Katalog

Denizinçok uzak bir kıyısına denk düşse de, yanı başınızda yaşayan, kendi dilinizin argosunu, böylesi özenli, ciddi bir çalışmayla derleyip toparlayan 'Büyük Argo Sözlüğü' kütüphanelerimize sunulmuş, kesinlikle vazgeçilemez bir yapıt. BUKETUZUNEfl Hulki Aktunç'un kütüphanelerimize hoş armagam "Büyük Argo Denizin Uzak Kıyısı da boynu bükük, budana budana iyice güdük bırakılmış 40.000 sözcüklü sevgili Türkçemiz yalnızca yazarların ve dil bilimcHerinin değil, tüm aydınların içini sızlatmalıdır! (Evet yanlış okumadıruz, yalnızca 40.000! Siz günlük yaşamınızı kaç tanecik sözcükle boğuyorsunuz sanki?) Iyi ama kaynaklarımızın ve sözcüklerimizin yoksulluğuna kahrolmak yeter mi? Eee, ne yani, oturup sözlük mü yazayım şimdi? olanağı varsa, yüz binini de bilmek için bütün yaşamımı verm«dcten kaçınmam." Herkesin kendi kariyer hanesine katacağı puanların hesabını yapmaya ister istemez mi? itüdiği bir dünya halinde, kendi kitaplarıyla uğraşacağı yerde, on yd uğraşıp,bir sözlük yazmak eylemi bu nedenle de üzerinde durulmaya değerbirçabadır. "Argo alaydır. Difierin kardeşliğidir, dilin gizli örgütüdür. Kâğıda de enizin uzak kıyısi' kulağa ne denli şiirsel, nasd ipil ipil esiyorsa, 'Argonun yakın köşesi' o denli somut ve kalın gelip, dayanıyor burnumuzun ucuna. Atna "Denizin uzak kiyısıdır argo" deyince Hulki Aktunç, dıırup, düşiınüyoruz. Acaba? Bir sözlüğün tamtımı veya değerlendirmesi, dil bilimcilerinin işi olsa gerek. Benimkisi daha çok, her evin bir kütüphancsi olınası gerektiğine inanan (ya da kütüphanc ütopyası üreten), ister 'aydın', ister 'kutüphane faresi', ister 'delidivane' deyin, böyle bir gözun gördüklcridir. O kadar. Hulki Aktunç'un deyişiylc, en 'kıyak' Latincesiyle:Meaculpa! Kendderine kütüphanc kuracaklar, kurmıış olanlar ve/vs iki yakası bitiştnez ve iyileşemez kutüphane kuşlarının çok iyi bildikleri gibi, bir kütüphancnin en önemli bölümlerinden (raflarından) biri kaynak kitaplardır. Sözlükler, yülıklar, ansiklopediler, antolojiler, kılavu/lar, kataloglar buraya dızüir ve en sık kullanılan ciltler olarak, öbür kitaplar arasında gizli iç çekmeleriyle derin bir kıskançlık yaratırlar. Referans/kaynak kitapları, el altında oluşlarınm rahatlatıcıliğıyla ilkyardımcı, kütphaneyi varsıllaştırmalarıyla da mutki birer zorunluluktur. Yabancı dil(ler) biliyorsanız, kütüphanenizin kaynakça raflarına sözlükler, karşıtlar, eşanlamldar, heceleme, kök araştırma, deyimler, kavramlar dizini/hazinesi vbg. kitaplardan onlarcası, yirmilercesini pırıl pırıl dizmek şanslılığını yaşayabilirsiniz. Onlar da sizi mahçup etmez, en ufak kuşku veya kaygı anmda yardımınıza koşarlar. üysa Türkçe kaynakça rafınız, öbür dillere göre biraz yoksul, biraz öksüzcedir. 600.000 sözcüklü İngilizce'nin 400.000 sözcüklü Fransızca'nın yanınC U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1 6 5 D HulkıAktunc Herhalde böyle oldu! Hulki Aktunç, ele avuca sığmaz, bıyık altından ve yanlarından gülen, yer yer şirret, edepsiz, yer yer 'kurabiye' gibi, ama özenli, ciddi, tanıklarıyla bir argo sözlüğü yazmaya böyle başlamış olmalı. I Ierhalde... "1978'de Devellioğlu'nun sözlüğünü eleştirmekle başlayan çabam, bir sözlüğe dönüşme eğilimi gösterdi. (...) Tanıklanyla Türkçe'nin Büyük Argo Sözlüğü'nün yazılışı yalnızca on yıl sürdü, rahat bir on yd daha alır götürür. (...) Dille temel ilgim, yazar olmamdan doğuyor. BUimsel ardamda dilci, sözlükçü değilim. Dilin yüz bin ğil, duvara yazı yazar argo. En mazlum olduğu anda, en saldırgan olabilendir." dedikten sonra 1072'de yazdığı ddimizin ilk sözlüğü Divanü Lugatit Türk'ten ötürü Kaşgarlı Mahmut'a teşekkür eden I hılki Aktunç, 'cin mısırı' diliyle, 'Kaşgarh Dede'ye bin yd öteden selam veriyor.Büyük Argo Sözlüğü'nde, argonun bir dd değil, bir konuşma biçimi olduğu sonucu, yüz binlerce sayfa taranarak 'huzura getirden' tanddarla da onaylanıyor. Karagöz ve ortaoyunu argomuzun en ünlü tandt kaynakları olarak çdcıyor karşımıza. "Enderurdu Fazd de Can Yücel yanyana konuştular. Cemal Nadir'le Be hiç Pek, Gelibolulu Ali ile Celalettin Çetin. Dümbüllü İsmaU ile Ferhan Şensoy. Yüzlercetanık." Denizin çok uzak bir kıyısına denk düşse de yanı başınızda yaşayan, kendi düinizin argosunu, böylesi özenli, cid di bir çalışmayla derleyip toparlayan 'Büyük Argo Sözlüğü' kütüphanelerimize sunulmuş bir hoş armağandır. Kaynakçalar için, Aktunç'un sık kullandığı Latince deyişte olduğu gibi, kesinldde vazgeçilmez, gerekli, başlıca şey diyebiliriz: Sine qua non! • Büyük Argo Sözlüğü / Hulki Aktunç I Afa Yaymlan/373say/a. SAYFA 5