Katalog

I K U R L A R A Virginia Woolfun "Orlando'su okuru Anadolu'nun çorak tepelertnden yeşil Ingiliz kırlanna, İran'dan Cebelitank Boğazı'na uçsuz hucaksız bir coğrafyadct ve Kraliçe l. Elizabeth döneminden rotnamn tamamlandığı 1928 tarihine uzanan yaklaşık üç yıiz elli yıllık bir zaman diliminde serüvenden •serüvene sürükler. Geçenyıl yönetmen Sally Potter tarafınadn filme aktarılan "Orlando" şu sıralar Avrupa sinemalarında heğeniyle izleniyor. "Orlando" bir yandan Virginia Woolfun özel yaşantıstntn kapılarım açarken, diğer yandan da tum yaşamı boyunca irdelediği sorıdara verdigi içtenliklc yanıtları sunar bize. Türkçe'de okuma mutluluguna eristigimtz bu rotnamn, odidler alan fılmini de izlameyi umut edelim yakın zamanda. Tüm okurlarımtza bol kitaplı günler dilegimizi bu hafia da surdüruyoruz. Hoşçakalın... Fener Beyleri'ne Türk Şarkıları H Osmanlı tmparatorlu 'ğu smtrlan içinda yaşayan b'enerliler ve Karamanldar gıbt Rum, Ortodoks kilisesine bağlı unsurlarayöneltk, Bizans notasyonuyla kaybedılmiş Türk muzigı parçalan bugune kadar hıç arastırdmamış bir konuydu. Tiırkiyc'de bu konuda yapılmıs dk çalısma olan "Fener Beyleri'ne Turk Şarikıları", Turk müztğı sıstcminin litzans musikisi teorısini nasd elkdedigınin ve ıki muzigtn asdar boyu dıvam eden hırlıkteligımn kısa bir âyku\u. Murat Bardakçı, bu kitabında Bizans notasının tarihiel gelışıminı de ele alıyor, ayrıca bu iistemle notaya alınmış Turk muzigı parçalanmn yer aldığı en onemlı yedı kıtabın dokumünu verıyor.Murat Bardakçı kıtabım $üyle sunmuş okurlara"Bu risalenin kaleme alınış amacı, dikkatleri ülkemi'/.deki müzikolojik araştırmalarda luıerincle pek durulmamış bir konuya, Bizans notasyonuyla kaydeilmiş Türk müziği parçalarına çekmek ve bu husıısta bir tikir verebilmektir. l'ürk musikisi tarihi ara^tırmalarında yapılması gereken çalı^malardın biri de, imparatorluk dönemi Türkiyesi'ndcki gayrımüslim unsurlarm Türk musikisi konubundaki yayınlandır. Basit bir ara^tırma ve bibliyografya tarampsı, azınhkların geçmijte bu konuda kendi dillerinde önemli saydabilecek miktarda yayın yaptıklarını ve basılmış eserlerin yanısıra, Türk müziğinin sözkonusu edildiği bazı elyazmalarının da ınevcut olduğunu gösterir. Ancak, bunlanelc alan bir araştırma, maalesef, henüz orlada yoktur. Risalenin ilk bölümünü oluşturan ve Bizans notasuıın tarıbi ge<,mi^ini konu alan tahil, sadece bir fikir vermek için kaleme alınmıştır. Konunun Bizans müziği veya nota sistemi değil, bu sistemle yazılmış Türk müziği parçalan olması dolayısıyla, bu fasıl kısa tutulmuştur. Daha sonra, Bizans notasyonuyla kaydedilmiş Türk şarkılarmın yeraklığı yedi ayrıkitap sözkonusu edilmekteve içlerindeyeralan Türk musikisi eserlerinin dökümü verilmektedir.Bukonudakiyayınlar sadece bunlarla sınırlı değildir. Ancak bu yedi adet kitap, ya Türk şarkılarmın en lazla sayıda yer aldığı kaynaklardır ve bu konudaki diğer yayınlara da kaynaklık etmişlerdir, veya kullandıklan sistemler yahut verdikleri bilgiler bakımından özel yerleri vardır. Bizans siszemiyle notaya alınmış Türk şarkılarmın bulunduğu bütün yayınların dökümünü elde etmek isteycnler, Matthias Kappler'in "I 'Giovani Fanarioti' e le Antologie di Canzodi? Yoksa lanetli şehir Konstantiniye ebediyen yok mu edilmeliydı? Stefanos Yerasimos, efsanenin oluşumunu ve gelişme aşamalarını inceleyerek, metinleri tahlil ederek ve tarihi bağlamla çelişkilerini araştırarak, buefsaneyi yeniden ayaklarıüstüne oturtuyor. Yazar aynı zamanda, çeşitli Osmanlı yapdarının mimarî o/.elliklerı ile görünümlerinin ancak bir imparatorluk projesi ile ilişkili olarak anlaşılabileceğini ileri sürüyor. "Ayasofya'nın aşılması", Osmanldar üzerinde, bir dizi mimarî çalışma sırasında hep etkisini göstermişbirgüdü. Stefanos Yerasimos'un araştırması, bu "sembolik boyut"u da yerli yerine oturtmamızısağlıyor. • Murat Bardakçı'dan yeni bir müzik kitabı ni Ottomane" adlı çahşmasının î î . 37. sayfalan arasında yeralan listeye müracaat edebilirler. Türk şarkılarmın kaydedilmesinde kullanılan notasyonun, Hrisantos tarafından geliştirilmiş sistem olduğunun da unutlamaması gerekir. Risalenin hazırlanmasında, öncelikle Bizans müziğine ve hy mnography'sine çok y akından aşina olan dostum Nikoforos Metaksas'a teşekkür etmem gerekiyor. Bizans notasıyla yazılmış Türk şarkılarına dikkatimi Metaksas çekti, bazı kaynakları sağladı ve en önemlisi, Bizans nota sistemini bana sabırlaöğretti. Aniyes Agopyan ise, geçmiş te az sayıda yayımlanmış olmalarınedeniyle bugünçokzorbulunan.elyazmasıgibinadirattan sayılan ve kitaplıklaıcla saklanan, Türkiye'de temin edemediğim bazı Bazns notası mecmualarının kopyalarını, Yunanistan'danbanaulaştırdı." Fener Beyleri'ne Türk Şarkıları kıtap olarak değil, uzun bir makale şeklinde düşüııüldü ve o şekilde kaleme alındı. Ama hacmi ve konunun özelliği dolayısıyla, müstakil bir risale şeklinde yayımlanması kararlaştı rıldı. Temennimiz, Fener Beyleri'ne Türk Şarkılan'nı, diğer azınlıkların geçmişte aynı konuda kendi dillerinde yaptıkları yayınları gün ışığına çıkartacak çalışnıaların izlemesidir. Bu şekildeki araştırmaları en doğru biçimde ortaya koyacak olanlar ise, kuşkusıız, kendi dillerine biz yabancılardan çok daha iyi hakim olan, ekalliyete mensup müzisyenlerimizdir. • Fener Beyleri'ne Türk Şarkıları /Murat Bardakçı/Pan Yaymcılık/HOs. Stefanos Yerasimos'un ilginç araştırması Konstantiniye ve Ayasofya Efsaneleri Imtlyaz Sahlbl. Berln Nadl ^Basım CumhuriyetMatbaacılık ve Cazetecılık A Ş „ Yayımlayan Yenl Cun Haber Ajansı Basın ve Yatyncılık A S ' GenelYayın Yönetmenı özgen Acar Cenel Yayın Koordlnatöru Hlkmet Cetlnkaya • Genel Yayın " Danısmdnı OrhanErlnçoYazı Isleri Mudüru Celai Ba$langıç o Yayın Yönetmenı TurhanOOnay TAP • Konstantiniye"yi 1453'de fetheden Türkler, şehrin kuruluşunave o vakte kadar sembolik merkezi kabul edilen Ayasolya'ya ilişkin bir efsane geliştirdiler. Bu etsane, Bizans, Arap, hatta 1 lelen yazılı metinlerdeki temalardan örülüydü Araştırma literatürünun ydlar dır tanıdığımız isimlerinden Stefanos Yerasimos, bu eisanenin imparatorluk tartışması ve ideolojisi ile ilişkisini araştırıyor. Osmanlı padişahları, Bizans başşehrinin temel sembolü Ayasofya'yı yeniden değerlendirerek, hatta anlamlandırarak Bizans İmparatorları'nın projelerini sürdürme zorunluluğunu mu hissetmişler165 OZUR 15 Ntsan l'W tarıhındv yaytmlanan Ib4 no.lu Kıtap Ekimızde Rtlke kakhndakı yazıda, AVUSTURYA sozcuğu yerine AVUSTRALYA, 6. Alıtla da SAMSONyertne ŞtM$ON yazılmısttr.Bu tkt yanlıştan öturu yazar Melahat Togar'dan ve değerlı okurlanmızdan ozurdileriz. S A Y F A 3 Kostantiniye ve Ayasofya Efsaneleri/ Stefanos Yerasimos /lletişim Yayınları/2% s. C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI