Katalog

SORUN YANITLAYALIM Savaş gemilerinin diğer gemiierden farkı nedip? Istanbul'dan yazan okurumuz Figen Seçkin'in sorusu şu: "Savaş gemileri lle ticari gemiler arasındaki farfc nedir? Ticari gemiler, hangi ölçütlere göre blrbirinden ayrılır?" Okurumuzun Sorusunu Yıldız Teknik Ünıversitesi Gemi Mühendisliği Bölümü'nden Ahrriet Dursun Alkan yanıtlıyor: "Gemi genel anlamda değişik amaçlar için dizayn edilen ve yeryüzünün % 60'ından fazlasını oluşturan deniz, göl ve akarsularda işletilen kendinden tahrikli yüzer bir taşıttır. Gemiler büyük oranda ticari yani kâr amaçlı dizayn edilmekte ve işletilmekle beraber güvenlik, savunma ve savaş amaçlı askeri gemiler de inşa edilmektedir. Ticari ve askeri gemiler arasındaki en büyük fark dizayn, işletim ve fonksiyon isteklerinin farklı amaçlar taşımasıdır. Ticari gemiler kullanım alanlarına göre geniş bir yelpazeye sahiptir. Bunların başlıcaları: Tanker, konteyner, dökme ve kuru yük gemileri, balıkçı gemileri, Lash ve SeaBee tipi gemiler, römorkörler, buzkıran gemiler, likit petrol gazı (LPG) ve doğal gaz (LNG) gemileri yolcu ve arada ferileri, RoRo (taşıt ve tekerlekli yükler taşıyan gemiler), tarak (temizlik amaçlı) gemileri ve benzerleridir. Bunlardan Lash tipi gemiler, içerisinde taşıdıkları yaklaşık 18 metre boyundaki küçük teknelerle (yavru tekneler) yüklemeboşaltma yapan özel gemilerdir. SeaBee tipi gemiler Lash gemilerine benzer olup daha fazla gelişmiş özelliklere sahiptir. Boyları 10 metreden 500 metreye, makine güçleri 50 KW'dan 40.000 kW'a kadar değişen ticari gemiler; yapısal, makine ve güverte donanım, pervane ve sevk sistemi, seyir sistem ve navigasyon cihazları ve tekne formu ve adedi (Katamaran iki tekneli deniz otobüsleri ve Trimaran tipi üç tekneli gemiler, SVVATH tipi küçük su hattı alanlı ikiz tekneli) açılarından birçok değişik özelliklere sahiptir. Bu sınıf gemilerin inşaatında ve işletiminde ekonomiye büyük önem verilmektedir. Ticari olarak haliyle geminin işletiminde ana amaç kâr olmaktadır. Buna karşılık savunma ve savaş amaçlı askeri gemiler gerek ınşaat ve gerekse işletim bakımından kâr arnaçlı olmayıp genel donanım, tekne konstrüksiyonu ve diğer teknik özelllkler yönünden ticari gemilere göre çok değişik farklılıklar taşımakta35014 dırlar. Askeri gemilerde en dizayn özellikleri arasında tekne malzemesi ve iç konstrüksiyon gelmektedir. Tekne yaralanma ve diğer dış etkilere karşı koyacak şekilde masraftan kaçınmaksızın yüksek mukavemetli çelik ve diğer tür malzemelerden (örneğin radar ışınlarını absorbe edip yansıtmayan) inşa edilmektedir. Fırkateyn, destroyer, muhrip, denizaltı, uçak gemisi, sualtı ve suüstü avcı botu, hücum ve takip botu, mayın tarama ve araştırma gibi askeri gemilerdeki özel dizayn istekleri aşağıdaki gibi özetlenebilir: •Yüksek sürat ve manevra kabiliyetini sağlayabilecek pervanesevk sistemi ve makine donanımı. An tahrik makinesi olarak boyut, hacim ve ağırlık başına güç ve ön planda tutulduğu için genelde gaz türbinleri kulianılmaktadır. Büyük güç kaynağ gerektiren askeri gemilerde nükleer tahrik sistemi bulunmaktadır. Bunun yannda, içten yanmalı motorlar, eski yapım gemilerde ise buhar türbini kulianılmaktadır. • Istihbarat, takip ve otomatik hissetme ve uyarma amaçları için yüksek teknolo|i ürünü seyir ve navigasyon cihazları ve bilgisayar sistemleri mevcuttur. • Top, değişik makineli ve otomatik tüfek, torpido, güdümlü mermi ve füze atan silah donanımları ve uçak taşıma için özel güverte dizaynına sahiptirler. • Ticari gemilere göre askeri gemilerde mürettebat adedi olarak daha fazla ve nitelikli elemanlar mevcuttur. örneğin, nükleer tahrikli bir gemide uzman eleman olarak fizik veya nükleer enerji mühendisi bulunmaktadır. Mürettebat adedi haliyle iç dizaynda özel yaşamsal tasarımları da gerektirmektedir. Seyir hızı bakımından genel olarak ticari gemiierden daha hızlı olan ve ortalama 2045 knot (mil/saat) yani 3383 km/ h'a ulaşabilen askeri gemiler tekne formu bakımından ticari gemilere göre daha narindir. Bir başka deyişle, ticari gemiler daha dolgun kesitlere sahiptir. Dolayısıyla seyir hızı normal dizayn hızının üzerine çıkarılmak istendiğinde sudan gelen direnç aşırı bir artış gösterecektir. Ekonomik olmayan bu durum mevcut makine gücünün üzerinde bir güç gerektireceğinden teknik olarak da mümkün değildir. Erkekte göğüslerin büyümesi tedavi mi? Ankara'dan yazan okurumuz T.l'nin soruları şöyle: "1Bu yıl ünlverslteden mezun oldum. Geçen yıl, çevremin ve kız arkadaşımın uyarısı ile, göğüslerimde büyüme olduğu kuşkusuyla, Hacattepe Ünıversitesi, Endokrinoloji Bölümü'ne gittim. Aşağıdaki tetkikleri yaptım, sonuçlar normal çıktı (Prolaktin, 4.3; Testesteron, 6.61; Estradial 30.42; BHCG, 2.53). Ama aradan geçen bir yıla rağmen, gögüslerimin büyüklüğü arkadaşlarımın ilgisini çeklyor. Arkadaşlarımınkilere kıyasla gögüslerimin çok büyük olduğunu düşünüyorum. Ne yapmamı önerlrsiniz? 2 Yanaklarımda, göz ve sakaklarımın arasında aşırı bir tüylenme var. Dermatoloji bölümünde görüştüğüm bir doktor bunlann yok edilemeyeceğinl söyledi ama güzellik uzmanları bir daha çıkmamak üzere yok edebileceklerini söylüyorlar, yüzdekl fazla tüylerden kurtulmanın bir yolu var mıdır?" Okurumuzun sorusunu İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrinoloji Bilim Dalı'ndan Prof. Dr. Faruk Alagöl yanıtlıyor: 18 yaşından sonra boy uzar mı? Istanbul'dan yazan S.M'nin sorusu şöyle: okurumuz "18 yaşında bir üniversite öğrenclsfylm. Sorunum, 1.65 cm'lik boyumla llgili. Boyumun uzamasını sağlamak için ne yapmam gerekir? Bunun için alablleceğlm besinler, yapmam gereken sporlar nelerdir? Bu sorun psikolojik olarak beni rahatsız ediyor, lütfen ne yapabileceğiml söyleyin." Okurumuzun sorusunu istanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrinoloji Bilim Dalı'ndan Prot. Dr. Faruk Alagöl yanıtlıyor: "öncelikle onsekiz yaşında 165 cm'lik boyun hiç de kısa olmadığını söy leyelim. Bunun dışında, eğer buluğ tamamlanmışsa, ses kalınlaşmış, sakal bıyık çıkmışsa, bundan sonra ciddi bir boy uzaması olmaz. Insanlarda kemik gelişimi, buluğ döneminin bitmesiyle sona erer. Eğer sizde de ses kalınlaşması, tüylenme gibi sekonders seks karakteri adını verdiğimiz gelişmeler tamamlanmış ise, vücudunuzdaki kemik gelişiminin de tamamlandığını söyleyebiliriz. Ancak, sekonder seks karakterlerinizin gelişimi tamamlanmamış ise o zaman hormanal bazı sorunlar var olabilir, uygulanacak tedavi de boyunuzun da uzamasına yardım eder. "Erkeklerde memelerinnormalden fazla gelişmesine jinekomasti adı verilir. Testlerin sonucunda ortaya çıkan rakamlarınıza bakacak olursak, sonucun normal olduğunu söyleyebiliriz. Yani meme büyümesi hormonal nedenlerden kaynaklanmıyor olabilir, Karaciğer hastalığı ya da başka hastalıklar, bazı ilaçlar da göğüs büyümesine yol açabilir. Bir olasılıkla da sorun buluğ çağından kalma olabilir. Erkeklerin göğüslerinde büyüme buluğ çağında görülür. Genellikle erişkin yaşta kendiliğinden normal boyutlara gelse de bazı kişilerde kalıcı olabilir. Çok rahatsız ediyorsa ve buluğ çağından kalmaysa, cerrahi yöntemle çıkartılabilirler. Ikinci sorunuza gelince, sorununuz sanırım sakalın biraz yaygın olması. Bu bazı kimselerde görülebilecek normal bir dağılımdır. Bunları ilaçlarla azaltmanın olanağı yoktur. Ya da ilaçla azaltalım derken, başka şeylere zarar verilebilir.