Katalog

SAYFA 4 26 MAYIS 2018, CUMARTESİ Bu kitaplarıKitap okuma istatistiklerinde dünyanın en iyisi değiliz ama... istesek de okuyamıyoruz MAHİR ÜNSAL ERİŞ Codex Seraphinianus. Çözülemeyen alfabe, bir türlü ulaşılamayan ölümsüzlük formülü, tanımadığımız semboller, ‘tamamen uydurma’ bir yazı ve 128 sayfalık tek bir cümle... Kitap okumayı seviyoruz. Kitaplar yoldaşımız, hayata karşı çaresiz acemiliğimizde her zaman rehberimiz. Bunun yanı sıra bilim insanları kitap okumanın hafıza geliştirmekten Alzheimer’a karşı koruma sağlamaya, bilgi ve görgüyü artırmasına ek olarak zekâyı keskinleştirmeye, rahat bir uykuyu kolaylaştırmaya kadar sayısız faydasını kaydediyorlar. İyi hoş, peki ya kitaplar okunamıyorsa? Kitap okumaya dair istatistiklerin pek de iç açıcı olmadığı ülkemizde bu soru tam anlamını bulamasa da, asıl niyetim, “okunamayan kitaplar”dan bahsetmek. Bunların en bilineni, şüphe yok ki, “Voynich Elyazması”. Adını 20. yüzyılın başında kendisini keşfeden sahaf Wilifrid Voynich’den alan yaklaşık 250 sayfalık bu elyazması kitap, bir sürü ilginç, fantastik sayılabilecek çizimle, tuhaf şemalarla dolu. Kitabı ilginç kılan ise kaleme alındığı yazı. Eşi bulunmayan ve şimdiye dek çözülemeyen bir alfabeyle (çözüldüğüne dair dedikodular var, yakın zamanda) yazılan kitabın, hangi dilde olduğu da, doğal olarak, anlaşılamamış. Resimlerden bir fikir edinmeye çalışmanın da yolu yok gibi görünüyor. Çünkü simyacılıktan astronomiye, şifacılıktan jinekolojiye kadar oldukça geniş bir konu yelpazesini işaret eden elyazmasında, tam olarak neden bahsettiğini anlamanın yolu – şimdilik yok gibi görünüyor. Kitabın dijital kopyalarına internetten ulaşmak mümkün. Şifre çözmeye, enigmatik işlere meraklıysanız, siz de şansınızı deneyebilirsiniz. Bu vesileyle internette, bu kitabın gizemini, yazısını ya da dilini çözebildi ğini iddia eden sayısız çılgınla da tanışma imkânı bulacaksınız. Rakibiniz Newton Sir George Ripley, simyaya meraklı olduğu bilinen Sir Isaac Newton’ın da çok etkilendiği bir isimdi. Ripley, kurşunu altına çeviren simya ilmine dair sonsuz bilgisini gelecek nesillerdeki simyacılara da aktarmak istedi ancak bunu, herkesin malumu olmayacak şekilde, gizemli bir yolla yapmayı tercih etti. On beşinci yüzyılın en meşhur simyacılarından biri olan Ripley, kurşunu altına dönüştürecek felsefe taşının nasıl elde edileceğine dair resimli bilgiler içeren esrarını altı metre uzunluğundaki bir papirüs tomarına yazdı. Fakat, ölümsüzlüğün sırrının da saklı olduğuna inanılan bu metin şimdiye kadar çözülemedi. Çözeni, sınırsız altınla dolu sonsuz bir hayatın beklediğine inanılıyor. Ancak bunu deneyenler arasında Newton gibi ra Voynich Elyazması. Ripley’in ölümsüzlük sırrı. Codex Rohonczi. kiplerinizin olduğu ve onların da bunu başaramadığını hatırda tutmakta fayda var. 30 yıllık çeviri En azından, neden bahsediyor olabileceklerine dair uzak ya da yakın tahminlerde bulunabileceğimiz bu iki kitaptan sonra bahsedeceğim üçüncü kitap Codex Rohonczi. Adını, günümüzde Avusturya sınırları içerisinde kalan Rechnitz’de bulunduğu için bu yerin AvusturyaMacaristan İmparatorluğu zamanındaki Macarca adı Rohonc’dan alan esaslı bir gizem yumağıdır. İçerdiği illüstrasyonlara rağmen neden bahsettiği halen bir muammadır. Üstelik, günümüzde kullanılan alfabe sistemlerinde ortalama 20 ila 40 sembol bulunurken bu kitap, yaklaşık 200 farklı sembol kullanılarak yazılmıştır. Bu sembollerden hiçbirini tanımadığı mızı da belirtmek isterim. Kitabın içeriği ve dili hakkında bir fikir sahibi olmak açısından o kadar çaresiz durumdayız ki, metnin Sumer diliyle yazılmış olabileceğinden tutun da, Proto HintAvrupa diliyle kaleme alınmış olabileceğine kadar birbiriyle en ufak bir yakınlığı dahi bulunmayan sayısız teori mevcut. Ve henüz çözülmesine yaklaşılmış bile değil. İki modern örnekle bitirmek istiyorum. Bunlardan biri İtalyan mimar Luigi Serafini’nin 1981’de yayımladığı Codex Seraphinianus. Çok sayıda fantastik resim ve çözülemeyen bir yazı içeren elyazması metin, yazarına göre “tamamen uydurma” olsa da, komplo teorisi peşinde koşmayı sevenler bu kitabın gizemini çözme yolunda epey yol almış görünüyorlar. İkinci örnek ise 1964 tarihli. Çek yazar Bohumil Hrabal’ın yazdığı Çekçe özgün adıyla “Tanecní hodiny pro starší a pokrocilé”, yani “Yaşlılar İçin Dans Dersleri”. Kitabın, “okunamayan kitaplar”dan bahsettiğim bu yazıdaki listeye girmesinin sebebi ise diğerlerinden farklı. 128 sayfalık bu roman, ilk sayfasından son noktasına kadar, 128 sayfa süren tek bir cümleden oluşuyor. Kitabın İngilizceye çevrilmesi yaklaşık 30 yıl sürmüş. Polonyalılar, absürt durumlar için “Çek filmi gibi” derlermiş Lehçede. Sanırım bu durumu da oldukça güzel ifade eden bir kalıp. Bunların dışında bir de okunması yasak edildiği, suç sayıldığı için okunamayan, basılamayan, çevrilemeyen kitaplar var ki onlar, üzerine uzun uzun tartışılacak başka bir yazının konusu şüphesiz. Sanat gezileri, atölyeler, festivaller Çocuklara ilham verenler LEYLA ERTAN n Çocuklar ile Karaköy Artwalk etkinliği bugün 13.00’te Tophanei Amire’de Ahmet Merey’in Bir Tutkunun Hikâyesi sergisiyle başlıyor. Sonra Mixer Art Galeri’de Printed, Pi Artworks’te Kemal Seyhan sergisiyle devam ediyor. Fil Cafe’de öğle yemeğinin ardından Space Debris Art’ta sanatçı sohbetiyle son buluyor. Yaş sınırı 512, fiyat 175 TL n Yaratıcı Çocuk Festivali 23 Haziran’da Uniq İstanbul’da düzenlenecek. Festivalin teması; bilimde, sanatta, edebiyatta sporda ülkesini ve dünyayı etkilemiş, Einstein, Osman Hamdi Bey, Galileo gibi “Süper Kahramanlar”. İki gün süresince 14 adet bilim, sanat ve tasarım atölyesi yapılacak; Ceyda Düvenci, Prof. Dr. Doğan Cüceloğlu, Sunay Akın, Şermin Yaşar ve Dr. Özgür Bolat gibi isimler söyleşileriyle çocuklarla buluşacaklar. Biletler 55.50 TL. www.yaraticicocukfestivali.com n Çocuklar için Nuri İyem Atölyesi, 27 Mayıs Pazar günü 15.00’te Açık Diyalog’da. Pınar Yılmaz’ın eğitmenliğindeki bu atölyede Nuri ? İyem’in hayatı, sanatı ve çalışmaları anlatılırken katılımcılar İyem’in çalışmalarından aldıkları ilhamla kendi iki ve üç boyutlu çalışmalarını yapacaklar. Bilet fiyatı 106 TL. www.opendialogueistanbul.com n Martı Gözünden İstanbul, Borusan Contemporary’nin çocuk programının adı. 27 Mayıs Pazar günü 14.0016.00 arasında yapılacak etkinlikte yeni serginin bulunduğu katlar gezildikten sonra müzenin terasından İstanbul kuş bakışı izlenecek ve izlenimler resimlere aktarılacak. Biletler 20 TL. www.borusancontemporary.com ? C MY B