Katalog

PSİKOLOJl KONGRELERDEN gerekirse, kınamamız gereken kişi, kıskanılan kişi olmalıdır. Her kişinin bir gelişme düzeyi vardır. "Olgun insan", "kâmil insan" gibi sözler, bir anlamda bu gelişmışliğin ifadesidir. Gelişmiş kişinin birçok özellikleri yanında, insana değer verme ve tabii tepeden bakmama, gelişmeye açıklık, herkese ve kendine adil davranma, yapıcılık, sabırlılık, sevme gibi özellikler yanında, kıskanç olmama, kıskanmama özelliği de önde gelir. Öyle görünüyor ki, gelişmiş kişllik ile ülkenin gelişmişlik düzeyi arasında bir paralellik vardır. Gelişmiş ülkenin insanı, daha gelişmiş kişifiktedir ve daha az kıskançtır. Kıskançlık insani bir duygudur ve kişiyi zorlar. Zorlanan ınsanın karşısında birkaç yol vardır. Karmaşık ruhsal mekanizmalar ile birtakım ruhsal bozukluklar ya da ruhsal nitelikli bedensel bozukluklar geliştirebilir. Ya da kötülerin içinde biraz daha iyisini seçerek, kıskançlık nedeniyle zorlanmasına neden olan kişileri kötüler ya da başka yollarla onlann başarısını engellemeye çalışır ve bir ölçüde rahata ulaşır. Ancak böyle bir davranış geliştirmenin topluma önemli maliyeti vardır. Var olmamızı sağlayan temel nedenlerden biri ürün vermektir, bir eser ortaya koymaktır, bir hizmet üretmektir. Ürün vermek çalışmakla olur. Çalışan ve başaran insan, kendi varlığını kanıtlamış olacağından, diğer bir kişiyi kötüleme ya da kötü olmasını isteme gibi bir davranışa yönelme ihtiyacını duymaz. Kıskanan kişi ise, başarılı kişi karşısında, kıskançlık davranışları ortaya koyduğunda bir kısır döngüye girer. Kendisı huzursuzdur, karşısındakini huzursuz eder; olumlu davranamadığı için, gün geçtikçe, kıskançlık davranışlannı artırarak sürdürmek zorunda kalır. Çünkü, kıskançlığa neden olan özellik, kıskanan kişi aleyhine giderek artmaktadır. öyleyse, kıskanma davranışları yerine, olumlu seçeneğe yönelip olumlu yola yönelirse, çalışacak, çok çahşacak ve o düzeyde başarılı olacaktır. Böylece kıskanma davranışı göstermesine de gerek kalmayacaktır. Çalışan ve başaran insan, kendi özvarlığını hem kendisine, hem çevresine karşı kanıtlamış olacağından, diğer bir insanı kötülemesine veya kötü olmasını istemesine ihtiyaç duymayacaktır. İçinde yaşanılan toplumun değer yargıları, dedikoduya, adam kötülemeye prim veriyor, kurnazlığı, kulisle bir yerlere varmayı, köşe dönmeyi, bir koyup üç almayı teşvik ediyorsa, böyle bir toplum uzun vadede yapıcı, üretici olamaz. Toplumun değer yargıları, çalışmaya, ürün vermeye özendirici olmalıdır. Böyle olunca, toplumu oluşturan bireyler, başarılı kişi karşısında başarısını engelleme, kıskanma yerine, çalışmaya yöneleceklerdir. Kimsenin kimseyi sevmediği ya da herkesin herkesi kıskandığı, başarısını çekemediği bir toplumda yaşamak herhalde kader değildir, olmamalıdır. Kıskanmayan; sevmeyi, paylaşmayı bilen, sevinci ve kederi birlikte yaşayabilen, amaca ancak üreterek ulaşabıleceğinin bilincinde olan bilen bireylerden oluşan toplum, başarıya daha yakın olacaktır; çağdaş toplum olacaktır. (*) Ege Üniversitesl Tıp Fakültesi Pslkiyatri A.B.D. Karaciğer kanserinde yeni bir tedavi: Alkol enjeksiyonu Hastanın genel durumunun cerrahiye uygun olup olmadığı durumlarda alkol enjeksiyonu bir seçenek olabilir. Rıfat Yahn* Ne Yapmalı? K yerleşimine, beraberinde siroz bulunup, bulunmaması ve sirozun derecesine, karaciğer dışı tutulum olup, olmamasına ve hastanın genel durumuna göre değişir. Bugün için karaciğer kanserinin tedavisinde kullanılabilecek başlıca Şekll 1: Sağ hepataktoml fto çıkanlan karaciğer yöntemleri şu şekilde sıralayabiliriz: tumörunün gorünüşü. 1. Cerrahi Teda3040 yaşam süresi elde edilebilmektevi. (Tümoral kitle bulunan karaciğer dodir. kusunun bir kısmının veya bölümünün Radyoterapi ve kemoterapinin, karaçıkarılması "Karaciğer rezeksiyonu"). ciğer kanserinde fazla etkili olmadığı 2. Sistemik Kemoterapi. anlaşılmıştır. Karaciğer arterinden (atar3. Transarteryel kemoterapi. (Karacidamar) verilen kemoterapide, hızla sisğer arteri içine kateter yerleştirilerek ketemik dolaşıma geçmekte ve önemli bir moterapötik ilaçların verilmesi). yarar sağlamamaktadır. Lazer uygula4. Transarteryel embolizasyon. (Karaması ve "Cryoablationtümörün donduciğer arterinden, tümöre giden damar rulması" ise, belirli bazı merkezlerde uyiçine saf alkol veya jelatin verilerek dagulanmakta ve bazı yayınlarda sonuçlamarın tıkanması ve tümörde nekroz rı n umut verici olduğundan sözedilmekoluşturulması). tedir. Karaciğer naklinde nüks oranının 5. Radyoterapi. çok yüksek olması, organ bulunmasın6. Laser uygulaması. daki büyük güçlük, bu cerrahinin daha 7. Tümörün donduçok siroz gibi iyi huylu hastalıklarda kulrulması 'Cryoablatilanılmasının yugun olacağı görüşünü on". doğurmuştur. 8. Karaciğer Yeni geliştirilen yöntemler arasında transplantasyonu. üzerinde en çok durulanı "Alkol enjeksi9. Perkütan (karın yonudur". derisinden tümör içine batırılan iğnelerle) Ethanol (Alkol) EnjekAlkol enjeksiyonu siyonu. Ultrasonografi (US) ile görüntülenen Bugün için erken karaciğer kanserine, deriden batırılan tanı konulan ve erken ince bir iğne yardımıyla alkol enjeksiyoevrede yakalanan, nu yapılır. Doğrudan lezyonun içine % karaciğerin belirli bir 9599 alkol verilir. Alkol hücrelerinin içikısmını tutan ve sınırlı ne yayılarak hücrelerin suyunu çeker ve sayıdaki lezyonlarda, proteinlerin yapısını bozar, dokuda nekcerrahi rezeksiyon ile roz oluşur. Küçük damarlar tıkanırken, en iyi uzun süreli yafibrozis gelişir. şam sonuçları alınaBu yöntemin uygulanabilmesi için babilmektedir. Tokyo, zı koşullar gerekmektedir. Enjeksiyonun Ulusal Kanser Merkebirkaç kez yapılması, lezyonun çapının zi 197489 yılları ara5 cm'den küçük ve sayısının da 34'ten Şekll 2: Karaclğer tümörOnün bllgkayartı tomograflde sında 498 HSK'li hasaz olması lazımdır. En iyi sonuçlar 3 gorunumü. tada yapılan cerrahi cm'den daha küçük lezyonlarda elde rezeksiyon sonucu 1 edilmiştir. 35 HSK'li bir hasta grubunda yılhk % 83.1, 3 yıllık % 57.2 ve 5 yıllık süren spekülasyonlara neden olmuştur. 50 tümöral lezyon için, 320 arasında % 40.6 yaşam süresi sağlandığını bilAflotoksin,özellikle Güney Afrika'da gıtekrartanan alkol enjeksiyonları yapılmış dirmiştir. Herhangi bir tedavi uygulandaların saklanması sırasında üreyen bir ve hastalar ortalama 16 ay takip edilmadığı takdirde yaşam süresi 34 ay ile mantardır ve gen mutasyonu sonucu miştir. 30 hastada (% 87.5) tam iyileşsınırlı kalmaktadır. kansere neden olabilmektedir. me görülmüştür. Her ne kadar bu hasKaraciğerde gelişen kalın bağırsak ve taların oldukça seçilmiş, yarısında lezrektum kanseri metastazlarından sonra yonun tek ve 3 cm'den küçük olduğu Tedavi seçenekleri ise yaşam süresi ortalama 6 aydır. Bundikkati çekiyorsa da, alınan sonuçlar Karaciğer kanserinde tedavlnin seçilar eğer cerrahi rezeksiyon için uygun çok başarılı bulunmuştur. mi, hastalığın primer ve sekonder olmabulunur ve çıkartılabilinirse, 5 yıllık % 77 hastalık HSK'li diğer bir araştırma sına, lezyonun sayısına, büyüklüğüne, araciğer kanseri, doğrudan karaciğer hücrelerinden gelişebileceği gıbı (Primer), diğer organ kanserlerinin karaciğere yayılması "metastaz" sonucunda da ortaya çıkabilir (Sekonder). Karaciğer primer kanserinin büyük bir kısmını (% 8590) "Hepatosellüler Karsinoma" (HSK) oluşturur. HSK daha çok ileri yaşlarda ve erkeklerde görülür. Doğu ülkelerinde ve Güney Afrika'da sık görülürken, Batı ülkelerinde daha seyrek olarak bulunur. Oluşumunda başta Siroz ve Hepatit virüsü enfeksiyonları (HBV, HBC gibi) önemli rol oynar. Japonya'da yapılan bir çalışmada 2411 HSK'li hastadan % 84'ünde siroz bulunmuştur. Ispanya'da ise 249 HSK'Iİ hastadan % 93'ünün sirotik olduğu, % 52'sinin alkol kullandığı saptanmıştır. Diğer nedenler arasında Aflotoksin, alkol, beslenme bozukluğu, bazı ilaçlar ve toksik maddeler, karaciğerin iyi huylu tümörleri sayılabilir. Bir dönem çok fazla suçlanan doğum kontrol haplarının (oral konraseptifler) etkisi ise kesin olarak belirlenememiştir. Aflotoksin ise toplumumuzda "yurtdışına gönderilen kırmızı biberlerde kanser yapıcı madde bulunmasıyla" adını duyurmuş, uzun 430 12