Katalog

S O R U N Y A N ITLAY A L I M Bl L İ M YA Y l N Vejetaryenler Kan uyuşmazlığı nasıl dengeli sakat doğuma beslenir neden mi? Okurumuz Denlz Idll, akraba evlılığı yapan eşlerın çocuklarının sakat doğma rıskının ne kadarolduğunu, doğumöncesı alınacak önlemlerle bu rıskın önlenıp önlenemeyeceğını ve bu durumun "kan uyuşmazlığıyla" olan ılgıslni soruyor Okurumuzun sorusunu Okmeydanı Haatanesl Kadın Doğum Servlsl'nden Or. Ahmet Turker yanıtlıyor "Akraba evlılıklerınde kalıtsal yolla geçen hastalıkların görulme sıklığının arttığı doğrudur Bunun başlıca nedenı, eşlerden bırınde bulunabılen çekımser (ressesıf) genın dığer eşte de bulunma olasıhğının yuksek olması ve bu ıkı çekımser genın bır araya gelmesı durumunda da söz konusu hastalığınklınıktekendınıgostermesıdır Baskın (domınant) genlerle geçış gösteren hastalıklarda akraba evlılığınin bır rolu yoktur Bunlartek başlarınadaolsazaten hastalık ortayaçıkar Bu tıp hastalıkların doğumdan önce çoğunluklasaptanmasımumkundur Sonzamanlardagelıştırılenvekorıyonvıllusbıopsısı adı verılen bır yöntemle de gebelığın 78 haftaları gıbı erken bır dönemde yapılan test sonucu bebekte bır hastalık saptanırsa kur taj yapılarak gebelığe son verılebılır Daha guvenılır ve yaygın olarak uygulanan bıryöntem olan amnıyosentez gebelığın 16 ve 18 haftalarında yapılır Bu yöntemln olumsuz yanı, bebekte bır rahatsızlık saptanırsa gebelığe son verılmek ıstendığınde bunun nıspeten daha fazla bır sorun oluşturabılmesıdır Her ıkı yontemın de teknıkten kaynaklanabılen hata payları kuçuk de olsa vardır Ayrıca bu gırışımler duşuk rıskını %05 oranda arttırır Bu yöntemlerın malıyetı ve yukarıda belırttığım olumsuz yanları nedenıyle bütun akraba evlılıklerınde kesınlıkle uygulanmaları gerekmez Ancak aılede daha önce kalıtsal geçen bır hastalık görulmuşse, yanı çekımser bır genin bulunma olasılığı varsa söz konusu taramaların yapılmasında yarar vardır Boylece belırlenecek hastalıklı bır bebeğe yasamının erken dönemınde mudahale edılerek kötu sonuçların ortayaçıkma olasılığı ortadan kaldırılabıleceğı gıbı, önlenmesı yeyaduzeltılmesı mumkun olmayan durumlarda da gebelığe son verılebılır Akraba evlılığı olgularında gebe kalmadan önce eşlerın kromozomanalızı yapılarak bunlarda çekımser bır gen bulunup bulunmadığı da belırlenebılır Bu gırışımler özellıkle buyuk kentlerde olmak uzere y urdumuzda bır çok unıversıte hastanesınde yapılabılmektedır Kan uyuşmazlığı ıse çoğunlukla Rh bir anneıleRh+ bırbabayadaOgrubuanne ıle A,B veya AB grubu babadan doğan çocuklarda ortaya çıkar Bunun genel olarak akraba evlılığıyle ılgısı yoktur ama akraba evlilığinde de kan uyuşmazlığı görulebılır" 20714 doğuşunda, hayvan öldurmeyı reddeden çuvre, estetık anlayış, sağlık ve beslenmeyle ılgılı sosyal ve ıktısadı faktörler ön< mlı rol oynamıştır Beslenme ılkesı olarak vegeterıanizm, canlı hayvan urunlerıyl' sebze ve tahıl tuketımıne dayalı bır bes. enme turu olarak tanımlanabılır Kışı1 ler . sağlıklı yaşama ıçın yeterlı ve deng';ii beslenmelerı gerektr Vegeterıanları şu gruplar altında toplayabıhrız a. LactoVegeterian: Hayvan etı, balık ve yumurta tüketmeyen, ancak sut ve süt urunlerını tuketen kışı b. Lactoovo \fegeterlan: Hayvan etı yemeyen, sut ve süt ürünleri ıle yumurta tuketen kışı c. Vegan: Tum hayvan etlerı ıle birlikte sut ve sut urunlerını yumurta ve hatta bal da yemeyen kışı d. Panîlyel Vegeterian: Bazı hayvanları yıyen, kırmızı etlerı yemeyıp, balık ve tavuk etını yiyen kışı olarak gruplandırılır Bır okurumuz soruyor "Vejeteryan beslenme nedlr, çeşitlerl var mı, ve|eYanl vegeterlanları, hangı grupta ıse ona toryan olan klşl dengeli beslenmek Içln göre beslenmesını ayarlamak lazım vegeterıan beslenmede özellıkle gebe, emhangl beslnlerden ne kadar almalıdır?" zıklıler, bebe«, çocuk, buluğ çağındakıler Okurumuzun sorusunu beslenme uzve yaşlıların dıyetlerının duzenlenmesı manı Dr. Zeynep Koç yanıtlıyor önemlıdır Vegeterıan olmaya karar verıp, Vegeterlan Beslenme: Latınce vegeanıden hayvan urunlerını kesen, yerıne getare, hayat, tam sağlıklı ve canlı anlamıçen ürünleri de bılmedığınden almayan kına gelır Vegeterıanizm düşunce akımının şilerde vıtamın ve mıneral eksıkliklerıne ÖRNEK (Et y«m«y«nl*r içln): bağlı belırtıler ortaya Kalorl Proteln F« B Sabah çıkmaktadır Eğer vege1 0 terıan sut ve yumurta 02 66 120 12 alıyorsa proteın ihtiyacıBlr su bardağı süt 77 118 2 KK peynır 1 0 02 nı buyuk ölçude bunlar30 02 2 tatlı kaşığı pekmez 16 91 la karşılayabılır Ancak 243 2 dılım ekmek (çavdar) almıyorsa, soyadan, 02 yağlı tohumlardan, baköglan 70 340 24 7 04 lagıllerden, tahın gıbı 1 porsıyon kırmızı mercımek çorbası 12 63 148 Menemen 25 35 besınlerden sağla177 Zeytln yağlı taze fasulye 45 52 258 Tahın helvası (50 gm) 1 6 02 malıdır 91 243 Mıneral eksıkliğı ola2 dılim akmek (çavdar) (100 gm) rak özellıkle demır(Fe) Akşam 30 140 300 ve B12 vıtamın eksıklık19 Etsiz kuru (asulye 65 291 lerı görulur Bu neden12 1 prs bulgur pılavı 13 123 05 le bu kışılere Fe ve B,? 03 Salata 84 347 1 6 02 preperatları venlmelıdır Sutlaç 91 243 Alınan demırın daha lyı 2 dllim ekmek (çavdar) emılebılmesı ıçın de C Arada 12 04 120 vıtamını ıçeren yıyecek Meyve (elma ya da üzüm) 200 gm 3061 kaHHSgm 28 8mg4 1 mcg ve ıçecekler alınmalıdır Yayıncılıkta bilgisayar El Kıtabı I Turkiye Yayıncılar Bırlığı 162 sayia I Tel Ist 511 77 94 572 56 02 Şahın Beygu'nun yanına hazırladığı kıtapçık, Turkiye Yayıncıl«r Bırlığı'nın "Yayıncılıkta Bilgisayar" fuarlarının bır urünu olarak ortaya çıkmış Bilgisayar teknolojısı dunyada yayıncılığa gırelı çok oldu Dahası, bırakın kıtap, dergı vb'yı, gazeteler bıle bılgısayarın sunduğu yenı olanaklardan yararlanıyorlar Bazı gazeteler ise tamamen bılgısayarla hazırlanıyor Türkiye'de bılgısayarın yayıncılara sağladıkları konusunda yayıncıların çok fazla bılgı sahıbı olmadıkları varsayılabılır Özellıkle kuçuk yayıncılar ıçın bılgısayarın hâlâ bır sırkupu olduğu söylenebılır Öte yandan bilgisayar klasık dızgl basım, yayın sistemini değiştırmekte yayın tamamen yenıden bıçımlenmektedır Teknolojık gelışmenın dışında kalmak, yarın ışletmelere yenı malı kulfetler yukleyecektır Yayıncılıkta bilgisayar elkıtabı, bu alana tamamen yabancı kalan yayıncıları bılgısayarın olanakları konusunda ılk bılgılendırmeyı yapması açısından yararlıdır El kıtabı yayıncıyı ılk önce bılgısayarla tanıştırmakta, kışısel bılgısayarlar konusunda bılgi vermektedır Bılgısayarın temel ışlevlerı, yapılan anlatılmaktadır Masaustu Yayıncılık Sıstemı, Oığer Bilgisayar Uygulamaları, Sıstem Kurarken Gözetılecek Noktalar, Bilgisayar Desteklı Yayıncılık, Grafık ve Anımasyon, Türkiye'de Yazılım Sektöru ve Sorunları, el kıtabının diğer bölumlerınl oluşturuyor Hepsı kısa kısa Bu açıdan da, kullanıcıyı veya meraklı yayıncıyı yeterınce bılgıyle doyurmaktan uzak Ama hıç bılmeyene bır ust bakış kazandırabılecek olan elkıtabının sonuna bır de bilgisayar terımlerı sözlukçuğu eklenmış Turkiye Yayıncılar Bırlığı yayıncılıkta bilgisayar konusunda çok daha genış bır şekılde araştırabılır ve kullanıcıları doyurucu bır şekılde bılgllendırebılır Musluklardaki gürültü nedeni? Ankara, Keçıören'den yazan okurumuz Muhammet Keskin, oturdukları apartmanda musluklar açıldığı zaman çok fazla gurultu çıktığını belırterek bu gurultunun kaynağının neler olabıleceğını ve önlemek ıçın neler yapılması gerektığını soruyor Okurumuzun sorusunu Maklne Mühendlaleıi Odası istanbul Şubesı ılgılılerı yanıtlıyor "A) Su tesısatında gurultu nedenlerı şunlardır 1 Apartman yeni yapılmış Ise sıhhı tesısat projesındekı hatalardan ya da prolenın yanlış uygulanmasından dolayı boru çapları uygun olmayabılır 2 Apartman eskı ıse borulardakı kıreçlenmeden dolayı çap kuçulmesı olmuş olabıllr Her ıkı durum ıçln çözüm, yetkılı bır makine muhendısının yerınde ıncelemesı sonunda belırlenebıllr 3 Su devresınde hıdrofor varsa, a) Hıdrofor devresınde hava olabılır b) Hıdrofor devreye gırme ve çıkma aralığı yanlış ayarlanmış olabılır Bu durum ışı bır tesısatçının hidroforu ayarlaması ıle gıderılebılır B) Musluklarda bır hata olması kuçuk bır olasılıktır Ancak yapılacak ınceleme sonunda gereklı görulurse değıştırılmelıdır"