Katalog

? 16 OCAK 2022 7 Paylaşım yaparken hiç düşündünüz mü? Dijital mirasçınız kim olacak “YouTuber”lar, “influencer”lar, Instagram fenomenleri buraya! Bu haberde öldüğünüzde sosyal medya hesabınıza nasıl mirasçı atayabileceğinizden hesabınızı nasıl anıtlaştırabileceğinize kadar birçok bilgiler yer alıyor. Bilişim hukuku ve Apple Türkiye avukatı Görkem Gökçe, siz öldükten sonra dijital hesabınızın nasıl yaşamaya devam edebileceğini anlattı. ijital miras, Ba- li sorusuna ise hukuk dünyasındaki birçok ke- cer öldüğünde onun dijital mal varlığına dahil olan tı toplumlarında simin farklı cevaplar verdiğini görüyoruz. Bir sosyal medya hesapları özellikle reklam veya izlen- 2000’lerin başın- görüş, bu şekilde ticari niteliği olmayan diji- me sayısı üzerinden gelir getirmeye devam edebile- Ö yazle Şam dan bu yana tartışı- tal mal varlıklarının bile özellikle mektup ve- ceğinden artık bunun da tıpkı fiziki mal varlığı gi- Dlan bir konu. App- ya günlük gibi değerlendirilerek bilhassa sos- bi mirasçıya ölümle intikal etmesi gerektiği sonucu- ihlali le, yaptığı son iOS güncellemesiyle yal medya hesapları özelinde mirasçıya intikal na varılabiliyor. Benzer şekilde maddi içerikli yani iş çok konuşulacak dijital miras özel- etmesi gerektiğini ifade ediyor. Aksi görüşte- hayatını ilgilendiren e-posta hesaplarına mirasçıların ukuken dijital mirasın mi- liğini getirdi. Böylece kullanıcı- kiler ise özel bir düzenleme getirilmediği sü- erişmesi gerektiği de belirtiliyor. rasçıya intikal ettiği kabul lar, vefat etmeleri durumunda iClo- rece eşya niteliğinde olmayan u Konu ile ilgili yargı kararları ve edilse bile dijital mirasın m hmee t ud hesaplarına ve kişisel bilgilerine ve sosyal medya platform- diğer ülke uygulamaları nelerdir? H kapsamının da belirsiz ol- erişebilmeleri için “vâris” atayabi- larıyla miras bırakan arasın- u t Hukuk düzenleri tartışmalara kesin bir ması nedeniyle başka hukuki problem- lecek. Dijital mirasa ilişkin bir dü- da akdedilen özel düzenleme- Şnteü cevap sunmasa da Türkiye ve yurtdışında lerle de karşılaşılabileceğini not düş- zenleme getirilmesi gerektiğini sa- ler uyarınca kullanılan hesap- yargı makamları konuyla ilgili emsal ka- mek gerekir. Dijital mal varlığına dahil vunan bilişim hukuku ve aynı za- ların devredilmemesi gerek- rarlara imza atıyor. Basından takip edebil- olan her sanal edinim özelinde değer- manda Apple Türkiye avukatı olan tiğini savunuyor. Dijital mi- diğimiz kadarıyla, Antalya Bölge Adliye lendirmeler değişebilir. Örneğin, sos- Görkem Gökçe ile dijital miras, di- ras kavramının herkesçe ka- Mahkemesi’nin güncel kararında, özel ha- yal medya hesapları veya e-posta hesap- jital mal varlığı ve dijital vasiyet üzerine keyifli ve bul edilen bir tanımı Türk hukuku da yatın gizliliğinin ihlal edileceği gerekçesi- ları bakımından, bunların dijital miras ufuk açıcı bir söyleşi gerçekleştirdik. dahil olmak üzere hukuk düzenlerin- ni reddederek hediye çekleri ve kuponla- olarak mirasçıya intikal etmesinin ka- de henüz ortaya konulmadı. Ancak, rın da içinde bulunduğu bir Icloud hesabı- u Görkem Bey, dijital mal varlığı kavramına bul edilmesi halinde Anayasamızda ta- Almanya başta olmak üzere birçok nın mirasa dahil olduğunu belirtmesi, di- neler girer? Dijital hesaplar mal varlığı mıdır? Bu nınan özel hayatın gizliliği ilkesinin ih- ülkedeki emsal kararlar dijital mira- jital mal varlığının teknolojik gelişmeler konuyu biraz açabilir misiniz? lal edilmiş olacağı dijital miras kavra- sın, miras bırakanın dijital mal var- göz önüne alındığında kaçınılmaz olarak Hızla dijitalleşen dünyada kişilerin sanal edinim- mına karşı getirilen en önemli eleştiri- lığının tümünü teşkil edeceğine işa- miras sayılacağı noktasında bir yeşil ışık. lerinin kapsamı gün geçtikçe çeşitleniyor. Yazı- lerden biri. Bu hesaplarda miras bıra- ret ediyor. Ayrıca araştırmalarımızda rastladığımız lımlar, servis sağlayıcıları ile kurulan sözleşmeler, kanın mirasçıları ile paylaşılmasını iste- en detaylı kararlardan birisi de Alman Fe- e-posta veya sosyal medya hesaplarımızdaki üye- Görkem Gökçe meyebileceği özel yazışmaları, fotoğraf ’outubyıla mnr isı deral Mahkemesi’nin 2018 tarihli kararı. likler, hesaplarımızda paylaştığımız veya sakladığı- ve videoları gibi çeşitli bilgilerin bulun- Alman Federal Mahkemesi, konuyu de- u Dijital hesaplar birbirinin aynı mız her türlü fotoğraf, video, yazışma, dinlediğimiz duğu, zaten platformlarla da bu gizlilik taylıca tartıştığı bu kararında sosyal medya hesabının mıdır? Örneğin bir YouTuber ya da influencer podcast’ler veya izlediğimiz, beğendiğimiz videolar, kapsamında sözleşme ilişkisi içine gir- tıpkı miras bırakanın günlüğü gibi mirasçıya intikal yaşamını yitirdiğinde dijital mirasına ne olacak? sahip olduğumuz kuponlar bu kapsamda dijital mal dikleri açık. Ayrıca üçüncü kişiler bakı- edeceği sonucuna varıyor. Ayrıca, Federal Mahke- Dijital miras bakımından dijital hesaplar birbirinin varlıklarımıza örnek verilebilir. Dijital mal varlığı mından da kişisel verilerin gizliliğinin me, dijital platformlarla yapılan sözleşmelerde plat- aynı niteliğe sahip olmayacak. Öğretide ve kararlar- henüz mevzuatta tanımlanmasa da doktrin ve içtihat- ihlali tartışması gündeme gelebilir. formların edimlerinin kullanıcının kimliğine göre de- da hesapların temel olarak gelir elde edip etmemesi- ta “dijital ortamda biriktirdiğimiz veriler” olarak de- ğişmemesi gerektiğini belirtmiş. ne göre ikiye ayrılıyor. Bir YouTuber veya influen- ğerlendirildiğini görüyoruz. vmalğlıı ar aumaoryçık u Dijital mal varlığı mirasçılara intikal eder mi? şilerin ölümünüzden sonra erişmesine imkân ta- Dijital mal varlığının bir boyutu da elbette ölüm nıyacak. Yine listelediğiniz bu kişilerin hesabınıza Dijital vasiyetname halinde dijital mal varlığının akıbeti. Doktrinde diji- erişmesi için yasal ölüm ilamını da yüklemiş olma- tal mal varlığının mirasçıya intikal etmesini ifade et- sı aranacak. mek üzere kullanılan “dijital miras” kavramı son za- Genel olarak baktığımızda ise dijital platformla- manlarda başta Almanya olmak üzere Avrupa ve rın kullanıcıya vermiş olduğu lisansın kapsamında u Dijital miras nasıl korunur, dijital vasiyetna- gözünden de bakmak gerekir. Facebook kullanıcı- ABD’de tartışma konusu haline geldi. Temel tartış- kullanımın ölüm ile sona ereceği düzenlenmiş de- me nasıl hazırlanır? larına mirasçı atama imkanını sağlarken; Instag- ma dijital mal varlığının mirasçıya intikal edip etme- ğil, ancak bu lisans kullanıcıya özel olarak tanın- Dijital vasiyetname kavramının herhangi bir hu- ram mirasçı atamaya izin vermiyor, yalnızca hesa- yeceği noktasında toplanıyor. Türk hukukunda mi- dığından böyle bir yorum yapılabilir. Dijital mi- kuk düzeninde tanımlanmadığını görüyoruz. Bu bın “anıtlaştırılması” veya “silinmesi” imkânı su- ras bırakanın mal varlığının kül halinde mirasçıya ras konusundaki tartışmaları sadece lisans sözleş- kapsamda dijital vasiyetname veya buna benzer nuyor. Facebook’un “anıtlaştırma” ayarı sayesin- intikal edeceği düzenlenmiş durumda fakat bu mal melerinin yorumuna veya platformların işlem ko- bir kavrama ilişkin şartlar mevcut değil. Ancak di- de ise mirasçı tarafından atanan kişi miras bıra- varlığının içeriği yoruma açık bırakılmış. Genel ka- şullarına dayanarak çözmek hızlı ve pratik bir yol jital mal varlığının bulunduğu platformlar kişilere kan adına paylaşımlarda bulunmasa da anma me- bul burada kişiler hukuku ve aile hukukundan kay- gibi gözükse de miras hukukunun kamusal niteliği sözleşmesel ilişkileri kapsamında çeşitli imkânlar sajı gönderebilmekte. Benzer şekilde Snapchat, naklı hakların mirasçıya intikal etmeyeceği yönün- dikkate alındığında kanuni düzenlemeleri bir ya- sağlıyor. LinkedIn, Twitter gibi platformlar da yasal ölüm de. Bu genel kabul doğrultusunda dijital mal varlığı- na bırakmak da mümkün olacağa benzemiyor. Bu Bu kapsamda hukuk düzenleri açısından çok ilamı gibi belgelerin eklendiği formlar aracılığıy- nın niteliğine göre bir ayrım yapılarak, gelir elde edi- kapsamda son zamanların çok tartışılan konula- tartışmalı olan dijital miras kavramına gündelik la hesabın silinmesine imkân tanıyor. IOS 15.2 sü- len dijital mal varlığının intikal edeceği ifade edili- rından biri olan dijital mirasa ilişkin gelecek dü- hayatımızın büyük bir parçası haline gelen Instag- rümü ile gelecek olan “legacy contact” özelliği ise yor. Gelir getirmeyen dijital mal varlıklarının intika- zenlemeler büyük önem arz ediyor. ram, Facebook, Twitter gibi büyük platformların AppleID içindeki tüm verilere belirleyeceğiniz ki- Çocukken çizdiğiniz o elma ağacını hatırlayın ve tekrar çizmeye çalışın Ağaçlara ve çocukluğa dönüş görün ki Klimt’in kendisi Ağaç çizmeyi en son çocuklukta bile bu eseri betimlerken mı bıraktınız? Şimdi elinize kendi içinde böylesi de- kâğıt kalem alıp güzel bir ağaç rin bir yolculuğa gidece- çizmenin tam zamanı. Sonra ğini bilmiyordur. Bir ağaç var eserde ilk baktığınız- da bir ağaç bulup ona sarılın, da öyle değil mi? Peki, içindeki şefkati hissedin. detaylı bakınca hislerin ve düşüncelerin yansıma- etişkinlerle çocuklar ara- sıyla baktıkça gördüğü- sında gözle görülmez bir Gustav Klimt’in “Hayat Ağacı” adlı eseri, 1909 nüz, gördükçe sorgulayıp bağ vardır. Bu yetişkinlerin anlamlandırmaya çalıştı- Y çocukluk yaşayarak yetiş- kalemi elinize alıp bir ağaç çizseniz ğınız, anladıkça daha çok kin olmayı deneyimlemele- ne çok ayrıntılar ve detaylar çıkacak- empatik hissettiğiniz onlarca sem- ri, çocukların ise yetişkin olmaya da- tır değil mi? Çünkü bu vakte gele- bol... Daha fazla detaylarda kaybol- ir sakinleşmeyen sabırsızlıklarıyla il- ne kadar az yollar alınmadı. Bir ağa- mayıp genel amaca dönelim. Çok ba- gilidir. Sanki bir ağaç ve dalları gibi. cı tek başına bir kök olarak bırakacak sit bir görev bu. Bir kalem, bir kâğıt Çocuk henüz küçük bir ağaççık iken kimse kalmamış olduğunu öngörüyo- alın. Kendi ağacınızı çizin. Dilerse- yani bir fidanken yetişkin dallanmış rum. Ya da masumca elma dolu bir niz binlerce detaylar ile derinleştirin. budaklanmış bir ağaç. Sanat bunun ağaç ve ona yaslanmış bir merdiven Dilerseniz de çocukluğunuzdan kal- neresinde mi? Bu ve elinde elma sepeti, ma bir elma ağacı sorunun cevabı- kusursuz elmaları topla- çizmeyi tercih edin. nı ancak çizerek yan bir kişi. Esas beklenti sizin deneyimleyerek Avusturyalı ressam ağaç çizmeyi en son bulabiliriz. Ağaç. Gustav Klimt’in ünlü çocuklukta bırakma- ne kadar basit ve Hayat Ağacı eserini bil- dığınızı kendinize hepimizin çocuk- miyorsanız biraz bah- hatırlatmak. Son gö- ken en az on kez setmek isterim. Yan ta- rev, ilk göreceğiniz çizdiği bir bitki. rafta gördüğünüz bu ağaca sarılın ve size k aübr Şimdi bir de ye- eser 1909 yılında özel Ozan Deniz Coşkun, verdiği şefkati his- tişkin olarak kâğıdı m jdeü sipariş ile yapılmıştır. Gelin 6 Yaş, Ankara sedin. Sevgiyle. ra er rk ku