Katalog

B İ L İ M D Ü N Y A S I N D A N İ N S A N VE D A V R A N I Ş I TÜBA'dan sosyal bilimlere destek TÜBA, Sosyal Bilimlerde Yurtiçi Yurtdışı Bütünleştirilmiş Doktora Burs Programı'nı açıkladı. Davramş seçiminde kişisel bıitünlük Bilincini geliştirmiş insan, seçim anında temel ilkeleri, vicdanı, yaşam görüşü ve kendini güçlü kılacak yönde kararlar verir. Doğun Cüceloğlu U lkemizde sosyal bilimlerde bilimsel ve toplumsal gelişme için gerek duyulan araştırmacı insangücünün nitelik ve nicelik açılarından yükselmesine destek olmak amacıyla Türkiye Bılımler Akademisi (TÜBA) bir doktora kurs programını uygulamaya koydu. Burs programından şu yararlar umuluyor: a) Sosyal bilimlerde hevesli ve yetenekli gençlerin doktora çalışması yapmak üzere teşvık edilmesi, b) öğrencilerin doktora çalışması sırasında karşılaşabilecekleri malı güçlüklerin azaltılarak, doktora eğitimi boyunca zamanın verımli biçimde kullanımının sağlanması, c) Doktora öğrencilerinin bilimsel çalışmanın vazgeçilmez bir parçası olan uluslararası araştırmalarda yer almaları ve/veya büyük ölçekli uluslararası araştırma merkezlerinde çalışmalarına olanak tanınması. Burs programının koşulları ve başvuru formları üniversite rektörlüklerine, sosyal bılimlerle ılgili fakülte dekanlıklarına ve üniversitelerin sosyal bilimler enstitüsü müdürlüklerinden alınabilir. Burs programında yurt içinde doktora öğrenimine kayıtlı öğrencilerin bursiyer seçilmeleri halinde yurt içindeki çalışmaları ile yurt dışında yapacakları çalışmalar desteklenecektir. Desteklenen öğrencinin doktora diplomasını yurt içinde kayıtlı olduğu üniversiteden alması esastır. ödenecektır. Bursiyer seçilen doktora öğrencisinin çalışmalarının bir kısmını yurt dışında sürdürmesı sırasında bulunacağı ülkeye bağlı olmak üzere, ayda 1.000 $'a kadar burs ödenecek. Bursiyerler bir taahhütname ımzalayarak ülkede hizmet yükümlülüğünü kabul edecekler. Bursiyer seçilen doktora öğrencilerinin, kayıtlı oldukları Sosyal Bilimler Enstitüsü Anabilim Dalı'na da, her bursiyer ve her dönem için 1996 yılında 80 milyon TL destek verılecektir. Anabilim Dalı bu desteği bilimsel çalışmalarında kullanabılecek. Burs programının 1996 II. dönem başvuruları 29 Kasım 1996 gunüne kadar yapılabilecektir. Burs programına yalnız Sosyal Bilimler Enstitüsü Anabilim Dalları başvurabilmekte ve burs için doktora öğrencisi önerebilmektedirler. Ayrıca doktora öğrencilerinin başvur maları söz konusu olamıyor. Başvuruda bulunan Anabilim dallarında, 5 profesör veya doçentin bulunması gereklidir. Bir Anabilim Dalı her dönem 5 öğrencisıni bursa önerebilmektedır. TÜBA BDBP 1996 I. DÖNEM BURSİYER SEÇİLENLER 1. Mustafa ŞEN ODTÜ Şosyoloji 2. Belkız TARHAN ODTÜ Soşyolo|i 3.1. Hakan YETKİNER ODTÜ Iktisat 4. E. Ali KILIÇASLAN ODTÜ Felsefe 5. Nurcan ABACI Ankara Tarih 6. Suat ALP Hacettepe Arkeoloji ve Sanat Tarıhı 7. Engin AKDENİZ Ege Protohistorya ve Onasya Arkeolojisi 8. B. Yılmaz BADUR Boğaziçi Iktisat 9. M. Remzi SANVER Boğazıçı Iktisat 10. Yüksel TAŞKIN Boğaziçi Siyaset Bilımı ve Uluslara.llişkiler 11. Aslı DALDAL Boğaziçi Siyaset Bilimi ve Uluslara.llişkiler 12. Deniz BAYKAL Istanbul MuhasebeFinans 13. F. Nur AKÇİN Anadolu Özel Eğıtim 14. Elif TEKİN Anadolu özel Eğitim 15. Fikret DÜLGER Çukurova Iktisat 16. Harun BAL Çukurova Iktisat 17. Erkut DÜZAKIN Çukurova Işletme 18. Azmi YALÇJN Çukurova Işletme 19. M. Oğuz KUTLU Çukurova Eğitim Bilimlerı 20. Özkan TÜTÜNCÜ Dokuz Eylül Turızm Işletmeciliği ra'ya gıden ve oraya yerleşen Osmanlı denızcılerı ıçın de geçerlıdır (Mısır Kaptanı Hayruddin Hızır Bey'ın 1568 yılında Açın Sultanı Alâuddın'ın yardım çagırısına cevaben 22 gemı ıle gıdışı ıçın bkz. Dânişmend a g e, s. 380381, bu sefere katılanlaıın ekserısı gerı donmeyerek Sumatra'da kalmıştır.). Bu arada Dânişmend'ın yaptıgı gıbı Osmanlı hâkımıyetının bu Surnatra solorıylo hattü bir dorduncu kıt'aya (Dânişmende göre Okyanusya'ya!) yayıldıgını ıddıa etmek lıern tarıh lıonı dc coğraiya vorılorıyle çelışır. 3 ^Ben Osmanlı şıırının. mîmarısının. susleme san'atınm envâı çeşıdinin vetek seslı kalmış olınasına rağmen muzığının enfes üldugu kanaatındeyım. Bu guzellıklerın, Pıri'yı bogan akıl düşmanı ortamda nasıl yeşerdığı; nosnel. oleştırel akıl ıle san'atın Osmanlı ortamındakı ılışkısı. sanırım pek çekıcı bir felsefi ınceleme konusu ola bılır D avranışımız gerçeğımizı yansıtır. Bir davranışta bulunduğumuz zaman bir seçım yapmış oluruz. Neden bu tür davrandığımız ve başka türlü davranmadığımız bizim yeteneğimızle, kım olduğumuzla, gerçekten neye inandığımızla ilgilidir. Yaptığımız davramş bütun bu konularda ipucu O nedenle seçim anı gerçek anıdır. Seçim anında bizi etkileyen faktörler şunlar olabılır: ruz. İçinde bulunduğumuz durumu, diğer insanları ya da kendimizi güçlü duruma sokmak, temelde bızim kendimizin yaptığı bir seçimdir. Çevremde gördüğüm ınsanların büyük çoğunluğu, yaşam kalitelerinden içinde bulundukları koşulların, diğer insanların sorumlu olduğuna inanmışlardır. Tüm ömürlerini buna inanarak geçiren insanların sayısı çoktur. Diğer insanların kendi yaşamlarının kalitesini belirlediği ınancı içinde seçimlerinı yaparken, kendi iç derinliklerindeki varoluştan kaynaklanan değerler üzerıne seçimler yapacaklarına insanlar, "Başkası ne der?" "Gücenmesinler!" "Böyle davranmam babamı memnun eder!" "Müdür Bey şöyle yaptığımı görmesin" • Aciliyet (hemen yapılması gereken şeyler) 54 doktora adayı TÜBA Yurtiçi Yurtdışı Bütünleştirilmiş Doktora Burs Programı'nın (TUBABDBP) 1996 yılı I. Dönem uygulaması çerçevesinde; 12 üniversitenin 29 Sosyal Bilimler Enstitüsü Anabilim Dalı bu programa başvurarak 54 doktora öğrencisı bursa aday gösterildi. Burs programının koşullarına uygun olarak yapılan başvurular ve Sosyal Bilimler Enstitüleri'nin anabilim dallarının önerdiği öğrencilerin durumları, TÜBA tarafından değerlendirilerek 1996 yılı I. Dönem için 9 üniversitenin 14 Sosyal Bilimler Enstitüsü Anabilim Dalı'ndan 20 doktora öğrencisi TÜBABDBP bursiyeri olarak seçildı. Bursiyer seçilen öğrenilere ayda net 22 milyon TL. burs ödenecek. Bursiyer ücretli olarak çalışıyorsa aylık burs olarak 3 milyon TL. Istanbul, c. 12, s. 97117: "Işte medreselerin Fatıh zamanından Abdülhamıt II devrinın sonlarına kadar geçen dört buçuk asır içindeki tarıhçesı bundan ıbârettır. Bu medreselerin memlekete, Turklüğe ve ilım âlemine ne hızmetı ve faydası olmuştur? Bellı başlı hangı âlımlerı yetıştırmişlerdır? Bunlar arasında beynelmilel şöhreti hâız kımseler var mıdır? Bunları uzun uzadıya araştırmaga lu/um yoktur "hlç kimseyi yetiştirmemîşttr" demekte ıktıfâ etmek daha muvafık olur." (s. 108, vurgu Ergın'e aıt) Ben de burada Ergın'ın fıkrıne aynen katıldığımı belirtmek tsterım. Aynı eserın 147. ve 153 sahıfelerı arasına da bkz 34 Uzunçarşılı, I. H., a q e , s 241 35 Tekeli, S.. bkz Adıvar, A. A., 1982, s. 103, Ek28. Ayrıca ılave belge ıçın bkz. Ergin, a.g.e., s. 254255. 3e Tekell. a.g.e.: Ergin. a.g.e. 37 Pırî Reıs'ın kallını ızleyen yıllarda Osmanlı donanmasının cehâlet vp düşüncesizlik sonucunda ınanılmaz bir hızla çokmusını A. R. Seyfi pek guzel anlatır (bkz. Seyfi, A. R., 1943, Çeşme Denız Muharebesı Facıası ve Akdenızde llk Rııs Donanması üonelkurmay Başkanhğı IX. Şubo, Denız Matbaası, Istanbul. bılhassa. s. 94 ve sonrası). Kader, âdetâ Osmanlılardan Pırî Reıs'ın ıntıkamını almıştır. 3 ®16. ve 17 asırda "Cezâyır Korsanları", "Cezâyırlı" veya "Garp Ocakları" olarak da anılan Kuzey Afrıka denızcılerının Osmanlı bayrağı altırv da Kanarya Adalarına hattâ Izlânda'ya ve Newfoundland'a kadar gıtmelerinın ımparatorluğun ne askeri, ne polıtık. ne de entellektuel hayatına en ufak bir tesırı olabilmıştir. Aynı şey Kuzey Sumat • Sosyal yansıtma (yapılması popüler olan ve diğerlerini memnun eden şeyler) • Başkalarından beklentilerimiz • Inandığımız temel değerler (uzun vadede bızım ıçın önemlı olan şeyler) • "Iş görülsün tutumu" içinde geçici olarak takındığımız tavırlar ve değerler (bunlar kısa vadede istediğimiz şeylerdir) • Çocukluktan getirdiğimız davramş formülleri • Bılınç duzeyimız • Vicdanımız • Temel gereksınmelerimiz • O an için ısteklerimiz gibi dış kaynaklı nedenlerle seçimler yapar. Bu ufak seçimler o an pek önemli gözükmez. Ama, karıncaların harmanda yığılı buğdayları bir süre sonra taşıyıp bitirebileceği gibi, bu ufak şeyler bir araya gelerek, bir anlamda "damlaya damlaya göl olur," ve bakar ki, kişı kendısi olmaktan çıkmış, başkalarının beklentılerinı yaşayan bir robot olmuş. Bir süre sonra böyle davranmak alışkanlık halıne gelır ve bunlar insanın yaşamının kalitesini belirlemeye başlar. Nasıl seçmeli? , Bilincini geliştirmiş, yaşamında yer alan temel değerlerın böylece bılıncıne varmış, yaşam görüşünü oluşturmuş, yaşam rollerının ne anlama geldığı üzerinde kafa yormuş ve açıklığa kavuşmuş ınsan, seçım anında temel ilkeleri, vicdanı, yaşam görüşü ve kendini güçlü kılacak yönde kararlar verir. Boyle kararlar alan insanın yaşamının kalitesi yüksek olacaktır; yaşamı ıç huzuru, barış, sağlık, mutluluk, sevgı ve başarı ile dolu olacaktır Şöyle duşunmek durumu daha somut yapacaktır: Çevre binlerce uyaranın yer aldığı bir kaynaktır. Bu uyaran yumağı içinde insan sürekli davranışta bulunmaktadır. Uyaran ile davramş arasında insanın bilinci yer almaktadır. Otomotik olarak yapılan seçim Davranmadan önce bir seçim anına sahıbız; bütün bu etkilerden hangisini davranışımızda göstereceğiz. Seçimimız otomatık olarak yapılıyorsa çoğu kere yaptığımız seçımin ya sonradan farkına varırız, ya da hiç varmayız. Otomatik yapılan seçım ya içinde bulunduğumuz durumu ya da diğer insanları güçlü yapar. Ne var kı, kendimız güçsuz oluruz. Yaptığımız seçım, kendi bılıncimizi, vıcdanımızı ve gereksinmelerımizi temel alıyorsa, kişi olarak gucü başkasına vermez, kendi elimizde tutmuş olu yapılan alıntı ıçın yukarıda 17. dıpnota bkz AZ Adıvar, a q e , 1943, s 68, 198?, s 84 Adıvar, Peçovî tarıhınde de yer alan, Pırî Reıs'ın Hurmuz kalesı muhasarısını Portekiziilerden rüşvet alarak kaldırdıgı dedıkodusiinu Kubad Paşa'nın ıcât ettıgını ve Istanbul'a bıldırdıgını yazıyor. 43 Nebenzahl, K., 1990. Maps Irom the Aqe nf Dıscovory Cohımbus to Mercator. Tımes Books, London, 168s p Çelebi'nın Tuhfetü'l K/bar'ından k, a q B , s 101 ' İTÜ Maden Fakültesi Jeoloji Bölümü öğretim üyesi, 4869