Katalog

? 8 EYLÜL 2022 PERŞEMBE KÜLTÜR 11 SADBERK HANIM MÜZESI’NDE BIR ILK: ÇAĞDAŞ SANAT SERGISI Kanatsız kuşlar Unutulan bir şair slında bu başlık altında birçok şair adı belirlenebilir. Ama ben nereye konar ASayın Şeyma Bilimer Arsel’in gönderdiği e-posta mektubuyla anımsattığı 28 yaşında ölen amcası, kalpaklı şair Hamit Bilimer’den ve ürkiye’de özel müze denince Sadberk Hanım Müzesi, bugüne dek hep geçmişimize la, Sadberk Hanım Müzesi kolek- 100 yıl sonra topluca ilk kez yayım- akla ilk gelenlerden biri olan siyonundan seçilmiş eserlerin bir- ilişkin değerlere yer verdi. Burada ilk kez yarın çağdaş bir lanan “Mefkûre” adlı şiir kitabından TSadberk Hanım Müzesi, bu- biriyle diyalog halinde olması, bir- sanatçının sergisi açılıyor: Cam sanatçısı Felekşan Onar’ın söz etmek istiyorum. güne dek süreli sergilerle hep geç- birine göz kırpması... Siz o diya- Türk şiirine şiirler ya da şairler ka- “Ütopyadan Sonra: Kuşlar” başlıklı sergisi. mişimize ilişkin değerlere pence- loğu, o göz kırpmayı, yüreğinizde zandırmak kutlanacak bir görev. İş- reler açtı. Ama bu kez sanat çev- sarmaş dolaş hale getirebilirsiniz ken 2009’da Berlin’de Bergama Ütopyalar nasıl olanaklı olur? Ye- te böylesi bir görevi üstlenen şa- relerini şaşırtan farklı bir adım at- elbet... ir Adnan Özer’in genel yayın yönet- Müzesi’nde... Berlin’i Finlandiya niden başlamak mümkün mü? Za- menliğinde hazırlanan Abdurrah- tı. Yarın (9 Eylül’de) burada ilk Düşünün, yüzyıllar önce bir Ro- ve İsveç müze sergileri izliyor. Bir man ve yer nedir? man Hamid Bilimer’in Mefkûre (Va- kez çağdaş bir sanatçının sergi- malının üflediği minicik bir cam yandan yaratıcılığını bilerken bir Araştırmalarını sürdürür. (Orta pur Yayınları, Kasım 2021) adlı kita- si açılıyor. Cam sanatçısı Felekşan şişeyle bugün kullanılan tekniğin yandan da kurduğu Fyshan Cam Anadolu’da yaşayan, 15. yüzyıldan bı, unutulan bu şairi okurla buluştu- Onar’ın “Ütopyadan Sonra: Kuşlar” benzerliği... Geç Helenistik döne- Stüdyosu’yla limitli üretimler ger- beri Türkçe konuşan ve Yunan al- ruyor. Ne güzel! başlıklı sergisi. Doğrusu iki ser- me ait amber renkli cam kâse, Sel- çekleştiriyor. fabesiyle yazan ve Orto- Kitaba, genç kuşağın usta şairle- gi birden açılıyor. Biri “Arkadaşım çuklu dönemine ait kobalt mavi- 2017’de hazırladığı “Perc- doks inancına sahip ol- rinden Alphan Akgül de “Sanduka- İçin” adını taşıyan ve geçen yüz- si şişenin kanatsız kuşlarla renk da Saklı Şiirler” yazısıyla önemli bir hed -Tünemiş” başlıklı ser- duklarından mübadele- katkıda bulunuyor. Bilimer’in kısa yıllardan işlemeli mektup ve evrak ortaklığı... Asur döneminden ke- giyle göç ve mülteci soru- ye zorlanan Karamanlı- ömrüne sığdırdığı şiirlerinin izini sü- çantalarından oluşuyor. Ömer Koç ramik bir kap, Osmanlı İznik çini- nuna eğiliyor. Yeryüzü ve ların öyküsü vb.) rerek edebiyattaki yerini saptıyor, koleksiyonundan seçilmişler ve ak- si hayat ağacına tünemiş bir kuş... vicdanlar mültecilerle sar- Kişisel yaratısı yet- çeşitli örnek çözümlemelerle “Türk la durgunluk verecek güzellikteler. Anadolu’nun farklı coğrafyasından, sılıyor! “Kanatsız Kuşla- mez bu sorulara ya- şiirinde saklı bir su, sandukada sak- Ama sözünü etmek istediğim ilki. farklı çağlarından gelmiş ve süre- rın” tüneyecek bir yer ara- nıt aramaya, küratör lı bir cevher gibidir” diyerek ona hak gelen kültür diyaloğu... dığı dönemdeyiz. Bu sergi ve yazar Ari Amaya ettiği, geç kalmış bir değer bilirliliği İzmir’den dünyaya edebiyat tarihine geçiriyor. Sadberk Hanım Müzesi Müdü- son yıllarda Berlin’de Berga- Akkermans’la bir ara- Ardından Osman Nuri Özpekel’in Felekşan Onar’ı çocukluğun- rü Hülya Bilgi’nin deyişiyle: An- ma Müzesi’nde, Venedik’te, Dresden ya gelerek ondan bir oyun yazma- anlattığı (Musiki Mecmuası Sayı 467 Kış dan beri tanıyorum: İzmir Ame- tik eserlerle kanatsız kuşların bu Devlet Müzesi’nde ve Londra Victoria sını ister. Sonrası çok katmanlı bir 2000) şair Bilimer’in yaşamı ve yaz- rikan Koleji’ni bitirdikten sonra diyalogu, “Bir arada olma, zaman- and Albert Müzesi’nde açılıyor. “Ka- ekip işi... Aristofanes’in “Kuşlar” dıkları, okurun bilgisini zenginleştiriyor. ABD’de Cornell Üniversitesi Eko- sızlık ve arafta kalma halini tem- natsız Kuşlar” kitabının yazarı Lou- oyununa nazire olarak yazılan çağ- nomi Bölümü’nü bitirdi. Harvard sil ediyor. Ortaya koydukları fizik- is de Bernieres Felekşan’ın sergisini daş oyun, kısa filme dönüştürülür. Şair, öğretmen Bilimer Üniversitesi’nde yüksek lisans yap- sel ve düşünsel düaliteyle birlikte, görünce “Kuşlara Borç” adlı yeni bir Artık cam eserlere, bir kısa film ve Bu bilgilere göre, babası Hacı tı. Uzun yıllar sanayici olarak ça- eserler ikonografik dilleri ve ka- öykü yazıyor... tüm çalışmayı dillendiren bir mo- Mehmet Sabit, Erzurumlu “Hoca- lıştı. Ona Ege’den dünyaya açıl- zade” ailesindendir ve Şapsiğ Çer- dim yapım teknikleri aracılığıyla nografi eşlik etmektedir. Yani ser- keslerinden Enise Hanım’la evlenir. İstanbul’dalar ma şansını veren, çocukluktan beri da bağ kuruyorlar.” ginin üç sacayağı... Yedi çocukları olur, bunlardan dör- sürdürdüğü cam tutkusu ve İstan- O sergilerden bu yana sanatçı ye- Evet zamansız ve sınırsız kuş- düncüsü olan Abdurrahman Ha- Anadolu’yla iç içe bul Beykoz-Riva’da Cam Ocağı Vak- ni sorulara yanıt arıyor: Ait olmak lar... İstanbul Bienali’nde paralel mid, 1897’de Sivas’ta doğar. Aile- fı’ndaki eğitim oldu. (Bu Cam Sanat nedir? Mem- Benim için serginin en ilginç ya- etkinlikler arasında. Emeği geçen si 1934’te soyadı yasası çıkınca, bir Merkezi’ni görmedinizse, neler kay- leket ne- nı, Felekşan Onar’ın herkesi, tüm ekibi kutluyorum. yaşam mottosu gibi “Bilimer” soya- bettiğinizi bilmiyorsunuz.) 2004’te dir? Sınır camdan yaptığı dını alır. İlk ve ortaokulu doğduğu kent ilk sergisi Dirimart’ta... Der- nedir? kanatsız kuşlar- Sivas’ta bitiren şair, babasının İstanbul’a atanması nedeniyle lise- yi Sarıyer’de okur, daha sonra Ça- pa Erkek Öğretmen Okulu mezunu olarak Ankara Erkek Lisesi Edebi- yat öğretmenliğine atanır. Buradan Azerbaycan’daki askeri birlikte as- kerlik görevine gider, bu sırada tü- berküloza yakalanır. Ne yazık ki te- davisi 1944’te bulunacak olan verem hastalığından kurtulan pek yoktur. O da 1 Eylül 1925’te de yaşamını yitirir. Mefkûre (ülkü, ideal) sahibi olmak, Cumhuriyetin birinci kuşak öğret- menlerinin/aydınlarının vazgeçilmez ilkesi, tutkusudur. Hamit Bilimer de Ankara’da öğretmenlik yaparken Türk Yurdu dergisinin 14 Aralık 1924 Devlet desteği verilmemişti Bu yıl 26. kez düzenlenen festival 25 Ekim’de başlayacak tarihli sayısında Mefkûre başlıklı şiiri- ni yayımlamış, bu şiirde: “Bir kıble tanıyorum: O sensin Anadolu! Gönlüm, gözüm, yüreğim büyük Tiyatro yerli yerinde! aşkınla dolu... Sana hor bakanları boğacaktır mil- li kin, Her kuvvetin üstünde sen varsın; Işıl Kasapoğlu küratörlü- ferman senin.” ğündeki İstanbul Tiyatro diyerek tuttuğu yolu göstermiştir. Festivali, Türkiye ve yurt- O dönemde tartışılan konu olan “pa- dışından toplam 24 tiyatro, dişahtan” ya da “milletten” yana ol- Bakanlık değil maktır ki ona da şiirin son dizesinde performans ve dans göste- yanıt verir: risini bir araya getirecek. Moda Sahnesi “Ne beyin, ne paşanın, ne hakanın ÖZNUR OĞRAŞ ÇOLAK kuluyum; Kendine secde eden bir milletin kazandı oğluyum.” ahmi Koç Müzesi’nin tarihi do- oda Sahnesi, 2021-2022 se- Rkusunda tiyatro konuşuldu ön- Ali Poyrazoğlu (sağda) ödülünü İstiklal Marşı güfte Mzonunda, Kültür ve Turizm ceki gece. Tiyatroya emek vermiş Bülent Eczacıbaşı’nın elinden aldı. Işıl Kasapoğlu Bakanlığı’nın özel tiyatrolara verdiği yarışması ustalar, genç oyuncular ve tiyat- devlet desteğini alamamış ve bu ka- Hamit Bilimer’in şiirleri, dönemin ro sevdalıları İstanbul Kültür Sanat Ses Tiyatrosu’nda sahnelenecek nim dostum. Bizi yenileyen, her rar üzerine dava açmıştı. Moda Sah- önemli bestecilerinden Lem’i Atlı, Vakfı’nın (İKSV) düzenlediği 26. İs- oyunun yönetmen koltuğunda bu gün yeniden dünyayı değerlendir- nesi, bakanlığın aleyhine açtığı davayı Nasibin Mehmet Bey, Artaki Can- tanbul Tiyatro Festivali için bir ara- kazandı. Ankara 17. İdare Mahkeme- kez Volkan M. Sarıöz var. memizi, kendimize farklı bir göz- dan, Fehmi Tokay, Bimen Şen ta- daydı. “Tiyatro Yerli Yerinde” slo- si, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın işle- Festival kapsamında Türkiye’den rafından bestelenmiştir. le bakmamızı sağlayan; okumak, ganıyla 25 Ekim-26 Kasım tarihleri mini hukuka uygun bulmadı. Kitapta Hamit Bilimer’ın Kurtuluş 15 yeni oyun ilk defa seyirciyle bu- yazmak, bestelemek, çalmak, oy- arasında yapılacak festivalde bu yıl Savaşı’nın ya da Kuvayı Milliye’nin Konuyla ilgili sosyal medya hesa- luşacak. Programda festival için namak, bütün sanat dalları bizim yeniliklerin en güzeli küratörlük ya- simgesi kalpaklı fotoğrafları da yer bından bir açıklama paylaşan Moda özel olarak tasarlanıp sahnelene- en yakın dostlarımız” diyen Poy- alıyor. Atik Bilimer ve ailesini temsi- Sahnesi, şu ifadeleri kullandı: “Kültür pısıyla şekillenmesiydi. Hele küra- cek iki gösteri de bulunuyor. Fran- razoğlu mutluydu. len Orhan Arsel’in şiirlerini gün yü- Bakanlığı, 2021/2022 tiyatro sezo- tör Işıl Kasapoğlu olunca programın sa, İngiltere, İspanya, İtalya ve züne çıkarmadaki katkısını, Mefkûre nunda verilen devlet desteğinin, Mo- da çok iyi olması kaçınılmazdı. Ka- Şensoy ve Ortaoyuncular Yunanistan’dan altı yapım sahneler- şiirinin zamanında İstiklal Marşı güf- da Sahnesi’ne (Yeraltından Notlar ad- sapoğlu ülkemizin sayılı en iyi yö- te yarışmasına katılan 724 şiirden bi- Uzun süredir merakla bekledi- de, üç yapım ise perdede “merhaba” lı oyuna) verilmesini 8. maddeyi gerek- netmenlerinden biri. Uzun yıllar ön- ri olduğunu paylaşmak isterim. ğim Ortaoyuncular ne zaman sah- diyecek tiyatroseverlere... çe göstererek uygun bulmamıştı. Mo- ce “Semaver Kumpanya”yı kuran Yarın 9 Eylül, İzmir’in Kurtuluş Günü neye döner, Ses Tiyatrosu’nun per- da Sahnesi, bu kararın hukuk dışı ol- ve giderek de Türkiye’nin düşmandan usta yönetmenin her yönettiği oyun Gençlere bilet 10 TL duğuna inanıp Kültür Bakanlığı’nı mah- deleri ne zaman açılır sorusuna bir kurtuluşunun 100. yıldönümü. o sezona damga vurdu. Yine son yıl- kemeye vermişti. Mahkeme tarafından Festivalde Molière’in doğumunun türlü yanıt alamamıştım. Festivalin Ulusal bayramlarımızı ulusal bi- larda çok konuşulan, kapalı gişe karar açıklandı, Kültür Bakanlığı’nın 400. yılı hem yurtdışından hem ül- en güzel süprizi bu oldu: Ustaların lincin temel taşlarını güçlendirmek sahnelenen “Amadeus” adlı oyuna kararı hukuka aykırı bulundu.” kemizden yapımlarla kutlanırken ustası Ferhan Şensoy’un anısına; için nasıl ki coşkuyla, var gücümüzle imza atan yönetmenin, geniş ve bir sinema dehası Pasolini’nin 100. kutluyorsak bunu da aynı bakış açı- “Şahları da Vururlar” ile perde aça- yaratıcı bakış açısı festivalde nasıl sıyla ve artan bir yurtseverlikle kut- doğum yılı da özel bir gösterimle cak tiyatro. Şensoy’un benzersiz mi- oyunlar seyredeceğimizin de ha- lamalıyız. Öte yandan kurtuluşa, ba- anılacak. Festival biletleri, 16 Ey- zahı, kıvrak zekâsı ve sözünü sakın- Bu kez yasaklanan ğımsızlığa şaşı bakan, kurtuluş gün- bercisi. Kasapoğlu ile nisan ayın- lül Cuma günü saat 10.30’da passo. mayan üslubuyla günümüze gön- lerini yok sayan, görmezden gelen, da yaptığım röportajda yazmışım: com.tr üzerinden ve İKSV ana gi- dermeler yaptığı bir tarih parodisi bu vatan için hiçbir çaba gösterme- Çağdaş Fest oldu “Bazı oyunlar var ki üstüne söyle- şeden satışa sunulacak. Eczacıba- olan bu müzikli güldürü 1980’lerin yip sadece 100 yıldır yaratılan varlık- necek söz bulmak zor. Bazı yönet- onser ve festivaller iptal edilmeye şı Genç Bilet projesi kapsamında, ilk yarısı boyunca aralıksız sahne- ları satmaya çalışanlara karşı da da- menler var ki anlatmaya başlayın- Kdevam ediyor. Son olarak Muğla, ha dikkatli olmalıyız; daha güçlü, da- belirli sayıda öğrenci bileti ise 10 lenmiş ve ülke çapında büyük yan- Fethiye’de 7-11 Eylül tarihleri arasın- ca sayfalar yetmez” ha bilinçli kutlamalıyız. TL’den satışa çıkacak. kı uyandırmıştı. 11 ve 12 Kasım’da da yapılması planlanan Çağdaş Fest’in Kasapoğlu için burada virgül ko- İyi ki Mustafa Kemal vardı, silah yasaklandığı duyruldu. Yapılan açıkla- arkadaşları vardı, Anadolu İhtila- yup festivalin sürprizlerinden bah- mada doğaya tahribatın bahane olarak li gerçekleştirildi Cumhuriyet kurul- sedelim. Toplantının başında sır gi- du. Bu yolda katkı verenlerden biri gösterildiği dile getirilerek “Lakin ay- Okan Bayülgen’den III. Richard... bi saklanan Onur Ödülü’nü bu yıl de elbette Abdurrahman Hamit Bi- nı irade Uzungöl, Babadağ, Bodrum gi- Ali Poyrazoğlu aldı. limer. Geç olsa da artık onu da bu bi ülkemizin birçok noktasında doğa- kan Bayülgen, yazıp yönettiği ve gedyası III. Richard’ın bir uyarlama- Poyrazoğlu, 60. sanat yılının ya- ulus kalpaklı bir şair olarak tanıya- yı tahrip etmektedir. Bu duruma sessiz Obaşrolünü üstlendiği Richard ile sı, bu yüzyıldan bir bakışı bu uyarlama- nı sıra kendi adını taşıyan tiyatro- cak, unutulmayacak... Başta Mus- ilk kez İstanbul Tiyatro Festivali’ne ko- da göreceğiz. Hem kalabalık bir kad- kalındığı müddetçe maalesef bir sek- tafa Kemal Atatürk olmak üzere, sunun da 50. yılını kutluyor. Ödül nuk oluyor. ro, hem de 17 Kasım’da prömiyer Zorlu tör yok edilmeye mahrum bırakılıyor” her birini ayrı ayrı saygı ve sevgiyle konuşmasında “Sanat insanın en Festival toplantısında konuştuğumuz PSM’de büyük salonda olacak. Çok he- ifadeleri kullanıldı. Festivalde Yeni Tür- anıyorum... Bayülgen, “Shakespeare’in tarihi tra- yecanlı bir iş” diyor. kü, Gripin, Aylin Aslım, Simge gibi bir- iyi, en yakın, hiçbir zaman vazge- çok isim sahneye çıkacaktı. çemeyeceği dostudur. Sanat be-