Katalog

22 AĞUSTOS 2021 3 Anadolu’nun geleneksel lezzetlerinden biri İBB’nin programı şimdilik 22 mahallede REHBER ODASI Pilot çalışmaları Aşure günleri 5 ilçede Bu parklar yürütülen lı bakır tepsilere dizilmiş ve üzerine VECDI SEVIĞ “seyyar oyun sırmalı, işlemeli peşkirler örtülmüş parkları” [email protected] porselen, gümüş veya kalaylı bakır FIGEN kâselerde” yapıldığını anlatır. programı ile ATALAY şure günlerindeyiz. Dr. Süheyl Ünver’e göre 18. yüz- bir saha, bir Öğrencilerine iktisat dolaşıyor yılın ilk yarısında pişirilen “saray anlatırken gösterdi- orman köşesi, aşuresi” buğday, bakla, nohut, bö- ği titizliği mutfağın- rülce, kuş üzümü, razakı üzümü, bal park, cadde, Adan da esirgemeyen ve şekerle yapılıyor. O tarihlerde bi- sokak, küçük Dr. Serdar Şahinkaya’nın 2012 yılın- linirliği az olan kuru fasulye henüz da Cumhuriyet’te yayımlanan yazısı- tanınmadığı için kazana girmemiş. bir yeşillik nın başlığı sanki tam bugünlere gön- Sultan Abdülaziz’in annesi Pertevni- ya da kapalı derme yapar gibiydi: “Olurken her yal Valide Sultan’ın 1870 yılında pi- bir alan kısa şey tarihin tenceresinde aşure.” Nük- şirttiği aşurede ise artık kuru fasulye het Duru’nun şarkısının devamında- de kullanılmaya başlanmış. bir süreliğine ki “Kahve de içer keyifle penceresin- HHH oyun alanına de Mahmure” dizesinde “kahve” ye- II. Abdülhamit döneminde aşu- rine “çay” demeye kalkarsak asıl ya- re dağıtımının Hamidiye Camisi av- dönüştürülüyor. zacaklarımıza yer kalmayabilir. lusundan yapıldığı günümüze ulaşan Aşure tarihi için anlatılanlar, yazı- bilgiler arasında. Aynı yıllarda sara- lanlar çoktur. Güzel aşure yapanlar ya da büyük ailelerden tüllerle süs- kullandıkları malzemelerin çeşidi ve lenmiş kıymetli testiler içinde aşu- kalitesiyle övünmeyi de çok severler. reler gönderilirmiş. Boşaltılan tes- Çocuklar, Kimileri de başkalarının yaptığı aşu- tiler sarayda pişirilenlerle dolduru- Ümraniye reyi eleştirmeyi görev edinirler, için- lur sahibine iade edilirmiş. Araştır- Kaşif Kalkavan FARKLI de nelerin eksik Parkı’na kurulan olduğunu sıra- OYUN seyyar parkın larlar. tadını çıkarıyor. MODELI HHH “Anadolu’nun geleneksel aşu- Zelal Yalçın, stanbul Planlama Ajansı, İBB Sosyal bir oyun alanına dönüştürülmesidir. Bu parklar resine neler ko- Hizmetler ve Park Bahçeler ve Ye- doğal malzemeler, düşük maliyetli ürünler, ge- “Kurgulanma- nulur?” sorusu- şil Alanlar daire başkanlıkları ve Su- ri dönüştürülebilir malzemeler, eski ev eşyala- mış oyun modeli na yanıt vermek perpool ile birlikte geliştirilen “seyyar rı ya da başka bir deyişle bağımsız birçok par- kısaca ‘Oyun oy- o kadar da kolay İoyun parkı” programıyla İstanbul’da çadan oluşuyor. namak için ço- değildir. Osma- oyun, çocukların ayağına gidiyor. Karton kutu, kumaş, bant ve ip gibi basit ve hafif cukların ken- niye Korkut Ata Kurulumu ve taşınması kolay olan seyyar oyun malzemeleri, çocukların oyununu desteklemek için Üniversitesi’nden dilerine ve ha- parkları, doğal malzemeler, düşük maliyetli ürün- etkinlik alanına bırakıyoruz ve her şey başlıyor! Önder Yayla, yal güçlerine gü- ler, geri dönüştürülebilir malzemeler, eski ev eş- u Ne kadar sürede kuruluyor? Ne kadar aşure yapılırken yaları ya da başka bir deyişle bağımsız parçalar- venelim’ demek. süreyle çocuklara hizmet veriyor? hangi malzeme- dan oluşuyor. Yetişkin yönlen- Seyyar oyun parkları, malzeme tedariki ve ku- lerin kullanıldığı- Karton kutu, kumaş, bant ve ip gibi basit ve ha- dirmesinin ol- rulacak alanın belirlenmesi sonrası dakikalar içe- nı araştırmış. Bu- fif malzemeler çocukların oyununu desteklemek risinde kurulup çocukların keşfine hazır hale ge- madığı, herhan- nun için yaygın için etkinlik alanına bırakılıyor. lebiliyor. Pilot uygulama kapsamında her parkta gi bir sahada ya olarak pişirilen Çocuklar bu malzemelerle denemeler yapıyor, en az 2, en çok 3 saat arasında değişen sürelerde da orman köşe- başka yemekler- kendi “oyun ekipmanlarını” oluşturuyor. Seyyar etkinlikler gerçekleştiriliyor. le birlikte 706 il- sinde, tanımla- oyun parklarında, çocukların oyununa müdahale çeden aşure tarif- u Bu projeyle kaç çocuğa ulaşılması hedef- rı konmamış bir etmeden sadece oyun kurmalarına göz kulak olan leri de toplamış, leniyor? sosyolog, psikolog ve çocuk gelişim uzmanların- oyun alanı ya- hangi malzemelerin hangi yörelerde Temmuz ayı sonunda başlayan ve ağustos bo- macı Muzaffer Tıraş’ın aktardığına dan oluşan “oyun kurucuları” görev yapıyor. ratılmasıyla, ço- yoğun kullanıldığını araştırmış. Pi- yunca gerçekleştirilmeye devam edecek olan pi- göre saray için yatılı kız sanat oku- cukların kendi HOP KURDUM HOP KALDIRDIM! şirilen aşurelerin tümünde tek ortak lot uygulama sonunda Bağcılar, Avcılar ve Kü- lu öğrencileri de aşure pişirir, Mül- istekleri doğrul- girdinin su olduğu anlaşılmış. Aşu- çükçekmece ilçelerindeki 15 mahallede, Ümrani- kiye Mektebi öğrencileri tadına ba- İstanbul Planlama Ajansı Sosyal Politikalar tusunda, kendi relik buğday, nohut, şeker ilk dört- Merkezi Koordinatörü Zelal Yalçın, bu uygula- ye ve Sultanbeyli ilçelerindeki 7 mahallede farklı kar, “uygundur” derlerse o da saraya te sıralanan ortak malzemeler arası- oyun ekipmanla- park ve yeşil alanlarda toplamda 39 etkinlik ger- gidermiş. Tabii saraya dışarıdan ge- mayla ilgili sorularımızı yanıtladı: na girmiş. Kimi yerde pekmez, ki- çekleştirilecek. len aşurelerin padişaha sunulmayıp rını ve kurguları- u Seyyar oyun parkı ne demek? mi yerde bal kazanda şekerin yeri- çalışanlara dağıtıldığını anımsatma- nı oluşturmaları Seyyar oyun parkı, oyun için uygun “değil- u Bir mahalleye bir kez mi gidiliyor? ni almış. ya gerek yok. Son yıllarda saray tali- yoluyla oynadık- miş” gibi görünen ama aslında çocukların ser- Etkinlik kapsamında, her mahalleye ayda iki kez HHH matıyla aşure dağıtımı, o günlere öy- ları oyunlar ola- best ve kolektif oyun oynayabilmelerini destek- gidilmesi hedefleniyor. HOP seyyar oyun park- Aşurenin “Nuh Peygamber’in ge- künmenin sonucu olmalı. lemek amacıyla en az 30’lu yaşlarda olan larının yaygınlaştırılması hedefiyle İstanbul’un rak tanımlanabi- misi tufandan kurtulduğunda kalan er- HHH hemen herkesin kendi çocuklu- 39 ilçesinden İstanbul Aile Danışma ve Eğitim lir” diyor. zakın toplanıp karıştırılmasıyla pişi- Aziz Nesin de 1957 yılında Ka- ğundan da hatırlayacağı gi- Merkezlerinin (İSADEM) bulunduğu 18 ilçe se- rilen aş” olduğu söylencesi, malzeme zan Töreni öyküsüyle İtalya’da Altın bi sokağın, boş bir alanın çildi. Bu ilçelerdeki en dezavantajlı mahalleler- listesinin değişkenliğini doğal kılmı- Palmiye gülmece yarışması birincisi bir oyun, eğlence, ne- den en yüksek çocuk oranlarına bakılarak 10 ma- yor mu? Dünyanın birçok yerinde de olmuştu. Öyküde “Kabakçı Musta- şe alanına dönüşebil- halle belirlendi. Buralara ayda iki kere kurulması farklı tarihlerde törensel gelenekler- fa isyanında yeniçerilerin kaldırdığı” mesi için çocukların planlanan HOP seyyar oyun parkları pilot uygu- le sunulan benzer lezzetler var, onları daha sonra “Sadrazam Kırkayak Ha- ayağına giden bir laması temmuz sonu itibarıyla 5 ilçenin 22 ma- oluşturan besin maddeleri de çok fark- lil Paşa’nın konağında uzun zaman uygulama. hallesinde başladı. 3 günlük “Oyun Kurucu Eği- lılık gösteriyor. aşure kazanı” olarak hizmet veren Seyyar oyun timi” ile “çaylak, yedek, kaptan” rütbelerini alan Geçmişte aşure yapım ve dağıtımı- kabın yerli ve milli imkânlarla onarı- parkı içinde kur- çocuk gelişim uzmanları, psikolog ve sosyolog- nın törensel özelliklerini günümüzde lıp yeniden kullanıma sunulma töre- duğumuz HOP lardan oluşan İSADEM çalışanlarının oyun ku- sürdürme gayretleri de gözden kaç- ni anlatılıyordu. da (“HOP kurdum rucu olarak görev alacağı etkinliklerde kalıcı uy- mıyor. Reşat Ekrem Koçu, 18. yüz- Şu günlerde Aziz Nesin aramız- HOP kaldırdım”dan gulamalara geçilerek 180 mahallede her iki haf- yılda aşure dağıtımının ailenin geçim da olsaydı “tarihin tenceresinde” kim geliyor) herhangi bir tada bir çocuklar için seyyar oyun parkları ku- durumuna göre “gümüş veya kalay- bilir neler kaynatırdı. yerin kısa bir süreliğine rulması hedefleniyor. dyt.mervesaatci Sürdürülebilir beslenme ile sera gazı emisyonlarının, kimyasal kirliliğin azaltılması hedefleniyor. @gmail.com Beslenmeni değiştir doğayı koru on günlerde ülkemizde ve tüm dün- ve etkiye sahip olan, ulaşılabilir, karşılanabilir, kuru fasulye, karabuğday, yağlı tohumlar gibi u Tencerede az ka- yada yaşanan yangınlar, seller, olağa- güvenli, yeterli ve kültürel olarak kabul edile- karbon ayak izi daha düşük olan bitkisel pro- lan yemeklerinizi atma- nüstü hava durumları iklim krizinin bilir diyet örüntüleri.” teinlere yer vermeye çalışın. yın, ertesi gün yapaca- MERVE artık daha tehlike- li bir bo- Sürdürülebilir beslenmeye geçmek için ba- u Mevsiminde sebze, meyve tüketin. Uzak ğınız başka bir yemek- SAATÇI Syutta olduğunu göz- zı ipuçları: mesafelerden gelen besinler nakliye sırasında te değerlendirmeye ça- Beslenme ler önüne seriyor. Bazı önlem- u Kırmızı et ve işlenmiş et tüketi- ciddi bir karbon ayak izi oluşturuyor. Karbon lışın. Bir porsiyondan Uzmanı lerle küresel ısınmayı yavaş- minizi azaltın. Hatta haftanın be- ayak izi, birim karbondioksit cinsinden ölçülen, az kalan yemekleri ma- latmak hâlâ müm- lirli günlerini “etsiz günler” üretilen sera gazı miktarı açısından insan faaliyet- karnalara sos, kalan kün. Sürdürülebi- olarak belirlemek güzel bir lerinin çevreye verdiği zararın ölçüsüdür. sebze yemeklerini türlü lir beslenme de o ön- başlangıç olabilir. Ar- olarak, yumuşayan meyveleri meyve suyu veya ATMAYIN, DONDURUN lemlerden biri. Peki ne- tan et tüketimiyle birlik- smoothie gibi içeceklerde, sebzeleri çorbaların dir bu sürdürülebilir bes- te atmosfere çok fazla u Paketlenmiş gıdalar atık ve plastik kulla- içerisinde değerlendirebilirsiniz. nımını artırıyor. Paketlenmiş yiyecekleri azalt- lenme? Dünya Sağlık Ör- miktarda metan gazı BISIKLETE BININ gütü (WHO) ve Gıda ve salınımı oluyor. mak veya ortadan kaldırmak bir kişinin isra- fı azaltmasına ve genel sağlığına katkıda bulun- u Yerel üreticileri destekleyin. Tarım Örgütü’nün (FAO) 2019 yılında yayımladığı masına yardımcı olabilir. u Alışverişlerinizde bez torba ter- u İsrafı önlemek için cih edin. rapora göre sürdürülebilir beslenme: “Bireylerin sağ- haftalık menüler oluştu- u Diş fırçalarken, tıraş olurken, run, evdeki eksiklerinizi bulaşık yıkarken suyu israf etmeyin. lığını ve iyilik hali- ni tüm yönleriyle u Sürdü- belirleyerek alışverişini- u Çöplerinizi ve geri dönüştü- zi planlı yapın. rülebilir atıklarınızı birbirinden geliştiren, dü- rülebilir ba- şük çevresel lıkçılık yoluy- u Satın aldığınız besinle- ayırın. Böylece hem geri dönü- rin bir kısmını kullanacak- şüme katkı sağlamış hem de çev- baskıya la sağlanmış ba- lıkları tercih edin. sanız, geri kalanı dondurun. re kirliliğini önlemiş olursunuz. Bu şekilde hem israfı önle- u Mümkün olduğunca yürüyün Mevsim ve avlanma yöntemlerini dikkate alın. miş hem de yemek pişirmek ya da bisiklet kullanın. Bu sayede için yorgun olduğunuz gün- hem enerji tasarrufu yapmış hem u Beslenmenizde hayvansal protein yerine nohut, yeşil mercimek, ler için pratik bir öğün sağlamış çevreyi korumuş hem de günlük hayatı- olursunuz. nıza hareket eklemiş olursunuz. Fotoğraf: Kurtuluş Arı