Katalog

u ğ u l l u s k o y 16 OCAK 2022 2 kişi Başına su azaldı Editörd En BM 2020 Gıda ve tarım r aporu’na göre ise dünya genelinde 1 milyar ir işte 200 milyon insan su sıkıntısı ile karşı uzmanlaşmak karşıya. su sorununun en fazla ve o işe kırsal kesimlerde yaşayan yoksulları, kendini kadınları ve yerli halkları olumsuz Badamak etkilediği bilgisi de raporda yer alıyor. belki Rönesans’tan beri nüfus artışına bağlı olarak kişi başına insanlığın ortak paydasındaki düşen su miktarının son 20 yılda gelişiminde bir nirengi noktası yüzde 20 azaldığı belirtilen raporda, sayılmıştır. İşler kavramları, bu oranın kuzey afrika ve Batı asya’da kavramlar terminolojileri, yüzde 30’u bulduğu ifade ediliyor. terminolojiler de meslek gruplarını, o gruplara ait kurumları ve cemiyetleri oluşturmuştur. Günümüzde ise farklı yaklaşımları, belki Bugün Dünya Hijyen Günü ancak milyonlarca insan temel hijyen koşullarından uzak yakın, belki uzak disiplinleri bir araya getiren ve kendini ifade noktasında, hayata bakışında farklar yaratan isimler yeni bir ortak dil oluşumuna katkıda bulunuyor. Su için günde 30 dakika HHH Bu hafta sayfalarımızı hayatlarını farklı disiplinleri ünya Hijyen Günü’nde insanla- bir araya getirerek rın hijyen ve tmeiz içme suyuna şekillendiren insanların erişimine yönelik rakamlar acı hikâyelerine ayırdık. gerçeği ortaya koyuyor. Dün- Onur Tuna’yı birçoğunuz Dyada her 10 kişiden 3’ünün (2.1 oyuncu olarak tanıyorsunuz. milyar insan) evinde güvenilir kullanma suyu Oyunculuk yeteneğiyle bulunmazken, her 10 kişiden 6’sı (4.4 milyar insan) da uygun koşullara sahip temiz içme belki milyonlarca hayranı Miray suyundan yoksun. 2050’de ise en az 5 milyar var. Simay Gözener yaptığı kişinin temiz içme suyundan yoksun kalaca- özBil Ek söyleşide Tuna’nın müzikle ğı öngörülüyor. ilişkili yönünü ortaya koydu. Türkiye’de ve dünyada ilk kez 2011 yılın- Üstelik bu iki becerisini Hiç da kutlanmaya başlanan Dünya Hijyen Günü, birbirinden ayrı hayatlarda hijyenin insan hayatındaki önemine dikkat çe- düşündünüz da icra etmiyor kendisi. Kimi kiyor. Uzmanlara göre, bir kişi sadece bir gün zaman “Sete gitmeden önce mü, güvenilir içerisinde 250 milyon zararlı bakteri, virüs ve müzik yapıyorum” diyecek mantara temas ediyor. Öte yandan iklim deği- su kaynağına kadar iki uğraşını birbirine şikliğine bağlı kuraklık ve seller nedeniyle te- erişmek için bağlamış. miz suya erişim sıkıntısı da giderek artıyor. 30 dakika yol BM’ye göre, 2050’de 5 milyardan fazla kişi Farkları, birbirinden içme suyuna erişemeyebilir. bağımsız, alakasız görünen gittiğinizi. Dünyanın ilk “Hijyen Günü”, Avrupa Hij- UNICEF’in 2021’de yayımladığı analize göre dünyadaki konuları, objeleri, kısacası Merak etmeyin, ç ocuklar her beş çocuktan biri günlük ihtiyaçlarını karşılayacak suya yen Konseyi ve Türk Pediatri Kurumu’nun her şeyi bir araya getirmek katkılarıyla 2011 yılında İstanbul’da düzen- erişemiyor. Veriler, 80’i aşkın ülkede, çocukların su kıtlığı düşünecek çok kapsamında öncü olan riskinin yüksek veya aşırı yüksek olduğu yerlerde yaşadığını lenen bir dizi etkinlikle kutlandı. Dünyada suya vaktiniz olacak. isimlerden birisi de Andy ilk kez Türkiye’de kutlanan “16 Ocak Hijyen gösteriyor. Doğu ve Güney Afrika, bu tür yerlerde yaşayan Warhol. Pop kültür öğelerini 2050’de en çocukların oranının en yüksek olduğu bölgeler. Günü”nün amacı, hijyen kavramını en geniş Eriş EMiyor sanatın bir parçası olabilecek kapsamıyla gündeme taşıyarak toplum sağlı- az 5 milyar kavramsal boyutta işleyen, ğındaki yeri ve önemi konusunda farkındalık bölgede özellikle kadınlar günde 30 dakikala- bile erişemiyor. Bu insanlardan 600 milyonu, insanın susuz Rönesans’tan beri oluşmuş yaratmaktı. Ancak ne yazık ki veriler aynısı- rını su taşımaya ayırıyor. Rapora göre su yü- tuvaleti başka ailelerle paylaşıyor ve çoğu kır- hiyerarşik sanat geleneğini nı söylemiyor. ve dolayısıyla zünden yeryüzünde 2000-2009 arası 94 ça- sal kesimde olmak üzere 892 milyon kişi tuva- altüst eden sanatçının dijital tışma kayıtlara geçerken, 2010-2018 arasında u Milyonlarac insan iç ME su - letini açık alanlarda yapıyor. UNICEF verile- hijyen teknolojilerle ilişkisini sanat kayda geçen çatışma sayısı 263’e çıktı. yundan yoksun: Dünya Sağlık Örgü- rine göre açık alanda tuvalet yapma Sahra–al- erişiminden tarihçisi Serra Rodoplu tü (DSÖ) ve UNICEF tarafından 2017’de ha- tı Afrika ve Okyanusya gibi bölgelerde yaygın. u c ov ıd-19 riski: Ellerin sabunla yı- mahrum inceledi. Bu yönüyle belki zırlanan rapora göre dünyada her 10 kişiden kanması, koronavirüs de dahil olmak üzere u 2050 için korkunç s Enaryo: Bir- 3’ünün (2.1 milyar insan) evinde güvenilir göz ardı edilen Warhol’un bulaşıcı hastalıklarla mücadele edilmesi açı- leşmiş Milletler’e (BM) bağlı kuruluşların kalacağı kullanma suyu bulunmazken, her 10 kişiden kitle iletişim araçlarıyla ilgili sından hayati bir önem taşıyor. UNICEF ta- katkısıyla hazırlanan “İklim Servislerinin Du- tahmin ediliyor. 6’sı (4.4 milyar insan) da uygun koşullara sa- rafından 2020’de yapılan açıklamada, dünya öngörüleri ve çalışmalarını, rumu 2021: Su” raporunda, temiz suya erişi- hip temiz içme suyunda yoksun. genelinde milyonlarca insanın ellerini yıka- min zorlaşacağı uyarısı yapıldı. Verilere göre, bugünün sosyal medyası ile yabilecekleri bir noktaya eri- u ishald En öl ÜMl Er: Yine halihazırda 2 milyar kişi içme suyu tedariki ilgili öngörülerini keyifle UNICEF’e göre her yıl beş yaş altı 361 bin şimden yoksun olduğu bildi- güvencesine sahip değil. Dünya nüfusundaki okuyacağınızı tahmin rildi. Rakamlara göre, dün- çocuk ishalden ölüyor. Yetersiz sanitasyon ve artış ile iklim değişikliğine bağlı kuraklık ne- ediyorum. kirli sular da kolera, dizanteri, hepatit A ve ti- deniyle 2050’de 5 milyardan fazla kişinin iç- ya çapında her beş ki- HHH şiden sadece üçü bir fo gibi hastalıkların yayılmasına yol açıyor. me suyuna erişemeyeceği vurgulanıyor. Ve renkler... Görsel Kadınların regl 844 milyon insan içme suyu hizmetlerine de el yıkama noktası- u yarıdan fazlası afrika’da: BM döneminde kullandığı yaşantımızın bir numaralı na erişebiliyor; 3 erişemiyor. Bunların arasında evlerinin dışın- Dünya Su Gelişim raporuna göre dünyada gü- temel hijyen ürünlerine öznesi olsalar da günlük da bir kaynaktan su getirmek için 30 dakika- milyar insanın venilir içme suyu kullanamayanların yarısın- ulaşamaması sorununa “regl yaşamda anlamları ve bize evlerinde su ve dan uzun zaman harcaması gereken 263 mil- dan fazlası Afrika kıtasında yaşıyor. Sahraaltı yoksulluğu” deniyor ve Türkiye’de mülteciler, etkileri hakkında neredeyse yon kişi de yer alıyor. sabunla elleri- Afrikası’nda yaşayanların sadece yüzde 24’ü mevsimlik tarım işçileri ve kentlerdeki yoksul ni yıkayabile- hiç düşünmediğimiz renklerin u tuval Et Pro Bl EMi: Güvenilir biçimde güvenilir su kaynaklarına ulaşırken, bu bölge- kesim bu sorunla karşı karşıya. Ancak konu ceği bir alan gizemli dünyasını Mehmet yönetilen arıtma imkânı olmayan 4.4 milyar in- de yaşayanların yine yüzde 28’i güvenilir sa- maddi erişimin yanında, kadınların regl döneminde yok. Aman inceledi, konuyu kendi sanın 2.3 milyarı temel sanitasyon hizmetlerine nitasyon hizmetlerinden yararlanabiliyor. Bu kullandığı hijyen ürünlerine uygulanan vergilerden uzmanlık alanlarını renklerle dolayı cinsiyet eşitsizliği bağlamında da inceleniyor. ilgili çalışmalarla birleştirerek El yıka Ma sırala Ması Bazı ülkeler ise ürünlere erişimi kolaylaştırma üretimlerini farklı bir boyuta amacıyla adımlar attı. Örneğin, Yeni Zelanda allup International’ın 2015 ta- diğer Avrupa ülkelerine oranla yüksek sı el yıkama oranının en düşük taşıyan kişilerle renklerin iç hükümeti Haziran 2020’de “kızların yeterli rihli araştırmasına göre, dün- olduğunu gösteriyor. Avrupa’da tuva- olduğu ülke yüzde 23’le Çin. Ja- menstrüel hijyen ürünlerine erişemediği dünyasını tartıştı. Hepinize iyi yada tuvaletten sonra elleri- letten sonra elini sabunla en çok yıka- ponya yüzde 30, Güney Kore’yse dönemdeki yoksullukla mücadele amacıyla pazarlar... Gni sabunla yıkayanların oranı- yan ülkeler sıralamasında Bosna Her- yüzde 39 ile son sıralarda. Hollanda ülke çapındaki okullarda ücretsiz nın en yüksek olduğu ülke Suudi Ara- sek yüzde 96 ile listenin başında yer ise bu oran yüzde 50. El yıkama alış- hijyen ürünleri sağlayacağını” dEniz Ülk ÜtEkin bistan. Türkiye 63 ülke arasında 6. sı- alıyor. Bosna Hersek’i yüzde 94’lük kanlığının zayıf olduğu diğer Avru- açıkladı. deniz.ulkutekin@cumhuriyet.com.tr rada yer alıyor. Araştırma, Balkanlar oranla Türkiye ve yüzde 85’le Kosova pa ülkeleri yüzde 57 ile İtalya ve yüzde ve Türkiye’de el yıkama alışkanlığının izliyor. 63 ülke arasında tuvalet sonra- 60’la İspanya, Fransa ile Rusya. Her gün çok sayıda yasaklı ırk, sokaklara, ormanlara terk ediliyor. Yasaklı ırk kategorisindeki köpekleri acı bir son bekliyor Hayvan hakları savunucuları, ciplenmeleri için verilen vaktin uzatılmasını talep ediyor. Suçları dünyaya gelmek mi? Pati GÜnl Ükl Eri asaklı ırklar için verilen zaman dol- diğer köpekler tarafından dövülüp sinen, ha- yozlaşmış görevlilerin çalıştığı barınaklar- du. Kısırlaştırılan, çiplenen ve ka- mile halde sokakta şaşkınca gezinen, orman- da, el altından dövüşçülere satılabilecekleri yıt ettirilen köpekler belli koşul- da açlıktan ve korkudan saklandığı yerden çı- üzerine endişeler de mevcut. Y lar eşliğinde aileleriyle yaşamaya Böyle bir kaos yaşanırken, hem bu hay- kamayan... Böyle onlarca durum söz konusu. devam edecek. Gerisi ise bundan Bunca tehlikeli atfedilen yasaklı ırk, sorum- vanlar hem de insanlar bedel öderken, tüm sonraki ömrünü barınakta geçirecek. Bu ırk- bunların sorumlusu merdiven altı yasak- suz sahipleri tarafından sokağa salındığı hal- lara mensup herhangi çipli ve kısır olmayan lı ırk üreticileri ve köpek dövüşçüleri hiç- de, neyse ki bir saldırı haberi duymadık. Da- bir köpeğin sahibine bundan sonra 11 bin TL bir bedel ödemiyor. Hatta, hiçbir şey olma- ha önce de yazdığım gibi bu ırkları en çok ta- ceza kesilecek ve köpeğine el konulabilecek. mışcasına satışa devam ediyorlar. Nedense lep edenler, istisnalar haricinde, genelde bu Son bir aydır, yasaklı atfedilen ırklar (pitbull, köpekleri yanlarında bir caydırıcı unsur, ak- köpeklerin peşine düşenler onların peşine dEniz dogo Argentino, American bully gibi güçlü düşmüyor. Bu ırkların üretimi devam eder- sesuvar veya silah gibi taşıyan tipler. Şimdi yavaşoğulları ırklar) konusunda adeta bir kaos yaşanıyor. ken tüm çaba o kadar anlamsız ki. Boşa kü- bu kişilerin arkasını yine STK’ler ve bireysel Yurdun dört bir yanından terk edilen sayısız rek çekiliyor. Bu adaletsizlik artık taham- gönüllüler toparlamaya çalışıyor. yasaklı ırk haberi geliyor. STK’ler, gönüllü- mül edilmesi zor bir hale geldi. İyi insanlar, Boşa k Ür Ek ç Ekiliyor ler, her birine koşmaya çalışsa da yetişemi- yasadışı üreticilerin, köpek dövüşçüleri- yor. Bazı belediyeler, kısırlaştırma desteğini O kadar çok terk edilen yasaklı ırk söz nin, sorumsuz sahiplerin arkasını topluyor, konusu ki, bu duruma ne belediyeler ne de açıkladığı halde, pek çok köpek bir eşya gi- maddi manevi bedel ödüyor. En büyük be- bi terk ediliyor. STK’ler yetişebiliyor. STK’lerin kurtara- deli ise bu hayvanlar hayatları ile ödeyecek, madığı, bir ömür barınaklara hapsedilecek Geçenlerde, geçici yuvadan sokağa salı- en şanslısı iki metrekare alanda beton ze- nan ve araba çarpması sonucu ölen bir dogo- köpeklerin akıbetinin ne olacağını ise kim- minde gün yüzü görmeden eceliyle ölecek, nun haberini okudum. Kaza geçiren, sokakta se bilmiyor. Uyutulacaklarına dair veya suçları ise sadece dünyaya gelmek. l G E r