Katalog

1940’larda başlayan ışığı saçma savaşımının anlamlı yö- de bulunmaktır diyebiliriz…” (s. 79) dediği Gölgeden Işığa’da zısında söyledikleri sanki onun 95 yıllık yaşamının özüydü: rüngesinde sürdüğünün kanıtları olan ve 1970’li yılların si- (Cem Yay., 1988) yer alan ve onun aydınlatıcılara sevgiyle ve “Bugün çağdaş yaşam deyince akla ilk gelen özellikler yüreklendirici bir tavırla yaklaşımının örneği yazılarında Sart- yasal durumlarıyla ilgili düşüncelerini okuduğumuz dene- şunlardır: İnsan haklarına dayalı bir toplum düzeni; bu dü- melerinden oluşan Bu Cennet Bu Cehennem’de (Çan Yay., re, Camus, Cemal Nadir, Peride Celal, Ruhi Su, Necati Cu- zen yeme içmede eşitliğe varan bir ortamın varlığını sürdür- malı, Attilâ İlhan gibi yazarlarımızla ilgili değerlendirmeleri 1975), bugün de yolumuzu gösteren yazılar yer alıyordu. mesi; yasalar önünde eşitlik; insan tekinin siyasal otoriteye Kitabına ad olan yazısında yurtseverliği işliyordu: yer alıyor, örneğin Aziz Nesin’e “Türkiye’nin yüzakı” diyordu. karşı pısmadan başının havada oluşu; demokrasi yolunda Güne Gün Katmak (Milliyet Yay., 1995), Yaşarken (Çağ- “Yurt sevgisinin doruğuna erişmiş olan Nâzım Hikmet, ödünsüz bilim ahlakına duyulan hayranlık; her türlü bağ- ‘Bu cennet bu cehennem bizim’ derken cenneti de cehenne- daş Yay., 1998), Uzak Yakın Bölük Pörçük Anılar (Belge Yay., nazlıkla savaşım; hoşgörüye dayalı bir tutum; ırk, renk ayrı- 2000) adlı kitaplarında anılarla yaşam tanıklığını sürdürdü. mi de kendimizin yarattığımızı anlatmak istiyordu.” mı yapmamak, kadın erkek eşitliğini savunmak ve onu yaşa- Dünden Bugüne’de (Cem Yay., 1995) kültür ve yaşam de- Edebiyatçı, felsefeci, toplumbilimci titizliğiyle ülkemi- ma geçirmek.” (s. 17) nemelerinin yanı sıra M. Cevdet Anday, İ. Zeki Eyuboğlu, zin yaşanan gerçeklerine ayna tuttuğu Devlet İnsan mı? adlı Gün Ola Harman Ola (İş Kültür, 2001), Kendimce Deneme- Tarık Dursun K., Afşar Timuçin, Cemal Süreya, İlhan Sel- denemelerinin (Çan Yay., 1975, Çağdaş Yay. 1997) sonun- ler (Dünya, 2003) ve Uygarlığın Bamteli (Maltepe Üniversi- da şöyle yazıyordu: “Devlet bir insan mıdır diye sormuştum çuk, Oktay Akbal, Fakir Baykurt, Asım Bezirci’nin Vedat tesi, 2005) adlı kitaplarında yer alan ve “Bence cennet de ce- Günyol’la ilgili yazılarından bir demet de yer aldı. başlangıçta. Evet, diyorum, devlet bir insandır ya da devlet hennem de toprağın üstündeki bu hem güzel hem rezil dünya- gücünü elinde tutanların ta kendisidir çoğu zaman. Louis X Orhan Burian ve Sabahattin Eyuboğlu’yla edebiyatı- dadır” diyen bir bilgenin düşünce dağarcığından aktardığı de- mız konusundaki söyleşmelerini içeren bulunmaz bir edebi- IV boşuna mı demiş ‘Devlet benim’ diye.” nemeler, aydınlık tarihimizin damıtılmış sayfalarını çoğalttı. yat tarihi belgesi niteliğindeki yapıtını sundu: Konuşmalar / Çalakalem’de (Çan Yay., 1977, İş Kültür 1999) yerel ve ev- Hakkında, Aydınlanmanın Işığında Sanat İnsanlarımız / Çağdaş Türk Edebiyatının Kıyıcığında (Cem Yay., 1995). rensel sanatın ne olduğunu tartışıp topluma karşı sanatçının Vedat Günyol (Haz. Feridun Andaç, İde, 1997), Hümaniz- “İnsanın kişiliğinin aynası” olan dile olan sevgisi ile yurt ve eleştirmenin olduğu kadar okuyucunun da sorumlu olma- manın İmececi Öğretmeni Vedat Günyol (Haz. Alpay Ka- sevgisinin eş olduğunu yazdığı Yaşa Yaşa Gör Temaşa (Oğ- sı gerektiğini söyledi. Sanatını zorbalığın hizmetine verenle- bacalı, TÜYAP, 1997), Vedat Günyol’a Armağan: 100’e 5 lak Yay, 1997), bilgeliğinden günümüze uzanan bir deneme re veryansın etti: “Her insan her şey önünde sorumludur.” Vardı (Haz. Ali Ekber Ataş, Cumhuriyet Kitapları, 2004), şöleniydi. Okumak, kendini tanımak, çağdaş olmak, korkuyu Prens Sabahattin’in kardeşi Prens Lütfullah’ın yaşa- Vedat Günyol ve Deneme Üstüne/ Sempozyum Konuşmaları yenmek, tek kitap köreltisi, başucu kitaplar konusundaki ya- mını kitaplaştırdı: Prens Lütfullah Dosyası (Cavit Orhan (Kırmızı Kedi, 2022) ve Vedat Günyol: “Bir Uyanış Savaş- zılarının, özellikle “Niçin Kurtulamamak” yazısının yer aldı- Tütengil’le, Çan Yay. 1977). Yaşamın her alanından düşün- çısı” (Öner Yağcı, Telgrafhane, 2023) adlı kitaplar yayımla- ğı kitapta, 12 Mart döneminde onun ve arkadaşları hakkında celer ürettiği deneme kitaplarını ardı ardına yayımladı. nan Vedat Günyol, aklını özgürleştirmeyi başarmaktan baş- açılan “TKP Davası İddianamesi”nden bir bölüm de yer aldı. Orman Işırsa (Çağdaş Yay., 1979; İş Kültür, 2000), “Sa- ka tüm insanların aklını kullanmasını sağlayacak bir yaşam natçı duyan, duymasını bilen, görüp göstermesini, sevip sev- biçiminin egemen kılınmasına ömrünü adayan bir insandır. ‘VEDAT GÜNYOL ÖLDÜ’ BAŞLIKLI YAZISI... dirmesini, alıp vermesini, etkilenip etkilemesini, bütün in- Kitapta “Vedat Günyol Öldü” başlıklı bir yazısı vardı: BİR UYANIŞ SAVAŞÇISI, sancılığıyla yanına yöresine cömertçe satabilen insandır” “Ölüm bir başka dünyaya göçmektir diyenler var. Sen EDEBİYATIMIZIN CUMHURBAŞKANI! (s. 130) dediği Daldan Dala (Adam Yay., 1982), Bilinç Yo- onu külahıma anlat. O başka dedikleri yaşamdan bugüne Onlarca kitabındaki yüzlerce yazısında yer alan yaşamın her lunda (Ada Yay., 1985), Güleryüzlü Ciddilik (Çağdaş Yay., dek hiçbir haber gelmiş midir?.. Bugüne dek nice ölümlere anıyla, her alanıyla ilgili düşünceleriyle Cumhuriyet değerle- 1987). Sanat ve Edebiyat Dergileri’nde (Alan Yay., 1986) tanık oldum. Anam, babam, kardeşlerim, yakınlarımın ölüm- rinin yılmaz savunuculuğunu yaparak yaşamı güzelleştirmeye dergiciliğimizin tarihini inceledi. lerine tanık oldum. Şimdi de kendi ölümüme tanık olmak 1987’de çalışmaya başladığım Cem Yayınevi’nde Vedat çalışan, kültürümüzü ve uygarlığımızı geleceğe taşıyan bir ay- istiyorum ve işte bu yazıyı yazıyorum, zerre kadar yüksün - dındır. Merak ettirmekten, sordurmaktan, aydınlığa yöneltmek- Günyol’un kitapları da - örneğin anılarının ve günlükleri- meden...” (s. 22-24). nin yer aldığı Giderayak-Yaşarken (1989), Yine de Yaşar- ten usanmayan öğretmen, çağdaş kültürü ve çağdaş kültürün ken (1990), Uzak Yakın Anılar (1990), Yaza Yaza Yaşarken 95 YILLIK YAŞAMININ ÖZÜ: “ÇAĞDAŞLIK” hazırlayıcısı olan kültürü, bilgisiyle yoğurarak sunan bilgedir. Ceyhun Atuf Kansu’ya göre “bir uyanış savaşçısı”, Ce- (1991), Güne Doğarken (1992) - yayımlandığı için sık sık “Günlerin insafsız akışı içinde”, yaşamdan çalarak duygu- görüşüyorduk. Onun birçok kitabını yayına hazırlarken larını, olaylar karşısındaki direncini, yorumlarını, “kısa soluk- mal Süreya’ya göre “düşüncesini hayat biçimine dönüştü- mutlu oluyordum. lu yazılar” dediği, kısa ama düşünce ve duyarlılık birikimi- ren bir derviş ve... edebiyatımızın cumhurbaşkanı” olan Ve- Deneme için, “Hiçbir şeyi ispatlamaya kalkmadan, nin doluluğuyla yüreğimizi ısıtan derinlikli denemelerini sun- dat Günyol, İlhan Selçuk’a göre “yaşadığımız alacakaranlık belli bir konu üstünde özgürce, konuşur gibi, düşünce üretimin- du: Günlerin İçinden (İş Kültür, 1999). “Çağdaşlık” adlı ya- ortamda sanki bir deniz feneri gibidir.” n Tanımlar ve sözcükleriniz: G. “Tehdit esasına dayanan ah- lak, bir erdem olmadığı gibi güvene de A. “Dostun hasmından sakınsan gerek ……………….. değildir.” KITAP BULMACA Dostun dostunu dost tutsan gerek (Mustafa Kemal Atatürk) Şu çift güruha bağlamayasın bel — — — — — Hasmın dostu, dostun hasmı Hazırlayan: MUSTAFA BAŞARAN trbulmaca@gmail.com 65 23 43 71 34 ………………” (Nizamülmülk) H. “…………………… onlar, geceleyin, — — — — — — — Beslerlerdi kuşları nefsile. 9 13 1 46 33 26 54 Talihlerini buluyorlardı, kahramanların His ile.” (Fazıl Hüsnü Dağlarca) B. “Ancak insan yine de koltuğa iyice yer- leşip gelen mektubu satır satır yudumla- — — — — — — — — — ma keyfinden vazgeçemiyor, sadece o ana 41 11 56 60 53 37 24 78 82 …………………. istiyor.” (Franz Kafka) I. “Sahiden bâzı çok ………………… ihti- maller geçirmişim aklımdan. Affet canım.” — — — — — — — — — — (Ahmed Arif) 64 22 14 31 62 18 38 66 76 39 — — — — — — C. İğ kullanan, yapan veya satan kimse. 30 61 50 20 28 48 — — — — J. Bir şeyin ulaştığı son nokta. 12 6 51 73 — — — — — 58 40 68 81 52 D. Çiçekleri katmerli ve mor renkte olan bir tür tatula. — — — — — — — — 15 21 29 75 79 70 55 27 E. “………………….., insanları eğitmeye el- verişli bir araç değildir.” (Hermann Hesse) 1776 ÇÖZÜM: A. MEGALOMAN, B. — — — — — — — — ENGEBELİ, C. LAMBRİ, D. İDDİANAME, Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine 17 57 45 36 69 3 47 42 E. KİBRİTÇİ, F. EBEDİ, G. İMDİ, H. LIĞ, I. gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı GÜÇSÜZ, J. ÜVEY, K. NİM. sayılı karelere aktarın (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare F. “Yılmaz ……………………” Metin: “Gelmedi! Ben galiba onu yoksa bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir). Bulmaca tamamlanınca, sorulan (Feride kitabı yazarı) gelmediği için de sevdim biraz. Yarım tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru Son Ejderha adlı kitabın kaldığı için büyüttüm içimde.” yaratıcısının adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse aynı kitaptan bir metin ortaya çıkacaktır. — — — — — — — (Melike İlgün) Geriye kalan harfleri de siz tahmin ederek metni oluşturun. 32 4 67 72 16 8 63 7 Mart 2024 9