın psi- Andy Warhol gündelik hayatın ve sıradanlığın Teknolojik yenilikleri sanatına taşımayı seven b ka b ak bul edilebilecek bir filmle seyir- kopat sevgilisi Jon Peters’ın (Brad- portresini sunarak yüksek ve ulaşılmaz kabul edi- Andy Warhol, 1950’lerde evine aldığı televizyo- cisiyle buluştu. Yönetmenin 70’li ley Cooper) yer aldığı sekansta, ben- len sanatı ters yüz etmiştir ancak Warhol’un ba- nu evinin bir üyesi olarak görmüş, yanından hiç basakbicak yıllarda doğup büyüdüğü toprak- zini bittiği için bayır aşağı sürükle- şarısı sadece sıra dışı eserler yaratması değildi, ayırmadığı ses kayıt cihazına “eşi” @gmail.com lardan izler taşıyan Licorice Piz- nen kamyon, bir bakıma bu anlatının esas başarısı çalışmalarını geniş kitle- olarak tanıtmış ve kamerasıyla her za, San Fernando Vadisi’nin gü- bir sembolüne dönüşüyor. Bu sekans- lere gösterebilmesiydi. Bunun için de gün kendisini ve çevresindekileri ç gi zi a tsla neşi altında anılarını, gençliği- ta kamyonu kullanan kişinin Ala- popüler kültürün ilgi çekiciliğinden çekip, “24 saati”, “makyaj yapma- Pandemiyle ni, “Amerikan rüyasını ve kadim na olması önemli çünkü sıklıkla er- yararlanıp onun bir parçası olmaya ça- sı” “uyuması” gibi sıradan anlardan Hollywood’u” canlandırıyor... kek hikâyelerini anlatan Anderson’ın, lışıyordu, “Mona Lisa, bir muz ve- kısa filmler yaratmıştır. Filmleri- insanlar There Will Be Blood ile 19. Gary’de kendi gençliğini anlatma- ya Hans Rittman’ın gözlükleri… Neyi ni yarattığı bu yaklaşım aslında gü- anılarına, eski yüzyılın sonunda petrol çağı- yı seçmek yerine Alana’yı öne çıkar- gösterdiğin önemli değil. Yeter ki pop nümüzde Youtube’da gördüğümüz na, The Master ile savaş sonra- ması, onu hem bu ikilinin hayatları- arkadaşlarına, olsun” demiş olan Warhol, sanatın- “vlog” içeriklerinden çok uzakta ol- sı ABD’sine, Phantom Thread’le nı ‘kontrol eden’ figür olarak konum- da, seri üretimin ticari objelerini kul- mayan bir düşünce biçimi üzerine yani güvenli Londra moda dünyasına yolcu- landırıyor. lanarak yaptığı “Campbell Çorbala- kurulmuştur. alanlarına luk yapan Paul Thomas Ander- rı” çalışması ile, günlük tüketim ürün- jiak dltson uok s son, yeni filmi Licorice Pizza ile on biartraypgaisl lerinin tuvale taşımış, bu çalışma hem dönüş yaparken İki genç çağın açmazları arasın- erken dönem filmografisinin kök- Commodore International, r ulopod Warhol’un isminin hem de pop sanatı- yönetmenler da yalpalarken, dönemin meşhur su lerine iniyor. İlk filmlerinin ilham Warhol’un, teknolojiye ilgilisi sebe- nın hızlıca duyulmasını sağlamıştı, bu serra.rodoplu yataklarından, atari salonlarına, Ja- kaynağı Güney Kaliforniya’ya, yi- de belleklerine biyle, 1985 yılında, çıkardığı Amiga eseri; Liz Taylor, Elvis Presley, Mar- @gmail.com pon restoranlarına değin her türlü po- ne San Fernando Vadisi’nde çek- 1000 model bilgisyarında, grafik te- liyn Monroe gibi toplumun ilgi oda- sığınıyor. püler kültür referansı filme eklemle- tiği Boogie Nights’tan (1997) yıl- melli “son teknoloji” yeteneklerini ğı olmuş sanatçılarının resimleri izle- Licorne Pizza ile niyor. Film yapımcıları Jon Peters ve lar sonra “sinemasal bir geri dö- ortaya koyması için sanatçı ile işbir- di. Sanatçı gündem olan konuları, po- Jack Holden (Sean Pean) gibi isimler- nüş” yapıyor (hâlâ orada yaşıyor). liği yaptı. Warhol’un yaptığı dijital eserler hem püler olan görüntüleri kullanarak “şok etme” ve gençliğine dönen le Hollywood miti dirilirken, yerel se- Ancak söz konusu yolculuğun salt teknoloji hem de sanatı bir araya getirmiş; sanat- “viral olma” etkisinden yararlanmış ve görünür- Paul Thomas çim çalışmaları yürüten Joel Wachs bir mekândan ibaret olmadığını, çının teknoloji ile bağı olabileceğini göstermiş- lük sağlamıştı. Warhol, bu görülmeye paralel ola- ile dönemin siyasi uzantıları da görü- zaman ve stil itibarıyla da Licori- Anderson’da yarı tir. Bu çalışması sırasında “bir bilgisayar çok ni- rak çeşitli bağlantılar kurmuş ve başarılar elde et- nürlük kazanıyor. Bu zengin referans ce Pizza’ya eklemlendiğini filmin telikli bir patron olabilir…” diyerek, 15 dakika- miştir. Pop art gibi, günümüzde de sosyal med- otobiyografik bir yumağı ve yan karakter bolluğu, Li- girizgâhından anlamak mümkün... lık şöhret olma düşüncesi kadar öngörülü bir söz yadaki başarı, beğeni ve etkileşimlerle ölçülüyor, uzun metrajla corice Pizza’nın alametifarikası çünkü Boogie Nights’ın açılışını anım- söylemiştir. sosyal medyada “trend”leri gözününde bulundu- Bradley Cooper, Sean Pean, Tom Wa- satan çekimlerle başlayan ve 70’li Warhol bu sözleri söylediği zaman, kitle ile- rarak içerikler üretildiğinde geniş bir kitlenin ilgi- karşımıza its ve Benny Safdie’nin öyküye kısa yıllarda geçen film, Anderson’ın tişim kanalları radyo, televizyon ve basılı ya- sini çekmek daha kolaydır. çıkan son ünlü süreli girişleri filmin enerjisini alabil- belleğindeki çağrışımlarla eğlen- yınlarla sınırlıydı, dünyada internet diye bir şey Warhol, çalışmalarında ve hayatında politik ro- diğine yükseltiyor. celi, sıcak ve romantik bir gezinti- yönetmen. yoktu, ancak hayatımıza internetin girmesi, bil- mantik idealleri değil; var olan tüketim toplumu- Tabii bu noktada, filmin ana kah- ye davet ediyor. gisayarlar ve akıllı telefonların günlük yaşam- nu göstermeyi amaçlamış, gelişen teknolojiler- ramanlarından bahsetmemek olmaz. Licorice larımızda önemli bir yer alması algoritmaların- le beraber, tüketim toplumunun, popüler olana a aılık şk Pizza, her iki oyuncunun da ilk uzun metraj de- da hayatımızı etkilemesine sebep oldu. Algorit- ve şöhrete olan düşkünlüğünden dolayı geleceği Los Angeles’ın Encio semtinde, güneşli bir neyimi ve Alana Haim’in esrarengiz ışıltısıy- malar, farkına varmasak da kullandığımız ileti- noktayı hayal edebilmiştir. Andy Warhol’un sa- günde, Gary (Cooper Hoffman) ve Alana (Ala- la, Anderson’ın yıllarca birlikte çalıştığı Philip şim araçları üzerinden, bizlere hayatımızın her nat aracılığıyla yaptığı işleri, günümüzde insanlar na Haim) isimli iki gencin tanışmalarıyla açılan Seymour Hoffman’ın oğlu Cooper Hoffman’ın noktasında adım adım çalışan bir dizi talimat sosyal medya üzerinden kitlelere ulaşmak, bilgi Licorice Pizza, ikilinin kısa sürede birbirlerine masumiyeti filmi zahmetsizce sürüklüyor. veriyor; üstelik makine öğrenmesi denilen yön- paylaşmak veya tanınır olmak için yapıyor. tutulmaları ve birlikte çalışmaya başlamalarıy- Paul Thomas Anderson, Licorice Pizza’yı bir la devam ediyor. Fakat bu aşk ilk anda “sakın- zamanlar var olan bir plak dükkânının adından calı” gibi görünebilir çünkü Gary 15, Alana ise hareketle isimlendirirken, izleğini de katman- 25 yaşında. Birlikte olamayacaklarını düşün- lı ve epizodik olarak tasarlayarak ortaya bir dükleri için başka insanlar, işler arasında sav- tür “pizza” çıkarıyor aslında. Gençliğinin tüm rulup duruyor ama bu “hayal vadisinde” ortak sosyo-kültürel ve politik unsurlarıyla pizzası- bir yolda yürümekten vazgeçmiyorlar. 71 tarih- nı süslerken, ne yazık ki tüm samimiyetine ve li Hal Ashby klasiği Harold and Maude’u andı- inandırıcılığına rağmen tabanı oluşturan bu iki ran bir bağ ve ortaklıkla, birlikte deneyimliyor, gencin macerasını güçsüz ve mesnetsiz bırakı- hayal kırıklığına uğruyor ve büyüyorlar. yor. Anderson, şüphesiz detaylara hakimiyetiy- Film yapımcısı Gary Goetzman’dan ilham- le filminin albenisi güçlendiriyor, geleneksel lı, oyuncu ve girişimci Gary ile yıldız ve zen- bir olgunlaşma serüveninden uzak kalma çaba- gin olma hayalleri kuran Alana’nın durmadan sıyla da sıra dışı bir aşk portresi yaratıyor. Fa- iş kovalamaları ise boşuna değil... San Fernan- kat tüm bunlar Licorice Pizza’yı “hatırlamak” do Vadisi’nin pastoral görüntüsüne aykırı du- için yeterli mi? Çok emin değilim... i knrb adzi v Dolu Kadehi v İlk Kurşun berrin.karadeniz@cumhuriyet.com.tr Ters Tut v Epica, Hasan Tahsin eçtiğimiz yıl son albümle- Kültür rotası illi Mücadele kahramanların- İstanbul’a G ri DKTT’yi dinleyicileriy- M dan Osman Nevres’in, herke- le buluşturan ekip, 2021’i R&B geliyor sin bildiği adıyla “Gazeteci Hasan müziğin önde gelen temsilcile- Tahsin”in hayatını anlatan “İlk Kur- rinden Seda Erciyes ile yayım- şun - Hasan Tahsin” adlı 2 perdelik ladıkları “Yüksek” teklisi ile ta- belgesel nitelikli oyun, yüz yıllık de- mamladı. Dolu Kadehi Ters Tut ltı yıl önce hafızalardan silinmeyen bir konsere imza atan mokrasi mücadelemizde yolun ne- bugün saat 18:30’da Bostancı A Hollandalı senfonik metal grubu Epica, bir kez daha Kü- resinde olduğumuzu sorguluyor… İzmir’in işgal edildi- Gösteri Merkezi’nde dinleyenle- çükÇiftlik Bahçe’de hayranlarıyla buluşuyor. Grup, metal müzik ği güne dair bu güne dek bilmediklerimizi de sahneleyen riyle buluşuyor. tutkunlarıyla 9 Haziran saat 18:30’da bir araya gelecek. oyun 23 Ocak saat 19:00’da Cevahir Sahne’de... v Pythagorean Peas İstanbul v Öteki Hikâyeler v Cyrano de Bergerac Fringe Festival’de air, silahşor ve âşık! Tiyatro tarihi- stanbul Bilgi Üniversitesi Göç Çalışmaları Uygula- Ş nin unutulmaz karakterlerinden Cyra- İ ma ve Araştırma Merkezi’nin Uluslararası Göçmenler stanbul Fringe Festival, Türkiye ve dünyadan no de Bergerac yeniden sahnede. Cyrano de Günü kapsamında düzenlediği “Öteki Hikâyeler” sergisi İ dans, tiyatro gibi farklı disiplinlerde işleri ka- Bergerac’ın gerçekçi, bir o kadar da büyülü ziyaretçilerini ağırlıyor. Denizhan Özer’in küratörlüğünde tılımcılarla buluşturuyor.Ayalis in Motion, Grimm dünyasının aktarıldığı oyun Kumbaracı 50 düzenlenen sergi, 12 ülkeden 50 sanatçının farklı disiplin- kardeşlerin masallarından sahneye uzanan “Pythago- yorumuyla 18 Ocak Saat 20:30’da, Fişekha- lerde ürettiği yapıtları bir araya getiriyor. Sergi, 7 Şubat’a rean Peas” eseriyle, ENKA Oditoryumu’nda 23 ve ne Ana Sahne’de olacak... kadar Santralistanbul Enerji Müzesi’nde görülebilir. 24 Ocak saat 20.30’da sanatseverlerle buluşacak. raen er sanc erra ıç şa ro