Katalog

YERBİLİMLERİ Arjantin'in kuzeyden gilneye na Yerbilimciler, anakara yığınları ve volkanik adalardan oluşan yay bıçiminde kemerler olduğuna parmak basarak, bu ada ve anakaraların inanılmaz bir hızla ve akıllara durgunluk veren bir karmaşıklıkla sürekli yer değiştirdiklerini belirtiyor. |ill Thomas ıçın Guney AmerıDağları'nın oluşmasına yol açar nın ıç kesımlerındekı tepeler ve Thomas bu dağların Vırgınıa'dan Ala"çukurlar anayurdunun bırer parça bama'ya dek uzanan dogu eteklerı bo sı Katıksız Apalaş dılıyle buyuduğunu yunca lapetus'u oluşturan gedıgın stradılp getıren Kentucky Unıversıtesı yerbı tıgrafık yanı yerkabugu katmanlarının lım uzmanı Thomas, Apalaş Dağları'nın duzenını gosteren ızlerıne tanık olur Bu neden Alabama'da son bulup yuz mıl ızlerde, oluşan gedıge kum ve çakılların batıda Arkansas'ta Ouachıta Dağları doluşmasıyla meydana gelen yıgışım olarak yenıden yukseldıgı sorusuna bir katmanlarına ve kumlarla bırlıkte buraya yanıt bulabılmek amacıyla yaklaşık 30 bırakılan fosılleşmış denız canlılarından " yıldır Apdlaş Dagları çevresını arşınlayıp oluşan kıreçtaşlarına rastlar Thomas, kıdurdu Sözu edılen boşluk yerını genış reçtaşlarının yaşından bu surecın 540 Mıssibippı Vadısı ne ve sonunda da milyon yıl once çoktan başlamış olduğuMeksıka Korfezı'ne bırakıyor nu saptar Eskı kıyı şerıdındekı her gırıntı ve çıkıntıda hep aynı öykuyle karşılaşır rhomas ın bu sorunun yanıtını And Yalnızca en buyuk gırıntıde durum farklı Dağları'nın 4000 mıl guneyındekı kıraç dır bayırlarda bulacağı akla hayale gelmez bir şoydı Bu, Alabama Apalaşlarının guney Ar|antın'dekı Cordoba Unıversıtesı bıucunda AlabamaOktahoma qedıqı adı lım adamlarından Rıcardo Astını de bu verılen boşluğun Ouachıtd Dağları ıle bayırları terk ederek Kuzey Alabama'nın bırleştığı noktadır Burada, gedık boyunçam ormanlarıtid doğru yola çıkacağını ca ozellıkle petrol arama ekıplerı tarafınasla duşunmemıştı Astını de çevresın dan açılan kuyuların ıçınden kayalar den garıp bir bıçımde farklı bir tosıl ve yukselır Bu durum Thomas ın Ouachıta kaya yapısına sahıp olan bu kıreçlı tepe Dağları'nın Apalaşlann bir devamı oldu lerın ıçyuzunu anlanıak için on yılını verğu, dağa donuşmeden once bunların da mış ve sonunda kendısını And Dagiarın lapetus kıyısında yer aldıkları goruşune da bulmuştu Ne var kı geçen yıl Astını açıklık kazandırır Alabama dakı kjyaları ıncelemeye ko Bir anakarada başka anakaralardan yuldu Thomas da Guney Amerıka'ya bir parçalara rastlamak artık akıllara durıncelerne gezısı yapmayı kafasına koy gunluk veren bir olay olmaktan çıktı du 6O'lı yılların sonlarından bu yana yerbılım uzmanları dunya yuzeyının sureklı devı llk bakışta "Havanda su dovduğu" ız nım ıçınde olduğunu bılıyor Yer yuzeyı lenımını veren bu ıkı bılım adamını bıradevınırken da raya getıren ha kuçuk top şey ıse ıkısının rak kutlelerı ve de aynı hedefın fe, rbilimciler arasında adaların yanı peşınde olmasıra, okyanus sıydı Thomas anakaraları tango yaaı tabanı da ana ve Astını, bu pan Di çiftler gibi, bazen karalarla bırlıkyuk bir kara te yer değıştırı parçasının 500 sarmaş dolaş, bazen de biryor Daha kumilyon yılı aşbirlerinden ayrı, ama her zaçuk parçalar kın bir sure enınde sonunonce Kuzey man aynı çift olarak gösterda anakarala Amerıka dan me eğilimi görülür. rın kenarlarına koparak Guney ılışerek onlara Amerıka'ya ılış"egzotık" bir tıgmı ortaya gorunum kazandırıyor Ornegın Kalıfor koydu Sonuç, Kuzey Amerıka kıyısında nıya bunlardan bir tanesı Boylesı kara sonradan Meksıka Korfezı olacak boşluk parçalarına rabtlamak artık kımseyı şaş ve Guney Amerıka da şımdıkı Precordılkına çevırmıyor lera'yı oluşturan buyuk bir yabancı kara parçasıydı Bu olayın bir başka sonucu da dogal olarak yeryuzu harıtasının ye Okyanus dıplerı herşeyi nıden çızılmesı gerekılılıgıydı Yerbılımcıaçıklıyor. ler arasında anakaraları tango yapan çıftler qıbı bazen sarmaş dolaş, bazen Ne var kı oncelerı Kuzey Amerıka ya de bırbırlerınden ayrı, ama her zaman aıt olan kara parçasının bulunması bamaynı çıft olarak gostermp egılımı gorulur başka bir şey Daha beş yıl oncesıne ka Ornegın, Kuzey Amerıka ıle Afrıka dar "Precordıllera bir zamanlar Kuzey boylp bir çıft oluşturur GelgeİPİım Tho Amerıkd'nın bir parçdbiydı' , denınce mas ve Astını nın Precordıllera ve Mek herkesın yureqı agzına gelırdı O donem sıka Korfpzı'nın tarıhçpsını araştırmaya de yeryuzu hdrıtasını yaklaşık 200 mıl başladıkları bir sırada, bir başka yerbı yon yıl once bolunen super anakara lımrıler pkıbı dp ypryuzunun pskı bıçımı Pangaeadan dahd gerılere goturebılen ıle ılgılı yepyenı bir goruş ortaya attı Bu bıı yerbılım uzmanına rastlamak çok goruşe gore dahu sonra bırbırlerınp ya guçtu ü donemde açılan okyanublar bancı olacak anakaralar bir zamanlar ar gunumuzun okyanuslarını oluşturdukla tık var olmayan okyanuslarda karşı kar rından, salt okyanusun dıbını ızlemek şıya durmaktaydı suretıyle, Pangaca da anakaraların nasıl Bdşldngıçtd yeryuzunun bu ebkı duru bir duzpn ıçınde yer aldıklarını ızlemek muyla ılgılı olarak Thomas ın ılgısını ÇPçok kolaydır Okynus dıbı ıncelemelerı ken tek şey, Uoqu Kıyısı nın ılk durumu ISP bızp Kuzey Amerıka nın Dogu kıyısı oldıı Gunpy Apalaşlar her bırı kuzeyın nın bir zamanlar Kuzey Afrıka ya sokul dekı komşusundan bıraz daha batıda muş olduğunu Guney Amerıka'nın dogu yor alan bir dızı ırılı ufaklı tumsokler oluş ucunun ıse Batı Afrıka oyuguna tıpatıp turur Thoma'3 70 lı yıllarda bu tumsekleuydugunu gobterıyor Gelgelelım yerbı rın şımdıkı Kuzey Amerıka olan Lauren lım uzmanları ellerınde Pangeea dan ontıa nın yıllar onp başka bir anakaradan cekı doneme ışık tutabılecek hıçbır vcrı kopması sonucunda kenarlarında mey olmadıgını belirtiyor dana gplpn kpskın gırıntı ve çıkıntıların Uzmanlar Pangaea oncobine bir goz belır&ız bir goruntubu oldugunun ayırdı atmak ıstedıklerındp Kuzey Amerıka yı na varır Daha sonra lapptus adındakı bir Kuzey Atrıka nın tam karşibindakı Pen okyanub bu boşlugu doldurur çok daha gaea oluştuqu sırada yok olan bir okyasonra ISP başka kara parçaları I auren nus taratından ayrılan bir yerlerıne koya tıa ya çarparak eskı kıyı boigesının ıçlere rak bu donemı bırçok kez yenıden yarat dogru kaymasına ve şımdıkı Apalaş B Y maya çalıştılar Bu çaba sonucunda el dp pdılpn qomnumde Atlantık Okyanusu Kuzey Amerıka ıle Afrıka drdbindd gıdıp gplen bir dızı okyanustan en sonuncusu olarak karşımıza çıkıyor Tekbdb Unıver sıtesı bılım adamlarından lan Dalzıel bu surecı yoyo tektonığı' olarak tdnımlı yor Kanada ve Avustralya kardeşlığı Bırkaç yıl once Dalzıel ve Kalıfornıya Unıversıtpsı'nden Moores bu 'yoyo'yu rafa kaldırdı Moores Kanadalı ıkı yerbı lım u7manının Kanada ve Avustralya nın /00 milyon yıl once bırleşık olduklarını savunan bir raporu okudu Kanada nın Avustralya ya baqlı oldugunun varsayıldıgı donemde Moores Avııstralya'nın da Antarktıka'ya baqlı olduğunu bılıyordu Kanada ıse her za man oldugıı gıbı ABD'yp yakından baq lıydı Işte o zaman Moores un kafasında bir ışık yandı Kuzpy Amprıka nın batıda kı yıtık eşını bulmuştu Kanadalılar ın O7pllıklp ılgılondıklerı parçanın bir za manlar Avustralya'nın bir parçası oldugu dogru olmasına dogruydu ama Mo ores un kendı araştırma bolgesı de bir zamanlar Dogu Antarktı ka'nın bir parçasıydı Yazılı kaynakl? gozden geçıren Moores Amerıka n guneybatısındakı 1 8 mılyar yıllık kayal. rın gerçekten de Transantarktık Dagla uzandıgını gordu Moores bu yenı savır SVVEAT (Southvvebt U S Edbt Antarcl caGuneybatı ABDDoğu Antarktık adını verdı Yenı yeryüzü harıtası Moores ve Dalzıel sayesınde artık ye yuzunun Pangasa oncesıne aıt yepye bir harıtası var Bu harıtaya qore 7t milyon yıl oncesıne dek Kuzey Amerık Rodınıa adındakı bir super anakarac Guney Kutbu yakınında yer alıyor i yanında Antarktıka ve Avustralya ote yanında ıse Guney Amprıka bulunuyc du Dalzıel ın bılgısayar orneklemelerır gore Kuzey Amorıka daha sonra bınt cambazlıkla eşlerındpn kaçarak 250 m yon yıllık bıt yolculuk sonucunda Gunı Amerıka nın batısına yerleşıp ılk kez K zey Afrıka ıle yuz yuze geldı Gelgelelım yıne Procordıllera şım bıle burası apayrı bir yeı Kuzeydon g neye yaklaşık 800 km uzanan bu bolg batı Atjantın baglıklarından soluk renl 4996