Katalog

Hayat Fatih Türkmenoğlu ggeüziznecle [email protected] Uzaklara gitmeyi özledim. Biraz şımarıklık gibi geliyor kulağa, farkındayım. Bir yandan canımızın derdindeyken, pasta yiyelim diye tutturmak gibi bir şey bu. Eski gezilerin anıları, fotoğrafları, insanları canlanıyor zihnimde hep. Ne zaman gözlerimi kapasam, karşımda başka bir ülke. Anladınız zaten, ben biraz sıkıldım da. Sizi de hayal dünyama sürükleyiverdim bugün. Kötü mü oldu? İşte karşımda Gana. Afrika’nın bu bölgesine ilk gelişimden bir anı: Gana’da sokağa ilk çıkışım. Karşıma ilk çıkan resim, aynı kıyafetleri giyinmiş ve sokağa yerleşmiş olan bir kalabalık. Plastik sandalyelerde oturan yüzlerce insan. Düğün olduğunu düşünmüştüm, sonra yakalara iliştirilen yaşlı kadın resmine gözüm takılmıştı. Herkesin üniformayla geldiği cenazeye davet edilmişim meğer. Burada farklı bir şey var GANA Nasıl gidilir? THY’nin, haftanın dört günü İstanbulAkra uçuşu vardı. Pazartesi, salı, perşembe ve cumartesi günleri yapılan seferler, Lagos aktarmalı gerçekleşiyordu. Şimdi baktım, yine uçuyor sanırım. Gana vizesi, Ankara’dan alınıyor. Pasaportlar kurye ile çok çabuk gidip geliyor. Uçmadan 10 gün önce sarıhumma aşısı olmak gerekiyor. Bir de sivrisineklerin taşıyacağı hastalıklara karşı sinek kovucu spreyler ve haftada bir alınan ilaçtan edinmek şart. Bu ülkede “bir şey” var. Ben “Afrika” diye yanıp tutuşan gezginlerden değilim, bu coğrafya ile aramda özel bir bağ olduğunu da düşünmüyorum. Ama burada farklı “bir şey” var… Gana, bir Batı Afrika ülkesi. Burkina Faso ve Togo ile komşu. M.Ö. 1500’lerde ülkede insanların yaşadığına dair bulgular var. Yüzölçümü 238 bin km2, nüfusu 25 milyon civarında. Başkent Akra’da, çevresiyle birlikte 4 milyon insan yaşıyor. Ekvatorun birkaç derece kuzeyinde, ılıman iklim kuşağında. Dünya merkezine en yakın ülke aynı zamanda. Elmino ve Milli Park’a gidin Bu ülkede çok renkli çok yer var. Elmino veya Portekizce “maden” anlamına gelen şekliyle “El Mino”, müthiş bir küçük şehir. Nehirler, köprüler, rengârenk balıkçılar… Salı hariç haftanın her günü balığa çıkarmış halk. Salı günü de Deniz Tanrıçası’na ayrılmış, o rahat rahat yeni balıklar üretsin diye uzak durulmuş. Günlük turdayım, otobüsten inmeme imkan yok. Kendimden geçmiş bir şekilde hayatı izliyorum. 1877’ye kadar ülkenin başkenti olan “Cape Coast”ı, kahverengimsi dalgalanan okyanusu seyrediyorum. “Buralarda ne güzel çekim yapılır” diye içimden geçiriyorum. İlk fırsatta! Yol boyu trafik fecaat. Polis eskortumuz var; otobüsün önünden yolu açıyor. Hatta anlamadığım şekilde bazen geliş yönünden bir şerit kapatılarak ilerliyoruz. Kimsede ses yok… Günlük tur noktalarından biri de Milli Park. “Canopy” denen ağaç köprülerde yürüyüş mükemmel. Bir de kökleri dışarıda ağaçlar var. Yok yok, böyle olmaz; buralarda uzun zaman geçirmek lazım. Hop Park, hadi ardından doluş otobüslere, sırada ne var? Kale! Nefes kesici. Kölelerin bekletildiği alanlar çok iç burkucu. Mimari bir şaheser değil, ama duygusuyla yüreğe oturucu... Dedim ya, “burada bir şey var”! Akra sokakları İlk gün, ilk sokağa çıkışım. Özgürlük anıtının olduğu meydanı, sömürge döneminden kalan birkaç güzel evi gördüm. Bayrağındaki siyah yıldızın Afrika bağımsızlığını, yeşilin doğal hayatı, kırmızının dökülen kanı, sarının da zengin madenleri simgelediğini öğrendim. Ülkenin en eski ve en prestijli üniversitesi olan Gana Üniversitesi’nin kampusunu gezdim. Kofi Annan emekli olunca memleketi Akra’ya dönmüş ve şimdi de Gana Üniversitesi’nin rektörüymüş. Vakit olsaydı, kapısına dikilseydim… Neyse, zaten başşehirdeki “görülesi” yerler bunlarla sınırlı. Biraz deniz kenarı, biraz ana caddeden sonra kendimi sokaklara bırakıyorum. Garip; hemen “Para ver bize beyaz adam” durumları başlayacak zannederken hiç öyle olmuyor. Önyargı, insanın en zor sıyrıldığı şey… Yanımdan geçenler, ben yüzlerine bakarsam, başlarıyla hafifçe selam veriyorlar. Tüm tarih boyunca kölelik yapmış, “uysal köle” olmakla tanınmış bu ülkenin insanlarına, ilk andan itibaren saygı duyuyorum. Kendi kalıplarımdan, beyazlığımdan, önyargılarımdan utanıyorum. Caddelerde korkunç bir trafik. İngiliz sömürgelerinde görmeye alıştığımız gibi sağdan akıyor. Kornalar ötmüyor, sakinlik her daim. Birkaç seyyar satıcı, sucu, gömlekçi dışında, sadece iki dilenciye rastladım bütün gün boyunca. Onların birini de sucu, “git sen de su sat, dilenmek çok ayıp” diye fena halde haşladı... Sonra kalabalık çıktı önüme. Bir sokağa boylu boyunca yayılmışlar. Kadınlar siyah beyazlı ve sırf siyah şık elbiseler; erkekler aynı kumaşlardan gömlekler ve siyah pantolon giymişler. Bir kutlama gibi; ortada yemekler, bolca içki ve müzik. Ne olduğunu anlayamadım, büyülenmiş gibi fotoğraf çekiyordum. Laf attılar, aralarına katıldım. “Cenaze” dediler. Neden sonra yakalara ilişmiş yaşlı kadın resmine gözüm takıldı. Mahallenin en yaşlısıymış, 93 yaşında bir hanımmış. Aileden olanların kıyafetlerinde mutlaka kırmızı bir aksesuar bulunurmuş… Ölen çok yaşlı olunca, yas da yok. Düğün gibi, bu en büyük kutlama kabul ediliyor. Muhakkak çok büyük masraf, hele fakirlik bu denli derinse. Mahalleli el atıyor, aile toplanıyor. Onların tabiriyle “geçiş”, en canlı, en şanlı şekilde kutlanıyor. Ruhların mekân değiştirmesi, hayatın döngüsü, en kalabalık ve görkemli şekilde kabul ediliyor. Ben ve nedense kendini benim gibi sokağa atmış bir Amerikalı, aile yakınları masasına davet ediliyoruz. Kızarmış tavuk ve elle yenen mısırlı bir tür pilavın tadına bakıyoruz… Fellini filmleri kurgusundaki sahnenin absürdlüğüne hiç şaşırmıyoruz... Anaerkil toplum Ganalılar, anaerkil bir toplum. Doğan çocuk, annenin ailesinden kabul ediliyor. Kadın, kocasından miras alamıyor. Sadece erkeğin ailesinin kadınları onun yasal mirasçıları. Soy, kız çocuklarla devam ediyor. Dillerinde “teyze” kelimesi yok; annenin tüm kız kardeşleri de “anne”. Erkek sanat yapıyor, evi kuruyor; kadın tüccar, balık satıyor. 600’den fazla Tanrı’ya inanılıyor. Yaşlılara çok büyük bir saygı var ve hiçbir toplum kuralının bozulmasına izin verilmiyor. Misal evlilik öncesi birlikte yaşayan bir çift, büyük şehirde değillerse, mutlaka toplumdan dışlanıyor. Erkekler doğdukları zaman sünnet oluyorlar. Kadın sünneti burada yok. Hamile kadınlara saygı sonsuz; ataların ruhlarının tekrar hayat bulduğunu düşünüyorlar. Başlık parası var, kız çocuğunun kıymetini daha da artırıyor: Kırsal bölgede bir inek, beş koyun… Ayrıca evlenecek kıza damat ailesi üç kat kıyafet hediye etmek zorunda: Düğün, doğum ve cenaze elbisesi. Böylelikle, damat “ben sana hayatın tüm evrelerinde bakarım” demiş oluyor… Ruhu dinlendiren sükuneti tadın Evet, önce şu pandemiden sağ salim çıkılır. İnşallah. Sonrasında da normal hayat başlar başlamaz seyahâtler... Gana’da ne yaparız derseniz de, işte size birkaç ipucu: n Akra’da sokaklarda yürüyün. Sanat Pazarı’nı ve Kejetia Pazarı’nı mutlaka ziyarete edin. Sanat Pazarı’nda bol bol resim ve ağaç süsleme objeler var. n Milli Müze görülebilir. n Cape Coast Kalesi ve köle kaleleri mükemmel. n Milli Park’a mutlaka gidin. n Elmino müthiş bir şehir, büyülendim. n Görmedim, ama Ahwiaa çok özel bir şehirmiş. Sükunetinin ruhları dinginleştirdiği söyleniyor. n 5 mil uzunluğundaki Coco Beach, en bilinen plajı. n Larabanga Cami’nin, 15. yüzyılda yapıldığı söyleniyor. n Bir de yemek olayı var; pek parlak değil. İyi otellerdeki yemekler iyice. Bizim otelin Güney Afrikalı şefi, bize zeytinyağlı yaprak sarma ve şakşuka bile pişirdi; hiç de fena değildi hani. Onun dışında yerel yemekleri ben sadece tattım, çok bayıldığım bir lezzet olmadı. Orhun Atmış Ajanda Kahvaltının gözdesi... Fransız kahvaltılarının gözde lezzetlerinden kruvasan, hem evde kendiniz yapabileceğiniz hem de dışarıdan sipariş verebileceğiniz yiyeceklerden biri. Sadesinden çikolatalısına birçok çeşidi de var. Özellikle karantinada evlerinde yemek yapmayı sevenler için internette birçok tarifi bulunuyor. Ancak eve sipariş vermeniz de mümkün. Özellikle Nişantaşı’ndaki “Kruvasan” oldukça beğenilen bir mekân, paket servisi de var. Onun dışında Yemeksepeti aracılığıyla sipariş verebileceğiniz onlarca adres bulabilirsiniz. TADINA BAK Celâl Üster çevirisiyle Oliver Jeffers OKU Resimli kitapları bugüne dek 46 diyayımlanan “Kaybolle çevrilen ünlü çocuk kitapları yazarı du Bulundu” kitabı Birleve illüstratörü Oliver Jeffers’in “Kayşik Krallık’ın en prestijli ödüllerinden boldu Bulundu” ve “Uçtu Uçamadı” Nestlé Smarties Kitap Ödülü’ne ve hikâye kitapları Celâl Üster çevirisiyBlue Peter Kitap Ödülü’ne değer göle Can Çocuk Yayınları’ndan Türkçerüldü ve 2008’de Philip Hunt yönetye kazandırıldı. Kuzey İrlandalı samenliğinde animasyon türünde kısa natçı Oliver Jeffers’ın 2005 yılında film uyarlaması yapıldı. [email protected] Hareketsiz kalmayın, yoga yapın! dene Yine kısıtlamaların geldiği, dışarı çıkma sürelerinin azaltılmasının tavsiye edildiği bu süreçte evde daha çok vakit geçirenlerin hareketsiz kalmaması önemli. Bunun için, alet gerektirmeden egzersiz yapabilmek yogayla mümkün. Bugüne kadar denemediyseniz, bir şans verin. Ne kadar rahatlatıcı olduğunu göreceksiniz. İnternette, YouTube’da onlarca yoga içeriği var, üstelik en temelinden başlayıp ilerleme şansına da sahipsiniz. dinle Can Kazaz, ‘Kızılgerdan’ ile karşınızda “Kırlangıçlar Gibi”, “Bir Delinin Kaç Cehennemi Olmalı” gibi şarkılarıyla büyük beğeni toplayan Can Kazaz, “Kızılgerdan” isimli albümünü Universal Music etiketiyle yayımladı. Heyecanla beklenen albümde “Yaz Bitince”, “Sabahlar” gibi şarkılarının yanı sıra Anıl Piyancı’yla ortak çalışma “Başka” da bulunuyor. Kazaz, albümü “Köklerimle yeniden buluştuğum bir albüm” diye tanımlıyor. Doğal hayatı korumaya destek olun... satın al Uzun yıllardır insanlığın doğayla uyum içerisinde yaşadığı bir geleceği kurmak için çalışan Doğal Hayatı Koruma Derneği (WWF), “wwfmarket. com” adresinden satışa sunduğu ürünlerini kışa özel güncelledi. WWF Market’teki her ürün sadece sürdürülebilir, geri dönüştürülmüş veya ileri dönüştürülmüş materyaller kullanarak üretiliyor. Yeni gelen ürünler arasında “İmparator Penguen Hoodie” ve “Kutup Ayısı Hoodie” isimli ürünler bulunuyor. Satın alınan her ürünün doğal yaşamı korumaya katkı sağlayacağını belirtmeye gerek yok...