Katalog

ZEYNEP TAŞDELEN TENTEOĞLU’NDAN ‘Levanten’ İlk romanı Bağ’ı geçen yıl yayımlanan Zeynep Taşdelen Tenteoğlu’nun ikinci romanı Levanten (İnkılâp Kitabevi) raflarda yerini aldı. 1850’li yılların Osmanlı’sını anlatan roman İzmir, İskenderiye ve Bodrum üçgeninde geçen takıntılı bir aşk öyküsünü konu ediyor. Gerçek ile kurgunun iç içe geçtiği romanda arkeolojiye meraklı olanlar için Bodrum’daki Halikarnas Mozolesi kalıntılarının bulma öyküsü de ayrıntılarıyla yer alıyor. İlk romanı Bağ’daki gibi tutkulu bir aşk öyküsü gerilim ve polisiye roman kategorisine de girecek türden yetkin, usta işi bir roman Levanten. na işlemiş, hatta günbegün hava durumunu bile raporu- MİYASE İLKNUR na eklemişti doktor. Okuduğum her şey beni o kadar içine almıştı ki çok zor 13 YILDA YAZILDI olacağını bilsem de kurguladığım hikâye artık gerçek in- Türk edebiyatında genç kuşak romancılar kervanı- sanların etrafında, gerçek olayların çevresinde örülmeye na Bağ adlı romanıyla katılan Zeynep Taşdelen Tenteoğ- çoktan başlamıştı bile. lu, ikinci romanı Levanten’le (İnkılâp Kitabevi) bu alanda Kimi zaman o dönemde yaşamış insanlar benim kurgu- bir atımlık barutu olmayacağını kanıtlıyor. mun içinde, kimi zaman da kurgu karakterlerim gerçek- Yazar önsözünde Levanten’in ilk romanı olduğunu ve ten yaşanan olayların içinde yer aldılar. yazım aşamasının 13 yıl sürdüğünü, karakterlerin kafa- Tüm bu eşzamanlamayı genel hikâyede birleştirmek, sında oluşumunu kısa sürede tamamlasa da kitabın geç- kurgu ve gerçekliğin böylelikle birbirine geçmesini sağ- tiği dönemin özellikleri, Levanten şehri İzmir ve İsken- layabilmek, yazarken çok zor ama bir o kadar da kurgu- deriye ile arkelojik tarih okumaları nedeniyle ilk romanı laması çok zevkli bir hal aldı benim için.” Bağ’dan sonra yayımlandığını belirtiyor. Tarih içinde kaybolurken “Tanrım, bu ne güzel bir KÜLTÜR ARMONİSİ… kayboluştu...” diyor ki gerçekten romanı okuyunca bu Romanda Charles Newton ve George Rolleston dışında kayboluşa hak veriyor insan. tarlasında kazı yapılan Hacı Kaptan da kendine yer bu- lan gerçek kişiler. Hayali kahramanlar ise Levanten şehri 1850’LERİN İZMİR VE İSKENDERİYE’Sİ İzmir’in çok kimlikli yapısıyla uyumlu karakterler. Türk, Romanda 1850’lerin İzmir ve İskenderiye’sini meydan- Ermeni, Rum, Alevinin yanında İskenderiyeli Arap ile ları, limanları, mimarisi, kültürü, ticareti ve demografik İngiliz subayı da eklenince kültür armonisi tamamlanmış. yapısını en ince ayrıntılarına kadar aktarıyor okuyucuya. Bu çok kültürlülük romanda hiçbir kimliğin öteki gi- Sadece bu kadar da değil, o yılların askeri, bürokrasi bi görülmediği, bir kimliğin olumlanıp diğerinin olum- ve ticari eşrafı ile birlikte Bodrum’daki arkelojik kazıları suzlanmasına yol açmadan sadece kişiye özel psikolojik yapan İngilizlerin kimler olduğunu da öğreniyorsunuz. Aksiyonu bol bir aşk hikâyesi olan romanın dili ve kur- özellikleri öne çıkarılmış. gusu çok başarılı. Su gibi okunuyor. İskenderiyeli psi- BELGESEL TADINDA BİR ROMAN kopatik kahramanı Ziyad’ın bir ailenin yaşamını cehen- Tarihi roman yazmak kolay bir iş değildir. Dönemin neme çevirmesi etrafında gelişen hikâye, Bodrum’da ar- sosyokültürel yapısından, ekonomisine kadar pek çok keolojik kazı yapmaya gelen İngiliz ekibinin üyesi olan alanda iğneyle kuyu kazmak gerekir. İşin içine bir de ar- Edward’ın “Beyaz atlı prens” gibi hikâyeye dahil olması keoloji girince iş daha da zorlaşır. ile romantik çehreye bürünüyor. Zeynep Taşdelen Tenteoğlu, Bağ romanında da bağcı- DR. GEORGE ROLLESTON’UN KURGU VE GERÇEK İÇ İÇE lık ve şarapla ilgili adeta bir belgesel çalışması yapar gi- 1856 TARİHLİ SMYRNA RAPORU! Bu kurgu karakterler dışında arkeoloji tarihinden gerçek bi tüm detayları okuyucuyu sıkmadan hikâyeye eklemle- Kurguya bu konuyu da eklemem farz olmuştu. İşte tam karakterler de romanda kendine yer bulmuş. Bu gerçek ka- mişti. Levanten’de de arkeoloji, İzmir ve İskenderiye’nin bu sırada Charles Nevwton da Bodrum’da Halikarnas’ın rakterlerin hikâyeye dahil oluşunu yazar şöyle anlatıyor: tarihi dokusu ve dönemin tarihi kişilerine ilişkin önemli mozolesi ile ilgili kazılar yapmıştı. “10 Kasım 2010 tarihinde St. James parkında koca- bilgileri olayların içine özenle serpiştirilmiş. Araştırmalarım genişledikçe İzmir’deki İngiliz man bir çınar ağacının altındaki bankta oturmuş, acaba Belli ki yazarken araştırmayı ve bulguları paylaşma- Hastanesi’nde görevli Dr. George Rolleston’un 1856’da benden önce bu bankta kimler oturdu diye düşünürken bu yı seviyor yazar. Doğrusu bu bulgular hikâyenin örgü- yazdığı Smyrna Raporu’na ulaştım. Dönemin İzmir’i ile romanın ilk kıvılcımları zihnime düştü. sü içinde ustalıkla yerleştirildiğinde okuyucunun belgesel ilgili merak ettiğim birçok şeyi bu raporda buluverdim. Aynı gezide gittiğim müzelerde Türkiye’den alınan tadında bir roman okumasını sağlıyor. Rapor öyle detaylıydı ki o günlerde pazarda satılan değerli arkeolojik eserleri de görmüş ve çok üzülmüş, Zeynep Taşdelen Tenteoğlu sandıkta sakladığı pek çok etin fiyatından bir işçinin günlük yevmiyesine, İzmir li- Türkiye’ye dönüş uçağında parkta zihnime ilk kıvılcım- roman tasarısı olduğunu söyleşilerinde belirtmişti. San- manına gelen ticari gemilerin taşıdıkları yüklere kadar, ları düşen romanı kafamda yazarken döndüğümde de he- dıktakiler de bu iki roman gibi hikâyesi, karakterleri ve men arkeoloji ile ilgili kafamdaki soru işaretlerini araş- tüm ihracat ve ithalat mallarından yaşayan halkla ilgi- kurgusu gibi güçlüyse Türk romanı iyi bir kadın yazar tırmaya başlamıştım. li en küçük detaya kadar kaldığı dönem İzmir’ini raporu- kazandı şimdiden. n ‘YÜZ - CUMHURİYET TARİHİNDEN 100 PORTRE’ üzyıllık Cumhuriyet tarihi boyunca gerek yapıp et- açısını içeren kitap, 100 özgün ve kısa portre üzerinden 100 tikleriyle gerek düşünceleriyle ülkenin gidişatına et- yıllık Cumhuriyetin seyrine bir bakış sunuyor. Y ki etmiş, siyasal ve toplumsal bir iz bırakmış 100 kişi- Hem bilgilerini tazelemek isteyenler için hem özgürlük- nin portresi… lerin hâkim olduğu demokratik bir Cumhuriyete ulaşmanın Yüz, 2023’te 40. yılını kutlayan İletişim Yayınları’nın yayınevi yolları üzerine düşünmek isteyenler için… n içinde ve dışında kolektif biçimde iş yapma anlayışının parlak Yüz - Cumhuriyet Tarihinden 100 Portre / Derleyenler: örneklerinden. Tanıl Bora ve Kıvanç Koçak’ın derlediği, 38 farklı yazarın katkı koyduğu, her yazarın kendi üslubunu / bakış Kıvanç Koçak, Tanıl Bora/ İletişim Yayınları / 543 s. / 2024. 23 Mayıs 2024 13