Katalog

şiirlerinden başka, yalın ve ironik üslubuyla yazdığı öykü- Ben Orhan Veli şiirinde “Bir de sevgilim vardır, pek Kanık’sadığım Biri Orhan Veli’de (Ayna, 2001) M. Şe- leri, denemeleri, makaleleri ve birçok çevirisi kaldı. muteber;/ İsmini söyleyemem,/ Edebiyat tarihçisi bulsun” rif Özsoy, ayrıntılarına inerek şairin yaşamının çeşit- Sıradan insanları, günlük yaşamı konu ettiği, ölümün- dediği Nahit Fıratlı’ya yazdığı mektuplar 2014’te yayım- li anlarına tanıklıkları sıralarken adını Orhan Veli’nin den önce dergilerde yayımlanan ve Hoşgör Köftecisi’nde landı: Yalnız Seni Arıyorum (YKY). Vazgeçemediğim’de yer alan Bir Roman Kahramanı ad- (YKY / 2012) toplanan 6 öyküsünde toplumsal eleştiriler- lı şiirinden alan yapıtında (Bir Roman Kahramanı Orhan ASIM BEZİRCİ: ‘ŞİİRİ ÇOĞUNLUKLA de bulundu. Veli, 2016 Sedat Simavi Edebiyat Ödülü, Everest, 2022) YAŞAMINA DEĞİL YAŞAMINI ŞİİRİNE “Bir halk türküsü söylercesine” (Abidin Dino) düşün- Haluk Oral, kendini bir roman kahramanına benzeten Or- UYDURMAYA UĞRAŞMIŞ BİR SANATÇI’ ce adamlığını gösteren düzyazıları önce Nesir Yazıları’nda han Veli’nin yaşamının bilinmeyen, az bilinen, yanlış bili- Asım Bezirci, Orhan Veli adlı kitabında (1967) “Şiiri ço- (1953), sonra Edebiyat Dünyamız (1975), Bütün Yazıları nen dönemlerine arşivindeki belgeler, tanıklıklar, mektup- ğunlukla yaşamına değil yaşamını şiirine uydurmaya uğraş- (1982) ve 2021’de Denize Doğru (Telgrafhane), İnsanları lar, fotoğraflarla ışık tutuyor. mış bir sanatçı” dediği şairde, “Yalnız şiirseverliğin değil din Uyandırmak (Telgrafhane), Yazılar ve Konuşmalar (Eve- “Sizin için insan kardeşlerim,/ Her şey sizin için…” di- rest) derlendi. vatan, millet ve insanseverliğin sahtesine, ucuzuna pervasız, Şiir çevirileri Çeviri Şiirleri’nde toplandı (Can, 1982). amansız, kendiliğinden bir karşı koyma” olduğunu yazdı. yen Orhan Veli’yi alkışlarla anıyorum. n YALIN GÜNDÜZ’DEN ‘Hayal Sigortacısı’ Yalın Gündüz, iki yıl önce yayımlanan Nâzım Okuyan Çocuk adlı şiir kitabının ardından, kitap-lık, Notos, Ecinniler gibi dergilerde yayımlanan öykülerini topladığı ve Cumhuriyet Kitapları tarafından yayımlanan Hayal Sigortacısı isimli kitabı ile okuyuculara “Merhaba” diyor. Hayal Sigortacısı’nda yer alan 11 öyküsünde, yaşamın zorluklarıyla mücadele eden, belirsizliklerle boğuşan ve kendi içsel yolculuklarında yön arayan yaşamları konu ediyor Yalın Gündüz. zorlukların insanları olgunlaştırabileceğini vurguluyor. ‘SORGU’ GÜLÇİN ELİF YÜCEL İkonik bir metin olan “Sorgu”, tüketim kültürüne yö- ‘FAY KIRIĞI’ nelik eleştiriyi, kredi kartı kullanıcılarının sorguya alın- İNSAN RUHUNUN MÜCADELELERİ “Fay Kırığı”nda ebeveynlerinin ileri bir yaşta boşan- dığı bir öyküyle işlerken, kapitalist sistem içinde pasifize Yalın Gündüz’ün, Cumhuriyet Kitapları tarafından ya- masıyla birlikte çocukların yaşadığı duygusal ve psiko- olan bireyin konumu sorgulanıyor. yımlanan Hayal Sigortacısı isimli kitabında yer alan 11 lojik çöküş ele alınıyor. Son bir aile yemeğinde geçmiş- öyküsü de okuyuculara kendi çatışmalarını, toplumsal le bağın kopması, karakterlerin yalnızlık ve güvensizlik ‘DENEY’ baskılarla yüzleşme cesaretini ve iç dünyasındaki sessiz duygularını derinleştiriyor. “İki Genç Kızın Hikâyesi”, “İşte, Zaman”, “Rumuz: savaşlarını yansıtan bir ayna görevi görerek insan ruhu- Mutsuzum” ve “Kapı Kolu Vakası”ndan sonra kitapta nun mücadelelerini, yaşamın köşebaşlarında durup soluk- ‘HAYAL SİGORTACISI’ yer alan son öykü “Deney”de, monoton bir yaşam süren landığı o “noktalı virgül” anlarını hatırlatıyorlar. Kitaba adını veren “Hayal Sigortacısı”, hayallerin bir adamın haz arayışı ve varoluşsal sorgulamalarını işli- Yazar, öykülerinde soyut kavramları somut gerçeklik- gerçekleşmemesi korkusuna karşı sigorta satan bir dün- yor. Modern dünyanın yarattığı yabancılaşma ve ruhsal lerle ustalıkla birleştirirken yarattığı karakterler evrensel, ya kurgusu sunuyor. Mizahi bir dille, hayallerin ticari bir tatminsizlik, karakterin kaçış çabasını somutlaştırıyor. duygusal ve varoluşsal sorgulamalar yaşıyorlar. ürüne dönüşmesi eleştiriliyor. Yaşamın belirsizliklerine Bu süreçler, aile içindeki ilişkiler, aşk yaşamındaki be- karşı güvence arayışı, zamanın hızlı akışıyla birleşiyor ve ‘NOKTALI VİRGÜL’ ANLARI lirsizlikler ya da mesleki yaşamdaki tatminsizlikler gibi bu da okuyucuda bir tür kaygı ve merak uyandırıyor. Öyküler burada bitiyor. Ancak her öykü kendi içinde farklı düzlemler içinde ortaya çıkıyor. bizi farklı dünyalara götürürken kitapta yer alan Sonsöz, ‘ŞAMPİYON’ adeta başlı başına bir öykü gibi. ÖZGÜN KAHRAMANLAR Diğer bir aile hikâyesi olan “Şampiyon”, bir kızın ba- Yazar, her bitişin aslında yeni bir başlangıcın kapısını Genellikle toplumsal normların ve kişisel beklentile- basıyla olan güçlü bağını ve zamanla bu bağın değişmesi- araladığını ve hayatın aslında nasıl da sürprizlerle dolu ol- rin baskısı altında ezilen karakterler bu baskılara karşı bir ni konu alıyor. Ailedeki hayal kırıklıkları ve sessiz anlaş- duğunu “noktalı virgül” metaforu üzerinden anlatmakta. başkaldırı ya da kaçış yolu arıyor. mazlıklar benimsenmiş rollerde değişikliklere yol açıyor. Kitap bittiğinde şu soruyu sormadan edemiyoruz: Kitaptaki 11 öykünün karakterleri geniş bir spektrumda “Acaba ben hangi noktalama işaretiyim?” ele alınmış. Bazıları nostaljik bir bakış açısına sahipken ‘EN BÜYÜK YENİLGİM’ Belki de kitap boyunca yazarın amacı bu soruyu oku- diğerleri olaylara rasyonel ve pragmatik yaklaşıyor. Yazar “En Büyük Yenilgim” adlı öyküsüyle ise uçağını yucuya sordurmak ve içsel bir keşfe davet etmek. Karakterlerin kimisi kişisel ilişkilerinde kırılmalar ya- bilerek kaçıran bir adamın iç dünyasına tanık ediyor. Ya- Yazar, öykülerinin artık okuyucularına ulaşmasının ge- şarken, kimisi de dış dünyanın beklentileri ve dayatmala- şamındaki boşluk ve kararsızlıklarla yüzleşen, varoluşsal tirdiği tatlı tedirginliği, noktalı virgül gibi hem duraksa- rıyla mücadele ediyor. Örneğin, bir karakter hayalleri için sorgulamalar içinde modern dünyada kaybolmuş bir bire- tan hem de yeni yollar açan bir işarete benzetmiş olmalı. savaş verirken bir diğeri yaşamın monotonluğuna kapıl- yin yalnızlığını okuyoruz. Çünkü her yazar, hikâyelerinin toplanıp kitap haline mış bir şekilde içsel huzuru arıyor. ‘UYUYAN GÜZEL’ gelmesiyle artık kendi ellerinden çıktığını ve farklı zihin- Özetle, insanların yaşamın belirsizlikleri karşısında ça- Kitapta iç ısıtan öykülerden “Uyuyan Güzel”de, küçük resiz hissettiği ancak bu belirsizliklerle barışarak bir çıkış lerde yeni anlamlar kazanacağını bilir. bir çocuğun dedesiyle bağı ve onun uyanıp uyanmayaca- Hikâyelerin kendi serüvenlerine başlamasıyla hem ya- yolu aradığı öyküler bunlar. Yaşamın değişkenliği, bireylerin duygusal ve psikolo- ğı korkusu merkezine alınıyor. Ölüm ve kaybetme kaygı- zara bir rahatlama (nokta) hem de yaratıcı sürecin devam- jik dünyasında derin izler bıraksa da yazar çoğunlukla bu sı sevgiyle iç içe işleniyor. lılığı açısından (virgül) yeni bir özgürlük alanı sağlar. n İNCİ ARAL’DAN ‘SAFRAN SARI - YENİ YALAN ZAMANLAR 3’ enç yaşta yükselmiş bir yatırım uz- zusuyla hayatta kalma mücadelesi arasın- “Umutsuz olmaya gerek yoktu. Dünya o manı olan Volkan’la tarihi eser kaçak- da aşkla, hayalleriyle, benlikleriyle sınanırlar. kadar da karanlık bir yer değildi. Yıldızları, G çısı Melike Eda, havaalanında bavul- Safran Sarı, İnci Aral’ın Yeşil ile başlayan, gün doğumları, sabahları, başlangıçları, larının karışması üzerine tanışırlar. Mor ile devam eden Yeni Yalan Zamanlar kadınları vardı. Şarkılar, şiirler, kokular, Bu sırada İstanbul’a yeni taşınmış, üni- üçlemesinin üçüncü kitabı. kelebekler, çiçekler ve denizler vardı. Evet versite mezunu bir telekız olan Eylem de Usta yazar tuhaf, karmaşık ve bir o ka- düzensizlikler, karmaşa, ikiyüzlülükler, yazdığı şiirler yoluyla Volkan’la sanal bir dar da gerçekçi dünyaları anlatmaya Saf- hırslar ve kötülükler unutulmamalıydı ama dostluk kurar. ran Sarı ile devam ediyor. n sevişmeler, gözyaşları ve masumiyet de Bu üç insan birbirlerinin hayatında geçi- vardı.” Romandan... ci birer durak gibi görünseler de bıraktıkla- Safran Sarı - Yeni Yalan Zamanlar 3 / İnci rı izler çok derin olacaktır. Para ve güç ar- Aral / Everest Yayınları / 370 s. / 2024. 6 14 Kasım 2024