Katalog

KITAP l BEBEK l ÇOCUK [email protected] l GENÇ BURCU YILMAZ l HAFİZE ÇINAR GÜNER l SİMLÂ SUNAY TAŞ KÂĞIT MAKAS Vicdanlı çocuklar yetiştirmek Kalpten Bağlı, çocukların doğuştan gelen haklarına vurgu yaparak tüm ebeveynleri huzur ve barış dolu bir dünya kurmaya, “dünyayı kurtarmaya” çağırıyor. Çok mu ütopik buldunuz? HAFİZE ÇINAR GÜNER T aş Kâğıt Makas sayfasında yer verdiğim kitaplardan bahsederken, “mutlaka ebeveynler de bu kitabı okumalı” tümcesini sıkça kurmuşumdur. Elbette resimli çocuk kitapları zaten bir yetişkin tarafından çocuğa okunuyor ve böylelikle ebeveyn de kitabı okumuş oluyor. Ancak daha sonraki süreçte, çocuk okumaya başladığında, “haydi artık kendin oku!” denerek çoğu zaman çocuk okuma serüveninde yalnız bırakılıyor. Henüz akıcı bir okuma geliştirememiş çocuğun kitaplarla bağı büyük ölçüde koparken aslında kitap aracılığıyla kurulan çocukebeveyn bağı da zarar görüyor. Çünkü iyi bir çocuk kitabı dünyayı çocuğun gözünden görebilmemizi ve onunla duygudaşlık kurabilmemizi sağlarken bizlere de ayna tutuyor. Daha da önemlisi biz yetişkinlerin çocukluktan kalma yaralarına da iyi geliyor. Çocukluk yaraları dendiğinde ise akla ilk olarak suç kapsamında yer alan ciddi bir istismar veya fiziksel şiddet geliyor. Ancak normatif istismar sonucu yani kültürel sebepler, kalıp pedagojik yargılardan dolayı çocuğun gereksinmelerine yanıt verilmemesi de bireyde derin yaralar bırakıyor. Sanatın, edebiyatın sağaltıcı yanı yaralarımıza merhem olabiliyor, en azından kabuk bağlamamış o yarayı fark etmemizi sağlıyor. Sven Nordquvist’in Pettson ve Finsus serisini okurken şefkat ve anlayışı duyumsuyor, Olivier de Solminihac’ın Hayalden Kaleler kitabında ya da Milena Baisch’ın Anton Derinlere Dalıyor kitabında çocuğumuzla kurduğumuz iletişimi ve disiplin anlayışımızı sorguluyoruz. Sevim Ak’ın Sirk Kızı kitabı çocukla ebeveyn arasında kuru lacak bağın ne denli önemli olduğunu yüzümüze haykırıyor. Şefkat, iletişim ve bağ kurma… Peki geleneksel bir toplumun içimize işleyen kodlamalarıyla ve modern toplumdaki bilgi bombardımanıyla nasıl olacak da şefkatli, iletişim kuran ve bağlantıda kalan ebeveynler olacağız? Çağın yarattığı ve dayattığı hız ve hırsın içinde nasıl dengede kalacağız? Yanıtın bebeğinize, çocuğunuza güvenmekten ve içgüdülerinizi dinlemekten geçtiğini söylesem… Aslında bunu söyleyen ben değilim; Bağlanma Temelli Ebeveynlik (Attachment Parenting) anlayışı. Ülkemizde daha çok doğal ebeveynlik, bağ odaklı ebeveynlik, koşulsuz şefkatli ebeveynlik, şiddetsiz ebeveynlik olarak da bilinen bu yaklaşımın artık dilimize kazandırılmış bir kitabı daha var. Bu kez bir çocuk kitabına değil de çocuklarla kitaplar arasında bağ kuracak olan, çocuk edebiyatı yapıtlarıyla şifalanmaya çalışan biz yetişkinler için bir rehber kitaba yer vermenin tam sırası. ÇOCUKLA AYNI FREKANSTA OLMAK! Dünyanın önde gelen Bağlanma Temelli Ebeveynlik sivil toplum kuruluşu olan Attachment Parenting International kurucuları Lysa Parker ve Barbara Nicholson tarafından kaleme alınan Kalpten Bağlı adlı kitap bu yaklaşımın sekiz ilkesini bilimsel kaynaklar ışığında somut örneklerle okura sunuyor. Kitaba geçmeden önce API’nın yani Attachment Parenting International’ın ne olduğuna değinmekte yarar var. Bağımsız ve kâr amacı gütmeyen uluslararası bu kuruluş pek çok ülkede akredite liderleri vasıtasıyla ebeveyn destek gruplarını ve bağlanma konulu araştırmaları destekliyor. On beş yılı aşkın süren bilgi topla ma, araştırma, uygulama sürecinin ürünü olarak ortaya çıktığı ifade edilen kitap bilimle teoriyi bir araya getirerek ebeveynler için yetkin bir rehber oluyor. En hazırlıksız olduğumuz, en az destek aldığımız, belki de en az bilgiye sahip olduğumuz ve kuşkusuz hayatta üstelendiğimiz en büyük sorumluluğumuz ebeveyn olmak. Bir ebeveyn hem çocuğuna en iyi şartları sağlamak için işe koşturup hem evin işlerini dengeleyecek ve bu arada da nasıl “iyi” bir ebeveyn olabilecek? Ebeveynliğe adım attığı ilk andaki o bilgi bombardımanında nasıl yolunu bulacak? Bulacak ve bulmalı zira özelikle ilk üç yıl çok kritik. Çünkü beynin %90’ı ilk üç yılda gelişiyor. Okuma kültürü dahil her şeyin temeli bu zamanda atılıyor. Aslında pek çok sorun güvenli bir bağlanmanın olmamasından ve bağlantıda kalınmamasından kaynaklanıyor. Çocuğum hiç kitap okumuyor diyenlere yanıt vermiyor, soru soruyorum; siz kitap okuyor musunuz, siz onunla sesli kitap okuyor musunuz, siz onun ne sevdiğini biliyor musunuz, siz onun okuma hızını ve zevkini biliyor musunuz, aslında okuyor ama sizin istediğinizi değil başka bir şey mi okuyor, aslında okuyor ama sizin belirlediğiniz sayfa kadar mı okumuyor; kısacası siz çocuğunuzu tanıyor musunuz, onunla aynı frekansta mısınız? EBEVEYNLERE ÇAĞRI Kalpten Bağlı çocukların doğuştan gelen haklarına vurgu yaparak tüm ebeveynleri göreve çağırıyor. Mahatma Gandi’nin sözüyle başlayan önsözünde sevgi, huzur ve barış içinde ya şamak kısacası “dünyayı kurtarmak” için çağrı yapıyor. Hem fiziksel hem duygusal yönden güven sağlama, hem çocukla hem eşle empati kurma, duyarlılıkla tepki verme, sevgi ve saygı göstererek besleme, ten teması kurma, istikrarlı ve sevecen yaklaşımda bulunma, pozitif disiplin yöntemlerinden yararlanma, denge kurma ve ebeveyn olmadan hazırlık yapmayı kapsayan sekiz ilkenin dışında kitabın son bölümü ise şefkatli bir dünya yaratacak çocuk yetiştirmek başlığında. Kadın cinayetlerinin, çocuk istismarının her geçen gün arttığı, savaşın yanı başımızda olduğu, doğanın bin bir türlü şekilde tahrip edildiği coğrafyamızda bu kitap size ütopik gelebilir; o halde şikâyet etmeye devam edin. Öfkelenmeye, bağırmaya, tükenmişliğe, şefkatsizliğe ve çaresizliğe... Ya da gelin sadeleşmeyi, kendinizi tanımayı ve gerçekleri tanımlayarak onlarla başa çıkmaya çalışmayı seçin. Kimi zaman kısa molalar vermeyi ve en önemlisi dayanışmayı... Kitabın toplumsal cinsiyet rollerine dikkat çekmesi, yalnız ebeveynler için de öneriler sunması önemini artırıyor. Kimi zaman tekrara kaçan anlatım ve verilen bazı önerilerin belli bir sosyokültürel sınıfa hitap etmesi ise eleştirilebilir. Ancak kurgusal bir kitap olmadığından, ebeveynlerin her ihtiyaç duyduklarında diledikleri bölümü açıp tekrar tekrar okuyacakları, kendilerine bağımlı değil kalpten bağlı çocuk yetiştirmek için başvuracakları bir başucu kitabı olacaktır. Bizde olmayan bir şeyi çocuğumuza vermemiz çok zor ama bu yaklaşım ışığında en azından vicdanlı çocuklar yetiştirmek için çabalayabiliriz. n Kalpten Bağlı Bağlanma Temelli Ebeveynlik Eşliğinde Şefkatle Çocuk Yetiştirme Rehberi / Barbara Nicholson, Lysa Parker / Çeviren: Yiğit Ataman / Editör: Aslıhan Tokgöz Onaran / Görünmez Adam Yayıncılık / 294 s. / 2020. 18 16 Temmuz 2020