Katalog

7 MAYIS 2022 CUMARTESİ DİZİ/HABER 9 DENİZ GEZMİŞ’İN Ağ AbEyİ bor A GEZMİŞ, İDAM GÜNÜNÜ ANl Atıyor En çaresiz geceydi! Bora Gezmiş, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın ida- mına ilişkin, “‘Mahkemede ılımlı davransalardı böyle bir karar NECATİ Deniz’lerin SAVAŞ çıkmazdı’ dediler. O dönem bize bu mesajı iletmişlerdi...” dedi. 50. iDamının Yılı üç fidan, idamlarının 50. yılında anıldı ‘t am bağımsızlık mUSTaFa BalBaY 2 eniz Gezmiş’in ağabeyi Bora Gezmiş’le ilk 2008 mücadelesi’ Dyılında, “12 Eylül Sol- 8 kuşağının önderleri Deniz kırımı 78’liler” başlıklı kitabı kılıçdaroĞlU: 6Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf yazarken konuştuk. Bir yıl son- Aslan, idam edilişlerinin 50. yılın- ra biz Silivri Mahpushanesi’ne da binlerce yurttaşın, siyasi par- Cesur evlatlar girince diyaloğumuz koptu. 9 tilerin, sendikaların, demokratik HP Genel Başkanı Kemal Aralık 2013’te gelen özgürlük kitle örgütü ve sivil toplum kuru- CKılıçdaroğlu, Deniz Gez- sonrasında zaman zaman karşı- luşları üyelerinin katılımıyla Anka- miş, Hüseyin İnan ve Yusuf laştık. Deniz’lerin idamının 50. ra Karşıyaka Mezarlığı’ndaki gö- Aslan idamlarının 50. yılında ‘yan yana yatsınlar’ istemi yılı nedeniyle 2022 yılı içinde mütleri başında anıldı. sosyal medya hesabından Anmaya bazı CHP milletvekil- birkaç kez konuştuk. yaptığı paylaşımda “Yaşam- slında onlar için mesele bizim den güvenlik görevlisi yanımıza dasınız. Veriyor musunuz vermi- leri ile çok sayıda CHP’li, HDP Eş Deniz’i ve arkadaşlarını on- larını “Tam Bağımız Türkiye” Ane yapacağımız değildi, bir an gelip uyardı: yor musunuz? Cevap bekliyorum...” Genel Başkanı Mithat Sancar, ba- ların istediği gibi yaşatabildik- mücadelesine adayan bu ül- önce cenazeleri toprağa vermekti. “Yan yana olmaz...” Bu sırada gün aydınlandı. Gü- zı HDP milletvekilleri, şair Ahmet kenin cesur ve vatansever leri için vicdanı rahat ama ne Ben İstanbul diye ısrar edince ba- Neden diye sorduk. Cevapları neş doğdu, mesai başladı. Biz Telli, DİSK, KESK, TMMOB, TİP, evlatları Deniz Gezmiş,Yusuf yapsalar bir eksik. Öyle hisse- bam, ‘O zaman bir araba bulalım’ zaten hazırmış: hâlâ cenazelerimizi alıp alamama EMEP, SOL Parti, TKP, Halkevleri, Aslan ve Hüseyin İnan‘ı saygı diyor. Deniz’in iki vasiyetini dedi. Karşıyaka Mezarlığı şehrin dı- “Emir böyle...” kavgası içindeyiz. Hem bir an ön- Fikir Kulüpleri Federasyonu, Kızılır- ile anıyorum” dedi. de ellerinde olmayan nedenler- şında, dağ başında. Bahçelievler’e Hayatımda hiç o geceki kadar ce gömülmesini istiyorlar hem de mak Yerel Dernekler Federasyonu, l Haber Merkezi gelip araç bakabilir miyiz diye dü- çaresiz hissetmemiştim kendimi. “yan yana olmaz” deyip işi yoku- le yerine getirememenin sancı- Ankara 68’liler ve Devrimci 78’li- şünürken babam, Hıdır ve Beşir Ben başa döndüm. “O zaman biz şa sürüyorlar. sı hiç gitmemiş. Birincisi, Tay- ler Federasyonu’nun da arasında mutlu ediyor, biraz acımızı hafif- Bey’le bir araya gelip “Bu gençle- cenazemizi İstanbul’a götürece- Etrafımız da giderek kalabalık- bulunduğu çok sayıda demokratik letiyor” dedi. lan Özgür’ün yanına gömül- ri ayırmayalım” dediler. Babamın ğiz” dedim. Ona da olmaz dediler. laştı. Bini aşkın güvenlik görev- kitle örgütü ve temsilcisi katıldı. CHP Ankara il örgütünün gö- me isteği, ikincisi, küçük kar- şöyle dediğini hatırlıyorum: Neden olmaz. Bunun da yanı- lisi var. Bunlar hep burada mıy- Gömütteki anmaya katılan müt ziyaretinde konuşan CHP’li deşi Hamdi’yi bilim insanı yap- “Mademki yola birlikte çıktılar. tı aynı: dı, yoksa gün ağarınca mı gör- Gezmiş’in ağabeyi Bora Gezmiş, Levent Gök, “50 yıl önce öldü- maları. Yan yana yatsınlar...” “Emir böyle...” dük, bilemiyorum. Sonunda “Deniz Gezmiş Vakfı” yazılı ka- rüldükleri halde onları tanıma- Bedenlerinin yan yana topra- Bunun üzerine hemen beledi- Ben daha da gerildim, sesimi Karşıyaka’da toprağa vermek ke- ranfiller bıraktı. Burada konuşan yan gençler, Deniz Gezmiş’le- ğa verilmesine o günün yetki- ye görevlisine ulaşmaya çalıştık, yükselttim: sinleşince, bir soru daha sordular: Gezmiş, “İstanbul’dan geldik. On- re, Yusuf’a, Hüseyin’e sahip çıkı- lileri karşı çıkmıştı. Hamdi’nin yan yana üç kişilik yer alacağız. “Bizim cenazemizi bize vermek “Cenazeleri görmek ister mi- lara, ülkeye olan borcumuz var. yor. Bu, dünyanın hiçbir yerinde bilim insanı olması için bütün Daha belediye yetkilisine gitme- zorundasınız. Teslim etmek zorun- siniz” Biz burada üç baba, bir ben ile olmayacak büyük bir hadise. Bu, aile seferber olmuş. Hamdi de o gömdük o üç kişiyi. Bakın şim- tam bağımsızlık mücadelesinin yönde ilerlemiş. Doktorasını di binlerce kişi geliyor. Her geçen Türkiye’de bütün gençler tarafın- yı onurla taşı- rüşemeyince o gece kalmaya ka- da yapmış. Ne yazık ki döne- sene daha da artıyor. Gençler ge- dan kucaklandığını ve savunuldu- yıp yeri geldi- rar verdik. Yarın görüş yaparız de- liyor. Hatta ortaokul talebeleri bi- ğunu bir kez daha gösteriyor” de- min üniversite yönetimi, “Bo- ğinde paylaşıl- dik. Hüseyin’in babası Hıdır Bey le formaları ile geliyor. Bu bizi di. l ANKARA/Cumhuriyet şuna uğraşmayın, Hamdi’yi ması gerektiği İzmir’den gelmişti. Ankara’da da- ne asistan olarak ne de başka kadar paylaş- madı varmış. Onda kalacağını söy- bir görevle üniversiteye alırız” mayı da görev ledi. Yusuf’un babası Beşir Aslan CHP’li gençlerden 6. filo Hatırlatması: demiş. Bunun üzerine yurtdı- bildiler. da kızına gitti. şına gönderip teselli etmeye 5-6 Ma- Biz önceden herhangi bir rezer- çalışmışlar. vasyon yaptırmadan Ulus tarafın- yıs 1972 gü- Bora Gezmiş, kardeşini gözü 68’imiz Gezi’dir nünü ve ge- da bir otele gittik. Saat sabahın pek, tuttuğunu koparan, kafa- cesini Musa üçü mü neydi, kapımız çalındı. RENGİN sına koyduğunu yapan bir de- Sıkıyönetim ortamı, sokağa çık- TEMOÇİN Kaplan’a an- likanlı olarak tanımlıyor. Bir iç latan Bora ma yasağı var... Güvenlik güçle- çekmesi var. Dedi ki: Gezmiş, Nisan ri, ‘Derhal hazırlanın, çıkıyoruz’ “Eğer Deniz 30 yaşına kadar 2022’de de bizim- dediler. Nereye demeye kalma- muhafaza edilseydi, yine yasa- le paylaştı. İki anlatımı birleş- dan, cezaevinin bulunduğu yöne O dönem bize bu mesajı ilet- ların içinde kalarak mücadele- tirip onun ağzından, kendi di- ters bir tarafa hızla yöneldik. Şe- mişlerdi... Tabii doğrudan ge- sini en mükemmel şekilde sür- limizle aktaralım... hir bitti, evler geride kaldı. Kar- lip böyle bir pazarlık ortamı- dürürdü. Deniz bu yola koyul- şıyaka Mezarlığı o yıllarda şeh- nın içine girmediler. Aracı- duğunda 18 yaşındaydı. Yaka- Önce mezarları kazıldı! rin hayli dışında. lar kullandılar. Aracılar vası- landığında 23 yaşındaydı. De- “5 Mayıs günü babamla Araçtan indiğimizde saat sanı- tasıyla, Deniz’ler eğer, işte or- dim ya, 30 yaşını görebilseydi, HP İstanbul Gençlik Kolları, yıl önce söylediği gibi, tam ba- Ankara’ya geldik. Hüseyin İnan rım beşe geliyordu. Henüz orta- du da el koydu. Bu yaptığımıza yolunu çok net çizerdi, yine ör- C50 yıl önce idam edilen De- ğımsız, özgürlükçü, adil bir Tür- ve Yusuf Aslan’ın da babala- lık ağarmamıştı. Bizi bir koridora pişmanız ya da istediğimiz za- niz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yu- kiye için ‘Geldikleri gibi gider- nek olmaya devam ederdi. Ya- rı Ankara’daydı. Görüş yapmak aldılar. Hüseyin’in, Yusuf’un ba- suf Aslan’ı andı. Dolmabahçe’de ler’ diyeceğiz” dedi. CHP Gençlik ten böyle bir şeydi gibi, özün- kalandığında kafasında kaçma için cezaevine gittik. Kabul et- bası da bizimle. Demek ki sürekli toplanan CHP’liler, 6. Filo’nun de- Kolları Genel Sekreteri Ozan Işık de pişmanlık ifade eden şey- düşüncesi yoktu, mücadelesini nize döküldüğü yerde denize ka- ise “Türkiye demokrasi tarihi aynı mediler. Sayım var, bugün uy- takip etmişler. Etrafımızda sivil, ler söylerlerse durum değişe- o koşullarda bile sürdürme dü- ranfiller attı. CHP İstanbul Genç- zamanda darbeler tarihidir. Tarih gun değil gibi şeyler söylediler. resmi giyimli onlarca kişi vardı. bilir mesajı ilettiler ya da ai- şüncesi vardı...” lik Kolları Başkanı Cem Aydın, her seferinde tekrar ediyor. 1972 Meğer infaz hazırlıkları yapı- Kıyafetleri farklı ama hepsi gü- leden böyle bir şey istediler. “Buluşmamızın tam bu alanda ol- yılında askeri muhtıra ile mahke- lıyormuş. Sonradan öğreniyoruz venlik görevlisiymiş. ‘Kitaplarını yaktık’ Deniz’ler asla böyle bir şeyi ka- masının bir sebebi, bir anlamı me başkanı bir asker tarafından ki Tercüman gazetesinin haberi Durumu anladık tabii... İlk so- var. Gazi Mustafa Kemal Atatürk, idama karar verildi üç fidan için. Bunları anlatırken “Bir de in- bul etmediler. Babama sözleri olmuş ya da onlara haber ulaştı- rumuz avukatlarının yanında 103 yıl önce bu kıyılara bakarak Tarih işte böyle tekerrür edi- var, ‘Baba sakın böyle bir şey san Deniz var” dedi, şöyle de- ‘Geldikleri gibi giderler’ demiş- yor. Çağlayan’da bir mahkemede rılmış, Karşıyaka Mezarlığı’nda olup olmadığı idi. Yoktu dediler. vam etti: yapma, reddederim’ dedi...” ti. Deniz’ler ise tam bu bölgede darbeyle ilişiği olduğu söylenen yerlerini bile ayırmışlar. Bizim İnanmaktan başka bir yolumuz Bora Gezmiş, kardeşinin ha- “Deniz klasik müzik dinlerdi, Amerikan emperyalizmine kar- AKP’den milletvekili aday adayı de içimizde her an infaz olur kay- yok. Bir vasiyetleri olup olmadı- şiiri çok severdi. Birçok yayını tırasını ve mücadelesini yaşat- şı 6. Filo’ya ders verdi. Şimdi biz, olmuş bir zat, Gezi’yi yargılama- gısı var ama konduramıyoruz iş- ğını sorduk. Ona da yok dediler. İngilizce okurdu. Ah ne yazık mak için onun hayattaki arka- burada Deniz’i, Yusuf’u, Hüseyin’i, ya kalktı. Bu mahkemelerin dün- te. Bir şekilde bir yerden döner Bunlar bize inandırıcı gelmedi. daşlarıyla diyaloğunu sürdürü- bu üç fidanı, bu engin denizler- den farkı da yok. Bizim 68’imiz ki onun okuduğu kitapların ço- diye umut ediyoruz. Telefon olanağı kısıtlı. Zor ko- le buluşturacak ve onların hatıra- Gezi’dir” diye konuştu. ğunu o ünlü İstanbul araması yor. İdamın 50. yılında, iktida- sına sahip çıkacağız. Atamızın 100 l İSTANBUL/Cumhuriyet O gün görüşme yapamaya- şullarda Halit Çelenk’e ulaşma- rın bile Amerika’ya karşı bağım- sırasında yaktık...” cağımızı anlayınca kendimi- ya çalıştık, olmadı. Bora Gezmiş, Deniz’lerin idam- sız siyaset üretmenin gereklili- ze en yakın hissettiğimiz AN- Görevlilerin tek derdi var, bir ğinden söz ettiğini vurguluyor. la yargılandığı süreçte devlet ka- ‘yürüyüŞ deVam ediyor’ KA Ajansı’na gittik. Altan an önce toprağa vermek. Baba- tından bazı uyarıların dolaylı ola- Deniz’lerin idamına giden Öymen’le konuşalım istedik. süreç ve idam gecesi, başta lar kararsız. Ben İstanbul’a gö- rak kendilerine iletildiğini vurgu- Sağ olsun Altan Bey bizimle türmekten yanayım. Görevliler ladı, arkasını şöyle getirdi: avukatlarından Halit Çelenk’in Asıldıkları çok ilgilendi. ANKA Ajansı’nda karşı çıktılar. İlle hemen topra- “Deniz’lerin idamı gelecek birinci elden tanık olarak anla- herkes bir koşuşturma içinde. kuşaklara karşı gözdağı ama- tımı olmak üzere önemli kay- ğa verin. Zaten cenazeleri Kar- saatte anıldılar Bizimle de ilgileniyorlar ama şıyaka Mezarlığı’na getirmiş ol- cı da güdüyordu. Bakın biz naklardan aktarıldı. O gece Bo- üç kişiyi asarız, acımayız. Bu ra Gezmiş ne yaşadı? bir başka tedirginlikleri var. Biz maları bir mesaj. Planı yapmış- tür hedefler koymayın önünü- Bora Gezmiş’le bunu konuş- yine de kötüye yormuyoruz. İş- lar. Ben bir an önce cenazelere ze demek istediler... Mahke- mak elbette kolay değil. Ancak lerin yoğunluğuna bağlıyoruz. ulaşmak istediğimi söyleyince mede ılımlı davransalardı böy- ölüme gözünü kırpmadan gi- Niyetimiz görüş yaptıktan son- görevli çıkıştı: 8 kuşağı önderleri Deniz Gez- nı Mustafa İnce, “Deniz, Yusuf, le bir karar çıkmazdı dediler. den Deniz’lerin aileleri, bu acı- ra akşam İstanbul’a dönmekti. Gö- “Ne yapacaksınız ölüsünü?” 6miş, Yusuf Aslan ve Hüseyin Hüseyin darağacına giderken İnan, idam edildikleri saatte is- hiçbir tedirginlik ya da korku ya- minin verildiği Güzelbahçe Üç Fi- şamadılar. Onların tek düşünce- dan Anıtı’nda yüzlerce kişinin ka- si emperyalizme teslim olmayan BaBam Cansız Bedenini görmek istedi tılımıyla anıldı. Deniz Gezmiş’in tam bağımsız Türkiye’ydi. Bugün arkadaşlarının da katıldığı anma- onların asıldığı gecede, onların abam görmek istediğini söyle- nu toprağın üzerine koyup, imam ka mezar yerleri koymuşlar. cağına yürekten inanarak paylaşıyor da zaman zaman duygusal anlar Türkiye için yapmış olduğu uzun Bdi. Hıdır ve Beşir Bey de göre- bakmaya gittik. Bulamadık, nere- Defin işlemleri bitince Halit ama Deniz Gezmiş’le kan bağı olan yaşandı. Saatler 02.30’u göster- yürüyüşün devam ettiğini ve on- ceğiz dediler. Ben, Deniz’in o en dedir diye geri döndük. Bir baktık, Çelenk’in evine geçtik. Orada ger- ailelerin onun adını yeni kuşaklara diğinde zaman durdu. Anıt önün- ların bayrağını gençlerin taşıdı- son gördüğüm canlı, dipdiri haliyle Deniz’i mezara koymuşlar. ‘Siz ne ya- çeğin bize mezarlıkta anlatılanlar vermeye yürekleri el vermemiş. de toplanan kalabalık saygı du- ğını göstermek için bir aradayız. belleğimde kalmasını istedim. pıyorsunuz’ diye çıkıştık. İmamın da, gibi olmadığını öğrendik. İnfazda Deniz Gezmiş, daha yaşarken hal- ruşunda bulundu. Anmada konu- Anıları önünde saygıyla eğiliyo- Artık defin işlemlerini ya- ‘Ben onların cenaze namazını kıldır- bulunmuşlar, son mektuplarını bir kın gönlündeydi. Bu bölüme yaşanmış şan Güzelbahçe Belediye Başka- rum” dedi. l İZMİR/Cumhuriyet pacağız. Babalar bir mam’ dediğini söylediler. O an baba- zarf içinde almışlar...” bir olayla nokta koyalım. Deniz’ler ya- ezan okunsun ondan mın refleksini unutamıyorum. ‘Ben kalandıktan beş gün sonra 21 Mart Aza Deniz Gezmiş sonra deyince, yine ol- kıldırırım o zaman, çekilin’ dedi. Bu- 1971 Pazar günü, Adana’nın Kozan Ağabey Bora Gezmiş yaşamı bo- maz cevabı aldık. Emir nun üzerine hemen koşup imamı ge- ilçesine bağlı Harman köyünde muh- Konya’da bıçaklı saldırı girişimi böyle, bir an önce top- tirdiler. Biz toplam dört kişi cemaat yunca hep onurla taşımış soyadı- tarlık seçimleri vardı. onya Zafer Meydanı’nda dün, minde bulunuldu. Gezmiş’in fotoğ- nı. Birkaç yerde sorun olmuş ama rağa verilecek. olduk, namazı kılacağız. Babam, et- Oy tasnifi sırasında görüldü ki, köy- KCHP Konya İl Gençlik Kolları ta- rafını elindeki bıçakla parçalayan İmam son iş- rafta bizi kuşatanlara seslendi, “İçi- aldırmıyor. “Olacak o kadar. Bun- lüler azalığı Deniz Gezmiş’e vermişler! rafından Gezmiş, Aslan ve İnan’ın şahıs, daha sonra CHP’lilere yöne- ca aleyhte propagandaya karşın lemleri yapsın, nizde hiç aptesli yok mu” diye sor- Deniz Gezmiş Çukurova’da har- fotoğraflarının yer aldığı standa ka- lik tehditler savurdu. CHP Konya sonra toprağa du. Kimse çıkmadı. halkın gönlünde yaşamaya devam man olmuştu. ranfiller bırakıldı. Anma etkinlikleri İl Başkanı Barış Bektaş, saldırgan ediyorlar” diyor. indirelim dedik. Mezar yerlerine baktık, daha ön- sırasında kimliği belirlenemeyen bir hakkında suç duyurusunda bulun- Deniz’in tabutu- ceden hazırlanmış. Aralarına baş- Bora Gezmiş, Deniz’lerin yaşaya- SÜRECEK Bora Gezmiş kişi tarafından bıçaklı saldırı girişi- duklarını söyledi. l Haber Merkezi