Katalog

3İ Ll M ötü diyor, iyimser ve kötümser bakışlar den kısa bir süre önce, insan zekâsının "mümkün olanın sınırında" olduğunu söylüyordu. Geoge Orwells (1984) ve Aldous Huxleys "Guzel Yeni Dünya" romanları 20. yüzyılın korkularını içeren edebi şifreleri içeriyordu. Biiimkurgu üretıciteri artık uzun süredir mutluluk ve güven veren bir gelecek düşlemiyorlar. Yazar Ray Bradbury (Fahrenhayt 451) "Şen geleceği artık tahmin etmiyorum olsa olsa onu önlerneye çalışıyonım" dıyor. Terry Pratchett ise biiimkurgu konusunu artık bitmiş olarak görüyor. Ona göre uzay yolculukları ve gen teknik çağında gelecek için yazacak çok az şey kaldı: " Gelecek bizi çoktan geçti ve bu arada herkesi poposundan ısınyor" Biiimkurgu yazariarının mürekkepleri tükenmişe benziÇevre kirliliği ve doğal kaynakların tükenmesi, Güneş'i kazanılması gereken enerji kayyor ama onların yerini şimdi naklannın başına oturttu. Güneş arabalan 21. Yüzyılın bir düşü. fütürologlar aldı. Bunların tahminlerı ilk başlarda doğru çıkmamasına karşılık bugünkü temsilcilerinden fizikçi Dennis Gabor şöyle diyor: "Geleceği asla kestiremeyiz ama geleceği yaratabiliriz". Bunlardan Rudiger Lutz sanayi toplumlanndaki eğilim leri "Comtopia" "ekotopia", "Gaia" veya "uzay kolonileri" olarak nitelendiriyor. Yazan araştırmacı şu soruları tartışmaya sunuyor: Dünya Intemet sayesinde temel demokratik tartışma kulübüne dönüşecek mi? Fabrikalar ve laboratuvarlar dünya yörüngesinde uzaya yerleştirilmeli mi? İnsan yeryüzü anayı dev bir makine olarak değil de yaşayan bir organizma olarak kabul edecek mi? Bütün bu senaryoların odağında 25 yıllık büyüme sorunu duruyor. Bugüne kadar denenen bütün dünya modelleri bir nüfus patlaması öngörüyor. Araba üretimi, zehirli gaz üretimi hızla artarken, su rezervleri, doğal gaz rezervleri, tanm üretimi ise hızla düşüyor. Bu kötü gidişe sadece, sanayi toplumları refah yükselişlerini Yarının tüm ameliyathaneleri, uzaktan kumandalı, tam elektronik bir uzay merkezini biraz dizginleyerek dur diyebiandıracak. lırler. Bu konuda bazı ciddi raporği altındakı topraklarda bölüşüm adaleti Enformatikçiler ise bir medya toplar da hazırlanmıyor değil. Örneğın ve sosyal barış için çaba sarfeden devlumu sayesinde herkesin eşit haklara Amerikalılar klimalarını en azından gelet babalar savunmaya geçmekte, egesahıp olacağı rüyasını yayıyorlar. celeri kapatabılırler! Tarım ekolojik demenlik konumundan ekonomık bölgeBazı ciddi yayın kurumları ise enforğerler dikkate alınarak yapılabilir. Mutnin yöneticisi konumuna düşürülmektemasyon toplumunu bir yalan olarak faktan ve evden elektronik ve elektrkili dir. nitelendiriyor. Elektronik ağlardan cıhazların azalması sağlanabilir. Elektsadece enformasyon elit tabakanın rikli süpürgelerin, büyük soğutucuların küçük bir azınlığı yararlanacak. Çünkü Dünyayı şirketler yönetiyor ve çamaşır makinelerinin kullanımı pay sadece onlar yeni teknolojilerin Rolf Peter Sieferle "Epochenvvechlaşılabilir. egemenleridir. Bu bakışa göre, topsel" adlı kitabında 1992) geleceğin dünlumun elektronik ağlarla sarılması böyle yasını gelişme böyle sürdüğü taktirde giderse giderek uzmanların diktatörlüğü Dört kat verim şöyle öngörüyordu: "2050 yılında milli altına gireceğiz. Sadece uzmanlar kadYeni bir proje, örneğin bir ton petroldevletler önemini kaybediyorlar, büyük rolaşmış cumhuriyetin yumuşak yerden dört kat daha fazla verim elde edilşirketler dünyayı yönetiyorlar, halka kalerini saptayabilirler. ( Wechselwirkung mesini amaçlıyor. Böylece hem hampatılmış refah adalannda şirketleri güDergisi) medde azalımı önlenecek hem de çevvenlik güçleri tarafından kontrol edilen Gen teknisyenlerı ise elektronikçiler re kirliliği ve refah artacak. Enerji tasave korunan bölgelerde lüks bir hayat kadar hızlı koşamıyorlar. Ancak kanser ruflu hiper otolar, süper pencereler, güyaşıyorlar" ve yaşlılık hastalıklarının çoğunun üsneşle ısıtılan pasif evler ve elektronik Amerikalı iktisat profesörü Thomas tesinden gelebilırlerse ve insanların posta. Bunlar, eski teknolojinin yerini Malone ise geleceği o kadar kötü göryaşamlarını böylece uzatabilirlerse sosalabilirler. Uzmanlar bu bakışa "4. fakmüyor ve süper tekelleri nesli tükenen yal sigorta kasalarının tamamen tör" diyorlar. Sadece böyle bir bakışın dinozorlara benzetiyor. Geleceğin daha boşalacağı da başka bir gerçek. Yerartık kötü gözle bakılan eski teknik uyçok esnek yapılı firmalara ait olacağını yüzünde yaşayan halkların başına neler gulamaların mantığını değıştırebilir. belirtiyor. Sosyal güvenliğe alışmış vageleceğine de siyasal iktidar merkezGeleceğin teknolojilerinden enformatandaşların huzurunun kaçacağını, orlerınden çok uluslarararsı tekellerin tık ve genetik ise hâlâ büyük vaadlerini taçağdaki gibi lonca gibi kuruluşların merkezlerınde karar veriliyor. sürdürüyor. Her ikı alanın propagandacanlanacağını ve geleceğin paralasının Bunlar yeni dünya düzeni gibi kavcıları acı çeken insanlığa umut aşılıyor: "kendi kendine yardım et" olacağını beramların en lyı savunucuları durumunkanser ve AIDS, açlık ve genetik hastalirtiyor. Tabii bu şartlarda bilım dışı bir dadır. Bu düzen milletlerı tıpkı bireyler lıklar, kötü ürün ve her türlü zararlıların sürü akımında yaygınlaşacağı tahmin gibi kazananlar ve kaybedenler olarak genlerin manipule edılmesiyle köklerı edıliyor. ikiye ayırıyor. Eskiden kendi egemenlikazınacak. (Spiegel'den yararlanılarak hazırlandı) e tırmanan gökdelenleri gündeme rı, robotlar ve gökdelenler, henüz tekkerler buharlı makine ile uğraşırlarken debiyatcılar tarafından öngörülmüşlerMesela, Rönesans dahisi Leonardo a Vinci (14521519) telefonun, savaş azlarının, paraşütüh ve tribünlerin tasıklarını çizmişti. Gökbilimci Kepler 571 1630) Ay'a gidişin planlarını gejtirmişti. Papaz Roger Bacon daha 200'lerin başında ray üzerinde gıden raçlar ve otomobiller düşlemiş; doğa raştırmacısı John VVilkins 17. yüzyılda ramofon taslaklarını çizmişti. Edebi bir ifade biçimi olarak bilimkuru ılk kez sanayi devrımı ıle ortaya çıktı. merikalı Edgar Alen Poe 1840 yılında, Fükenen Insan" başlıklı yazısında vüudu tamamen yapay organlardan oluan acınacak bir insan tasvirı yapmıştı. ıijndan 5 yıl sonra da Fransız yazar mile Souvestre (Le Monde tel qu'i!e era) adlı romanında 3 bin yılını düşlelişti. Orada tam mekanik fabrikalar, eraltı caddeleri, TV ve klıma tesisleri öz konusu ediliyordu. 19. yüzyılın sonuna doğru bu gelecek debiyatı zirvesine çıktı. Jules Verne, îeorge Wells milyonlarca baskı yapan lilimkurgu kitaplarını yayımladılar. Salece Ingiltere'de 18891915 arası geegenler arası seyahat konusunda 55 itap yayımlandı. Ancak Jules Verne gibi yazarların ronanlarında esen bu ilerlemeci ruh gide3k yerini kötümser bir sese bırakacakı. Verne, 1914'de ilk atom bombasını laber verecek, onun yok edıci patlama lücünü gerçege yakın anlatacaktı. (The ı/orld set free) Verne 1946'da ölümünı. 524 7