Katalog

m Kısa öykü'nün büyük ustası Anton Çehov ünlü yapıtını 1892'de tamamlamıştı u 6 No'lu koğus" yiizyıl önce yazılmıstı (1884) toplu öykülerinin birinci cildini, 1886'da ikinci, 1887'de üçüncü cildiniyayımlar. Çehov, 1887'de yayımladığı "Bozkır" adlı uzun öyküsüyle üne erişir. Bu ünü, 1888'de aldığı "Puşkin Yazın Ödülii "yle pekiştirir... Çehov, 1889'da düşünmekte olduğu Sahalin Adası'na uzun bir geziye çıkar. Güç koşullarda bir yolculuk yaparak Tomsk ve İrkııtsk'dan geçip (Sibirya'yı aşan demiryolu henüz yoktur) Sahalin'e ulaşır. Adayı gezip dolaşır. Cezaevlerinde incelemelerde bulunur. Sonra, Singapur Seylan Port Said îstanbul Odesa yoluyla 1890'da Moskova'ya döner. Sahalin üzerine yazdığı kitap ilgi görür. 1891'de de ilk Avrupa gezisine çıkarak, Viyana, Vencdik, Fioransa, Roma, Napoli, Nis ve Paris'i görür. * * * Çehov 1892 yılında, uzun ve büyük öyküsü, aynı zamanda en önemli yapıtı "6 No'lu Koğuş"u yazar. Bu, Çehov için bir dönüm noktasıdır. Çehov, bu yapıtıyla Tolstoy'un etkisinden kurtulduğunu da kanıtlamıştır. Tolstoy'un, "Kötülüklere karşı koymamak", "'Mutluluğu kendi içinde aramak" görüşiinü benimsemişti önceleri, Ama bu benimseyiş uzun sürdü de denemez. 1890 yılından başlayarak, bu görüşe karşı çucmaya başladı. 1892 yılında yayımladığı "6 No'lu Koğuş", Çehov'un yeni görüşünü, kötülüklere, çirkinliklere, iğrencliklere karşı savaşım vermek gerektiği görüş ve ilkesini yansıtan en büyük ve en önemli yapıtıdır. "6 No'lu Koğuş"ta ne anlatdıyorr1 Yaşamın dışına atılmış insanların sığındığı "6 No'lu Koğuş", Çarlık Rusyası'nın birsimgesi.sembolüdür. Hastanedoktoru Ragın, hastalarına, dünyada her şeyin boş olduğunu öğütleyip durmakta. Tembelin biri. Kötü, bakımsız, pis hastanede büyüklük sayrıJığına tutulmuş, nişanlarla aklını bozan memur da, hayvandan ayrımı olmaya mujik de, hastaların dövülmesi gerektiğine inanan bekçi de o dönem Rus toplumunu oluşturan tabakaların örneğidir. Doktor Ragin, Tolstoy'un, "Mutlulu Rus yazınında kısalığın,sadeliğin,eleştirmeci gerçekçiliğin en büyük ustalarından biri olan Anton Pavloviç Çehov'un" 6 nolu Koğuşu" benzersiz bir gerçekçilik ile derin sembolizmi birleştiren ilginç yapıtlardan biri... BEHZAT AY enellikle yazarların, ünlü yaraııcıların d o ğ u m ve ölüm yıldönümlerinde kendilerinden söz edilir. Ben, b u yazım da b u geleneği aşarak, b i r yazarın, A n t o n Ç e h o v ' u n en ünlü yapıtının " 6 N o ' l u K o ğ u ş ' u n yaratılışının (1892) yüzüncü y ı l d ö n ü m ü n d e , Çeh o v ' d e n ve en ünlü yapıtı " 6 N o ' l u Koğuş"tan söz etmek istiyorum. A. Ç e h o v (18601904), Büyük Petr o ' n u n k u r d u ğ u Azak Denizi kıyısındaki Taganrog k e n t i n d e dünyaya gelir. Çok çocuklu, zorba denebilecek bir bakkalm oğludur. Z o r b a denebilecek diyorum, ç ü n k ü Çehov, " Ü ç Yıl" adlı yapıtında, yapıtın kişisi Laptev'in ağzından çocukluk anılarını anlatırken şıı tümceleri kullanır: "İyi anımsıyorum, d a h a beş yaşına b a s m a d a n b a b a m beni dövmeye başladı. Sopa ile döver, başıma vururdu. Her sabah gözümü açar açmaz, acaba bugün beni dövecek mi diye düşünürdüm. Sekiz yaşında babamın yanında çalışmaya başladım. Orada bir çırak gibi çalışır, her gün dayak yerdim." G Rus yazınının büyük ustası Anton Cehov unlu yapıtı "6 Nolu Koğus'u yarattığı yıllarda kızı ile bir tatil gezisinde ğu kendi içinde ara" görüşünü benimseyen, umursamazlık, ııyuşukluk içinde gün geçiren aydınların ilginç bir örneğidir. Umursamazlığı nedeniyle başında bulunduğu hastanede sık sık suçlar işleniyor, hastalar dövülüyor, yolsuzluklar yapılıyor... en çok da, akıl hastalarının bulunduğu "6 No'lu Koğuş"un durumu korkunç mu korkunç! Çehov, bu yapıtında, doktor Ragin'e karşıt bir tip yaraf ır. Yarattığı Gromov, Çarlık yönetimine karşı savaşımın gerekliliğini savunan aydınların düşüncelerini yansıtmakitadır. Ve çok iyi betimlcnmiş bir tiptir. öyle ki, akıl hastalarının yattığı "6 No'lu Koğuş"un demir parmaklıkları arkasından, zorbalara karşı lanetler yağdırmaktadır.Özgür bir yaşamın geleceğini söylemektedir. O yıllar, Rusya'da yaşam bir karabasandır. Rusya'nın en bunalımlı yıllarıdır. Rus Çarı Aleksandr öldürülünce yerine geçen oğlu 3. Aleksandr ülkeyi buyurgan yönetimle yönetmektedir. Halk geçim sıkıntısında bunalımlıdır. Hastalıklıdır. Tıpkı "6 No'lu Koğuş"un hastalarıgibidirler. Yapıtın bitimi ilginçtir: Dokror Ragin, en sonunda "6 No'lu Koğuş'un bir hastası olup çıkmıştır. O güne değin umursamadığı, böylece siirmesine yardııncı olduğu baskıcı, buyurgan yönetimin pis baskılarını kendi yaşamında duyumsayınca, protestolar yağdırmaya başlar; Gromov gibi. Gromov gibi koğuşun kapısını yumruklar. Hastaların dövülmesi gerektiğine inanan koğuşun bekçisi saba saba Nikita'dan dayak yer. O zaman Ragin'in düşünceleri değişir. Umursamazlığın yanlışlığını anlar, "mutluluğu kendi içinde ara" felsefesinin saçmalıktan başka bir şey olmadığını görür. Rus yazınında kısalığın, sadeliğin, eleştirmeci gerçekçiliğin en büyük ustalarından biri olan Anton Pavloviç Çehov'un bu çok önemli yapıtı, benzersiz bir gerçekçilik ile derin sembolizmi birleştiren ilginç bir yapıt olduğu için, yazılışının ve yayımlanışının yüzüncü yıldönümünde bir kez daha okuyunca, irdelemeyi gerekli gördüm... S A Y F A 11 Taganrog'da ticaret işi Yunanh'ların elindedir. Baba Pavel Yegoriç, oğlunun varsıl olmasını isteyerek, Çehov'u Yunan okuluna verir. Ne var ki, Çehov, bu okulu sevmediğinden başarısızdır. Bu kez, Taganrog Lisesi'ne veriyor. Başarılı bir lise öğrencisi olan Çehov, okuldergisinedeyazılar yazar. Liseyi bitirince, Moskova Tıp Fakültesi'ne girer. Takma adlarla gülmece dergilerinde yazılar yazar. Doktor olarak, kardeşinin öğretmen olarak bulunduğu Moskova yakınlarındaki bir kasabada çalışmaya başlar. Burada gözlem alanını genişaletme olanağı da bulur. Çehov, artık hem doktor hem de bir yazardır. İki ikişini birlikte yürütmektedir. Doktorluktan, yazarlık yararına aynlmasını salık veren bir dostuna şöyle söylerO "Doktorluk karım, edebiyat da metresimdir, birinden bıktığım zaman, öbürüne gidiyorum. "Ne var ki, Çehov'un "metres"i, "karısı"nın yerini aldı. Çehov, üniversiteyi bitirdiği yd CUMHURİYET KITAP SAYI136