Katalog

Aras Ören 1939yılında İstanbul'da doğmuş ve 1969 yılında Berlin'e göçerek orada yerleşmiş ,Türkçe ve Almanca olarak 30'a yakın kitap yayımlamiş. Birçok edebiyat ödülünün dc sahibi olan Ören, sorıriarımızı yanıtladı. ARASOR6N .ÎİBcrlm Jsıvkpıyplatz retçi" sonradan cklendi ve bunu yazmak için bir zorunluluk dııydum. Berlin duvarının yıkılması, bütiin bir Sosyalist blokun dağılması, parçalanması dünyanın ycniden siyasi bir konjükturk tuplanması. Bütiin bunlar beni etkiledi, climde malzeme vardı ve dolayısıyla kendimi yazmaya mecburhissettim. iyibirkapanijolacakbenim için. Beş kitap boyunca hcp aynı kişinin bakış açısından tnı izliyoruz olaylan? llk kitapta ve diğcrlerinde bir söylem ortaklığı var vebiıinci tekil şahısla anlatılıyor. Konıısu 80'li yıllarda baslar ama gene de romatnn zamanrgeriye 4U'lı, 50'li yıllara ve daha çok Türkiye'ye u/.anır Çünkü bu bir gelişin de hesaplaşmasıdır. Yani Tiirk ınsanının, Türk iş gücü goçünün basjangıeı 60lı yıllara kadar ıncr. Oradan geriye dönüşlerde 4O'lı yıllann mek.ını tstanbul'dur, Anadolu'dur. Değişik yerlerden çıkmalarla bunlar anımsatılır, belirli çözümlemeler getirilir. İkincı kitap "Nar Çiçeği"tamamen Berlin'de geçer fakat mekan yine biraz Türkiye'dir. Şöylesine Türkiye'dir; birinci kitapta daha çok bi/im insanımız olduğu halde burdaki benanlatıcı biraz maske takmıştır, yani bir Türk de olabilir bir Alman da. Kapak notunda var, anlat ıcının ulusal kimliği önemli dcğildir. Beninı tek vurgulamak istediğim şıı, bir aydın içinde yaşadığ) dünyanın bir batış döneminde olduğu sanısını taşıyor kafasında. Kendi kimliğinin parçalandığını derinden lıissediyor, kendine yeni bir dünya yeni bir yurt aramaya başlıyor. Bu entellektüellerde sık sık görülenbirşey. Düşünen insanlarda bif huzur Türkçe'de yayımlanan on kitabıyla Aras Ören Gri bir alanda at oynatıyoruz TURHANGÜNAY ras Ören, son kitabında "en örıemlisi benim sözcüklcrim" diyorsun. Senin,sözcüklerin ne? Ben o zaman biraz daha geriye gıdeyıııı. Tahnun ediyoıum son kitap 85'ten beri sürdürdüğüm bir dizinin be şınei kitabı. Butün bu beş kitapta yapmak istediğim, kendi yaşadığım zamanı kurgu sal olarak kendi sozcüklerimleyenidenkularak va/ıy.ıgeçırmek. Ozellikleson iki ki tapta "Berlin Savignyplat/" ve "1 lollywood Ö/leıni nde daha belirginleiti. Tama ıııen bir nıasabsı^ı çalı^nıasından elde edilın gerçeklık, bir kurgu. SozcıikİL'i in öne ıııi beninı için oıda, birdcn bire çıktı ve ^öyle dıyevını dilsel bir dünyanın içine girmiş oklunı bu son iki kitapl.ı. Gerçi büıün kitaplar dilsel bir dünya kurar, bo/ar o dünyavı, yenideıı başka türlü kurgular Anı.ı bıırda beninı için ya/.ı ya/manın avıı bir keyli oltlu Sö/.cük seçiminden, cümlelerin kurulu^una kadar bir çocuk coşku suyla oyııaınaya başladım. Oynarken de iitedığım ııldu zaten, gerçeklikten iyice u/akl.ı^iını Höylelikle vazdıklarımın amaıı beninı için daha çok belirlenmi$oldu. Bu be^ kitap lıangileri? • llk kitap 19H") yılında Kaynak Yaytnları nda çıkını^ıı "(jündoğdııların Yükselı ^ı' dıve Ikıncı kitap "Nar Çiçeği", üçün(.u kitap "A'nın (îizlı Y.ışamı", dördüncu kıt.ıp "1 lolvwood O/.leıni", be^incisi de "Berlin Savignypatz". Bir altıncısı dageliyor, "BeklemnevenZiyaretçi". Yaijadıgın dünyanın resmini çizmcyc çalt^ıığını Mİvlüyorsun uızılarııula. Bu alııIKI kitapla luı restrıi t ımamlamış mı olacaksın? Bildiğini/ gilıi .ı^ağı vukarı tek ıııekanıl.ı, Berlin'de yaijivorunı. Beılin'in geçnıi ^i, *,imdısi, aıılatıi'i <ıl.ır.ık benıın geçnıi ^ım, ijimdım veya nıoda labiıle söyleısem goıebildiğimgeleteğim. Bütünyazdıkları mı pl.ınlamıştım aslında. Be^ kitapta bitıleıeUliın Onun ıçın beşleme demijuın Y.ı/.nukkı olduğuın "Bekknmedik Zlya A suzluk bir kaçıs; başlıyor. Beninı kuşağımda tanık olduğum bir olaydaki gibi Akdeniz'e sıcak bir ülkeye kaçıp dünyadan elini ayağını çekip, kendi camdan kulesinde yaşamayı duşlüyor ve bunu gerçekleştiriyor. Aydın kişi güneye Antalya'ya, Side'ye gidiyor. Roman da Side'de geçiyor. Kitabın ana unsuru bu adamın kaiasındaki bir çöküntü vizyonuyla oraya gitmesi ve orada yeniden ilk coğrafi mekânını keşfe çıkma* sı. Bu bağlamda mekân Side oluyor ve kendi kendine şöyle bir rnetaforun içine düşüyor; diyor ki bavulumu pansiyona bıraktıktan sonra şehrin dışına çıkacağım ve antik şehıio varolduğu zamanlarda serinleme ve arınına yeri olarak kullanılan sunağı bulacağjm. Sunakta düşüncelerimi ve içimi arındırdıktan sonra şehre gireceğim. Bütün macerası o sunağı aramaktır. Oraya bir türlü ulaşamaz, geriye dönüşler hariç. Birden bire o kurmaya çalıştığı dünyanın olmayacağınınbilincinevarır. Pcki, üçüncükitap.. Üçüncü kitap . "A'nın Gizli Yaşaım' gene Berlin'de geçcr, benanlatıcı aynıdır fakat tema olarak biraz"Fatıst"tur. Faust'un bir uyarlaması gibidir. Bütün dünyayı kendi bilgileriyle, kilaplaııyla algılamava çahşan yalnız bir aydının Berlin'denbir süre uzaklaşnıasinı, sonra tekrar Berlin'de eski kimlığini aramasını anlatıyor. Burda da gerçekle adamın imgelemındc kurduğu dünya hiçbir zaman birbiriyle çakışmaz Sonıına kadar bir belirsizlik hakimdir. Acaba kendini nıi arıyor yoksa arkadaşıııı mı arıytır.1' Ve sonunda aradığı yeri hiçbir zaman bulama/. • Dürdüncü kitabın' Hollywood Özlenıi'ne gelelim... • Burada da gene sembolik bir dönüm noktası aklım kendime. 194U yılında ve yı kıntılar içindeki Berlin'de geçer roman. Anlatı, ıhtıyarlamış ve lelçli bir adamın ilerde bııtun hilincimi, benliğımi kaybedersem bu dünyada nasıl var olurum karabasanıyla başlar ve geriye dönüşlerle gelişir. Mesela gençliğindc yaşadığı bir aşk hikayesi gibi. 47nin yıkıntı Berlin'inde iki genç birbırini arıyor ve hayalle gerçek hiçbir zaman çakışmıyor. Bu özlemin değişik düzenler üzerinc kurulmuş bir yapısı var. Bu kitap beninı için önemliydi, yaşadığım Berlin'in sadeee şimdisi değil yarını da ilgilendiriyor. Berlin zaten benim için her zaman bir simge olmuştur. Breeht'in ağ2indan soylersek 20. yy'ın hem yükselişi lıem çöküşü şimdi yeni bir dünyaya açdışının simgesidir Berlin. O yüzden karmaşık günlere 47'nin günlerıne dönme gereğini duydunı. Ya yeni yayımlanan 'Berlin Savignyplatz'... • Beşinci ve son kitabım olan" Berlin Savignyplatz "ın konıısu aşağı yukarı hayatımın büyük bölümünün geçtiği çok çirkin bir alanda geçiyor. 70'i yıllarda politik gençliğin çalkantdarının oluştuğu, biraların içildiği ve sonradan yavaş yavaş kendine özgü bohem yaşamın oluştuğu biı alan orası. Berlin'e gelen tüm arkadaşlar aşağı yukarı o alanda sabahlamışlardıı Roman o alanda ve garip bir zamanda geçiyor. Duvarın açddığı gece ve alandakilcrin C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1 7 2 S A Y F A 4