Katalog

toplumsal, siyasal, kültürel sorunlarla ilgili denemeler lıklı yazısında, “Bir inanç ve iman destanı” olan Söylev’in, ‘ağaçlar gibi sıkı dostluklar dikerek’, çevremizde yazdı: Niçin Aşk?, Niçin Af?, Şiddet Ruhu, Etiler Mektup- “Atatürk’ün yazı hayatının en önemli yapıtı ve Batılılaşan Türk barışı, kardeşliği pekiştirerek, her türlü çağ dışı görüşle- edebiyatının en önemli, en başarılı kitabı” olduğunu yazdı. re, düşüncelere sabırla, umutla, gerilemeden karşı ları, Yeşil Bir At Sırtında (günce). Senin İçin Ey Demokrasi kitabına da ad olan yazısın- durmamız gerekiyor” (Cumhuriyet, 9 Mart 1976) diyen, ‘ULUS OLMAK’, ‘SENİN İÇİN EY DEMOKRASİ’ da “Senin için ey demokrasi, halkımızın, halkımızın yanı toplumuna ve insanına ayna olan, yazdıklarında insancıllı- “Kurtuluş Savaşı’nın bir anlamı da ulus olmanın, ulusal sıra insanlığın uyanması, bilinçlenmesi yolunda geçmiş- ğı, adaletli bir toplumu arayan, insanları iyimserliğe, birliğin en önemli ögesi ulusal onurun çürümüş kafaların te olumlu olarak harcanmış bütün emeklere, bütün erdem- güzele, doğruluğa çağıran aydınlıkçı Necati Cumalı’yı elinden kurtarılmasıdır” dediği Ulus Olmak’taki aynı baş- lere saygıyla sahip çıkmak, koca Whitmann’ın dediği gibi saygıyla anıyorum. n UMUTCAN POLAT’TAN ‘Karşılaştırmalı Devrimler Tarihi’ Umutcan Polat’ın Cumhuriyet Kitapları tarafından yayımlanan, 18.-20. yüzyıllar arasında gerçekleşen öncül Amerikan, Fransız, Sovyet, Türk devrimlerini etkileşimleri ve ilişkileriyle ayrıntılı olarak araştırdığı çalışması Karşılaştırmalı Devrimler Tarihi bu alanda önemli bir boşluğu dolduruyor. Günümüzde “Devrimler Çağı” artık kapanmış gibi görünüyor olabilir, ancak dünyayı değiştirme düşü ve gereksinimi hep var olacak. Karşılaştırmalı Devrimler Tarihi, devrimlerin korunması ve yaşatılması görevini üstlenen Cumhuriyetin aydınlık gençlerinin tarihi gerçekleri öğrenmeleri açısından ışık olacak bir çalışma. DOÇ. DR. EMRE DEMİR ÖNCÜL DEVRİMLER AMERİKAN, FRANSIZ, SOVYET, TÜRK DEVRİMLERİ MERCEKTE! Umutcan Polat’ın Mülkiye’deki öğrencilik yıllarından başlayarak tasarladığı, 18.-20. yüzyıllar arasında gerçekle- şen öncül Amerikan, Fransız, Sovyet, Türk devrimlerini ele aldığı ve aralarındaki ilişkiyi somut olarak açığa çıkarma- yı hedeflediği çalışması Karşılaştırmalı Devrimler Tarihi (Cumhuriyet Kitapları), hem genel okuyucu kitlesi hem de özellikle lise ve üniversite öğrencileri açısından başucu kita- bı niteliğinde. Tarihin lokomotifi, ilerlemenin motoru olan devrimler in- sanlık tarihi kadar eskidir. Büyük siyasal devrimlerin birbir- lerini hangi yönlerden etkilediklerinin ve aralarındaki etkile- şimin ayrıntılı olarak araştırıldığı Karşılaştırmalı Devrimler Tarihi kitabı bu etkileşimi bütünlüklü bir çerçeve içinde, so- mut olaylara ve devrimci süreçlerde yer alan kişilerin anıla- rına dayanarak, yanı sıra popüler kültüre etkilerini de belir- Devrimi’nin dünyaya etkileri de ayrıntılı olarak inceleniyor. 1923’te Cumhuriyet Devrimi ile taçlanan Türk terek ortaya koyuyor. Ayrıca 1791 Haiti Devrimi’ne, modern Avrupa’yı şekil- Devrimi’nin kendinden önceki devrimlere bakışı ile sonraki lendiren 1830 ve 1848 devrimlerine, işçi sınıfının dizginleri devrimlere etkisi üzerinde de ayrıntılı olarak duruluyor. 1776 AMERİKAN DEVRİMİ! “Doğu toplumları üzerine doğan güneş” olarak tanımla- ilk kez eline aldığı 1871 Paris Komünü’ne yer veriliyor. 1776 Amerikan Devrimi’nin ele alındığı ilk bölüm, “Tem- nan devrimimizin önderi Mustafa Kemal Atatürk’ün Was- sil Yoksa Vergi de Yok!” başlığını taşıyor. Yazarın “Dev- 1917 RUS DEVRİMİ! hington, Lincoln, Robespierre, Napoleon, Lenin gibi önder- rimler Çağı’nın işaret fişeği” olarak nitelediği Amerikan 1917 Rus Devrimi’nin anlatıldığı üçüncü bölüm, devrimin lere ilişkin düşüncelerine de bu bölümde yer veriliyor. Devrimi’nin öncesinde bir İngiliz kolonisi olan Amerika’nın sloganı olan “Tüm İktidar Sovyetlere” başlığını taşıyor. Çok akademik ayrıntıya girilmeksizin yazılan, buna kar- durumu kısaca özetlendikten sonra 4 Temmuz 1776’da ka- 1917’den önce Rusya coğrafyasını şekillendiren 1905 şın önemli bir kaynakçaya ve ileri okuma önerilerine sahip bul edilen Bağımsızlık Bildirgesi, Amerikan Bağımsızlık Sa- Devrimi, Şubat Devrimi gibi tarihsel dönemeçlerin üzerinde olan incelemede dikkat çeken bir diğer unsur ise David, De- vaşı ve ABD Anayasası’nın oluşumu üzerinde duruluyor. durulduktan sonra Sovyet Devrimi’ni yaratan koşullar ve bu lacroix, Leutze gibi önemli ressamların devrimlerin dönüm Bu bölümde kitabın temel sorunsalını oluşturan soruya da devrimin dünyaya etkileri merceğe alınıyor. noktalarına ilişkin tablolarına yer verilmiş olması. yanıt aranıyor: “Amerikan Devrimi dünyayı nasıl etkiledi, Sovyetler Birliği’nin Ulusal Kurtuluş Savaşı’nın örgütlen- Günümüzde “Devrimler Çağı” artık kapanmış gibi görü- kendinden sonra gerçekleşen siyasal devrimler üzerine na- mesi ve yürütülmesi sırasındaki katkıları da yine bu bölüm- nüyor olabilir, ancak dünyayı değiştirme düşü ve gereksinimi sıl bir etkisi oldu?” de incelenen bir diğer konu. hep var olacak. Umutcan Polat’ın kaleminden Karşılaştırmalı 1789 FRANSIZ DEVRİMİ! Devrimler Tarihi - Amerikan, Fransız, Rus ve Türk Devrimle- 1908 JÖNTÜRK DEVRİMİ’NDEN 1789 Fransız Devrimi’nin incelendiği ikinci bölümde, ri Üzerine Bir İnceleme, devrimlerin korunması ve yaşatılma- 1923 CUMHURİYET DEVRİMİ’NE TÜRK DEVRİMİ! devrim öncesinde Fransa’daki ve Avrupa’daki genel durum sı görevini üstlenen Cumhuriyetin aydınlık gençlerinin tarihi Türk Devrimi’nin ele alındığı dördüncü ve son bölüm ise üzerinde duruluyor, Amerikan Devrimi’nin Avrupa’yı hangi gerçekleri öğrenmeleri açısından ışık olacak bir çalışma. n “Ya Bağımsızlık Ya Ölüm” başlığını taşıyor. Yazar, Türk yönlerden etkilediği irdeleniyor. Devrimi’ni irdelemeye 1908 Jöntürk Devrimi ile başlıyor. Karşılaştırmalı Devrimler Tarihi - Amerikan, Fransız, Fransız Devrimi’ni hazırlayan düşünürler kısaca tanıtıl- dıktan sonra ilk kıvılcımı 14 Temmuz 1789’da çakan devri- Bu devrim, 1919’da başlayan Türk Devrimi’nin önsözü ola- Rus ve Türk Devrimleri Üzerine Bir İnceleme / Umutcan min uzun yıllara yayılan çalkantılı öyküsü anlatılıyor. Fransız rak niteleniyor. Polat / Cumhuriyet Kitapları / 160 s. / 2024. 9 Ocak 2025 15