Katalog

Yazınla ilgili herkese... Eleştirinin ABCjsi / Tahsin Yücel / Sımavı Yayınları / İstanbul 1991 / 116 s. 9 000 TL. MUZAFFERUYGUNER Fleştırı konıısu her an tartişı &EŞTİRİNİN lan bır konııdıır Tahsıl Yııcel Eleştirinin ABC'sı adlı kıtabın cla, konuya başlangıundan egıl mevı uygun bulmuşiur Kıtapta, eleştırı u/erınde dıırulmakta ve belırlı bır oylum ıçınde konu ay dınlatılmaktadır Eleştirinin bıı tun boyutlarını çok ayrıntılara gı leıek ortaya koymak ıçın genış boyullu kıtaplar gerekmektcdır clbcttc Yutcl'e gore eleştııı so/cugu lyı şeyler çağrıştırma/ genellıkle, çunku gunluk dıldckı kullanımlarının en a/ yu/dc doksan heşınde 'vergı' anlamına gelır" / / "Yann alanında da dıırıım boyledır, hatta daha da kotudur Polıtıkacıyı eleştırıııek 'polıtık' bır etkınlık, polıtıka cıyı eleştıren kışı de 'polıtıkacı" sayılabılırken, ya/ın deştırısını yazınsal bır ctkınlık, ya7in eleştırmcnını yazın adamı saymayan ya/ın adamları pek çoktıır, ııs tclık, o/anlar, romancılar ya/ın adamı nıtelıklerını yıtırmektenkorkmadan,eleştırmeneveryansıneder leı" (s 5) Yucel'ın bu soyledıklerı gerçeğı yansıt maktadır Zaten, Yutel de La Fontaıne'den alıntılar bıle yaparak burıu daha aydınlık ve belgesel olarak ortaya sermektedır Bır kışı ya da kıtap konıısunda hep olumlu yazması gerekıyor bır eleştırmenın, yok sa o yazarı ya da o yapıtı anlamamışlıkla suçlanıyor Bır eleştırmen, hep olumlu ya/ar da bır yerde bır olıımsu/luğa değındı mı yandı Oysa, eleştırı bır ba kıına bır yargılamadır "Eleştirinin 'yarg'Iarna'sı her şeyden once bır anlamlandırma ve değerlendırme ça basıdır Bu nedenle, eleştırı bır tur 'okııma' daha ıyısı bır lya7i' turıı olduğıına gore 'bır okııma deneyımı nın aktaıılması' olaıak tanımlanabıln" (s 6) Ama eleştirinin bırçok tanımı yapılmaktadır ve Yutel de bıınlar u7erınde bıra/ durmuştur Eskı çağlardakı ya7arlardan,onlarınyapıtlarındanorneklemeleryap mıştırbukonuda Yutel, bu kıtabında, oncelıkle ya/ın yapıtlarma yaklaşıın bıçınıı, bu konudakı temel yonelımlerı ve yontemlerı açısından "ele" aldığını belırtmış ve "belırlı yaklaşımları sınıflandırıp değerlendırmeye" ça lıştığını açıklamıştır kıtabın gırışınde Ona gore ku rallara uyarak yapılan eleştırı ıle kendı bağıntılarına gore yapılan eleştırı vardır Bırıncısıne dış eleştırı, ıkıncısıne de ıçsel ya da ıç eleştırı demıştır Dış eleştı rı, "ya/in, dıl ve tore kurallarına, çağdışı ya da onculu olan başka yapıtlarla yakınlık ya da uzaklıklarına, ta rıhsel koşullara, yazarının yaşamına, soyuna sopıına vb gore" yanı kendı dışında kalan verılere gore yapı lan değerlendırmedır Iç eleştırı ıse "kendı kendıne yeterlı bır butun sayarak kendı ıçınde, kendı oğelerı arasındakı bağıntılara gore değerlendıren yaklaşıın dır" (s, 15) Ayrıntılara gıren Yucel, bu terımlerın gorel terımlerolduğuna da değınmıştır. TAHSİN YUCFL TAHSİN YÜCEL ELEŞTtRİNİN ABCSlNİ ANLATIYOR Onun ıi7erınde durduğu bır hıibiıs da kuralcı eleştırı, olgucu eleştırı'dır "Yazın yapıtını onceden be lırlenmış kurallara gore değerlendııen kuralcı eleştiri, yazın yapıtını oncelıkle tarıhsel, toplunibal ve bıreysel veı ılerle açıklamak ısteyen olgucu eleştiri" olarak nıtelendırılınıştır Bu konularda oldukça yeterlı temel bılgıkrı buluyoru/ kıtapta Kurakı eleştırı ıle olgucu (olgıısal) eleştirinin nasıl temellenıp gelıştığı nı de ba7i orneklerle, daha doğrusu ya/ar ve yapıt ad larını anarak da açıklamıştır ya/arımı/ Kıtabın bıı bolumu olgusal eleştirinin çagıımzdakı durumuna ayrılmiştır YULC1, burada, deştırcl yakla şımların "her /aman tumuyle bağımsı/ tuınuyle yenı yaklaşımlar" olmadığını O7ellıkle belırtmıştır Çağ daş olgusal eleştırılerı 1 Kaynak eleştırısı 2 Oluşumeleştırısı 3 Toplumbılımsel eleştırı 4 Ruhbılımbel eleştırı olarak dort ııala ayırdıgı gıbı Iç eleştırıyı de 1 Yazınbılım 2 lzlekçılık 3 Gostergeçozumleyım 4 Yazınsalgostergebılım olarak dort dala ayırmıştır Kıtapta, bu dallar konu sunu oldukça aynntılı bıçımde ele alıp sergılemıştıı Goruluyor kı eleştırı, oyle tekdıi7e bır ya/ın turıı değıldır Romanda, oykııde, şıırde nasıl her sanatçı nın kendıne O7gu bır yontemı, anlayışı var ve bıına gore yapıtını ortaya koyuyor ıse eleştırıde de çeşıtlı goruşlere gore değerlendırme yapılabılır Bunlaı ın hepsının bır arada duşunulmesı, bır yapıtın ya da ya zarın boylece değerlendırılmesı de soz konusu olabı lıı Fakat eleştuının fa/laca sevılınemesı, eleştırme nın yazar bıle sayılmaması, ortaya koyduğu yapıtın basılma olanağının bıılıınmaması ve bunıın sonu cunda da emeğının boşa gıtmesı go7 onıınde tutuluı sa.boylebırçalışmayakımhenıngınşeceğıunıulama/ ulkemızde Tahsın Yucel, eleştirinin ne olduğıınu, ne olması gerektığını ve eleştırıde nasıl yontemleı ın kullanıldı ğını ortaya koymuştur bu kıtabın da Eleştirinin ABC'si, bır bakıma bıı ABC'dıı, bıı bakııııa da cleş tırının ne olması gerektığını ortaya koyan bır yapıt tır Bu yonteınlerden herhangı bıı ını ya da bırkaçını hatta tumunu uygulayarak ya/ınsal değerlendırme yapacak eleştırmenın yetışmesı bır o/lemdır, bır umuttıır Yucel'ın kıtabı, kurıılatak eleştırı du/enı mi7in bır temelı olarak duşunıılmelıdır Çalışmalaı ı nın değerlendırılıp basılabıleceğıne ınanan eleştıı menlerı beklıyoruz D I ^ H i : . GİRARD/H.KIRNII ! (Kevaşelere küçük bir el kitabı) KankaturlerEricHELİOT Çevnn ve yeru henflere uyarlama FÜSUn ERBULAK "Canınız bir herif mi istiyor? lyi o zaman. Yalnız aman dikkat! Sakın onunuze ilk çıkana takıbnayın, çaylaklar gıbı. Ehnızdekı rehber, gerçek bir "erkckler kataloğu" ŞU HERİFLER! ~Tşü I • E.6IRAR0 / B KFRIlirı 1 1 Ucpipı ~~İ~ I f J|! • • 1 ( ^ 6 V a Ş e l e r İÇİfi kÜÇÜk f 1 bfr el kİtabl) 1 I 1 I I ""Hfl|H|H^H^^^^^J C D | olarak size şu olanakları sağhyor• Yaşamının herhangi bir doneminde Entel Engin'e yaklaşmayı, • Sporcu Gurbuz'le vucudunuzu • Servis kapısından Maço Mustafa'nın ailesine duhul etnıeyi; • Planlı Programlı Guven'in cebini boşaltıp şutu çekmcyi.. Kısacası, 22 tip heriften herhangi birının nasıl avlanıp can sıkmaya baslayınca nasıl sepetlenebileceği anlatılıyor bu el kitabuıda." konuşturmayı . .^^Bm^P^^^^IH^^^H ^^B? TP^^^^EFÎ^^BB ^Bfc> f^^K&SKl H^^ ^^^^•SjKIJ pcr* J^^K^KttH^^BM f, / ^ , ^ B l ! ^ ^ ^ H j H | ^ H | jft V jti^S ^J^^^f^^^^M HMΫ^MT1İW V^L ^^^•«/>4.V*a^L»^ « H V r J ^ ^ ^ B B 1ff\J H H 9 H | H F | f^^""^^^L^^"^^^^^'^^Bul ' J M j | 1991 Buyük Mizah Odulu (Alphonse Allais)' | Aktuel Dergisi'nde tefrika! Bizi Izlemeye devam edin! MB& • I K ^ R v B K İ Pıyerioti Cad 79 ÇembeıHtaş istanbul Tel/FaK 516 2004 Te) 516 2005 S A Y F A 2 C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 8 9