Katalog

Deniz Derman'dan ilginç bir araştırma: "]eanl nc Godard'ın Sinemasında Kadının Yeniden Sunumu." Egemen sinemada kadın tl jeanluc GODARD kadının Deniz Derman, egemen sinemada, özellikle 1920'lerden başlayarak Hollywood sinemasında kadının nasıl sunulduğunu açıkhyor, sonra da kadın eleştirmenlerden yararlanıp erkeğin film izlerken duyduğu hazzı çözümleyerek, bu hazzın kırılmasını sağlıyor. OĞUZONARAN ovboy filmleriyle ilgili çok ho!}uma giden birşey okumuştum. Biliyorsunuz bu filmler hep birbirine benzer, öyküleri, kişileri, gerılimleri aynıdır. anıa izleyici, her gece aynı masalı dinlemek isteyen bir çocuk gıbı bıınlan tekrar tekrar görmektensıkdmaz. Ama çocuk buyuyüp, Marx'ı, Freud'ifokuyup bu masalların arkasına sakh iletileri bulmaya başlayınca buyu bozulur. Bunun gibı Ilollywood sıneması yıllardır izleyicilerine güzel masallar anlattı durdu. Ama bir yandan sinemanın ideolojik olarak nasıl işjedığı, anlamın nasıl uretildiği, izleyicinin bundan nasıl etkilendiği, göstergebilimin, psıkanalizin ve Marx'ismin yardımıyla irdelenmeye başladı, öte yandan özellikle feminst eleştırmenler geleneksel sinemada kadının erkeğin bakışıyla nasıl yonlendi K rildiğini, nesneleştirildiğini, erkek tarafından denetlendiğini, dolayısıyla filmlerin altındaki ataerkil ideolojiyi açığaçıkardı. İşteo zaman daeski filmlerin değişmeM, daha doğrusu yeni "büyü!er"in aranıp bulunması gerekti İşte Deniz Derman, kitabının adının gösterdıği gibi yalnız Godard'ın sinemasında kadının yeniden sunumunu incelemekle kalmıyor, bütün bu değişim surecini çözümlemeye çalışıyor. Egemen sinemada, özellikle 1920'ler den başlayarak Hollyvvood sinemasında kadının nasıl sunulduğunu açıklıyor, sonra da başta Laura Mulvey olmak üzere kadın eleştirmenlerden yararlanıp erkeğin film izlerken duyduğu hazzı çözümleyerek, çocuğun içinde ne var diye oyuncağını kırması gibi, bu hazzın kırılmasını sağlıyor Ama sinemada kadının durumunun değışmesı yalnız eleştirmenlerin çaba larıyla olmuyor elbette. Filmlerin de değişmesi gerek. Çünkü egemen sinema, çeşitli sinema code'larıyla erkeğin bakışına açık, edilgen, nesne kadını tam da bir gerçekmiş gibi sunmaktadır. Ba^ka bir deyişle bu sinema bize gerçek olanın, olağan olanın bu olduğunu soylüyor İşte Derman "sanat sineması" adı altmda, filmlerin nasıl değiştiğini, Avrupa sinemasındaki gelişmeleri de açıklıyor. Bundan sonra da yazar Yeni Dalga akımının ortaya çıkışını, bu akım için Godard'ın yerini, Godard sinemasının özellıklerini açıklamaya girişiyor. Görüldüğü gibi kitap çok çeşitli konulara el atan, iddialı bir kitap. Yazar bu işin ustesinden gelebilmek için gerçekten de pekçok kaynağa başvurmuş. Özellikle Godard'ın filmlerinde izleyicinin bılinçli bir biçimde rahatsız edileıek perdede gorduklerine kapılmaması, özdeşliğın kırılması, filmin anlamlandırılmasına katılması gibi özelliklerustundedunnuş. Yazar, kitabının sonunda da, Godard'ın filmlerinde kadının sunumuna bir örnek olmak üzere, onun 1%2'de yaptığı bir film olan Vivre Sa Vie filminin uzun bir çözıimlemesine girişiyor. Bu böliim gerçekten başarılı bir film çözümlemesi. Ancak yazarın Godard'ın kadını filmlerinde nasıl kullandığı konusun da okuyucuyu ikirciklı bıraktığını da belirtmek gerekır Çünkü bir yandan Godard'ın "kadını güçsüz ve sonsuz 'diğer' olarak" gördüğü, "erkek söyleminin sınırlarını" aşamadığı, "kendi kuşkularını, korkularını ve fanlazileri ni ortaya kovmak, endişe ve ideolojik ilgilerinı anfatmak için" kadını kullandığı belirtiliyor. ö t e yandan gene Godard'ın "kadının tüketim toplumunda görüntü olarak sömürülmesini... birçok yönetmene göre daha güçlü ve şık bir biçimde ortaya" koyduğu, "kadın görüntüsünün tarih boyunca üstlendiğı anlamlar üzerine" bir bilince sahip olduğu açıklanıyor. Bununla bırlikte Derman'ın kitabı dikkatle okunması, üstünde düşünulmesigereken bir kitap • JeanLuc Godard Sinemasında Kadının Yeniden Sunumu / Deniz Derman I Değışım Ajans Yaymlart 1125 s. C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1 7 3 S AY F A 6