Katalog

ARAŞTIRMA TIP Ortak bir geleceğin adı: Antarktika Antarktika'da üs açmak, Türkiye'nin adını bilim dünyasında duyuracak ve ülkemize saygınlık getirecek bir girişim olacak. Kaan Şıklar, Denız Bıyoloğu elecek ıçın çokça tanımlamalar yapılabılır ancak Guney Kutbu nda savaşsız, askerı amaçsız, nukleer denemesız, radyoaktıf atıksız, doğal canlı kaynaklarına zarar vermeksızın salt bılımsel amaclı başlangıcın yapılabıleceğı bir yer var Insanlığın 21 yuzyıl olgunluğuyla butun doğal gerçeğıne sahıplenebıleceğı ortak bir kıta ortak bir gelecek, adı "Antarktika' Ve Turkıye Antarktika da bir bılımsel us açarak bu ortak gelecekte yerını almalı Antarktika 14 mılyon kılometre kare alanıyla jeolojik geçmışıyle, uç okyanusla çevrılen kıyılarıyla yazın çozulup kışın donan 21 mılyon kılometre kare değışken buz kutlesıne sahıp Guney Buz Oenızı yle toprak altındakı doğal kaynaklarının zengınlığıyle, kıta uzerınde dunyadakı tatlı suyun 2/3'unu ıçeren yaklaşık 20 mılyon x mılyar ton buzul varlığıyla, denızlerdekı bırıncı ve ıkıhcı basamak produktıvıtenın yeryuzunun en zengın oranlarına sa hıp olmasıyla ve sadece bu zorun zoru kıtada us açabılmenın ılgılı ulkeye getıreceğı uluslararası prestıjle daha ne kadar az ılgınçtır bılemıyoruz Işte boylesıne ozellık lerıyle ıçınde bulunduğumuz 199O'lı yıllarda uzerınde yoğun tartışmalann yapılacağı bu topraklar ıçın, keşfı uğruna uçsuz bucaksız buzlara çocuklarını gommuş devletlerın taleplerının sadece manevı değerı olan geçmışten kaynaklanmayacağı kesındır Antarktika da hak elde edebılmenın yolu dunyanın değışen çehreslnin habercısı gıbıdır Çok buyuk toprak ve doğal zengınlık sahıbı olabılmek burada bir bılımsel us açmak ve bu usse bılım adamı ve alet gondermekten geçmektedır artık Antarktika da açılacak bir bılımsel us, Turkıye nın alışa gelen ımajının çok otesınde dunya basınının gundemıne gelmesıne neden olacak ve uluslararası platformda on plana çıkmasını sağlayacaktır Kısaca, Antarktika bln yıldır oturduğumuz Anadolu toprağından evrensel ölçulere sıçrayabılme şansımızdır 1957 1958 jeofızık yılında yapılan uluslararası toplantılar, Antarktika uzerınde paylaşım ıddıalarını surduren bazı devletlerın tartışmalarına son verdı ABD nın önerısı ıle bu tarıhten sonrakı otuz yıl boyunca Antarktika askerı amaçlı çalışmalara, nukleer denemelere, radyoaktıf madde atılmasına ve canlılara zarar verebılecek denemeler yapılmasına yasak getırırken bu topraklar her turlu bılımsel araştırmaya açık bırakıldı Bu onerıyı SSCB'nın de desteklemesıyle bir anlaşma ımzalandı Bu tarıhten gunumuze ka dar geçen otuz ıkı yıl boyunca Antarktika guncellıgını korudu Paylaşımla ılgılı tartışmalann artan şıddetı VVellıngton anlaşmasıyla sonlandırıldı Turkıye lyı bir organızasyonla bir yıl ıçınde Antarktika da us açma olanağına kavuşabılır Turkıye'nın uluslararası tar tışma platformuna o platformun olçulerı ıle çıkabılmesı ıçın lyı bir fırsat olmasının otesınde bu bırgereklılıktır Bu gereklılık çeşıtlı nedenlere dayandırılabılır Bu nedenlerı açıklamadan once Antarktika, Guney Buz Denızı ve bunları G kuşatan uç okyanus hakkında bazı bılımsel sonuçlardan soz edeceğız Guney Buz Denızı nı çevreleyen uç okyanus toplam dunya balıkçılığının % 87'sını karşılar Sırasıyla Hınt Okyanusu %5, Atlas Okyanusu % 39, Buyuk Okyanus %43 duzeylerınde av oranlarıyla canlı denız kaynakları uretımının temelını oluşturur Gunumuzde, temel gereksınım olan beslenmenın, dunya uzerınde hâlâ açlıktan olen mılyonların olmesı nedenıyle çozumlenemedık bir problem olarak varlığını koruduğu ortadadır Boylesıne bir proteın açığının kapatılacağı yer kanımızca Antarktıka'dır urnek olarak Guney Buz Denızı'nde avlanan kıta fokları yılda 103 x 106 ton krıl tuketır Aynı donemde tum denizlerden ınsanlığın elde ettığı verım59 321 OOOtondur Bundan sonrakı gunlerde birleşık ögretım, eğıtım ve uretım organızasyonlarıyla çok lyı hesaplanmış, takvım sayfaları ıle değıl, saat tık taklarıyla yanşan programla hareket etme zorunlulugu vardır Guney Buz Denızl belirlı turlerin, "up welling" (Okyanus tabanından gelen ve besleyıcı organık ve ınorganık bıleşıklerı de bunyesıne alarak kıyıda yuzeye çıkan, çıktığı bolgede yuksek verımlılıgın oluşmasına neden olan akıntılar) etkısıyle de olağanustu çoğaldığı çok verımlı bir denız olmasına karşın, kendısıni çevreleyen uç okyanus da dunya denız urunlerı verımlılığının temelını oluşturur Pasıfık Okyanusu 166 000 000 km yuzolçumune sahıptırler Guney Bu Denızı'nı çevıren bu uç okyanusun toplam verımlılığı dunya denızlerınden elde edılen urunun yaklaşık 87'sıne karşılık gelen 52 000 000 tondur Sozu edılen bu verılerden yola çıkarak Antarktika ıle ılgılenmenın gereklılığını maddelerle açıklayalım 1) Bılınmezlığın kapılarını aralayabilecek bılımsel denemelere uygun bir ortamdır 2) Zenggın canlı denız kaynakları, maden, mıneral ve petrol yatakları vardır 3) Klımatık çalışmaların gıderek onem kazanması, son ozon tabakasının ıncelmesı ve yırtılmasının ıklımler uzerıne etkılerının araştırılacağı yerdır 4) Zengın fıtoplanton ve zooplankton yatakları nın varlığı, tropıklere gore yuz kat daha zengın olan denız suyu plankton mıktarı dığer basamakları da önemlı oranda etkıler 5) Dığer yaşam bolgelerine uzaklığı ve koşullarındakl önemlı farklılaşmadan dolayı Antarktika canlıları yalıtılmış ada turlerıne benzer ozellıkler sergılerler Turlerde fazla çeşıtleme olmamasına karşın bir ture aıt bırey sayısı çok yuksektır 6) Kıyıların tamamının "upwellıng" etkısınde olması araştırma ; ıçın bolgeyı daha çekıcı hale getırmıştır 7) Ayrıca ikincil urun olarak gorulen ' krıl"ler balınaların aşırı avlanmasıyla yok olmaya yuz tuttuğu gunumuzde, onların yegâne yemını oluşturan bu canlılar aşırı çoğalmaktadır Insanlık ıçın önemlı bir besın kaynağı olmaları gundemdedır Gunumuzde sadece kıta sakınlerınden foklar 103 000 000 ton krıl tuketırler Aynı dönemde ınsanlığın tum denizlerden elde ettığı sucul uretım toplamının yaklaşık ıkı katıdır 8) Gunumuzde gıderek kırlenen tatlı sularla blrlıkte içılebılecek nıtelıkte su bulabılme sorununa çözum oluşturacak yerdır Çunku, dunyadakı tatlı su rezervlerının 2/3'unu oluşturan 32 mılyon km3'luk (yaklaşık 20 mılyon x mılyar ton) buzul rezervlerıyle buyuk su ışletmelerının kurulabıleceğı yerlerdır Gunumuzde ıç pazarlarımızda bıle akaryakıt kadar pahalı sevıyelerde satılabılmesı ve pazarının şaşırtıcı boyutları konu uzerinde duşunülmeslne neden olacaktır Yakın gelecekte tıcarı denız yollarında, petrol tankerlerı gıbı tatlı su tankerlerı de dolaşabılecektır Ankara Ünlversitesl'nde doğrudan kanserli hücrelere ilaç verflerek tedavi yapılıyor. Kansene yuksek dozda ilaç Hülya Peker O n yıl once Alman Profesör K R Aıgner'in gelıştırdığl karacığerı ızole perfuzyon yontemı Almanya'dan sonra ılk defa Turkıye de Ankara Unıversıtesı Tıp Fakultesı Onkolojı servısı nde yatan bir hastaya uygulandı Izole perfuzyon yontemı kol bacak, karın, karın ustu ve karacığerde uygulanan bir teknık Halen uygulanan ılaçla kanser tedavısı bazı tumorlerde pek fazla etkllı olamıyor, sağlıklı hucreler de zarar goruyor Prof. Dr. Muttalip Ünal şöyle diyor "23 Kasım 1981 de Prof. Dr. Aigner karaciğeri izole etmeyı başardı Bu yontemle tumörlü bölgeye yuksek dozda ilaç verılebılıyor flaç etkınlığlnl kanserli bolge uzerınde gösterdıkten sonra ılacın buyuk bir bölumu gerı alınarak vucud ılacın yan otkilerlnden kurtarılıyor" Gelıştırdiğı yöntemın onuncu yılını A U Tıp Fakultesı'nde yaptığı bir amelıyatla kutlayan Prof. Dr. Aigner gelışmelerı şöyle ozetlıyor ' Kol ve bacaklarda 1957 den berı uygulanan ızole perfuzyon yontemı çok başarılıydı Asıl sorun karın bolgesındekl tumörlerln nasıl ızole edıleceğıydı Kalp ameliyatlarında hasta bir makeneye bağlanır, kalp durduğu surece bu makıne hastanın soluk alıp vermesını sağlar Ben bu yontemı kanserli hastaların tedavısı ıçın akcığerde denemeyı duşundum Kendı gelıştırdığım bir teknıkle 1981'de ılk amelıyatımı gerçekleştırdım" Bu yöntemın en buyuk özellığı hastalar tedavi suresınce acı çekmıyor, pek çok kanserli hastadan farklı olarak normal yaşamlarını surduruyor Ilaçla kanser tedavısı hastanın yaşamını çok etkılıyor Hasta saçlarını kaybedıyor, kemık erımesı olabıliyor, yemek yıyemıyor acı çekıyor Bu tedavi yöntemınde ilaç dırekt olarak kanserli bölgeye verıldığınden sağlam hucreler zarar görmuyor Hasta yan etkılerle karşı karşıyakalmıyor Onkolojı servısı doktorlarından Prof Dr Muttalip Unal bu vontemın hastalığı çok ilerlemış hastalara uygulandığım belırterek cerrahı gırışım yapılamayacak veya çok yuksek dozda ilaç verılmesı gereken hastalara uygulandığım soyluyor A U Tıp Fakultesı Dekanı Prof. Dr. Semlh Baskan ızole perfuzyon yöntemının dunyada ıkı ulkede Almanya'da Prof Dr Aıgner'ın klınığınde ve Turkıye'de Ankara Unıversıtesı Tıp Fakultesı nde uygulandığım vurguluyor 17 Temmuz 1991 den bu yana bu sistemle A U Tıp Fakultesı nde onyedi hasta tedavi gördu Bu hastalardan dördunun hastalığı çok ağır seyrediyordu Bunlardan bırı şımdl hayatta değıl, amelıyattan bir ay sonra başka bir hastalıktan dolayı yaşamını kaybettı Dığer 13 hastadan bırı geçirdığı kalp krızı sonucu öldu Doktorlar 15 hastanın belirlı surelerde kontrollerının yapıldığını fakat yaşamlarına normal olarak devam ettiklerını, bırınde ıse yuzde yüz iylleşme olduğunu belirtiler 2476