Katalog

“Ben ‘angaje’, bağımlı bir ya- zarım, kendime ve söze ve insa- nın onuruna bağımlıyım.” Yaşar Kemal ‘DÜNYAMIZ KORKUNÇ BİR ECOSİDLE KARŞI KARŞIYA BUGÜN!’ n Sevgili Ayşe abla, geçtiğimiz yıl İzmir’de düzenlenen ve kısa sü- re önce kitaplaşan “Yaşar Kemal ile Binbir Çiçekli Bahçede: Ya- şar Kemal’in Anlatı Dünyasında Doğa, Çevre ve Ekolojik Gerçek- lik” sempozyumuna ilişkin bilgi vermenizi rica ederek başlayalım söyleşimize. Yaşar Kemal, 1977’de yazdı- ğı “Söz Çağımızda Ne Yaptı?” adlı makalesinde şöyle diyordu: “Halklar ve kişiler özgür olma- dıkça dünya barışını bir düş sa- yabiliriz. Ancak özgür kişilerden oluşmuş toplumlar barış sağlaya- bilirler.” Başka bir şey daha var, halkla- rın, kişilerin özgürlüğünden baş- ka, o da toprağın, doğanın özgür- lüğü. Dünyamız korkunç bir eco- sidle karşı karşıya bugün. En- düstriyel toplumlar başka türlü öldürüyor doğayı, azgelişmiş top- lumlar başka türlü. ğası fütursuzca yok edilen, eşitsizliklerin, değer karmaşası- ‘YAŞAR KEMAL’İN YAŞAMI TÜRKİYE Sempozyum bildirilerinin özü bu iki duyarlığı paylaşı- nın hâkim olduğu dünyada acısını en fazla hissedip çıkış yo- CUMHURİYET’İNİN EN ÖNEMLİ KIRILMA yor. Yaşar Kemal edebiyatını farklı perspektifler ve disiplin- NOKTALARINI KAPSIYOR’ lu arayan kuşak. “Günümüze bakalım, atomun, ölümün ya- ler üzerinden ele alan bildiriler, bugün dünyamızın en yakıcı n Vakfın imza attığı başlıca etkinlikleri anlatır mısınız? nında mıyız, barışın, kardeşliğin, yaşama sevincinin yanın- sorunu olan çevre sorunu için yeni yaklaşımlara da bir çağ- Öncelikli çalışmamız, bir Yaşar Kemal arşivi oluşturmak. da mı? Karanlığın mı, aydınlığın mı? Sevginin mi, düşman- rı da oldu. Tüm projenin çevre duyarlığını hep öne alan İz- Yaşar Kemal’e ait, onunla ilgili veya eserlerine dayalı yazı, lığın mı?” Yaşar Kemal’in hep çeşitli biçimlerde yinelediği mir Büyükşehir Belediyesi Başkanı Tunç Soyer’in desteği ile kitap, yayın, fotoğraf, resim, mektup, film, müzik, heykel, anıt bu soruya gençlerin yanıtları net. gerçekleşmiş olması da önemliydi. vb. nitelikte çalışma ve yapıtları veya örneklerini topluyoruz. Yaşar Kemal’in insan onuruna, özgürlüğe, barışa, dost- n “Yaşar Kemal’in Anlatı Dünyasında Doğa / Çevre / Son birkaç yıldır “sözlü tarih” başlığı ile Yaşar Kemal’e fark- luğa, sevgiye ödünsüz bağlı tüm yaşamı ve yazını geleceğe Ekolojik Gerçeklik” sempozyumunun alt başlığı tam da bu lı yönleri ile tanıyan dostları, meslektaşları ile kayıtlar yaptık. umutla tutunma yolunu aydınlatıyor. vurguyu sağlıyor. O değerli anıların kaybolmamasına da uğraşıyoruz. Sözü Yaşar Kemal alsın: “Bilinçli olarak ben aydınlığın Yaşar Kemal için doğa ile barışık bir yaşam, insan sağlığı- Yaşar Kemal’in yaşamı Türkiye Cumhuriyeti’nin en önem- türküsünü, iyiliğin, güzelliğin türküsünü söylemek istedim. nın, psikolojisinin, değerlerinin ve sürdürülebilir toplumsal da- li kırılma noktalarını kapsıyor. Yazar bu dönemlerin derinlik- Romanlarım yaşam gibi doğru söylesin, yaşamla birlik ol- yanışmanın vazgeçilmez koşuluydu. Bugün artık dünyamızın li gözlemcisi, anlatıcısı, barış ve insan hakları savunucusu ol- en güncel sorunu olduğu kabul edilen çevre sorunu için yaşamı sun istedim. Çünkü yaşam umutsuzluktan umut üretmektir. muştur. Yaşar Kemal için çok kez “sesini duyuramayanların boyunca her ortamda, fırsatta, inatla, tutkuyla uyarıda bulundu. İnsan umutsuzluktan umut üreterek bugüne kadar gelmiştir. sesi” denmiştir. Yapısı uzman Sevengül Sönmez tarafından Yaşar Kemal, Çukurova’nın toprak kullanımının hızla ve İyi ki dünyaya geldik, yaşadık, ışığı gördük. Ya gelmeseydik, oluşturulan bu arşiv, büyük ölçüde Yaşar Kemal’in yaşamıy- kapsamlı biçimde değiştiği 1940’lı yılları olağanüstü göz- ya bu güzellikleri görmeseydik...” la kesişen noktalarda sesini duyuramayanların da sesi oluyor. lemciliği ile yaşamış, doğa insan etkileşimini de tüm eserle- rinde derinlemesine işlemiştir. ‘YAŞAR KEMAL’E GÖRE SANAT VE ‘DİLEĞİM 2025’TE, ARAMIZDAN AYRILIŞININ EDEBİYAT, ÖZELLİKLE DE ROMAN; İlk akla gelen birkaç örnek verirsek “Çukurova Yana Ya- 10. YILINDA YİNE KAPSAMLI BİR TOPLANTIYLA na”, “Yanan Ormanlarda Elli Gün”, “Denizler Kurudu” rö- İNSANI İNSAN YAPAN TEMEL DEĞERLERE YENİ ARAŞTIRMALAR PAYLAŞABİLMEK’ YABANCILAŞMAYI ENGELLEYEN, YAŞAMA portajları; Deniz Küstü, Kuşlar da Gitti, Hüyükteki Nar Ağacı n Toplumda hem yapıtları hem kişiliğiyle her zaman bü- romanları; değişimin çok katmanlı biçimde işlediği Demirciler GÜCÜ VEREN ÖNEMLİ BİR KAYNAKTIR.’ yük bir sevgi ve saygı gören / görecek Yaşar Kemal’e iliş- Yaşar Kemal’e göre sanat ve edebiyat, özellikle de roman; Çarşısı Cinayeti, Yusufçuk Yusuf, Bir Ada Hikâyesi dörtlemesi. kin özellikle gençlerin yaklaşımını değerlendirir misiniz? insanı insan yapan temel değerlere yabancılaşmayı engelle- Gençler, Yaşar Kemal’in bir eserine odaklanarak o eser- ‘VAKFIMIZIN AMACI YAŞAR KEMAL’İN yen, insandaki yaratıcılığı diri tutan ve insana yaşama gücü deki temaları, yaşadıkları dönem, çevre ve deneyimleri çer- DEĞERLERİNİ -ÖZGÜRLÜK, EŞİTLİK, İNSAN, veren önemli bir kaynaktır. Diğer yandan eğitim; yaşayarak çevesinde farklı bir sanat dilinde yeniden yorumluyorlar, DOĞA SEVGİSİ, KÜLTÜREL FARKLILIKLARA ve yaratarak eğitim, onun için bir tutku olmuştur her zaman. yeniden üretiyorlar. Farklı bir sanat diliyle yeniden üretme- SAYGI VE SAHİPLENME- YAYGINLAŞTIRMAK’ Onun sözleriyle devam edersek: “Dünyamızdaki çocuklar lerini tercih ediyoruz, çünkü gençler görsel düşünmeye yat- n Başkanı olduğunuz Yaşar Kemal Vakfı’nın kuruluş bu çok kötü koşullar altında yetiştiriliyorlar. Çocuklar do- sürecini ve amacını burada da açar mısınız? kın ve bugünkü teknolojinin getirdiği olanaklara çok hâkim. ğaya ve insanlara yabancılaşsınlar diye her şey yapılıyor.” Yaşar Kemal eserlerini bir vakıf bünyesinde toplamak is- Sözeli, film, fotoğraf, grafik tasarım, müzik ve drama gibi Edebiyatı gençlerin hayatlarının bir parçası haline getir- tiyor, ikimizden sonra; da çok sevdiği, beğendiği, güvendiği farklı sanat dilleri ile yorumlarken, kendilerini daha rahat ve mek için uğraş veren bir öğretmen grubuyla birlikte ilk or- Darüşşafaka ile birlikte devam etmesini istiyordu. Ön hazır- özgün biçimde ifade ediyorlar. Bunlar birer öğretme-öğren- tak adımımız 2017’de İstanbul’da başladığımız “Öğretmen lıklarını yaptık ama gerçekleştirmeye zamanımız yetmedi. me programı değil, her biri katılan gençler için birer keşif Buluşmaları” oldu. Birlikte pek çok öğrenci atölyesi düzen- Aramızdan ayrıldıktan sonra, bu arzusunu bilen dostları ledik, etkinliğine imza attık. Bu çalışmaları İstanbul dışın- süreci oluyor. Her seferinde de ortaya koydukları çalışmalar Zülfü Livaneli, Davut Ökütçü, Talha Apak ve Prof. Dr. Teo- da da sürdürüyoruz. Köy Enstitülerinin de eğitim felsefesin- heyecan verici canlılıkta, yaratıcılıkta oluyor. man Akünal ile Yaşar Kemal Vakfı’nı kurduk. Prof. Dr. Fi- de de yatan “yaşayarak ve yaratarak eğitim” doğrultusuna n Yaşar Kemal Vakfı’nın sıradaki tasarıları neler? liz Yenişehirlioğlu ve Beşir Özmen’in de katılımıyla müte- yaklaşmaya çalışıyoruz bu etkinliklerle. Darüşşafaka ile ortak çalışmalarımızı onların birikimleriy- velli grubu oluştu. le güçlenerek sürdürmek, gençlerle sürdürdüğümüz etkinlik- Çok erken kaybettiğimiz avukat Eylem Kılıç büyük des- YAŞAR KEMAL: ‘BİLİNÇLİ OLARAK BEN leri de yine birlikte geliştirerek sürdürmek istiyoruz. “Yaşar tek verdi. Yaşar Kemal ile birlikte de çalışmış olan Hikmet AYDINLIĞIN TÜRKÜSÜNÜ, İYİLİĞİN, GÜZELLİĞİN Kemal ile Binbir Çiçekli Bahçede”, Yaşar Kemal edebiyatı Sarıoğlu, vakfın tüm çalışmalarında koordinasyonu üstlendi. TÜRKÜSÜNÜ SÖYLEMEK İSTEDİM. İYİ Kİ üstüne benim ilgim olan dördüncü sempozyum. Galatasaray DÜNYAYA GELDİK, YAŞADIK, IŞIĞI GÖRDÜK.’ Amacımızı öncelikle şöyle tanımladık: Türkiye ve dün- Üniversitesi, Nilüfer Belediyesi bildirileri kitaplaştı. Geçen ya toplumları nezdinde “Ben ‘angaje’, bağımlı bir yazarım, n Yaşar Kemal Vakfı’nın toplumla yakın ilişkisini, gençle- yıl Köln’deki sempozyumun kitap hazırlıkları tamamlanma- kendime ve söze ve insanın onuruna bağımlıyım” diyen Yaşar re yönelik çalışmaları, ustamızın toplumda yarattığı duygu- dı. Dileğim 2025’te, aramızdan ayrılışının 10. yılında yine çok Kemal’in değerlerini -özgürlük, eşitlik, insan ve doğa sevgisi, lara, o dirence, umuda, evrenselliğe ilişkin neler söylersiniz? kültürel farklılıklara saygı ve sahiplenme- yaygınlaştırmak. Gençlerimiz, içinde yaşadıkları savaşlara boğulmuş, do- kapsamlı bir toplantıyla yeni araştırmalar paylaşabilmek. n 8 5 Ekim 2023 VEDAT ARIK