Katalog

! ’ ü b Ü l a r 13 TEMMUZ 2022 ÇARŞAMBA KÜLTÜR 12 Sarı Sandalye Tiyatro Topluluğu, Fransız yazar Alfred Jarry’nin ünlü oyunu ‘Kral Übü’ uyarlamasıyla sahnede ‘Amusi’ ya da müzik yitimi ÖZNUR OĞRAŞ ÇOLAK eyin, bedenimizdeki birçok fonksi- yonu yönetmesinin yanı sıra, bebek- Blikten başlayarak müziksel algıları süzgecinden geçiren mucizevi bir organ. Değerli bestecimiz ve beyin cerra- hı Prof. Dr. Bülent Tarcan’ın “Amusi” başlıklı çok ilginç bir konferansı vardır. Amusi, beyindeki bir hasar sonucunda kişinin müzik yeteneğinin bozulması ve müzik algısının yitimini anlatan bir terim. Bu ya sonradan kazanılmış ya da do- ğuştan var olan bir “sapaklık” olarak ni- teleniyor. Sonradan kazanılmış “Amusi” bir kaza sonucu beyninde hasar oluşan hastalarda görülüyor: konuşma sırasın- da müzikal sesler üretme yeteneğini yi- Oyunda tirmiş olmak gibi. kostümler Şarkı söyleme veya herhangi bir tonu gösterişli, Metinde Shakespeare’in “Macbeth”, verebilme yeteneğinin yitimi, “oral ve- oyuncuların yönettiği, ışık ta- “Hamlet” ve “Kış Masalı” oyunlarından makyajları ya ekspresif amusi”; bir sazı çalabilme sarımını ise Samet ise dikkat yetisinin yitimi “çalgısal amusi”, müzik tiratlar yer alıyor. Aslında, oyun Acar’ın, yaptığı “Kral çekiciydi. yazma yetisinin kaybı da “müzikal agra- Shakespeare’in eserlerinden pek çok Übü”nün oyuncu kad- fi” olarak adlandırılmış. gönderme içerirken, tarihteki tüm zorba ve rosunu, Canan Günaş- Konuşma yeteneğini yitirmiş (afazik) hastaların sistematik muayeneleri sıra- tı, Denizhan Çay, Emir- diktatörlere de selam gönderiyor. sında, müzik becerilerinin de bozulduğu han Altunkaya, Emre Yıl- fark edilmiş. Proust 1866’da afazik bir dızlar, Gökhan Öcal, Gök- ral Übü’ sahnede... İki ‘Kral hikâyesine odak- müzisyenin müzik okumasını yitirdiği- su Işık, Gül Doğa Selvi, İrem Übü’ sahnede... Kim mi bu lanıyor. Her sahne- ni, ancak müziği tanıma, şarkı söyleme, Kalaycıoğlu, Kayra Belen Yar- ‘KÜbü’ler, siyasiler mi? Ülkeyi nin bir Übü’sü var. müzik aleti çalma ve hatta müzik yaz- dımcı ve Şeyiba Ceren Ülgen yönetenler mi? Yoksa zenginler mi? Ama asıl iki Übü üzerin- ma yeteneklerinin bozulmadığını gör- oluşturuyor. müş. Aynı yazar 1872’de afazili iki has- Sarı Sandalye Tiyatro Topluluğu, gro- den ilerliyor oyun. Oyunda tada değişik türde müzik yeteneği bo- tesk ve absürt tiyatro edebiyatının önem- yer alan her oyuncu biz seyirci- zukluğu saptamış. Bunlardan biri nota- Fiziksel doğaçlama li isimlerinden Fransız yazar Alfred leri etkilemeyi başarıyor. Oyuncu- ları okuyor, gamları çalabiliyor, melodi- “Kral Übü”de kendi özgün çalışma Jarry’nin dünyaca ünlü oyunu “Kral ların uyumu, ritim, denge ve odak- leri tanıyor, fakat herhangi bir tonu ses- Oyunda bir dekor yok. Tamamen ve oyun dilini aradıklarını belirten, Übü” uyarlamasıyla sahnede. lanmalarını bugüne kadar sahnede le tekrarlayamıyor. Yetenekli bir sanat- oyunculuğa dayalı bir oyun. Oyu- yönetmen Doğa Nalbanoğlu, oyun ile Metinde; Shakespeare’in “Mac- hiç görmedik desem yeridir. Sah- çı olan diğer hasta ise melodileri tanı- nun müziklerini Göksu Işık ve Gök- ilgili şöyle bir açıklamada bulunmuş beth”, “Hamlet” ve “Kış Masalı” ne üzerindeki bütün riskleri göze yor, nota okuyabiliyor, müzik besteleye- oyunlarından tridlar yer alıyor. As- han Öcal sahne de canlı olarak ya- “Sadece düşüncelerimizin egemen- biliyor ama herhangi bir tonu sesle yine- almış topluluk. Ufacık da olsa bir leyemiyor. Örneğin solak bir müzisyen- pıyor. Canlı müzik performansla- liğinde kalmayıp, vücudumuzun ve lında, oyun Shakespeare’in eserlerin- tekleme ya da senkronda bir kay- de sol beyinde bozukluk olmasına kar- rında; rock, pop, blues gibi Batı mü- hareketin izini sürmeye çalışıyoruz. den pek çok gönderme içerirken, ta- ma olmuyor. şın, yetenekli bir sanatçı olan bu has- rihteki tüm zorba ve diktatörlere de Özellikle iki sahne beni fazlasıy- ziği örnekleri ile Türk halk müziği, Fiziksel doğaçlama, kafamızdaki fi- tanın melodileri kemanla tekrarlayabil- arabesk, fantezi karışımı alaturka selam gönderiyor. la etkiledi; mahkeme ve dava sah- kirlerin daha katmanlı anlatımı ko- diği halde aynı şeyi piyanoda yapama- Kral Übü, Polonya Kralı müzikleri elektro gitar ve bağlama- nusunda çok faydalı bir yöntem. An- nesi ve neredeyse on dakika süren dığı saptanmış. Beyin kanaması sonu- Venceslas’a suikast düzenleyerek diğer oyuncuları görmeden seslen- ya eşlik eden çeşitli enstrümanlar- lamı hem çoğaltıyor hem de izleye- cu sağ tarafı tam felçli olan ve konuşma yetisini yitirmiş bir hastanın bazı ilahile- onun yerine geçen Übü Ailesi’nin diren bir oyuncunun performansı... la çalınıyor. Doğa Nalbantoğlu’nun nin hayal gücü için alan bırakıyor”. rin sözlerini ve melodisini söyleyebildi- ği görülmüş. Buna örnek olarak 98 ya- gorta Özel Ödülü” ve Direk- nat yolculuğuna Jean-Luc şında ölen piyanist ve hocaların hocası lerarası Seyirci Ödüleri’nde Lagarce’ın “Evdeydim ve Ferhunde Erkin’i anımsadım. Son yılla- Sarı Sandalye... “Özgün Tiyatro Müziği” Yağmurun Gelmesini Bek- rında konuşma yetisini yitirmişti. Kızı İç- ten Hanım ona sürekli müzik dinletiyor- ödüllerine değer görüldü. liyordum” oyununu sahne- alatasaray Üniversitesi Tiyatro Top- yerini İKSV’nin düzenlediği 19. İstan- Yazılışının 40. yılında Fe- leyerek devam etti ve he- du. 2007’deki son günlerine dek müziğe Gluluğu kökenli genç sanatçıların kur- bul Uluslararası Tiyatro Festivali’nde karşı duyarlılığını belirten bir işaret veri- rit Edgü’nün romanından men ardından epik tiyatro- duğu Sarı Sandalye Tiyatro Topluluğu yaptı ve Seyirci Ödülleri’nde “Umut Ve- yor, hatta müzikle birlikte ezgiyi de mı- sahneye uyarlanan “O / nun kurucusu ünlü Alman kendine özgü dili ve yenilikçi bakış açı- rıldanıyordu. ren Yeni Tiyatro Topluluğu” ve Ekin Ya- Hakkâri’de Bir Mevsim” yazar Bertolt Brecht’in kısa 1865’de Fransız doktor Jean-Babtis- sı ile Türkiye’nin yeni nesil tiyatro ekip- zın Dostları’ndan “Yılın En İyi Komedisi” projesi, topluluğun üçün- oyunlarından biri olan “Dü- lerinden birisidir. 2014 yılından be- te Bouillaud’nun afazili bir kompozitör ödüllerini aldı. cü oyunu ve üçüncü roman uyar- ğün” uyarlamasıyla serü- olan hastasının müzik aleti çalma, bes- ri tiyatro serüvenine 2014’te Georges Bir sonraki yıl Knut Hamsun’un ay- lamasıdır. Ekin Yazın Dostları -Yılın Te- venine hız kesmeden devam etti. Sa- te yapma ve müzik mırıldanma yetene- Perec’in “Ücret Artışı Talebinde Bulun- nı adlı romanından uyarladıkları “Aç- ması “Özgürlük Ödülü” alan oyun, ilk rı Sandalye’nin yeni oyunu “Kral Übü”, ğini yitirmediği ortaya çıkmış. Bu duru- mak İçin Servis Şefine Yanaşma Sana- lık” oyunu, Ekin Yazın Dostları’nda “Yı- gösterimini 20. İstanbul Uluslarara- 28 Temmuz’da saat 21.15’te ENKA Eş- mun tersi vakalar da görülmüştür: Hiç- tı ve Biçimi” adlı eserini sahneye uyar- lın Küçük Salon Oyunu”, Sadri Alışık Ti- sı Tiyatro Festivali’nde yaptı. Topluluk, ref Denizhan Açık Hava Tiyatrosu’nda bir afazi belirtisi olmadığı halde beyin- layarak başlayan Sarı Sandalye, prömi- yatro ve Sinema Ödüleri’nde “HDI Si- edebiyat uyarlamalarıyla başladığı sa- sahnelenecek. deki bozukluktan sonra sadece müzik yetisini yitiren hastalar gibi. İyi bir şar- kıcı olan bir başka hasta, sağ ön be- yin lobuna rastgelen bir travmadan son- ra şarkı söyleme ve ıslıkla melodi çalma Doğa, spor ve müzik bir arada yetisini yitirdiği halde melodileri tanıyıp ayırt edebiliyormuş. Bütün bunlar müzik yeteneği ve algısındaki bozulmanın çe- olfest 2022 ilk uluslararası “Açık hava, şitli yönlerini anlatıyor. Wkampçılık, doğa, spor ve müzik” festivali Bu yazım Prof. Dr. Bülent Tarcan’ın 19-21 Ağustos’ta Patagonya’da yapılacak. Fes- “Afazi” başlıklı uzun bir konferansından tival; çeşitli spor etkinlikleri, iyi yaşam dene- alıntıları içeriyor. “Bir Hekimin Senfonik yimleri, farkındalık çalışmaları, beslenme atöl- Öyküsü” (Dünya Kitapları, 2006) başlıklı yeleri ve daha birçok etkinliği bünyesinde ba- kitabımda bu konferansın bütünü vardır. rındırıyor. Etkinlik doğa sevgisi, çevre bilinci ve Aman müzik algılımızı yitirmeyelim. sürdürülebilirliği merkezine alıyor. Hangi tür olursa olsun bir müzik aleti Wolfest 2022 katılımcılarına ormanın, ma- çalabilmek, bir şarkıyı mırıldanabilmek, vi bayraklı plajın, bisiklet rotalarının, yürüyüş bir yapıtı dinlerken tempo tutabilmek, parkurlarının ortasındaki kamp alanında; çadır, bir konserden zevk alabilmek, iç dün- karavan ve glamping konaklama alternatifleri yamızın zenginliğidir. Zira günümüzde sunuyor. Etkinlik programında ayrıca Gökhan aklımız o kadar karışık ki zaten her tür- Alp Ersönmez Jabbar Türkmen, Alp Ersönmez & Jabbar, Nova Norda, lü olguyu unutur hale geldik! Müzik ise SONIC BOOM ve Sufle konserleri yer alıyor. can simidimiz olarak kalsın. Çocuklar için Bir Lady’in tiyatro zamanı r ock Off Nükhet Duru adıköy Belediyesi’nin bu yıl 20’nci- hayatı müzikalde Ksini düzenlediği “Çocuk Tiyatro Fes- tivali” devam ediyor. Selamiçeşme Öz- ady Diana müzikali “Queen of ile sevilen Festival geri gürlük Parkı Tepe Sahne’yi her ak- Lthe People’s Hearts”, 13 ve 14 şam saat 21.00’de dolduran çocuk- Ağustos’ta saat 20.30’da Zorlu PSM lar açık havada tiyatro izliyorlar. Kadı- klasikler Turkcell Sahnesi’nde Zorlu Perfor- köy Belediyesi Çocuk Tiyatro Festiva- mans Sanatları Merkezi’nde sahnelene- dönüyor! li 15 Temmuz’da Sanat Değirmeni’nin ENKA Açıkhava Tiyatrosu cek. İtalyanlar tarafından “La Diva Tur- “Orman macerası” adlı oyunuyla kapa- yaz sezonu Nükhet Duru ca” olarak anılan opera sanatçısı Ley- nışını yapacak. Kadıköy Belediyesi’nin & Pow Trio ve Fatma Tur- la Gencer’in ardından yurtdışında ismin- internet sayfasında yer alan oyunla- gut konserleriyle devam den en çok söz ettiren Türk mezzo sop- rın ücretsiz biletleri Özgürlük Parkı’nda ediyor. Duru, 19 Temmuz ranolardan Lori Şen, İngiliz prensesi için bulunan Açık Hava Tiyatro gişesin- Salı akşamı Pow Trio ile yazılan eserde Lady Diana’yı (Lady Di / den ve güvenlik noktalarından saat birlikte ENKA Açıkha- Diana Spencer) canlandırıyor. 14.30’dan itibaren alınabilir. va Tiyatrosu’nda sahne Angela Knight ve Randal Dewey tara- alacak. Piyanoda, sen- fından yazılan “Queen of the People’s fonik, caz, film müziği ve Hearts”, İngiltere kraliyet ailesinin dün- müzikal alanlarında eser- yaca tanı- Çankaya’da ler veren Tuluğ Tırpan, da- nan isim- vulda Volkan Öktem ve bas lerinden sinema keyfi gitarda Eylem Pelit’in yer aldı- Prenses ğı Pow Trio’nun oldukça geniş Diana’nın bir yelpazeye yayılan reper- hayatına başlıyor tuvarı seslendirilecek. Ayrı- ışık tutu- ankaya Belediyesi Açık Hava Sine- ca Nükhet Duru’nun Melanko- yor. Mü- Ç ma Günleri 22 Temmuz’da başlı- li ve Ben Sana Vurgunum gi- onuncusu 2019 yılında yapılan, imza seans- zikal, yor. Beş hafta sürecek etkinlikte, 13 bi sevilen klasikleri ile gelecek Prenses Sları, söyleşiler ve gün boyu metal müziğin farklı noktada dört film gösterimi ya- yıl ölümünün 50. yılında anı- hüküm süreceği +1 sunar: Rock Off Festival Diana’nın pılacak. Programda “Aykut Enişte 2”, lacak olan Türk halk ozanı Aşık Prens 30 Temmuz’da Parkorman’da düzenlenecek. “Eltilerin Savaşı”, “Zoraki Misafir” ve Veysel’den türküler seyirciyle Alman grup Kreator, Norveçli grup Leprous, Charles ile tanışmasından Kraliçe ve “The Father (Baba)” filmleri izleyiciyle buluşacak. Camilla Parker Bowles ile yüzleşmesine, The Halo Effect, Belçikalı Thurisaz festivalde buluşacak. Etkinliklere katılan Çanka- Fatma Turgut ise 22 Temmuz Cu- sahneye çıkacak yabancı gruplar olacak. Yer- Beyaz Saray’da John Travolta ile dansın- yalılara, sıcak ve taze patlamış mısır ma akşamı konser verecek. dan Dodi el-Fayed ile geçirdikleri kaza- li gruplardan ise Saints N’ Sinners, Moribund ile gazoz ikramı da yapılacak. Oblivion ve Yaşru dinleyiciyle buluşacak. ya kadar tüm hikâyeleri ele alıyor. K ‘ u b m i K