Katalog

8 EYLÜL 2022 PERŞEMBE 10 HABER/YORUM Kürt sorunu var mı? yi niyetinden hiç kuşku duy- taklaştırmayı tercih ettiler. mı (sosyal, ekonomik, hukuki, as- madığım bazı dostların bir tar- Atatürk, Lozan görüşmeleri es- keri, idari boyutları da içeren an- İtışmasına tanıklık edince ken- lamında) gerekli kılar. Zor kullan- nasında Musul’un Türkiye’ye ka- di görüşümü sizlerle paylaşmaya tılması için çok çaba sarf etti an- mak da o bütüncül yaklaşımın ay- Bir Cumhuriyet karar verdim. cak bunu sağlayacak güç olma- rılmaz bir parçasıdır. Bu noktada Ekonomide Amerikancılık, dış Tartışma “Kürt sorunu” diye bir sorun, zor kullanmanın kendisinin dığı için başarılı olamadı. Bu iş- annesine veda sorunun varlığı ve bütüncül yaklaşıma dönüşmüş ol- ler güç ve beceri meselesidir. Bi- politikada milliyetçilik olmaz nasıl çözüleceği üze- masıdır. Nitekim başlangıçtan iti- rinci olmayınca ikincinin etkisi du- anım annemi dün toprağa tes- rineydi. baren meselenin sadece bir gü- ruma göre sıfırlanabilir. Bunun ti- lim ettik... azıdıkça yolsuzluğun çapı büyüyor ama bir Önce böyle bir so- venlik sorununa indirgenmesi, ki- pik örneği Musul meselesidir. Ta- yandan da çember Saray’a doğru daralı- C İki zor insanı, tüm sivri yönle- run var mı, yok mu? mi keyfi uygulamaları meşrulaştır- bii bu sonucun doğmasında 1924 Kyor. Baksanıza, adı geçen cumhurbaşkan- rine rağmen dengeleyebilmiş bir zekâ AHMET Evet, böyle bir sorun mış ve halkla devletin gönül bağı- yılında Nasturi, 1925 yılında Şeyh lığı danışmanlarından biri istifa etti, diğeri görev- ve zarafet küpüydü kendisi... YAVUZ var. Sorunu çözmek nı zayıflatmıştır. Mesela bazı köy- Sait ayaklanmalarının önemli payı den alındı. Babam Dr. Suphi Baykam’ı 26 yıl ön- için önce tanımlamak lerin boşaltılması, bazı cinayet- vardır (Pekin-Yavuz, Asker ve Si- Şimdi iktidar kurmayları bunu bir “arınma fırsa- ce kaybettik. O bir sanatçı değildi, ama gerekir. Tanımlanmadığı için her- lerin açıklığa kavuşturulamaması tı” gibi sunarak sanki yolsuzluk merkezde değil de yaset, s. 64). bir yaşam ve siyaset devrimcisiydi. Ge- kes farklı anlıyor. Tanımlamak da ve bunun istismarı, bazı meraların çevredeymiş gibi algı oluşturmaya çalışıyor. Oysa Sorunun yakın geçmiş açısın- rek CHP Gençlik ve Kadın Kolları’nı kur- yeterli değildir ama oradan baş- askeri yasak bölge ilan edilmesi; “yangını bile Erdoğan’ın talimatıyla söndürmeye” dan tarihsel ve coğrafi bağlamı mak için giriştiği ve başardığı serü- şartlanmış bir yapıda, Saray’ın yolsuzluklardan bi- lamak gerekir... Peki, çözümü var sosyal ve ekonomik başka prob- bundan ibarettir. ven, gerek DP faşizmine karşı buldu- haber olması mümkün değil. mı? Ona en son geleceğiz. lemlere yol açmıştır. ğu yaratıcı taktikler, gerek ortanın solu- Devlet meseleye bütüncül yak- Bütüncül yaklaşım nun ilk sözcüsü olarak yurt gezileri, ge- AKP’nin ekonomi-politiği laşsaydı da boyutları farklı olmak Tarihsel bağlam rek ekonomide “halk sektörü”nü orta- eksikliği kaydıyla ayrılıkçı bir hareket hep Asıl mesele şu: Finans kapitalin egemen oldu- Sorun Türkiye kurulma- ya çıkarmadaki ısrarı, her biri bir “deli fi- Cumhuriyet kurulduğunda iki ğu bir rejimde yolsuzluk olmaması zaten müm- olacaktı. Bu nedenle kendimizi dan ortaya çıktı. Mondros şeğin” enerjisini taşıyordu. Annem, İller büyük yapısal sorunla başa çık- kün değil. Paradan para kazanma rejimi sürek- kandırmaya mahal yoktur. Ancak Mütarekesi’nden sonra İngilizler Bankası’nda mimar olarak üstlendiği so- li yolsuzluk üretir. Bu, yönetimlerin durumuna mak zorundaydı. Biri halkın ceha- bütüncül yaklaşım kimi hataların Musul’u hukuksuz olarak işgal et- rumluluklarını bitirdikten sonra eve ge- göre daha çok ya da daha az olur. letinden ve gelenekselleşmiş pa- önüne geçebilirdi. tiler. Misakı Milli’nin her iki tanımı- lir, sevgili ablam Hülya ve ben oynarken AKP iktidarı ise birçok kez belirttiğimiz gibi, ma- dişah-halife tutkunluğundan bes- na (Ankara’da Mustafa Kemal’in li sermayenin/finans kapitalin partisidir. Bunu en kendisi babamın davet ettiği belki üç lenen gericilik, diğeri emperyaliz- Etnik ayrılıkçı hareket yaptığı ve İstanbul’da Osman- son “kur korumalı mevduat” programıyla bir kez dört milletvekiline sofralar kurardı. min sürekli kaşıdığı esasında bi- lı Meclisi Mebusanı’nda kabul edi- Karşımızda duran sorunun daha ortaya koydular. Bana gelince, altı yaşından beri yerinde rincisiyle de yakından bağlantılı len farklıdır) göre de Musul belirle- özünde ayrılıkçılık vardır. Bu ay- Sistem özetle, bankaya para yatıramayacak ka- duramayan çocuğun yaptıkları da az de- Kürt ayrılıkçılığı... nen/tasarlanan yeni ülkenin sınır- rılıkçı hareketin öncüsü PKK’dir. dar yoksul olanların, bankaya yatıracak kadar pa- ğildi: 23 yaşında beş parasız Amerika’ya Bu iki sorun birbirini besleyerek ları içindeydi. Lozan’da tartışmalı Hem siyasi hem de askeri yapısı- rası olanların faizini ödemesidir. Bu sistemde ban- taşınmak, sanatta her türlü yeniliğe kork- günümüze kadar geldi. Cumhuri- bir durum ortaya çıktı. dır. PKK’nin yumuşak yüzü olan ka iki kez kazanır. Hem iktidar desteğiyle pa- madan girişmek, çağdaş sanatta Batı he- yetin ilk yıllarından itibaren devleti Mustafa Kemal, Musul’un Tür- HDP de açık açık söylemese ve ra toplar, üstelik faizin bir bölümünü Hazine ya- gemonyasına son vermek için uluslara- güvenlikçi bir yaklaşımı benimse- ni halk üstlenir, hem de topladığı o paraları üç kat kiye sınırları dışında kalması ha- içinde farklı eğilimleri barındırsa rası eylemler yapmak, siyasette partile- mek zorunda bıraktı. Ülkenin ge- faizle sanayiciye kredi olarak satar. Diğer yandan linde gelecekte ülkeye sorun ola- da esas itibariyle ayrılıkçıdır. Adın- ri birleştirmek için on binlerce imza top- lişmesine de fren oldu. Öncekile- ABD’nin doları yanında, “kur korumalı mevduat” cağını daha o zamandan gör- dan da anlaşıldığı üzere Türkiye lamak, CHP’nin zirvesine talip olup yep- ile bir de “günlük Merkez Bankası doları” fiilen or- ri saymazsak sadece 1984 yılın- müş; Kürtlerin sınırın iki tarafında halkını “halklara” bölmeyi amaç- yeni bir tüzükle partiyi demokratikleştir- taya çıkmış olur. Netice itibarıyla Erdoğan-Nebati dan bu yana PKK ile mücadeleye iki ayrı devlete ait olmasının ileri- lamakta ve etnik kimlik siyaseti meye kalkışmak, yobazlarla mücadelede programıyla bankalar büyük kârlar yapmış durum- harcanan kaynak ülkenin dış borç de problem olacağını ifade etmiş- yapmaktadır. sürekli tehdit altında yaşamak, yurtdışına da. Bu program, neoliberalizmin zirvesidir. yükünün en temel girdisidir. Bu- ti (Atatürk’ün Bütün Eserleri, Cilt Bütün Kürtler ayrılıkçı mıdır? Erdoğan-Albayrak gibi Erdoğan-Neba- adeta Kültür Bakanlığı gibi çalışarak çağ- na Suriye macerası da eklendiğin- 14, s. 269). Çok şükür ki öyle değildir. Bu par- ti programı da son tahlilde Londra tefecilerine daş Türk sanatını taşımak... Emperyalistlerce Sevr’de Er- de günümüz fakirliğinin ekonomik tiye oy verenlerin tamamının parti ve New York bankerlerine çapalıdır. Baksanıza, Evet, babam “sanatçı” değildi; ama bir menilere olduğu gibi Kürtlere de köklerini anlamış oluruz. yönetimiyle aynı eğilim içinde ol- ABD’nin TÜSİAD’a gönderdiği uyarı mektubu için sanatçıdan çok daha devrimci, yenilik- Güvenlikçi yaklaşımı tamamen Anadolu’da ayrı bir devlet ku- duğu ileri sürülebilir mi? Elimizde “o mektup TOBB ve MÜSİAD’a da gitti, standart çi ve genç bir beyindi. Korkusuzdu. Ölü- rulması öngörülmüştü. Kurtuluş bir olumsuzluk örneği olarak da somut bir veri yok ancak en azın- bir mektup” diye nasıl da normalleştiriyor Nebati! mü aklına getirmez, “Tanrı’yla 1000 yıllık Savaşı’nın kazanılması bunları en- göremeyiz zira zor kullanma teke- dan bir kıs- Özetle AKP’nin 20 yıllık ekonomi-politiği, sapına kontratım var” derdi. gelledi. Kürtler de kaderlerini sa- li devlete aittir ve silahlı isyancılar- mı öyle olma- kadar Amerikancıdır; Wall Street’ten offshore’la- YARIN: AKP’NİN Babamla bir ortak noktamız var- vaşın içinden itibaren Türklerle or- lıdır... la mücadele bütüncül bir yaklaşı- ra kadar... Ve bu borcu borçla ödeme sistemi, re- YIKICI ADIMLARI dı. “Yaşam hesaplı risktir” derdi. Hiç- zervleri boşaltmış, borçluluğu gayrisafi milli hası- bir şeyden korkmamayı, dünyaları kar- lanın yarısından fazlasına getirmiştir. şısına almayı, Kemalizm’i, çoğulcu de- Demirtaş’ın HDP’nin sitesinde verilen sözleri nasıl ve neden servis edildi mokratik parlamenter solculuğu on- Bir örtü olarak milliyetçilik dan öğrendim. İktidar, bu tabloyu örtmek için, dış politikada Bu deli fişek baba ve oğlu dengele- milliyetçilik yapmaktadır. Tabii gerçek bir milli- Bir provokasyonun perde arkası yen mantıklı bir kadın vardı... 94 yıl önce yetçilik değil bu. Son örneği Yunanistan’a birkaç doğmuş, 72 yıl önce genç doktor ada- gündür üst üste “Bir gece ansızın geliriz” den- nceki gün öğle saatlerinde yı ile tanışıp âşık olmuş, onunla evliliği ve mesidir. Öbeklenmedik bir şekilde tu- mesleğini paralel sürdürmeye karar ver- Oysa iktidarın görevi “bir gece ansızın gelmek” YANIT BEKLEYEN SORULAR tuklu bulunan eski HDP Eş Baş- miş, hayatı maddi-manevi-ülkesel-ailevi değil, 152 ada, adacık ve kayalığın işgal edilme- lamayı düzeltmek için neden bu n Duruşmayı onlarca kişi izlemesi- sini engellemek için gözünü geceleri açık tutmak- kanı Selahattin Demirtaş’a ait dengeleri sağlamak üzere kurulu kararlı, ne rağmen PKK’ye yakın yayın çiz- kadar geç kaldı? tı. Gerçek milliyetçilik oydu. İşgal olduktan son- disiplinli, inandıklarını söylemek uğruna olduğu ileri sürülen bir açıkla- n HDP resmi siteden yanlış bir bil- gisi bulunan bir ajansın servis etti- ra Erdoğan’ın “Adaları işgal etmeniz falan bi- kocası dahil herkesle kötü kişi olmaktan ma haber sitelerinde yer aldı. ği bağlamından koparılmış içerik ne- giyi nasıl yayımladı? zi bağlamaz” demesi milliyetçilik değil, en hafi- çekinmeyen genç bir Anadolu kadını. Habere göre Demirtaş, kamu- n Açıklamanın bağlamından koparıl- den teyit edilmedi? finden görev ihmalidir. Gençlik soyadıyla Mutahhar Yalçın, n HDP’li siyasiler Türkiye’nin kritik maya çalışıldığı ve çarpıtıldığı açıkken oyunda “Kobani olayları” veya Erdoğan’ın “Yunanistan’a tek cümlemiz var, Cumhuriyet projesinin ürünüydü. Ab- bu kadar zincirleme hata nasıl oluştu? sorununa ilişkin çarpıtılmış bir açık- İzmir’i unutma” demesi milliyetçilik değildir; mil- “6-8 Ekim olayları” olarak bili- laları doktor ve jeolog, erkek kardeş- liyetçilik dün “keşke Yunan kazansaydı” diyen nen duruşmaya Edirne’den bağ- leri hukuk müşaviri, belediye başka- AKP’nin akıl hocası Kadir Mısırlıoğlu’na, bu- olduğunu, iddianın doğrulanmaya ve silah bırakmayı sağlamak için lanıp şu ifadeleri kullandı: “Çö- nı ve makine mühendisi... Akşehirli bir gün “9 Eylül’de kurşun atılmadı” diyen AKP’li es- muhtaç olduğunu belirtti. İmralı’da bulunan Öcalan ile görü- züm için Abdullah Öcalan yetkili- genç çiftin Aydınlanma fitilini yakışıy- ki TBMM Başkanı İsmail Kahraman’a “hadi ora- Karavil önce mahkemede şülmesi gerektiğini dile getirmişti. dir. Türkiye Cumhuriyeti demok- dı bu. Mutahhar Baykam da İTÜ’de oku- dan” diyebilmektir. yan bir yüksek-mimar-mühendis olmayı Demirtaş’ın söylediği ileri sürü- Zınar Karavil, sosyal medyadan Abdülhamit sondaj gemisinin Antalya rasi karşılığında Öcalan ile gö- seçmişti. Üniversite eğitimi alan Atatürk Körfezi’nde arama yapması milliyetçilik değildir, len sözleri Demirtaş’a yakın oldu- “Demirtaş’ın savunması haberleş- rüşmelidir.” Bu haber aralarında iki yıl önce Türk firkateynlerinin kovduğu İtalyan Cumhuriyeti kuşağı olarak Türkiye’ye ğu düşünülen kaynakların geç- tirilirken acele edildiğinden, sözle- Halkların Demokratik Partisi’nin ve Fransız sondaj gemilerinin geri dönüşünü en- örnek olmuş bir genç kızdı artık. Ön- tiğini ve güvendiklerini belirt- ri bağlamından koparılmıştır. Du- (HDP) resmi sitesi hdp.org.tr’nin gelleyebilmektir milliyetçilik. ce yıllarca İller Bankası’nda, ardından ti. Ancak bir buçuk saat sonra rum budur ve Demirtaş bu görü- de aralarında olduğu pek çok si- Milliyetçilik, Doğu Akdeniz’de münhasır ekono- İstanbul’da Bayındırlık ve İskân’da sorumlu Mollaveisoğlu’na telefonla dö- şünü istikrarlı bir şekilde defalar- mik bölge ilan edebilmektir. tede yayımlandı. HDP de bu pro- mimar olarak görev yaptı. Bu yıl 70. mezu- nen Karavil, “Haklıymışsınız ca kamuoyuyla paylaşmıştır. Ayrı- vokatif açıklamayı yayımlayınca niyet yılının plaketini almaya hak kazandı. Yurtseverlik ve avukatlarından, dava dosyasın- ca, Demirtaş’ın savunmasının SEG- Demirtaş’ın sözlerinin gerçek ol- Ancak annemin çalışıyor olması hiçbir dan gerçek cümleleri buldum. BİS tam çözümü, önümüzdeki gün- zaman çocuklarına olan özen dolu ilgisi- antiemperyalizm duğuna dair bir şüphe kalmadı. ne halel getirmedi. Demirtaş aslında ‘Sorunlar si- lerde kamuoyuyla paylaşılacaktır” Milliyetçilik ilkesel olarak toplumsal hayatın bü- Cumhuriyet, Demirtaş’a ait ol- Mutahhar Baykam, bu denli aşı- tününü kapsar. Siyasal, ekonomik, güvenlik, kül- lahla şiddetle çözülemez, PKK açıklamasını yaptı. Bunun üzerine duğu ileri sürülen sözleri doğru- türel toplumsal hayatın bir bölümünde gayri milli, rı dikkatli ve başarılı bir kadın olma- silah bırakmalıdır. Bunun için HDP de gerçek olmayan bu habe- latmaya çalıştı. Bu sırada Cumhuri- diğer bölümünde milli olunmaz. saydı, ne bildiğiniz anlamda Dr. Sup- de Öcalan ile görüşülmelidir’ de- ri siteden kaldırdı. HDP’nin bazı yet Gazetesi yazarı Tuncay Mollave- Milliyetçiliğin iki temel ölçütü vardır; yurt- hi Baykam, ne ablam, ne de ben bu- miştir” ifadesini kullandı. haber sitelerini kaynak alarak bu isoğlu, Demirtaş’ın basın danışma- severlik ve antiemperyalizm. Ekonomi-politiği lunduğumuz konumlara gelebilirdik. Yani Demirtaş, medyaya servis gerçek olmayan açıklamaya resmi Amerikancı olanın, dış politikasının gerçekten nı Zınar Karavil ile görüşme sağla- Onlar sayesinde ablam ve ben en güzel milliyetçi olabilmesi mümkün değildir. edilen sözlerin aksine PKK’nin si- sitede yer vermesi beraberinde şu dı. Mollaveisoğlu, Karavil’e haber- şekilde yetiştik ve meslek dallarımız tu- lah bırakmasının şart olduğunu soruları akıllara getirdi. rizm ve sanatta dünya başkanı olacak lerin tutarsızlığıyla ilgili şüpheler yetkinliğe eriştik. 8 EYLÜL 2022 Annemin ilk Cumhuriyet kuşağı mi- SAYI: 35397 marı olarak tasarladığı binalar hayran- KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK [email protected] İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına lık ve araştırma konusu oldu, hakla- ALEV COŞKUN rında çeşitli belgeseller çekildi, dosya araştırmaları yapıldı. Çözümleme’nin Genel Yayın Yönetmeni kurucusu Utku Erişik annemin olağan- Arif Kızılyalın dışı yaşamı hakkındaki kitabını şu sı- ralarda yayına hazırlıyor. Yayın Koordinatörü Ferda Öngün Bu kitapta bir Atatürk kuşağı Cum- huriyet kadınının, Anadolu’nun göbeği Yazıişleri Müdürleri Akşehir’de başlayıp siyasetten sana- İklim Öngel Özgür Soyer ta kadar neredeyse yüzyıla yayılan bir (Sorumlu) ailenin nasıl az görünmeyi tercih eden mütevazı fakat son derece kararlı “yö- Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok netmeni” olabildiğine renkli hatırala- l l Gece: Aslan Yıldız Haber Merkezi : Can Uğur rıyla beraber tanık olacaksınız. l l Ekonomi: Jale Özgentürk Eğitim: Figen Atalay Her birimiz için, anne şefkati ve sevgisi l l Kültür Sanat: Yazgülü Aldoğan Fotoğraf: Uğur Demir paha biçilmezdir. Yeter ki onlar yaşarken değerlerini bilelim... l Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş Güzeltepe Mahallesi, Abidin Daver Sokak, No: 14 Çankaya/Ankara Tel: (0312) 442 30 50 l Ege Bölge Temsilcisi: Tuncay Mollaveisoğlu Halit Ziya Bulvarı 1352 Sok. 2/3 Pasaport - İzmir. Tel: (0232) 441 12 20 Bedri Baykam’ın Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Ali Sirmen (Bşk. Yrd.), Emre Kongar, Şükran Soner, Işık Kansu, Miyase İlknur, Mine Kırıkkanat, annesi toprağa verildi Arif Kızılyalın, Mustafa Büyüksipahi umhuriyet tarihinin ilk kadın yüksek mühen- l Mali ve İdari İşler Müdürü: Osman Selçuk Özer Cdis-mimarlarından, ressam ve gazetemiz ya- Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. zarı Bedri Baykam’ın annesi Mutahhar Baykam No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 e-posta: [email protected] ÇİZGİLİK KAMİL MASARACI [email protected] (94) son yolculuğuna uğurlandı. Baykam, Teşvi- Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 e-posta: [email protected] kiye Camisi’nde kılınan cenaze namazının ardın- dan Nakkaştepe Mezarlığı’nda toprağa verildi. Yaygın süreli yayın Baskı: l İstanbul: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Yenibosna mh. 29 Ekim Cd. no: 11A/41 Bahçelievler/İstanbul Tel : 0212 454 35 10. l Ankara : İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. Cenaze törenine, CHP İstanbul Milletvekili Sez- ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Saracalar mh. 57. cd. no: 21/A Akyurt/Ankara Tel : 0312 353 29 61. l İzmir: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Fatih mh. 1199 sok. no:1/7 Sarnıç-Gaziemir/İzmir Tel : 0232 483 96 60. l gin Tanrıkulu ve Gökan Zeybek CHP İstanbul İl Adana: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Levent mh. 1791 sok. no: 33/A Yüreğir/Adana Başkanı Canan Kaftancıoğlu, Fenerbahçe Spor Tel : 0322 346 36 25. l Trabzon: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Organize sanayi Bölgesi no: 2 Arsin/Trabzon Tel : 0462 711 40 20. Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Kulübü Başkanı Ali Koç, gazeteci Altan Öymen, Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve Uğur Dündar’ın da aralarında bulunduğu siyaset, kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. iş, spor ve medya dünyasından çok sayıda isim NAMAZ VAKİTLERİ katıldı. Ressam Bedri Baykam, “İnanılmaz Ata- İmsak Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı türkçü, aydın, sürekli gündemi takip eden, bilinci İstanbul 05:02 06:30 13:07 16:43 19:34 20:56 yerinde, bütün hatıraları yerinde mükemmel bir Ankara 04:49 06:16 12:51 16:27 19:17 20:38 insandı. Yarattığı boşluk büyük ama bıraktığı anı- İzmir 05:15 06:40 13:14 16:49 19:39 20:58 lar ve güzellikler çok daha büyük” diye konuştu.