Katalog

Aziz Nesin'den "Bir tutam Aydınlık" Gelenegin ve geleceğin yazarı yorum. Ama şunu eklemeliyim; yurdunu insanı ve doğasıyla yürekten seven, yurdunu* insanı ve doğasıyla çağa uygun bir yaşama kavuşturulmasını bilinçle isteyen ve bunun için, sorumluluk duyarak çaba gösteren insanların anladığı yaşamla ilgili her şey demeliyim. Bu yaşamın hangi güncel sorunu varsa basıyor parmağını ona. Eleştirici, uyarıcı, yol gösterici, diretici, öncü, gözüpek parmağını. Parmağını soktuğıı kovanların bir kısmı şunlar: Atatiirk ve Âtatürkçüliik; Gericilik, Yobazlık, Bağnazlık ve Köktencilik; Toplum, Demokrasi, Devlet ve Burjuvalar; Düşünmek; Büyük Sermaye ve Basın; "Şeytan Ayederi"; "Sıvas Olaylan"; Ordu ve Silah; Kürt Sorunu; Sahteciliklerimiz; Utanma; Aydınlık... .. Aziz Nesin kitabın başına "Önsöz'den ÖNER YAĞCI Önceki Birkaç Söz" başlıklı bir yazı koymuş. Bu birkaç sözünde, kitaptaki yazıları/ız Nesin, Aydınlık gazetesinde 1 nın birçoğunun gelecekten haber verdiğini Mayıs27 Eylül 1993 tarihleri arasöylüyor, haklı olarak. "Bir anlama Türkisında yazdığı yazılardan seçtikleriye'nin fal kitabı" diyor. "Olaylan önceden • m Bir Tutam Aydınlık adıyla ki haber veren birçok yazı okuyacaksınız bu • ı.ıplaştırdı. kitapta" diyor. "Korkunçolamnsa.yazılanBir Tutam Aydınlık, kaçıncı kitabı Aziz larda henüz yaşanmamış olanların günün Nesin'in? birinde yaşanacağını kestirmektir" diyor Geçen yıl yayımlanan bundan önceki kiAziz Nesin. Bu önceden bilmenin bir "öntabı Onursal Doktor Olamamanın Büyük bilicilik" olmadığını, "aydınveyazar olmaOnuru için yazdığım yazıda (Varlık, Mayıs nın nitemlerinden biri olduğunu" vurgulu1994, sayı 1040, Kitap eki, sayı 24) "96. kiyor sonra. Gerçek aydının "uzakgörüşlü" tap" demiştim. Demek oluyor ki, Aziz Neve "bugünden yarını gören" niteliklere sasin'in Aydınlık gazetesinde yazdığı yazılarhip olması gerektiğini söylüyor. Şu hüzünla saçtığı aydınlık, 97. kitabını oluşturuyor. lü saptamada bulunuyor: Gelecek yıl 80. yajını kutlayacağımız, (çün"Yurdumunyakıngeleceğinihiçbiralankü 1915 doğumlu) Aziz Nesin'e, Karşı'nın da iyi, güzel ve parlak görmüyorum ve bu 45. sayısında (Ocak 1991) yazdtğım "Aziz görüşümü yıllardan beri yazılarımda ve koNesin 75 Yaşında" başlıklı yazımda, "Genuşmalarımda Türkiye insanına haber verilencğin ve Geleceğin Yazarı Aziz Nesin'in yorum ve vermekteyim. Bu davranışımdan en çok inadını sevıyorum. En çok inadına dolayı beni karamsar bulanları, artık gersaygı duyuyorum Aziz Nesin'in", demişçekleri görmeye çağırıyorum. Kapkaranlık . tim. Beni Bir Tutam Aydınhk'la ilgili bu yazıyı yazmaya iten neden de bu oldu işte: Aziz Nesin'in onurlu, bilinçli, özverili ve sorumluluk dolu inadı. Kendi deyişiyle, " insanlara değiştirme isteği ve özlemi" vermek ve "çağındaki bütün kötü şeyleri tarihin ileri doğru gidişine göre düzeltmeye" (*) çalışmak gercktiğine inanan bir insanın, aydının, sanatçının inadıdır bu. Öyle sanıyorum ki böylesi inatlar, gerçek sanatçı olmanın zorunlu niteliklerinden biri. Böyle inatlarla varolmuş dıye düşünüyorum ustalarımızı. Nâzım'ın, Sabahattin Ali'nin, Orhan Kemal'in, Ruhi Su'nun, Rıfat IIgaz'ın (Aziz Nesin'le birbirlerini sevmeseîer de... Ben ikisini de seviyorum...), Ahmed Arif in, Enver Gökçe'nin, Hasan Hüseyin'in, Yılmaz Güney'in, Asım Bezirci'nin... Müthiş inatlannı (yaşamları ve yapıtlarıyla)böylealgılıyorumörneğin. Aziz Nesin, "Aydınlık" gazetesinde 1 Mayıs27 Eylül 1993 tarihleri arasında yazdığı yazılardan seçtiklerini "Bir Tutam Aydınlık " adıyla kitaplaştırdı. A bir bataklık içinde debelenip durmaktayız ve yönetimimizi ellerine bıraktığımız iyiniyetli aptallarla kötü niyetli alçaklar bizi kuşatan karanlık balçığını her gün artırmakta ve koyulaştırmaktadırlar... Ben bir yazarım, yazmaktan ve konuşmaktan başka bir şey gelmiyor elimden... Bu kitapta işte bun ları yazabildiğimce yazmaya ve anlatabildiğimce anlatmaya çalıştım. Çevremizde aptal aptal suçlu aramayalım. Aynaya bakalım... Orada suçluyu göreceğiz. Iş iştcn geçtikten sonra 'kendim ettim kendim buldum'demeninhiçbiryararıyok..." Uyarıyor, uyarmakla yetinmiyor, dürtüyor Aziz Nesin. Nasıl uyardığını görmek içinse kitabın derinliklerine inmemiz gerekiyor. Ama önce 7 sayfalık bir "önsöz" var. Bu önsözünde Aziz Nesin başyazılarla köşeyazılarının ve makalelerin nasıl olmaları gerektiğini anlatıyorönce. Özelliklerini aktarıyor ve tanımlarını yapıyor. Sonra da bu kitapta topladığı yazıların kcndi tanımlamasına uygun başyazılar olmadığını söylüyor. Çünkü, "doğrudan güncele dayanan konulan" işlemeyip "Türkiye'nin neyazık ki uzun zaman, hatta her zaman geçerli olan ana sorunlarını" ele aldığını söylüyor bu yazılarında. Bunu "bilinçli olarak" yaptığını, "kimi konulann üzerinde özeliikle düşünerek" durduğunu ekliyor. Ülkemizde "gerçekçilikle karamsarlığın" çoğu kez birbırine karıştınldığını, kcndisinin karamsar olmadığını, gerçekçi olduğunu, "karanlığın karanlık, aydınlığın aydınlık olduğunu söyleyen yazarlardan" olauğunu söyleyerek sürürüyor "önsöz"ünü. Ünlü "aptallık" tartışmasıyla ilgili olarak, "Bugün artık Türkiye insanının genelde kendine gelmesi için sarsılması, bunu sağlamak için de acı da olsa gerçekleri apaçık biçimde duyması, öğrenmesi gerektiği kanısın tşte, Bir Tutam Aydınlık, Aziz Nesin'in 80 yaşının hemen öncesindeki inadının ürünü olarak ortaya çıkardığı bir yapıt. Ne mi yazmıyor Bir Tutam Aydınlık'ta Aziz Nesin? Nc yazmıyor ki? Yaşamımızla ilgili "her şey"i yazıyor dersem abartmış olmam sanııS A Y F A dayım. Bu kitabımdaki başyazılarımda bu türlü yazılanmı bulacaksınız" diyerek, insanları doğruya, iyiye, güzele yöneltmenin yöntemlerinden birinin (ve doğrusunun), böyle, "gerçekleri doğruca söylemek" olduğunu ekliyor. Aydınlık özlemimizi yazdığını söylüyor, sonra da "aydınlığa nasıl çıkacağımızı düşünmemizi istedim" diyor. Önsözünü şöyle bitiriyor Aziz Nesin: "Ulusunu, halkını, insanı ve bütün dünyayı sevmiş olmanın ağır bedelini ödeyen insanların ne ilkiyim, ne de sonuncusu..." Bu Onsöz'den sonra yazılar başlıyor kitapta. Okudukça sarsılıyor; okudukça düşünmeye, sorular sormaya, yanıtlar aramaya, kuşkulanmaya, hüzünlenmeye başlıyor insan. Bir gülmece yazarına da ne yakışıyor böyle sarsmak! Aziz Nesin'in, kitapta yer almayan yazılarının bölüm başlıklarını biraz önce sırala mıştım. Geleceğimizin; çılgın bir tempoyla ve yaşamımızın her alanını kuşatan bir karanlıkla nasıl karartıldığının yazılan bunlar. Öğreten, uyaran, öfkeli yazılar. Yazıların adlarını sıralamak bile sayfalar dolduracak. (124 yazı var kitapta.) Yalnızca birkaçının adını yazmakla yetineceğim: Türkiye Aydınlanna Çağrı, Laik Haklar Derneği, Tanrısız Olmak da Bir Haktır, Korkaklar Topluluğu, Büyük Sermayenin Yurtsevmezliği, İnsan Örgütlü Varhktır, Kavga Şairi Pir Sultan, Kürt Sorunu Kurultayı, Susturulmuş Türkiye, Sahteciliklerimiz, Nâzım Hikmet'in Mezan (Bir rot: Aziz Nesin, Nesin Vakfı'nın yanındaki arsasının bir kısmını, Nâzım Hikmet Müzesi yapılması için Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfı'na bağışladığını Vakfın Danışma Kurulu toplantısında 5 haziran açıkladı.... Geleceğimizi arayan, aydtnlatmaya çalışan Aziz Nesin'in Bir Tutam Aydınlık'ını, yazılarından birkaç cümleyi buraya aktararak selamlamak istiyorum: "... Sana aptal olduğunu söylerken, bu sözüm duyduğum derin ve büyük acının çığlığıydı. Namık Kemal'in ağzıyla sana sesleniyorum: Ey yareli şiri jiyan / Uyan, uyan bu hâbı gafletten." (Bajka Nasıl Anlatmalı?dan.) "Demokrasi ülkemizde gerçekleşmiyor, niçin?.. însan haklanna uyulmuyor, niçin?.. Bir yazar çıkıp yüzde şu kadarımız aptalız diyor, niçin? Düşünmesini bilmiyoruz diyor, niçin?" (Düjünmek; Ah Düşünmek'ten.) "Bu konuda benim düşüncem bu. Siz nasıl isterseniz öyle düşünün, yeter ki düşünün..." (YineDüşünmek'ten.) "Yaşamak elbette güzel, hatta en güzel şeydir ama insanın onuruyla! Bağnazlığın, yobazlığın karşısında korkudan titreyip çamurlara bulanarak, çirkeflerdc sürünerek değil." (AnlatamıyormuyuzP'dan.) "tkjyüzlülük: Batı'ya laik görüneceksiniz, Doğu'ya Müslüman! Hâlâ soruyor musunuz, Sıvas toplu cinayetinin, Sıvas'taki aydın kıyımının suçlusu kim diye, hâlâ suçlu mu arıyorsunuz? Hâlâ uyanmayacak mısınız?" (Su(luKim?den) B (*) Yetmiş Beşinci Yaşında Aziz Nesin, Hazırlayan Alpay Kabacalı, TÜYAP Yayını, 1990,112 sayfa, (s.49'dan alındı.) Bir Tutam Aydınlık, Aziz Nesin, Adam Yayınalık, 1994, )64 sayfa CUMHURİYET KİTAP SAYI 230