Katalog

NİSAN 2022 Sanatın içinde olurdu her şeye zaman bulurdu. talar yararlansın” dedi. n Türkan Hoca’nın lepra hastalığına Çok sevindim, okuma yazma bilen hasta- ilişkin önyargılarla mücadelesine ilişkin lar için yaşam boyu rehber kitap oldu. Benim neler söylersiniz? de ilk yayınım diye çok sevindim. Lepra çok iyi bilinmediği için damgalanma nedeni olmuş, önyargı ile yaklaşılmış. Tür- ‘ÇYDD’YE DOÇENT OLDUKTAN kan Hoca İngiltere’ye giderek lepra hastalı- BİR HAFTA SONRA 1995’TE ğını önce kendisi öğrenmiş, döndükten sonra RESMEN ÜYE OLDUM’ Sağlık Bakanlığı’ndan onay alarak Bakırköy n ÇYDD’nin kuruluş aşamasını, o he- Ruh ve Sinir Hastalıkları içindeki 28. Lepra yecanı, cesur kadılarını, doçentliğinizin Servisi’nin sorumluluğunu almış. ardından derneğe üye oluşunuzu ve döne- 1976 yılında Cüzzamla Savaş Derneği’ni min atmosferini burada da anarsanız ilk kurarak radyo, televizyon, gazete aracılı- kertede neler söylersiniz? ğı ile cüzamın korkulacak bir hastalık ol- 1980-1990 yılları arasında İslam siyasal- madığını anlatmaya çalışmış. Topluma sağ- laşıyordu, kamusal alanda dini semboller, yaklaşımlar görülmeye başlanmıştı, laik- lık eğitimleri varmış, iyileşmiş hastaları ör- nek olarak göstermiş. Sağlık ekibi kurarak lik tehlike altındaydı. Türkan Saylan’ın da içinde yer aldığı 16 aydın insan bir araya Anadolu’yu dolaşarak hastalığın önyargıla- gelerek, 1989’da, Atatürk Devrim ve ilke- rını azaltmaya yok etmeye çalışmış. leri ışığında çağdaş eğitim yoluyla çağdaş ülke seviyesine ulaşmak üzere Çağdaş Ya- ‘12 EYLÜL DARBESİNDE KİTAPLARIMIZI HASTANENİN şamı Destekleme Derneği’ni kurdular. Ben de destek oluyordum ama bir taraf- KALORİFER KAZANINDA YAKTIK NE YAZIK Kİ!’ tan da doçentliğe hazırlanıyordum akade- mik çalışmalarım yoğundu, Türkan Ho- n O yıllarda ülkedeki hâkim karanlık Ukrayna edebiyatı ve tarihine atmosferle nasıl başa çıktınız? Her şeye ca da önce “Doçent ol bakalım” demiş- ti. 1995’te doçent oldum bir hafta sonra da karşın işlerin askıya alınmadan rutin ça- lışmaların sürdüğünü, yeni projelere baş- derneğe üye oldum. O günler bizi çok üzü- damga vuran bir isim: yordu ama her geçen gün laiklikten daha landığını da yazıyorsunuz. fazla uzaklaşıldığına tanık oluyoruz. Bu arada Türkan Hoca ile kitap yak- Taras Şevçenko mak zorunda da kaldınız. Nasıl oldu bu? ÖNCÜ ‘BİZİM İDİL PROJESİ’ VE 1980 öncesi ülkede anarşi kol geziyordu, TOPLUMUN ÇYDD’YE GÜVENİ sağ sol çatışmaları yoğundu, üniversitede boy- Şiirleri, resimleri ve düzyazısıyla Ukrayna edebiyatı ve tari- n ÇYDD Kırsal Alan Birimi’nin etkinliği- kotlar yapılıyordu. 12 Eylül 1980 askeri dar- besinde birçok aydın da tutuklandı, yıllarca nin sizin için ayrı bir önemi var kuşkusuz. hine, Ukrayna halkının kolektif belleğine damgasını vuran Birimin derneğin vizyonunun göstergesi cezaevlerinde kaldı. Türkan Hoca da ülkesi- Taras Şevçenko, Ressam’da sanat ve resimle ilgili düşüncele- ni seven, duyarlı olan, sorunlara çözüm bu- emsal projeleri nelerdi ve toplumun yakla- şımını anlatır mısınız? lan, yanlışı ifade eden bir kişiydi. Onun yap- rini incelikle örülmüş bir kurmaca anlatıyla ifade ediyor. Bi- tıkları da izleniyordu mutlaka. ÇYDD daha çok İstanbul, Ankara gibi bü- reysel deneyimlerini sanatının merkezine oturturken devrin yük şehirlerde çalışıyordu, cüzam çalışma- Hastalarımız okusun diye oluşturduğumuz kitaplıkta bağış aldığımız kitapları bahane ları sırasında Şırnak İdil ilçesini tanımıştım, natüralist akımı ve manzara ressamlığına alternatif bir sanat terör nedeniyle son sekiz yıldır köy okulla- ederek sorun çıkabilir diye düşündük. Hasta- yaklaşımıyla yeni bir gerçekçilik tarifi yapan Ressam, Şevçen- nenin kalorifer kazanında yaktık ne yazık ki. rı kapalıydı, okullar roketten delik deşik ol- muştu. Köy okullarını yeniden eğitime aç- Bir taraftan da işimize devam ettik, belki ko’nun düzyazıdaki hünerini sergiliyor. Ressam, dilimize ilk mak isteyen genç bir kaymakam vardı, he- de cüzzamdan korktukları için hastanemize kez eksiksiz olarak çevrilen Taras Şevçenko’nun yazarlık ve yecanına destek olmak gerekirdi. gelmediler. Türkan Hoca hep üretken idi, Eğitime destek projeleri, kalkınma çalış- hastalar için hep daha iyi ne yapabilirim der sanat anlayışını tanımak için kusursuz bir eser... onu gerçekleştirirdi. maları derken Bizim İdil Projesi ortaya çık- tı, okul çağı nüfus okulla kazandırıldı, üni- ‘MERHABA YAŞAMAK: LEPRA versite sınavında başarıyı artırmak için ça- “Şevçenko bir yandan Romantik çağın konvansiyonlarından lışmalar yapıldı, uzun yıllar devam etti. HASTALARI İÇİN EL KİTABI İLK beslenirken öte yandan modernist yeniliklere yönelip çağının YAYINIM’ Başka ilçeler, başka iller de ÇYDD ile eğitime destek projeleri yaptılar. Köy okul- n Merhaba Yaşamak: Lepra Hastaları konvansiyonlarını aşar.” İçin El Kitabı’nızdan da bahseder misiniz? ları, anasınıfları oyun parkları, köyde yaşa- GEORGE G. GRABOWICZ Türkan Hoca hastaların eğitimini çok önem- dığı için liseye gidemeyecek kız çocukla- siyordu, onlar için hazırlanmış bir el kitabı- rı için kız öğrenci yurtları, kız öğrencilere nı bana verdi “Tercüme et bastıralım, has- burs derken ÇYDD kırsal alan da çok >> www.iletisim.com.tr [email protected] vimeo.com/iletisim facebook.com/iletisimyayin twi er.com/iletisimyayin instagram.com/iletisimyayin 14 Nisan 2022 5 Çeviren: Varol Tümer, İletişim Klasikleri, 174 sayfa