Katalog

(1 NİSAN 1697 / 25 KASIM 1763) ABBE PREVOST (ANTOİNE-FRANÇOİS PRÉVOST) ‘Manon Lescaut’: Sıradışı bir rahibin yarı otobiyografik romanı! FERDA FİDAN ünümüzde Abbé Prévost (Rahip Prévost) adıyla tanı- ‘BİR ASİLZADENİN ANILARI G nan ve döneminin din adam- VE MACERALARI’ larına hiç benzemeyen Antoine- 1698 yılında Amiens’te doğan, gü- nümüzde Abbé Prévost François Prévost, macera dolu bir (Rahip Prévost) adıyla tanınan Anto- yaşam sürmüş ve sayısız eserler ya- ine-François Prévost, rahip olmasını ratmış olmasına karşın yalnız Ma- isteyen ailesinin dayatmasıyla girdi- non Lescaut (Çeviren: Ali Faruk ği ruhban okulundan kaçarak orduya Ersöz / Helikopter Yayınları) roma- katıldı. Oradan da firar ettikten sonra nıyla dünya edebiyatında derin bir iz Hollanda’ya gitti. bırakmış özel bir yazardır. Metresi yüzünden babasıyla ara- Tam adı Şövalye Des Grieux sı açılsa da tekrar dine dönüş yaparak Cizvitler kolejine girdi. Ama orada- ve Manon Lescaut’nun ki sıkı disipline dayanamayarak tek- Gerçek Öyküsü olan roman, rar kaçan Prévost, 1721’de Benedik- Manon Lescaut ve Des Grieux’nün dolandırıcılık, ten Tarikatı’na katıldı ve sonunda te- yalan ve hırsızlığa dayalı ahlaksız eylemleri üzerinden olojik eğitimini tamamlayarak rahip- tanımlanabilecek ölümcül bir tutkunun trajik öyküsüdür. lik yemini etti. Olay örgüsü, yasadışı yollardan elde edilen paranın bütün 1728’de Paris’te Mémoires et zevklerin kapısını açtığı (XIV. Louis’nin ölümünden aventures d’un homme de qualité (Bir Asilzadenin Anıları ve Macera- sonraki döneme denk gelen) Régence toplumunu ları) adlı romanının ilk dört cildini (1715-1723) arka planına almıştır. yayımladı. Maceraları dramatik bir şekilde son bulsa da adeta SÜRGÜN PRÉVOST! suçlarından arınmış görünen genç çiftin aslında, ahlaksız Ancak bu kez de manastırını izin- eylemlerinin değil, dönemin toplumsal çürümüşlüğünün siz terk etmesi sonucunda kovuştur- kurbanı olduğu ortaya çıkar. Manon Lescaut, seküler maya uğrayarak, İngiltere’de sür- mutluluk ile ilahi çağrı arasındaki çatışmayı sergiler. güne zorlandığından bu süre içinde Prévost’nun aynı çatışmayı keşmekeşlik içinde geçmiş Prévost d’Exiles (Sürgün Prévost) olan kendi hayatında da yaşamış olduğu göz önüne alınırsa adını kullandı. Bir dolandırıcılık olayına adı ka- romanın otobiyografik öğeler de içerdiği açıktır. rıştığı için bir süre hapis yattı. Daha Öyküde gelişen olaylar, karakterler arasında iyilik sonra tekrar gittiği Amsterdam’da bir ve kötülük, kader ve insan sorumluluğu, zevk, sefahat, süredir yazmakta olduğu Mémoires et mutluluk ilişkisi gibi konularda coşkulu tartışmalara aventures d’un homme de qualité’nin İÇ İÇE GEÇMİŞ İKİ ANLATI yol açar ancak her türlü dogmatizmden uzak bir biçemle son bölümlerini yayımlattı. Manon Lescaut aslında iç içe geçmiş iki anlatı içe- Bu uzun romanın yedinci ve son cildini oluşturan yazılmıştır. Prévost, kitabında eleştirilen sahnelerin aslında rir. Çerçeve öykü Mémoires d’un homme de qualité’nin Manon Lescaut’nun öyküsü çok anlatıcısı Renoncour, bir gün Normandiya’da, Şövalye müstehcenlik içermediğini, her zaman ahlaki değerleri büyük bir ilgiyle karşılanınca, yazar bu bölümü ayrı Des Grieux adında, asil görünümlü ama kederden pe- ön plana çıkarmak amacıyla yazdığını, bu yüzden de bir kitap halinde yayımlamaya karar vermiş ve bu ge- rişan bir genç adamla tanışır. ahlak sınırlarını yok sayan yaşam lenek günümüze kadar sürmüştür. Öyle ki günümüz- Genç adam, Amerika’ya sürülmek üzere Le biçimlerinin ne gibi felaketlere de okurların çoğu aslında uzun bir romanın son cildi- Havre’a götürülmekte olan bir kadın mahkûmlar kon- yol açacağını anlatmak zorunda ni okumakta olduklarının farkında değildirler. voyunun peşinden gitmektedir. olduğunu söyler. Renoncour, mahkûmların arasında Des Grieux’nün ‘ŞÖVALYE DES GRİEUX VE Manon Lescaut adlı sevgilisinin de bulunduğunu öğ- XV. Louis döneminde sarayda MANON LESCAUT’NUN GERÇEK ÖYKÜSÜ’ renir ama bu duruma hangi olayların sonucunda düş- çok nüfuzlu olan Cizvitler Tam adı Şövalye Des Grieux ve Manon tüklerini öğrenmeye çalışsa da sevgilisini dünyanın ahlaksız ve yozlaştırıcı Lescaut’nun Gerçek Öyküsü olan romanın başlığı bir- öbür ucuna dek takip etmeye kararlı olan genç adam çok ipucu verir: Kadın karakter halk sınıfından geldi- kabul ettikleri tüm daha fazla konuşacak durumda değildir. ğini gösteren adı ve soyadıyla yer alırken, erkek sa- romanlara karşı İki yıl sonra Calais’te tesadüfen tekrar karşılaştık- dece soyadıyla anılır ve “şövalye” gibi bir asalet un- savaş açmışlardı. larında, Renoncour Des Grieux’nün acılı öyküsünü vanına sahip olduğundan dönemin en yüksek sosyal kendi ağzından öğrenir. Hâlâ yaşadıklarının etkisinde Bu sansüre rağmen sınıfına ait olduğu bellidir. olan genç adam, bir müttefik ve dost olarak gördüğü Amsterdam’da İki karakter birbirine tamamen zıt tabakalardan Renoncour’a tüm hikâyesini anlatmayı kabul eder. yayımlanan roman Fransa’ya geldikleri için elimizdeki romanın engellenmiş ya da O andan itibaren romanda ikinci bir anlatıcı ortaya kaçak yollardan sokulmuş, yasak bir aşk öyküsü olduğunu tahmin edebiliriz. çıkar ve bu anlatı birincisiyle bütünleşir. “Gerçek” sıfatı ise anlatılanların büyük ölçüde büyük ilgiyle karşılandıktan gerçeklikten esinlenmiş olduğu izlenimini yaratır. ÖLÜMCÜL BİR TUTKUNUN TRAJİK ÖYKÜSÜ sonra birçok kez basılmış ama Ayrıca yazarın rahiplik kimliğini saklamaya gerek Yapıtın neredeyse tamamını oluşturan bu öykü, kısa süre içinde yasaklanmış, duymadan bir aşk ve macera romanı yazmış olması Manon Lescaut ve Des Grieux’nün dolandırıcılık, dini otoritelerin emri üzerine iki epey çelişkili görüneceğinden kitabı ilk kez eline alan yalan ve hırsızlığa dayalı ahlaksız eylemleri üzerin- kez toplatılmıştır. >> okurun merakını uyandırmaya katkıda bulunur. den tanımlanabilecek ölümcül bir tutkunun trajik 8 14 Kasım 2024