Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 13 TEMMUZ 2022 ÇARŞAMBA 2 olaylar ve görüşler Yargıç ve savcılara güvence MUSA TEKİN huriyet savcıları kendileri isteme- Görev yerleri belirlenen yargıç ve cumhuriyet savcıları dikçe bir başka yere atanmamalı- yargıtay onursal üyesi - eski hsyk üyesi kendileri istemedikçe bir başka yere atanmamalıdır. dır. Ancak yargıç ve cumhuriyet argıç ve cumhuriyet savcıla- savcısı bulunduğu bölgede görev rının coğrafi güvencelerin- yaptığı sırada herhangi bir neden- Sömürge Yden söz edebilmemiz için ön- le disiplin suçu veya adli bir suç celikle, yargıç ve cumhuriyet savcı- işlemişse ve bu durum o bölgede sı adaylarının yazılı yarışma sınavı görev yapmasına engel ve sakınca madenciliğine sonucunda seçimi ile adaylık döne- teşkil ediyorsa görev yeri değişti- mindeki eğitim konusunun birlikte rilerek konumuna uygun bir başka hayır ele alınması gerekmektedir. bölgeye atanabilmelidir. Diğer yandan, ilgili yargıç ve Her şeyden önce kadın erkek dr. ALİ UĞUrLU eşitliği, adaylık ve mesleğe kabul cumhuriyet savcısı atandığı bölge- eski tMMoB kiMya MühenDisleri oDası aşamasında sağlanmalı, yani yar- de istediği kadar kalabilmeli, ancak BaŞkanı görev yaptığı bölgenin hizmet sü- gıç ve cumhuriyet savcısı adayları eşitlik ilkesi göz önünde tutularak resi ve bir üst dereceye terfi etmesi rzincan İliç’te kapasite artışı ve belirlenmelidir. gereken süre tamamlanmışsa, terfi Eyeni ÇED onayı ile gündeme ge- edebilmek için daha üst bir bölgeye len Anagold Madencilik’in işletti- Adayların eğitimi tayin istemesi gerekmektedir. Ak- ği altın madeninde önemli bir çevre Adayların eğitimi için mevcut si takdirde, bölge hizmet süresi ve olayı yaşandı. 21 Haziran gecesi, si- Adalet Akademisi, yargıç ve cum- terfi süresi dolmuş olsa bile tayin pitinden sonra, sağlık yönünden sı yapılacak adayların, kıdemine uy- yanürlü suyu atık depolama alanına huriyet savcısı okulu niteliği ile istemediği ve aynı bölgede kalmaya yargıç ve cumhuriyet savcısı olma- gun, ülkenin değişik bölgelerindeki taşıyan borunun patlaması ile yakla- yeni baştan yapılandırılmalı ve devam ettiği sürece aynı terfi dere- ya engel bir halin bulunup bulun- boş olan yargıç ve cumhuriyet sav- şık 20 metreküp (31.5 ton) civarında eğitim süresi staj dahil en az üç yıl cesinde kalacağını bir üst dereceye madığı ilgili hakem hastanesinden cısı kadrolarının bir listesi çıkarılıp atık çevreye sızdı. olmalıdır. Yargıç ve cumhuriyet terfi edemeyeceğini bilmelidir. alınacak raporla belirlenmeli, bun- adaylara dağıtılmalıdır. Olay başlangıçta büyük bir etki savcısı adaylığı için yazılı yarışma Bunun doğal sonucu olarak Türk dan sonra eğitime alınmalıdır. yarattı. Çünkü atık havuzlarının ve sınavı anılan bu okul tarafından Atama işlemi Eğitim sürecinde, dönem dönem ulusu adına yargılama yapmaya sızıntının gerçekleştiği alan Fırat yapılmalı, gerek mesleki alan bi- yetkili yargıç ve cumhuriyet sav- yapılan sınavlar ile eğitim süresi so- Bölgelere atama işlemi yapılır- Nehri’nin başlangıcı olan Karasu lim sınavı ve gerekse genel kültür nucunda, final olarak yapılan ya- ken sınavda birinci sırada başa- cıları tarafsız, bağımsız bir şekil- Nehri’ne yaklaşık 300 metre uzak- ve genel yetenek alanındaki sınavı rışma sınavında, adayların aldıkla- rılı olan aday istediği yeri seçme- de Türk yargı otoritesini başarılı lıktaydı. kazanan adaylar, not verilmeksi- rı puana göre başarı sıralaması be- li, bundan sonra ikinci, üçüncü vs. bir şekilde temsil ederek yargıç ve Anagold şirketi bir açıklama yapa- zin sözlü mülakat sınavına tabi tu- lirlenmelidir. İhtiyaç olan bölgelere sıradaki adaylar sırasıyla listeden cumhuriyet savcısı güvencesine ve rak sızıntının atık depolama havuz- tularak sadece temsil ve fiziki yön- atanacak yargıç ve cumhuriyet sav- coğrafi güvenceye sahip olduğunu istedikleri bölgeye ilişkin seçimi- larından değil liç alanına taşınan si- den mesleğe kabule engel bir ha- cıları ile ilgili kura çekim sistemi ni yapmalıdırlar. Bu şekilde görev kuşkuya yer vermeyecek biçimde yanürlü suyun taşınması sırasın- kesinlikle kaldırılmalıdır. Atama- lin olup olmadığının, haricen tes- yerleri belirlenen yargıç ve cum- bilmeli ve hissetmelidir. da patlayan bir borudan kaynaklan- dığını, sızan kimyasal atık içerisin- deki siyanürün 8 kilogram olduğunu ve bu atık suyun hiçbir şekilde Fırat Nehri’ne karışmadığını söyledi. Şirket yaptığı açıklamanın devamında topra- Neden herkese aynı ilacı veriyoruz? ğa sızan siyanürlü suyun (siyanürün) böylece bilgisayara aktarılabiliyor. “hassas tıp” veya “kişisel tıp” veya “ön- liz edebiliriz, tedavi edebiliriz, pek çok hipokloritle nötralize edildiğini belirt- HALİL AKSU Bundan sonrası bilişim, başka bir de- leyici tıp” denilen kavramlar son yıllarda hastalığı önleyebiliriz. ti. Bakanlığın teknik olmayan açıkla- yÖnetiM DanıŞManı-DiJital DÖnüŞüM yişle biyoinformatik bilim dalına kalmış- bolca anılmakta. Zira insanın genetiği ması ve maden işletmesinde yaklaşık uZManı tır. Biyoinformatik son yıllarda çok ge- ve başka bazı değerleri bilindiği zaman, Pandemiden çıkan ders bir hafta sonra faaliyetlerin durdurul- aslında kişi çok özel bir şekilde teda- lişti ve oldukça aranan bir meslek hali- Pandemi bize çok büyük bir ders ol- ması ise kamuoyunu rahatlatmamış- epimiz homo sapiens türüne aitiz. vi edilebiliyor, hatta hiç tedaviye gerek ne geldi. Başka bir deyişle biyoloji ve ge- du. Covid-19’un dünyaya ekonomik HAma hepimiz genetik mutasyonlar tır. Altın madenciliğinde sadece siya- netik dijitalleşti. Laboratuvardan gen di- kalmadan, pek çok hastalık veya olum- maliyeti en azından 15 trilyon dolar ol- nedeniyle azıcık da olsa farklıyız. Bu nür kullanılmamaktadır. Bunun ya- suzluk önlenebiliyor. zilimine geçtikten sonra, her şey bilişim muştur. Bu rakamın içinde kaybettiği- durum hepimizi birey yapıyor, biricik nı sıra başta sülfürik asit olmak üze- Bugün tıp, ilaç sektörü ve hastane- dünyasında devam etmektedir. Biyokim- miz 5 milyondan fazla insanın bedeli yapıyor. 2000’li yılların başında İnsan re yaklaşık 20’nin üzerinde kimyasal ya bilimi ise son yıllarda, aynı bu metni lerimiz aslında reaktif çalışıyor. Ya- yoktur çünkü ölçülemez. Genom Projesi ile insan genetiği deşif- kullanılmaktadır. ni hasta oluruz ve tedavi olmaya gide- yazarcasına, gen dizilimini yazmak, edit- Oysa önlem almak, sağlık sistemini re edildi. O günden bu yana bir insa- riz. Oysa hiç hasta olmayacak şekilde geliştirmek, kişisel ve önleyici tıp mode- lemek üzerine çok önemli bir keşif yap- nın gen diziliminin çıkarılması 100 mil- Çokuluslu şirketler yaşasak, beslenmemize dikkat etsek, line geçmek, belki çok daha ucuza mal tı. 2010’lu yıllarda bugün adı CRISPR- yon dolardan 1000 dolara düştü. Yani sağlığımıza ve sporumuza devam et- olabilirdi. Bunu sadece istememiz la- Ecevit’in başbakanlık yaptığı 57. Cas9 olarak bilinen yöntem keşfedildi artık oldukça ekonomik. sek, daha az stres ve gerilim yaşasak, zım. Ayrıca bu yepyeni ve çok daha kat- hükümet döneminde yani 1999- ve 2020 yılında Jennifer Doudna’ya kim- Gen dizilimi (DNA) temelde dört mo- daha güzel olmaz mı? ma değerli mesleklere, yan sektörlere ya dalında Nobel Ödülü kazandırdı. 2001 yıllarında uluslararası maden- lekülden oluşmaktadır: adenin (A), ti- Bir işi dijital hale getirdiğinizde, onu ve ekonominin büyümesine katkıda bu- cilik lobisi Türkiye’de istediği şe- min (T), guanin (G) ve sitozin (C). Ge- Kişisel veya önleyici tıp ölçeklenebilir hale getiriyorsunuz. Yani lunacak. Ayrıca bu sektörün gelişmesi kilde madencilik yapabilmek için netiğimizin alfabesi işte bu dört harftir. Genetik ve bağlamındaki yetkinlikler, ne kadar çok bilgisayar, ne kadar çok ihracat gücümüze güç katacak, insan- Ecevit’i Türkiye’de 6 bin 500 ton al- Bunlardan da tam olarak 3 milyar çift hastalıkların giderilmesinden, bazı ters- veri, o kadar çok analiz. Aslında yete- lığın gelişimine ve hepimizin daha sağ- tın rezervi var diye ikna edip Maden vardır. Gen dizilimi ile gerçek bir can- liklerin erken teşhisine kadar pek çok lıklı, refah içinde ve anlamlı yaşamasına rince bilişim gücümüz olsa, yeryüzün- Yasası’nı değiştirmek istiyordu. 57. lının (insan, hayvan, bitkinin) genetiği farklı alanda kullanılıyor. Aynı zamanda deki herkesin genini dizebiliriz, ana- katkıda bulunacak. hükümetin ömrü bu yasayı değiştir- meye yetmedi. Ardından işbaşına ge- len AKP Hükümeti 2004 yılında Ma- den Yasası’nı ve 2005 yılında da ma- dencilik izin yönetmeliğini değiştir- Anadolu topraklarındaki taş basamaklar di. Ve böylece yeraltı kaynaklarımız ile madenler çokuluslu şirketlerin Birkaç yüzyıl sonra her tür sanat ese- yaratılan eserlere ilgisi artmış. taşlarının döşenmesi, insanların düşün- ErdEN bİLgEN vahşi sömürüsüne açıldı. Ormanları- rine süslemeler eklenerek bu akımla ce yapılarının geliştirilmesi, yüzlerce yıl troMPet solisti mız, tarım alanlarımız, milli parklar, birlikte insanların yaşamlarına daha bü- Köy Enstitüleri sürmüş. Ülkemizde Atatürk önderliğin- su havzaları hatta askeri alanlar bi- nadolu topraklarında gelişen bir- yük özgürlükler getirilmiş. Kötülükler- de 100 yıl önce başlatılan özgür düşün- 50 yıldır çocuklarımızın ve halkımızın le bu düzenlemeler ile madencilik fa- Abirinden büyük uygarlıkların yöne- den bıkan kral ve zenginlerin varlıkları- kafası, anlamını bilmedikleri bir sürü ke- ce ve kalkınma hamlelerinin devamı biz- aliyetlerine açılmış oldu. Ormanların ticileri, inşa ettirdikleri binlerce kişi- nı, topraklarını bu dönemlerde halklarıy- limeyle karmakarışık. Değişime uğrayan leriz. Bize çok şey anlatan taş yapıların, ve sulak alanların katledilmesi, ta- lik tiyatroların taş basamaklarına in- la paylaşmaları sonucu özgürlüğün de- kültürel varlıkların öykülerini araştırarak Türkçemizin yardıma ihtiyacı var. Ülke- rım alanlarının kirlenmesi bu tarih- sanları oturtarak yaşadıkları olayları ğerini, keyfini birlikte yaşayan ve yaşa- üstünde yaşadığımız bu güzel toprakla- mizde daha çok yaz aylarında, yerli ya- sorgulamalarını sağlamışlar. Buralar- ten sonraya rastlar. tan yöneticilerin saygınlıkları artmış, sa- bancı turistlere yönelik konser düzen- rın değerini kavramalıyız. Avrupa’da ya- da insanlara iyi ve kötünün, aydınlık Bugün ülkemizde yürütülmekte raydaki yaşamları günümüze kadar top- n yüzlerce yıllık gelişim, bizler için lenen antik tiyatrolar, pandemi benze- şana ve karanlığın ipuçları verilmiş, hayal lumları tarafından titizlikle korunmuş. Cumhuriyet, toplumsal gelenek ve gö- olan faaliyetler kelimenin gerçek an- ri salgınlarda sosyal mesafeye uyularak dünyalarıyla yaratıcılıkları desteklen- Avrupa’da yaratıcılık yaşama da- kültürel çalışmalara ev sahipliği yapa- reneklerimizi geliştirerek yürüyebilece- lamıyla “sömürge madenciliği”dir. miş. Böylece toplumsal gelişim sağ- ir insan aklının alabileceği her şeyin bilir. Eğer buralarda konserler yanında ğimiz en emin yoldur. Bu nedenle es- Yapılan madencilik faaliyetlerine ba- lanarak Rönesans dönemiyle birlikte betimlenmesini sağlamış. Doğa olay- ki ve yakın sanat tarihimize ışık tutan halka açık tiyatro oyunları sergilenirse, kıldığında ve bu çokuluslu şirketle- inşa edilen daha gelişmiş tapınaklar, larını konu alan müzikler bile beste- belki Köy Enstitüleri benzeri çok olum- eserleri okuyarak, araştırarak, ören rin diğer ülkelerdeki pratikleri de- heykeller, resimler, bestelenen çok lenmiş (Vivaldi, Mevsimler). Röne- lu gelişimlerin önü açılır. Binlerce kişilik yerlerini gezerek yaratılan sanatsal de- ğerlendirildiğinde yapılan işlerin 18- sesli dini müziklerle güzel sanat dal- sans döneminden itibaren insanların tiyatrolarda oynanan nitelikli oyunlarla, ğerlerimizin saçtığı ışıktan yararlanma- 19. yüzyıl sömürge tipi madenciliği- ları kullanılarak insanların düşünsel beyinlerinde sadece düşünsel olarak ana dilimiz yine toparlanır, eski güzelliği- lıyız. Yaşadıklarımızı sorgulayabilme- ne benzediği görülür. 1-2 gram altın yapıları, arzu ve istekleri şekillendiril- yaratıp besledikleri inanç dünyaları- ne kavuşarak geliştirilir. miz, toplumsal huzurumuz ve kalkın- çıkarmak için yaklaşık 1-2 ton topra- miş, barok dönemin yolu açılmış. nın figürleriyle toplumların merakı, Avrupa’da iyi ve güzele giden yolun mamız için bu son derece önemli. ğın kazıldığı ve kirletildiği, ormanla- rın tahrip edilip ağaçların kesildiği ve 3-5 ton altın elde edildikten son- raysa geride bir enkaz bırakılıp gi- dildiği başka nasıl değerlendirilebi- Kayıp yıllar nasıl telafi edilebilir? lir? Üstelik bu işin sonunda elde edi- len altının ancak yüzde 2’sinin ülke- dakiler maalesef ölmeyecek kadar bir gelirle, dr. HAKAN dİLMAN mize kaldığı göz önünde bulunduru- açlık ve fakirlik sınırı arasında sıkışmış olarak ÖĞretiM üyesi lursa tanınan ayrıcalıklar ve yapılan yaşayıp gidecekler. işletmecilik kime yaramaktadır? GS ve YKS arasında sıkıştırılan, çalınan yılları- Lnın semeresinin alınacağı sınavların sonuçları- Öğrenilmiş çaresizlik Kamucu anlayış nın açıklanmasıyla milyonlarca çocuğun, gencin, Bu, kader değil kabullenilen, öğretilen ve öğ- Yeraltı zenginliğimizin en kısa sü- ailenin koşuşturması yeni bir aşamaya geçecek. renilen bir çaresizliktir. Bunun altında yatan ise rede ülke dışına çıkarıldığı, geride Bu yeni aşama “iyi bir okula kayıt olmak”, “iyi bir demokratikleştirilme adı altında eğitimin popü- ise tümüyle verimsizleştirilmiş, kir- üniversitenin iyi bir programına yerleşmek” ola- lizme kurban edilmesidir. Acaba bu öğretilen ça- letilmiş ve zehirlenmiş toprak ve su- rak özetlenebilir. Bu yıllardır dökülen ter, gözya- resizlikten kurtulmak için anne baba olarak ken- yun bırakıldığı bu anlayış; sadece şı, gösterilen çaba, harcanan paranın karşılığı mı di gerçekleştiremediklerimizi çocuklarımız üze- gerçekten? Çok küçük şanslı bir grup için “evet” madenciliği değil, yaşamı da sürdü- rinden gerçekleştirmekten vaz mı geçsek; mes- ancak büyük bir çoğunluk için “hayır”. rülemez hale getirmektedir. Ülkemi- lek lisesine gitmenin sakınılacak bir eğitim ol- madığını mı anlatsak; herkesi mühendis, dok- zin topraklarının parçası olan ma- Geleceğin mimarı tor, avukat, işletmeci olmak zorunda olmadığı- denlerimiz üzerinde bu ülkede yaşa- Bir ülkenin geleceği, sahip olunan yeraltı na mı inandırsak; üniversite okumanın olmaz- yan herkesin hakkı bulunmaktadır. ve yerüstü zenginlikleri kadar insan sermaye- sa olmaz olduğu düşüncesinden mi sıyrılsak? Ya Dolayısıyla madenlerimizin üretim sinin niteliklerine de dayanır. 21. yüzyılın ta- da her şeyden önce öğretmenliğin bir insan mü- süreçleri, halkın ortak çıkarı temel lep ettiği bilgi ve becerilerden yoksun bir in- hendisliği olduğunu kabul edip eğitim ve öğreti- alınarak ve gelecek nesillerin ihti- san sermayesinin, geleceğin mimarı olacağı- mi, gerçekten insanları eğitmek, öğrenenin ken- yaçları da gözetilerek kamusal bir nı dillendirmek hayalden öteye gidemez. Sa- di öğrenmesini tasarlayabileceği, öğretmenin sı- anlayışla planlanmalıdır. Madenci- dece iyi bir ilk, orta öğretim ve ardından iyi bir nav teknikerliğinden sıyrılıp dersini tasarlayan, lik faaliyetlerinin doğaya, ekolojiye üniversitede iyi bir programda eğitim görme öğrenme ortamını zenginleştiren, öğrenenin öğ- ve doğal yaşama uygun biçimde yü- olanağına sahip olacak küçük şanslı bir grup renmesine kılavuzluk yapan, onunla birlikte öğ- dünyadaki yaşıtlarıyla rekabet edebilmelerine, renen, öğretmeni ve öğrenciyi eğitimin öznesi rütülmesinin tek yolu bu toplumcu onlarla çalışabilmelerine olanak sağlayacak yapacak yeni bir kurguyla kaybedilen yılları tela- anlayışın egemen kılınmasıdır. bilgi ve beceriler ile donanacak. Onların dışın- fi etmek için yeni bir yolculuğa mı başlasak?