Katalog

26 OCAK 2014 / SAYI 1453 5 HÜSEYİN AVNİ DANYAL Tiyatro siyaset üstüdür “Dizilerde bile insanların ne giydiğine karışılmaya başlandı, anlatılan hikâyelere müdahale edilmeye başlandı. Bir kere sanat, siyaset üstü bir şeydir. Evet, siyasi olmak tabii ki sanatın, tiyatronun içindedir ama tiyatro siyaset yapmaz. Ama toplumsal bir duruşu vardır” diyor Hüseyin Avni Danyal. Ama sanatçının da bir dünya görüşü olduğu gerçeğini kabul ediyor. “Benim sorunlarım, ülkenin bütün sorunları. Her şey beni ilgilendiriyor” diyerek siyasilere mesaj gönderiyor. AYKUT KÜÇÜKKAYA 2013 yılında Kadıköy’de tatlı bir telaş vardı. Şimdilerde ise o tatlı telaş yerini “Ya Başaramazsak” heyecanına bıraktı. Ve Tiyatro Seyirlik “perde” dedi... Aylar önce Hüseyin Avni Danyal ve eşi Özgen Kılıçarslan Danyal’la kahvaltıda buluşup alternatif bir kültür merkezi kuracaklarını söylediklerinde ne yalan söyleyeyim pek de inanmamıştım. Hele hele sahnenin inşaatını gezerken yılbaşından önce şöyle bir koltuğumuza oturup ilk oyunun heyecanına tanık olacağımı aklıma bile getirmedim. Ama başardılar… Tiyatroseverlerle Ebru Saçar’la Hüseyin Avni Danyal’ı “Ya Başaramasak” da izlerken sahne tozunu şöyle bir yuttuk!.. Hem sahne tozunu yuttuk hem de iki sanat düşkünüyle söyleştik… Sanırım okura Hüseyin Avni Danyal’ı tanıtmama gerek yok. Aslına bakarsanız Türkiye onu reyting canavarı dizilerdeki karakterlerle belleğine çoktan kazıdı. Öyle Bir Geçer Zaman Ki’de “Kenan”, Kurtlar Vadisi Pusu’da “Bulut”, Hatırla Sevgili’de “Adnan Menderes”... Diğer dizileri ve oynadığı karakterleri yazmaya kalksam röportaja yer kalmayacak. Hem de o bitmez tükenmez tiyatro aşkına... Sohbetimizde söz siyasi iktidarın sanata bakış açısına geliyor. Hüseyin Avni Danyal sanatçı duyarlılığıyla konuşuyor: Gönül ister ki Türkiye’de sanat adına bir şey yaparken sığınacağın kucak ya da sana destek olacak kurum olsun. Bakın yaklaşık burada ben 700 bin TL’lik yatırım yapıyorum ve devletin en ufak bir katkısı yok. Yurtdışında böyle bir şey Ya sen açtığın her eğitim kurumuna her sağlık kurumuna para kazansın diye mi bakıyorsun. Bu bir hizmettir. Devletin bir kültür hizmetidir. Bir insana ağrı kesici ya da öksürük şurubu ne kadar faydalıysa tiyatro sahnesine 2 saat boyunca bakıp hayata nasıl bakması gerektiğini, nerede durması gerektiğini gelen insanlara anlatmak da bir kültür hizmetidir. Biri bedeni iyileştiriyorsa öteki de ruhu iyileştiriyor, beyni iyileştiriyor. Danyal’a son 10 yıllık süreçte giyimlerden söylemlere kadar yapılan müdahaleleri anımsatıyorum. O da bize nasıl bir yol izleyeceğini anlatıyor: İnsan onuruna ya da muhatap aldığı kişinin, hükümetin ya da devletin organındaki bir kişinin onuruna, kişiliğine saygısızlık etmemek koşuluyla eğer bu ülkenin sorunuysa bu insanların sorunu, haliyle benim de sorunum. Buna parmak basmak da bir sanatçı olarak benim sorumluluğum. Onun için de tabii ki böyle bir metin tabii ki böyle bir oyun. Baskıyı siz de hissediyor musunuz? Dizilerde bile insanların ne giydiğine karışılmaya başlandı, anlatılan hikâyelere müdahale edilmeye başlandı. Bir kere sanat, siyaset üstü bir şeydir. Evet, siyasi olmak tabii ki sanatın, tiyatronun içindedir ama tiyatro siyaset yapmaz. Ama toplumsal bir duruşu vardır, bir bakışı vardır, bir dünya görüşü vardır. Bundan dolayı da zaten bir siyasi kimliği vardır ama siyaset yapmaz. Onu meslek haline getirmez, sadece bu işe sarılmaz. Bir siyasetçi kendi dalında örneğin Bayındırlık Bakanlığı ile ilgili bir siyasetçinin sorunu bayındırlık sorunudur. Benim sorunlarım, ülkenin bütün sorunları. Her şey beni ilgilendiriyor. Sanatçı siyaset yapmalı mı, benim fikrim hayır. Zaten sahnede söylediklerinle, kendi duruşunla bir siyasi duruşun var. Bir de bunu mesleğe dökmek bence yanlış. Hüseyin Avni Danyal ve eşi Özgen Kılıçarslan Danyal. Fotoğraf: GARBİS ÖZATAY “Hayal”ini yaptı SEYİRLİK BİR TİYATRO... Tiyatro Seyirlik’i 2013 yılında Kadıköy’de yeniden canlandırmaya karar verir Hüseyin Avni Danyal. Dizilerden kazandığı parayı tiyatro için harcamaya karar verir. Şimdilerde sahne tozunun yutulduğu binanın öyküsü de epey ilginç: Burası çok da denk geldi. Ulvi Uraz’ın ilk tiyatrosunu yaptığı bina. Tevfik Gelenbe’nin oynadığı söyleniyor. Zannediyorum Türkiye’de nadirdir. Tapu kayıtlarında tiyatro diye geçiyor bu mekân. 2013 Mayıs ayının sonunda bulduk burayı. Sahipleri de sağolsunlar yardımcı oldular. Çünkü binayı yapan Mustafa Kemal Ekşi zaten orayı tiyatro salonu olarak yaptırmış. Şimdi aslına rücu ediyor tekrar. Çocuklarına da vasiyet etmiş tekrar tiyatro salonu olması için gayret gösterin diye. Onlar da yardımcı oldular. “Ya Başaramazsak” çağımızın hastalığı olan iletişimsizliği işliyor. O hastalığı evli bir çiftle anlatan bir komedi. Danyal Tiyatro Seyirlik’in seyrini ise şöyle anlatıyor: Bu benim düşüncem, her tiyatrocu buna katılır katılmaz. Salon, sahibinin adıyla anılır. Benim şu ana kadar tiyatroda yaptıklarım ya da bundan sonra yapacaklarım ya da benim tiyatrodaki görüşüm. Haliyle Tiyatro Seyirlik’in görüşüdür ve bu sahnenin görüşüdür. Onun için de bu dünya görüşüne, bu dünya görüşüne sahip olan her türlü tiyatro denemesini bu sahnede yapabilir ben ya da benim dışımdaki gruplar tarafından. Ama ben orada çizgiyi bir yerde tutmak zorundayım. Benim tiyatro anlayışımda doğru bildiklerimin dışında da çok fazla ekibi de bu salona sokmaya niyetim yok. l H yaparsan eminim ki devletlere kadar, hükümetlere kadar, kültür bakanlıklarına kadar en azından dörtte biri konusunda yardımcı olurlar. Ama maalesef. Son on yıla dönersek sanat neredeyse devletin sırtında yük gibi görülmeye başlandı. O yükten kurtulalım, tamamen özel olsun, “Devlet tiyatrolarını kapatalım para kazanmıyor.” üseyin Avni Danyal’ın eşi Özgen Kılıçarslan Danyal edebiyat dünyasının tanınmış yayıncılarından. 2003 yılında kurulan Hayal Yayınları, dergicilikte 10 yılı, kitap yayıncılığında ise 6 yılını geride bıraktı. En büyük hayalini de Kadıköy’de yaptı. Eşinin kurduğu Tiyatro Seyirlik’in bulunduğu binanın girişinde bambaşka bir kültür merkezi oluşturdu. Özgen Kılıçarslan Danyal’la da “Hayal”ini konuştuk: “Hayal Kültür Sanat Edebiyat Dergisi’ni üç ayda bir yayımlıyorum. Hayal, yayıncılık serüveninde çoğunluğu şiir kitabı olmakla beraber, farklı edebiyat disiplinlerine ait yüzlerce kitap yayımladı. Şimdi kendi kitapevini açıyor: Hayal Kitabevi… Hayal Kitabevi, Seyirlik sahnesi ve kafesiyle iç içe, bütünlüklü bir kültür sanat kompleksinin bileşenlerinden biri konumunda olacak. Kendi bastığı kitaplarının yanında seçkin yayınevlerinin kitaplarına da yer veriyoruz. Raflarında edebiyat eserlerinden tiyatro kitaplarına uzanan bir kitap yelpazesine ulaşmak mümkün olacak. Hayal Kitabevi’yle bir arada Seyirlik, tiyatrodan müziğe kadar Kadıköy’de alternatif bir gösteri sahnesi olmanın yanı sıra, edebiyata ilişkin paneller, söyleşiler, imza günleri de gerçekleştirecek. Hayal Kitabevi’nde her hafta yaratıcı yazarlık ve öyküromanşiir atölyeleri açılmaya başladı. l Hayata dair dersler... DENİZ ÜLKÜTEKİN H ayat Bilgisi, okula benzemeyen bir okul. Katılımcılarına hayata dair, özellikle de kültür endüstrisinin farklı dalları hakkında bilgi içeriği sağlamayı hedefliyor. Şubat ayında kapılarını açacak bu atölyeyle ilgili bilgileri, kurucularından Cem Akaş’tan dinledik. Öncelikle kendinizden ve Hayat Bilgisi derslerinin nasıl ortaya çıktığından bahseder misiniz? Beş arkadaş olarak bu işe kalkıştık; Azmi Karaveli Helikon İletişim’in sahibi; Esra Aliçavuşoğlu MÜGSF’de sanat tarihi doçenti; Zeynep Ögel Pera Müzesi’nin koordinatörü; Esra Özdoğan fotoğrafçı. Hepimiz üniversite öğrencisi olduğumuz yıllarda, “gayri resmi bilgi paylaşım kurumları”ndan yararlandık, BİLAR ve BİLSAK gibi. Daha sonra profesyonel hayatımızda bu tür etkinliklerin organizasyonunu da gerçekleştirdik. Son dönemdeyse bizzat bu tür dersler vermeye başlamıştık. Hayat Bilgisi fikri de buradan doğdu zaten. “Nasıl bir program yaparız” diye konuşurken bir de baktık ki epey kapsamlı, her yere gitmek ama aynı zamanda da derinleşmek isteyen bir yapıdan söz ediyoruz. Hayat kadar eklektik, bir anlamda. Projenin günümüz insanının zihinsel donanım ihtiyaçlarına daha doyurucu cevaplar vermek gibi bir misyonu var. Bu misyondan bahseder misiniz? Günümüz insanı derken kastınız hangi yaş aralığında, ne gibi ihtiyaçları olan insanlar? En başından beri bu yapının adının “Hayat Bilgisi” olması gerektiğinde hemfikirdik. Ülkede 1890’lardan beri içerik olarak, 1927’den beri de ismen var olan bir ders bu, biliyorsunuz, ama bizim zamanımızda bile artık eski bir hayatın bilgisinden ibaret, biraz nostaljik, naif ve tuhaf bir dersti. Yeni “Hayat Bilgisi”, tam tersine “cari bilgi”ye, şimdi, hemen işe yarayacak bilgiye odaklanıyor. Bunun çok belirli bir yaş aralığı yok, üniversite çağı ve sonrası diyebiliriz. Sandığınız gibi bir okul değil burası. İsmi “Hayat Bilgisi”, ama ilkokul sıralarındaki aynı isimli naif ve nostaljik dersten çok daha farklı bilgiler içeriyor... Projeyi hayata geçirenlerden Cem Akaş amaçlarını, “işe yarayacak bilgiyi hızla aktarmak” olarak özetliyor. C M Y B Derslerin verileceği başlıklar nelerdir? Ağırlıklı olarak kültür endüstrisinin çeşitli dallarını hedefliyoruz ve o dalların etrafını kültür ve yaşam kültürü dersleriyle örmek istiyoruz. Televizyonculuk, reklam yönetmenliği, reklam yazarlığı, yayıncılık, editörlük, çevirmenlik, müzisyen menajerliği, tasarım gibi derslerin yanında fotoğraf, tiyatro, yazarlık, sihirbazlık, sanat tarihinin çeşitli yönleri ve tarih dersleri de var. Hayat Bilgisi’nin katılımcılara ne gibi faydaları olacak? Bizim temel beklentimiz, bu derslerin konularıyla ilgili işler yapanların, kendilerini geliştirmelerine olanak sağlıyor olmak. Bu alanlarda çalışmak isteyenlere, yoğunlaştırılmış ve “içeriden” bilgi sunarak ilk adımlarını sağlam atmalarını mümkün kılmak. Bunun dışında bir de danışmanlık hizmetlerimiz var, bunların faydası hemen görülebilir. Örneğin evinizde ya da kurumunuzda kütüphane, sinematek ya da diskotek kurmak istiyorsanız, dilediğiniz kapsamda ve uzmanlık alanında yardımcı olabiliyoruz; kitapları, filmler ve albümleri de sizin için tedarik edebiliyoruz. l 0212 251 48 46 www.hayatbilgisiokulu.com