Katalog

KANSER ARAŞTIRMA ÖYKÜSÜ Kanserli köyün SIPPI çözülüyor Bütün köylüler evlerini asbestli topraktan yapmışlardı. İnsanlar asbest tozlarım soluyor ve 1015 yıl içinde kanser oluyorlardı. Y. İzzetün Barış* araın den donuşumuzde yanımıza koyun ıçınden cıvarından bırçok taş toprak kayaç orneklerı getırmıştık Bunların Ankara dakı MTA Enstıtusu nde mıneralo)ik yonden ıncelenmesı gerekıyordu Bu kuruluşun başında bulunan Sadrettin Alpan son derece yardımsever ılerı goruşlu ve bılımsel çalışmaya onem veren bır kışıydı Ona çok guvenıyorduk Koydekı hastalığın mezotelyoma olduğu kesındı Bunun şımdıye kadar kesın bıldıklerımızın ışığı altında tek nedenı vardı o da Asbest. Koylulerın akcığer fılmlerınde ancak asbest solunmasıyla açıklanabılecek akcığer zarında kalınlaşma ve kıreçlenme de bu goruşu desteklıyordu Ancak açıklanması zor olan ıkı şey vardı Nıçın bu koyde şımdıye kadar gorduğumuz ıncelemeye aldığımız asbestli koylerden çok daha fazla kanser goruluyordu? Nıçın koyun yapıtaşlarında asbest bulunmuyordu 7 Bunu bıze ancak MTA dakı ıncelemeler gosterecektı Sonuçları merakla beklemeye başladık ö n araştırmalar asbest ıçın olumlu değıldı Incelemeyı yapan bın mın başındakı arkadaş "Ignlmbrltik >ı' "Volcanıc Cam" gıbı bızım anlamadıgımız terımlerden bahsedıyordu Bız de kendısınden "Ya bize Asbest var deyiniz, ya da ona benzeyen lıfsel yapıda bir mineralin bulundugunu soyleyınız" dıye ısrar edıyorduk Ote yandan koyden bıdonlar dolusu getırdığımız sular da başımıza dert olmuştu Turkıye de suyun ıçınde asbestın olup olmadığını bıldırecek bır merkez yoktu Karaın den hastaneye devamlı olarak hastagelıyordu Koylulerle akraba gıbı olduk* Yalnız hastaları ıçın değıl Ankara da yapılmasını ıstedıklerı tayın ış takıbı gıbı ışlerını de bıze yaptırmaya başladılar Bu arada yatan hastalarını zıyaret eden koyluler gelmışken bır de kendılerı muayene olup ışı garantıye alıyorlardı Bunlardan bırısı 65 yaşındakı babasını zıyarete gelen Osman Demir. Çok sağlıklı gorunmesıne rağmen "Gelmişken blr de beni muayene edin" dedı Muayenesınde sol tarafta su vardı Merak ettım Emın olayım dıye bır de fılmını çektırdım Hayretım bır kat daha arttı Sol goğus boşluğu yarısına kadar su ıle doluydu ve adam çok sağlıklı gorunumdeydı Yanı kanserli hastalar gıbı şıddetlı sancısı yoktu rengı toprak rengınde değıldı ve ayrıca omuzu da duşmemıştı "Izzet Bey bende bu hastalık 22 seneden berı vardır Askerken verem dlye tedavi ettller, hatta altı ay da hava degışimı aldım" dedı K Bız kendısınde kanserden şuphelendık ve erken yakalanmış bır vaka olarak değerlendırıp amelıyat onerdık Tereddutsuz kabul ettı Amelıyatında ben de bulundum Zor bır amelıyat olmasına rağmen operatorler sağ goğsunden uç lıtre kadar sarı jelatıno sıvıyı boşalttıktan sonra kosele gıbı kalınlaşmış olan akcığer zarını, portakal soyar gıbı kolaylıkla soydular Osman amehyattan sonra hemen toparladı ve kısa zamanda taburcu oldu Operasyon esnasında çıkarılan parçaları bozulmasın dıye formullu solusyon ıçıne koyduk ve bır kısmını kendı laboratuvarımıza gondermekle beraber buyuk bır kısmını ne olur ne olmaz dıye klınıkte sakladık Bızden, kalınlaşmış akcığer zarı anlamında rapor geldı Bunu en lyı elektron mıkroskopık ınceleme gosterır duşuncesıyle bu yonde bır ıncelenme ıstedık Bol bol demır ıçeren malzeme var bunun asbest olup olmadığını soyleyemeyız dedıler Bunun uzerıne bu tıp ıncelemeyı yapan Fransa dakı bır laboratuvarın başındakı La Bouftont ısımlı fızık muhendısıne gonderelım dedık Gonderılen parçanın bır ay sonra raporu geldı "Akcigerin 1 gram kuru dokusunda 3.5 milyon asbest Irfi var!" Derın bır nefes aldık ve arkadaşımı aradım Asım Karaınlı bır hastanın akcığerınde asbest olduğunu Fransızlar gosterdı dedım Asbest ışını en lyı bılen eksperlere ıhtıyacımız vardı Okuduklarımıza gore bu eksperler yurtdışında belırlı merkezlerde toplanmıştı Bunlardan bırısı de Ingıltere dekı MRC dı Pneuconıosıs Unıt'un başında bulunan Prof Dr P Elmes ıdı Kendısıne Karaın hakkında genış bır bılgı vererek yardımım ıstedım Kısa bır sure sonra yanıt verdı Dr Elmes bana koy ıle ılgılı dokumanları yanı fılmlerı, hastalardan alınan parçaların preparatlarını, taş ve toprak orneklerını getırerek Cardıff te yapılacak olan uluslararası bır toplantıda tartışılmasını onerdı Istedıklerının çoğu elımde hazırdı Ustelık el kamerasıyla koydekı yaşamı gosteren 8 mm lık 10 dakıkalık bır fılm de vardı Her şey hazırdı Cardıff de benı sıcak bır ılgı ıle karşıladılar Dr Elmes toplantı salonunda Ingıltere, Avrupa ve Amerıka dan gelmış olan kışılerle tek tek tanıştırdı Tumu asbest mezotelyoma uzerınde araştırmaları olan saygın kışılerdı ve bunların arasında bulunmak bana gurur verıyordu Bana ayrılan yarım saatlık surede kırıkdokuk Ingılızcemızle slıde ve fılmlerle Karaın dekı durumu onlara ozetledım Sıra, ışın en zor ne de Saraccı ve Lorenzo ısımlı Italyan etarafı olan sorulara gelmıştı Çok heyepıdemıolog vardı Muır araştırma projesıcanlı olduğumu goren Dr Elmes soruları nın plansız bır şekılde onlerıne geldığını basıtleştırerek bana aktarıyor ve yanıtlarıbu konu ıçın butçelerınde ayrılmış paralanı da bırlıkte vermeye gayret edıyorduk rı olmadığını ancak konunun onemı dolaEn zor sorulardan bırısı koydekı hayyısıyla başka kaynaklardan aktarma yapavanlarda da benzerı hastalık olup olmadıbıleceklerını bıldırerek toplantıyı açtı ğının oğrenılmek ıstenmesıydı öyle ya Italyan doktorlar bızım yaptığımız çamadem kı çevrede kanser yapıcı bır madlışmayı daha planlı bır şekılde yapmak ıs de var bu ortamı paylaşan dığer canlılartedıklerını çevreden taş toprak gıbı jeoloda da benzer hastalığın gorulmesı gerekı jık orneklerle bırlıkte koylulerın soluduğu yordu Ancak bunun ıçın hayvanın da en havanın ozel pompalarla toplanarak ınceaz 20 yıl sonra koyde bulunması gerekılenmesını gereklı buldular Eğer mezotelyordu Bu şarta uyan tek bır hayvan vardı yoma yapabılecek bır mıneral bulunduğu Osman ın katırıydı Bu da şımdılık sağtakdırde bununla hucresel sevıyede ve lamdı deney hayvanlarında araştırma yapılmaToplantıya kahve ıçımı ıçın ara venldı sının şart olduğu dıle getırıldı Bırkaç kışı etrafımı sarıp konuyu çok ılgınç Dr Muır konuşmaların arasına gırerek bulup sorular sordular Ancak salonun ıkıde bır lyı bunları yapalım da parayı netenhalaştığı dıkkareden bulatımı çektı Toplantı cağız dıyorhenuz bıtmemıştı du Dayanave yarım saatlık madım Ben bır tartışma suresı buraya para vardı Sonradan almak n,ın oğrendım kı bız gelmedım kendı aramızda Sızden bızım konuşurken bır yapamadığı grup başka bır omız konulardada Turkıye den da eksperlık getırmış olduğum yapmanızı ısbıyopsı materyeltıyorum' delerını mıkroskop dım Muır ın altında ıncelıyorgozlerı parlalarmış Hepsı hasdı neşesının talara konan meyenne geldızotelyoma teşhısığını farkettım nın doğru olduğuBekledığını nu kabul ettıklerını elde etmış gıbıldırınce derın bır bıydı Sonuçnefes aldım Adını ta detaylı bır sık sık duyduğum çalışma yapakcığer ıçındekı mak ıçın 4 yıl asbest lıflerının surelı bır çagosterılmesınde Kanserın sebebı Fıbröz Zeolıt (Enonıt) Tuzkoylu Dolışmaya geçok deneyımlı olan ğan'ın akcıgennde bulundu. rek vardı ve Jeolog Pooley getırbunun ıçın mış olduğum toz ve toz orneklerını kabaca ınceledığını emın olmamakla beraber 10 000 dolar verebılıyorlardı Bu paranın bunların ıçınde asbest olmadığını soylebuyuk bır kısmı da eksperlerın Turkıye ye yerek Asım ın fıkrıne katıldığını bıldırdı gelış gıdış masrafları ıçın harcanacaktı Fransız fızıkçısı La Bouffant ın raporunu Toplantı bıter bıtmez Dr Muır neşelı dudak bukerek değerlendırdıler bır şekılde orgutun dırektorune gıdıp hem benı tanıştırmak hem de durumu bıldırAkşam verılen yemekte konunun tartımek ıstedı örgut Dırektoru Hıggınson başılması devam ettı Yanımda oturan Franbacan gorunuşlu Ingılız asıllı bır Amerıkasa'nın Lyon kentındekı Uluslararası Kanlıydı Yanıma gelerek oturdu ve şımdıye ser Araştırma örgutu nun (Internatıonal kadar yaptığımız çalışmaları Muır den oğAgency Research on Cancer) temsılcısı orendığını ve çok takdır ettığım soyledı Aslan Dr Milne, koydekı durumun çok ılgınç best koylerındekı ve Karaın dekı çalısmaolduğunu Lyon a gıder gıtmez ılgılılerle lar ıçın hangı kuruluşlardan destek gordukonuşup bolgede bır araştırma yapılmasığumu sordu Hıç dedım Pekı bu gıttığını ısteyeceğını ve bunun ıçın benı orgute nız yerlerın Ankara dan uzakta olması ladavet edeceğını soyledı önerı benım arzım Oraya nasıl gıdıyorsunuz dedı Bezu ettığım gıbı olduğu ıçın kabul ettım nım Renault 12 arabam var Hep onunla Bırkaç ay sonra Lyon dan yazı geldı Igıttık dedım Şımdıye kadar kaç km yol ARC ıle muşterek bır çalışma projesı yayaptınız deyınce bır şeyler sezer gıbı olpatoılmek ıçın gıdış gelış uçak bıletınden dum 150 000 km yı geçmıştır dıye yaayrı olarak gunde 100 dolarlık bır yevmıye nıtladım O zaman sızın yenı bır arabaya de verıyorlardı' ıhtıyacınız olmalı' deyıp Dr Muır ı çağıBızım toplantıyı Iskoç asıllı Dr Muır ısımlı bırısı ıdare edıyordu Yanında ıkı taLütfen sayiayı çevirinlz 35011